Przejdź do zawartości

Obraz Matki Boskiej Opolskiej: Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
RadLes (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
42 968 edycji
poprawa linków
RadLes (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
42 968 edycji
drobne techniczne
Linia 23: Linia 23:
Pierwsze wzmianki o obrazie Matki Bożej Opolskiej pochodzą z 1659, kiedy to został odnaleziony przez [[proboszcz]]a ks. Jakuba Roczkowskiego w bocznym ołtarzu [[Bazylika Najświętszej Marii Panny i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich|bazyliki Najświętszej Marii Panny i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich]], zaraz po przejściu fali [[protestantyzm]]u przez [[Śląsk]]{{odn|Baldy|1983|s=16}}. W 1678 [[paulini]] z [[Jasna Góra|Jasnej Góry]] sprowadzili do [[Piekary Śląskie|Piekar Śląskich]] specjalną komisję, która miała zbadać podstawy kultu obrazu{{odn|Baldy|1983|s=17}}. W rezultacie ks. Roczkowskiego aresztowano na miesiąc za fałszywe szerzenie kultu obrazu, a obraz schowano w [[Zakrystia|zakrystii]]{{odn|Baldy|1983|s=17}}. Po buncie ludności piekarskiej obraz znowu umieszczono w ołtarzu głównym, lecz zakazano jego kultywowania{{odn|Baldy|1983|s=17}}.
Pierwsze wzmianki o obrazie Matki Bożej Opolskiej pochodzą z 1659, kiedy to został odnaleziony przez [[proboszcz]]a ks. Jakuba Roczkowskiego w bocznym ołtarzu [[Bazylika Najświętszej Marii Panny i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich|bazyliki Najświętszej Marii Panny i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich]], zaraz po przejściu fali [[protestantyzm]]u przez [[Śląsk]]{{odn|Baldy|1983|s=16}}. W 1678 [[paulini]] z [[Jasna Góra|Jasnej Góry]] sprowadzili do [[Piekary Śląskie|Piekar Śląskich]] specjalną komisję, która miała zbadać podstawy kultu obrazu{{odn|Baldy|1983|s=17}}. W rezultacie ks. Roczkowskiego aresztowano na miesiąc za fałszywe szerzenie kultu obrazu, a obraz schowano w [[Zakrystia|zakrystii]]{{odn|Baldy|1983|s=17}}. Po buncie ludności piekarskiej obraz znowu umieszczono w ołtarzu głównym, lecz zakazano jego kultywowania{{odn|Baldy|1983|s=17}}.


W 1680 [[Czechy]] nawiedziła [[Epidemia|zaraza]]{{odn|Baldy|1983|s=17}}. Cesarz [[Leopold I Habsburg|Leopold I]] nakazał sprowadzić obraz z Piekar{{odn|Baldy|1983|s=17}}. Wizerunek sprowadzony przez o. Wacława Schwertfera TJ umieszczono na kilka tygodni w kolegiacie św. Klemensa w [[Praga|Pradze]], następnie 15 marca tegoż roku w uroczystej procesji przeniesiono go do [[Katedra Świętych Wita, Wacława i Wojciecha|katedry św. Wita]]{{odn|Baldy|1983|s=17–18}}. Gdy zaraza ustąpiła, wtedy arcybiskup praski Jan Fryderyk oficjalnie orzekł, że obraz jest cudowny{{odn|Baldy|1983|s=18}}. Obraz wywieziono z powrotem do Piekar Śląskich{{odn|Baldy|1983|s=18}}. W drodze orszak zatrzymał się w miejscowości [[Hradec Králové]], gdzie wykonano kopię obrazu{{odn|Baldy|1983|s=18}}. Do Piekar Śląskich obraz dotarł 25 marca 1680{{odn|Baldy|1983|s=18}}.
W 1680 [[Czechy]] nawiedziła [[Epidemia|zaraza]]{{odn|Baldy|1983|s=17}}. Cesarz [[Leopold I Habsburg|Leopold I]] nakazał sprowadzić obraz z Piekar Śląskich{{odn|Baldy|1983|s=17}}. Wizerunek sprowadzony przez o. Wacława Schwertfera TJ umieszczono na kilka tygodni w kolegiacie św. Klemensa w [[Praga|Pradze]], następnie 15 marca tegoż roku w uroczystej procesji przeniesiono go do [[Katedra Świętych Wita, Wacława i Wojciecha|katedry św. Wita]]{{odn|Baldy|1983|s=17–18}}. Gdy zaraza ustąpiła, wtedy arcybiskup praski Jan Fryderyk oficjalnie orzekł, że obraz jest cudowny{{odn|Baldy|1983|s=18}}. Obraz wywieziono z powrotem do Piekar Śląskich{{odn|Baldy|1983|s=18}}. W drodze orszak zatrzymał się w miejscowości [[Hradec Králové]], gdzie wykonano kopię obrazu{{odn|Baldy|1983|s=18}}. Do Piekar Śląskich obraz dotarł 25 marca 1680{{odn|Baldy|1983|s=18}}.


{{osobny artykuł|Obraz Matki Boskiej Piekarskiej}}
{{osobny artykuł|Obraz Matki Boskiej Piekarskiej}}


Gdy [[Europa|Europę]] najechały wojska tureckie, obraz wywieziono do [[Opole|Opola]]{{odn|Baldy|1983|s=18}}. Udający się na odsiecz [[Wiedeń|Wiednia]], król [[Jan III Sobieski]] modlił się przed kopią wizerunku wykonaną w miejscowosci Hradec Králové, a wystawioną w Piekarach Śląskich o zwycięstwo{{odn|Baldy|1983|s=18}}. Kiedy wracał po wygranej [[Bitwa pod Wiedniem|bitwie pod Wiedniem]], nakazał ze zdobytego srebra wykonać sukienkę dla postaci obrazu{{odn|Baldy|1983|s=18}}. Wizerunek wrócił do Piekar Śląskich{{odn|Baldy|1983|s=18}}. W XVIII wieku, gdy [[Karol XII]] zwyciężył w [[Bitwa pod Narwą|bitwie pod Narwą]] i przekroczył granicę Polski w 1702, wizerunek ponownie wywieziono do Opola, skąd już nigdy nie wrócił do Piekar Śląskich{{odn|Baldy|1983|s=18}}.
Gdy [[Europa|Europę]] najechały wojska tureckie, obraz wywieziono do [[Opole|Opola]]{{odn|Baldy|1983|s=18}}. Udający się na odsiecz [[Wiedeń|Wiednia]], król [[Jan III Sobieski]] modlił się przed kopią wizerunku wykonaną w miejscowości Hradec Králové, a wystawioną w Piekarach Śląskich o zwycięstwo{{odn|Baldy|1983|s=18}}. Kiedy wracał po wygranej [[Bitwa pod Wiedniem|bitwie pod Wiedniem]], nakazał ze zdobytego srebra wykonać sukienkę dla postaci obrazu{{odn|Baldy|1983|s=18}}. Wizerunek wrócił do Piekar Śląskich{{odn|Baldy|1983|s=18}}. W XVIII wieku, gdy [[Karol XII]] zwyciężył w [[Bitwa pod Narwą|bitwie pod Narwą]] i przekroczył granicę Polski w 1702, wizerunek ponownie wywieziono do Opola, skąd już nigdy nie wrócił do Piekar Śląskich{{odn|Baldy|1983|s=18}}.


=== Obraz w Opolu ===
=== Obraz w Opolu ===

Wersja z 15:12, 23 cze 2019

Obraz Matki Boskiej Opolskiej
Ilustracja
Miejsca kultu

Opole

Sanktuarium

Katedra Świętego Krzyża w Opolu

Początek kultu

1659

Czas powstania wizerunku

ok. 1480,
(Czechy)

Patronka

Diecezji opolskiej,
Opola

Data wspomnienia

21 czerwca

Autor

nieznany (L M)

Technika wykonania

tempera

Rozmiar

(129 × 92) cm

Styl

gotyk

Koronowany

21 czerwca 1983
na Górze Świętej Anny
przez Jana Pawła II

Multimedia w Wikimedia Commons

Obraz Matki Boskiej Opolskiej – wizerunek przedstawiający Maryję z Dzieciątkiem w typie Hodegetrii, znajdujący się w katedrze Świętego Krzyża w Opolu. Obraz otoczony jest kultem religijnym i uważany za cudowny. Matka Boża z tego wizerunku jest uważana za patronkę diecezji opolskiej oraz miasta Opola.

Historia

Obraz w Piekarach Śląskich

Pierwsze wzmianki o obrazie Matki Bożej Opolskiej pochodzą z 1659, kiedy to został odnaleziony przez proboszcza ks. Jakuba Roczkowskiego w bocznym ołtarzu bazyliki Najświętszej Marii Panny i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich, zaraz po przejściu fali protestantyzmu przez Śląsk[1]. W 1678 paulini z Jasnej Góry sprowadzili do Piekar Śląskich specjalną komisję, która miała zbadać podstawy kultu obrazu[2]. W rezultacie ks. Roczkowskiego aresztowano na miesiąc za fałszywe szerzenie kultu obrazu, a obraz schowano w zakrystii[2]. Po buncie ludności piekarskiej obraz znowu umieszczono w ołtarzu głównym, lecz zakazano jego kultywowania[2].

W 1680 Czechy nawiedziła zaraza[2]. Cesarz Leopold I nakazał sprowadzić obraz z Piekar Śląskich[2]. Wizerunek sprowadzony przez o. Wacława Schwertfera TJ umieszczono na kilka tygodni w kolegiacie św. Klemensa w Pradze, następnie 15 marca tegoż roku w uroczystej procesji przeniesiono go do katedry św. Wita[3]. Gdy zaraza ustąpiła, wtedy arcybiskup praski Jan Fryderyk oficjalnie orzekł, że obraz jest cudowny[4]. Obraz wywieziono z powrotem do Piekar Śląskich[4]. W drodze orszak zatrzymał się w miejscowości Hradec Králové, gdzie wykonano kopię obrazu[4]. Do Piekar Śląskich obraz dotarł 25 marca 1680[4].

 Osobny artykuł: Obraz Matki Boskiej Piekarskiej.

Gdy Europę najechały wojska tureckie, obraz wywieziono do Opola[4]. Udający się na odsiecz Wiednia, król Jan III Sobieski modlił się przed kopią wizerunku wykonaną w miejscowości Hradec Králové, a wystawioną w Piekarach Śląskich o zwycięstwo[4]. Kiedy wracał po wygranej bitwie pod Wiedniem, nakazał ze zdobytego srebra wykonać sukienkę dla postaci obrazu[4]. Wizerunek wrócił do Piekar Śląskich[4]. W XVIII wieku, gdy Karol XII zwyciężył w bitwie pod Narwą i przekroczył granicę Polski w 1702, wizerunek ponownie wywieziono do Opola, skąd już nigdy nie wrócił do Piekar Śląskich[4].

Obraz w Opolu

Obraz Matki Boskiej Opolskiej w ujęciu ołtarzowym, prawej kaplicy maryjnej katedry Świętego Krzyża w Opolu

Na początku obraz umieszczono 15 sierpnia 1702 na miejscu kopii wizerunku jasnogórskiego w ołtarzu głównym kościoła Świętej Trójcy, wybudowanym na miejscu Zamku Piastowskiego, należącym do jezuitów[5]. Na początku XIX wieku, ze zniszczonego już kościoła malowidło wyniesiono do kaplicy urządzonej na miejscu seminarium, służącej tylko nabożeństwom szkolnym[6]. Po sekularyzacji klasztoru dominikanów, obraz przeniesiono w 1810 do kościoła Matki Bożej Bolesnej i św. Wojciecha (na Górce), do ołtarza głównego[7]. Tam wisiał do 1813, kiedy to w obawie przed wojskami rosyjskimi obraz ukryto w czytelni gimnazjum[7].

Ponieważ ludność opolska żądała dostępu do obrazu, podjęto decyzję o przeniesieniu obrazu 17 grudnia 1813 do kolegiaty św. Krzyża[8]. Kanonik Franciszek Paul pisał wówczas[8]:

Nie można było wymyślić gorszego rozwiązania. Czyż wierni nie mają już prawa do spokojnego nabożeństwa i modlitwy? Nie należy ludzi obrażać: ludność polska nie może korzystać ze swego nabożeństwa w kościele na Górce, do którego ma szczególne zamiłowanie.

Mała liczba kapłanów nie pozwalała organizować pielgrzymek[9]. Kościół w tym czasie służył katolikom i protestantom[9]. Ostatecznie ks. Paul umieścił obraz w przykościelnej kaplicy Matki Bożej Szkaplerznej służącej bractwu MB Szkaplerznej[10].

Kult obrazu został odnowiony, kiedy proboszczem został ks. Herman Gleich[9]. Wybudowano i poświęcono nowy ołtarz, który później podniesiono do rangi ołtarza uprzywilejowanego[11]. Jednak całe życie religijne miasta zamarło w czasie tzw. kulturkampfu[11]. Z tego okresu pochodzi dokument, ukryty pod ozdobną koroną obrazu, w którym m.in. czytamy[12]:

Dnia 6 maja 1879 obraz ten został wydobyty z ołtarza, który był pokryty kurzem i pajęczyną (...) Wiele parafii jest osieroconych. W okręgu Strzelec Opolskich jest trzech proboszczów państwowych. Lud ich unika. Zakony są rozwiązane. Siostry Magdalenki z Czarnowąs wyjechały do Holandii, Siostry Szkolne z Opola są w Austrii, Ojcowie z Góry Św. Anny przenieśli się do Holandii. Nasz biskup Foerster jest urzędowo usunięty i przebywa w Jaworniku. Duchowieństwo jest mu wierne.

Od 1895 nastąpiło ożywienie czci obrazu[12]. Wybudowano w 1899 dwie wielkie wieże przy kościele, jako wotum dla Matki Bożej[12]. Za księdza prałata Józefa Kubisa sprowadzono ołtarz z kościoła w Jeleniej Górze w miejsce starego[13]. W 1927 obraz odnowiono, a w 1936 zakończono konserwację[14]. W czasie II wojny światowej wizerunek ukryto w zakładzie św. Józefa w Prószkowie, a w miejsce oryginału wstawiono kopię (dziś eksponowaną w Muzeum Diecezjalnym)[15]. Po zakończeniu wojny obraz ponownie został umieszczony w lipcu 1945 przez ks. Reinholda Brauna w kościele[16]. 17 lipca 1945 roku odbył się pierwszy powojenny odpust ku czci Matki Bożej Opolskiej[16]. Miesiąc później kolegiatę podniesiono do rangi prokatedry[16].

Jubileusz 250-lecia pobytu obrazu w Opolu

W lutym 1946 red. P. Pawlikiewicz, przy okazji transmisji nabożeństwa w Piekarach Śląskich, ogłosił w radiu, że obraz zostanie wywieziony do Piekar z okazji stulecia istnienia tego kościoła i pozostanie tam na stałe[17]. Informację tę potwierdził proboszcz piekarski, ks. Henryk Ligoń[17]. Administrator Apostolski Bolesław Kominek, zaprotestował i ogłosił, że w 1952 odbędzie się jubileusz 250-lecia pobytu obrazu w Opolu, przez co obraz na te uroczystości pozostanie[17]. Na jubileusz ten zaprosił prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego[18]. Z okazji jubileuszu wizerunek przeniesiono 6 grudnia 1952 do ołtarza głównego, a główna uroczystość odbyła się 14 grudnia[18].

Opis obrazu

Obraz namalowany został techniką temperową na desce lipowej o wymiarach (129 × 92) cm, w typie Hodegetrii italsko-bizantyjskiej, w postaci półfigury, około 1480 na terenie Czech[19]. U podstawy obrazu widnieje miniaturowa główka gołąbka, a także dwie litery: „L M” dyskretnie wplecione w ozdobne obramowanie, które najprawdopodobniej oznaczają anonimowego twórcę wizerunku[20].

Matka Boża

Głowa Maryi o twarzy karnacji żółtawej z lekkim rumieńcem, jest nieznacznie pochylona ku Dzieciątku, podtrzymywanym na jej lewym ręku[21]. W prawej ręce Madonny wyciągniętej ku niemu, trzyma żółto-czerwone jabłko[21]. Maryja okryta jest ciemno szmaragdowym płaszczem w typie bizantyjskiego maforionu, z wąziutką złotą lamówką[21]. Spod tej szaty na głowie Maryi wychyla się zwisający na czoło rąbek białej tkaniny[21]. Podszewka jest koloru czerwono-brunatnego o winnym odcieniu[21]. Pod płaszczem (spiętym żółtą zaponą), w drobnych partiach, przebłyskuje żółta suknia z brokatowym wzorem[21]. Można zauważyć silne łamanie gdzieniegdzie fałdów płaszcza, tworzących na rękawie krótkie zygzaki[20].

Jezus Chrystus

Dzieciątko o głowie silnie modelowanej, podniesionej nieco w lewo ku górze i włosach lekko kręconych w kolorze ciemny-blond jest zwrócone ku Maryi[21]. Prawą ręką błogosławi, a lewą opiera na księdze, która zastępuje dawny zwój Pisma Świętego[21]. Księga ta opiera się na lewej jego nodze. Ubrane jest w brązowo-fioletową sukienkę, mocno drapowaną.

Koronacja obrazu

W dniu 25 marca 1983 bp. ordynariusz Alfons Nossol wysłał do papieża Jana Pawła II dokumentację dotyczącą historii kultu i cudów razem z prośbą o koronację wizerunku, z okazji drugiej pielgrzymki do Polski. Obraz poddano konserwacji. Nie nałożono ponownie srebrnych sukienek i pierwszych koron ofiarowanych przez króla Jana III Sobieskiego, które później podarowano Muzeum Diecezjalnemu[22]. Koronacja wizerunku odbyła się 21 czerwca 1983 na Górze Świętej Anny, podczas uroczystych nieszporów na specjalnie przygotowanym ołtarzu polowym, na którym zawieszono sprowadzony z Opola wizerunek Matki Boskiej Opolskiej, z udziałem głównego koronatora, papieża Jana Pawła II, który w homilii powiedział m.in.[23]:

Z radością gromadzimy się tutaj pod koniec dnia, aby sprawować ofiarę wieczornej modlitwy, a także, by dokonać uroczystej koronacji Chrystusa i Jego Matki, Matki Bożej Opolskiej. Dla tych, którzy rozumieją wewnętrzny sens tego obrzędu, będzie to niejako lekcja owej ewangelicznej nauki, wedle której więksi są w królestwie niebieskim ci, co okazali się pierwsi w służbie i świadczeniu miłości. Sam nasz Pan, który przyszedł nie po to, aby Mu służono, ale by służyć, kiedy został wywyższony ponad ziemię, wszystko pociągnął ku sobie i z drzewa krzyża zapanował mocą miłości i dobroci. Święta Maryja zaś, której chwałę dzisiaj głosimy, na ziemi była pokorną Służebnicą Pańską; całkowicie oddana Synowi, współpracowała z samą tajemnicą i w tajemnicy Odkupienia; zabrana do niebieskiej chwały nie zaniechała zbawczej opieki nad braćmi Chrystusa, ale troszcząc się o ich wieczne zbawienie pozostaje Szafarką miłosierdzia i Królową miłości.

Jako wotum dla wizerunku Matki Boskiej Opolskiej, papież Jan Paweł II ofiarował złożony na ręce bp. Alfonsa Nossola ozdobny różaniec z pereł połączonych złotym łańcuszkiem[24].

Patronat

Początkowo na dzień wspomnienia liturgicznego Matki Boskiej Opolskiej w jej wizerunku wyznaczono dzień 16 lipca[25]. Po koronacji tego wizerunku przez papieża Jana Pawła II na Górze Świętej Anny przeniesiono tę datę na podstawie dekretu Stolicy Apostolskiej z 18 lutego 1984, na dzień 21 czerwca[26].

Po ustanowieniu przez papieża Pawła VI w dniu 28 czerwca 1972, bullą łac. Episcoporum Poloniae coetus nowych diecezji w Polsce, w tym również diecezji opolskiej i mianowaniu pierwszego biskupa ordynariusza Franciszka Jopa, który objął ten urząd 16 lipca 1972, postać Maryi w jej opolskim wizerunku jest patronką diecezji opolskiej[27]. W liście pasterskim wydanym z tej okazji biskup napisał m.in.[27]:

Dzisiaj nasza wielka uroczystość diecezjalna schodzi się ze świętem Matki Bożej Opolskiej czczonej w Jej cudownym Obrazie. Matce Najświętszej oddaję w opiekę naszą nową diecezję. Umyślnie te dwie uroczystości połączyliśmy w tym dniu, aby oddać Diecezję Opolską w stałą opiekę Matki Bożej.

Następnie na prośbę tegoż biskupa, Kongregacja Kultu Bożego, Stolicy Apostolskiej, 16 października 1974 ustanowiła Matkę Bożą Opolską w jej wizerunku główną patronką miasta Opola[25].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Baldy 1983 ↓, s. 16.
  2. ↑ a b c d e Baldy 1983 ↓, s. 17.
  3. ↑ Baldy 1983 ↓, s. 17–18.
  4. ↑ a b c d e f g h i Baldy 1983 ↓, s. 18.
  5. ↑ Baldy 1983 ↓, s. 27.
  6. ↑ Baldy 1983 ↓, s. 30.
  7. ↑ a b Baldy 1983 ↓, s. 32.
  8. ↑ a b Baldy 1983 ↓, s. 33.
  9. ↑ a b c Baldy 1983 ↓, s. 34.
  10. ↑ Baldy 1983 ↓, s. 34–35.
  11. ↑ a b Baldy 1983 ↓, s. 35.
  12. ↑ a b c Baldy 1983 ↓, s. 36.
  13. ↑ Baldy 1983 ↓, s. 37.
  14. ↑ Baldy 1983 ↓, s. 37–38.
  15. ↑ Baldy 1983 ↓, s. 38.
  16. ↑ a b c Baldy 1983 ↓, s. 41.
  17. ↑ a b c Baldy 1983 ↓, s. 42.
  18. ↑ a b Baldy 1983 ↓, s. 43.
  19. ↑ Baldy 1983 ↓, s. 12, 14.
  20. ↑ a b Baldy 1983 ↓, s. 14.
  21. ↑ a b c d e f g h Baldy 1983 ↓, s. 12.
  22. ↑ Abp Alfons Nossol: List pasterski Biskupa Opolskiego z okazji 25 rocznicy koronacji Obrazu Matki Bożej Opolskiej i pielgrzymki Sługi Bożego Jana Pawła II na Górę Świętej Anny (21.VI.1983). diecezja.opole.pl, 2008-04-28. [dostęp 2015-04-13].
  23. ↑ Jan Paweł II: Homilia w czasie nieszporów maryjnych. [w:] Zintegrowana baza tekstów papieskich [on-line]. nauczaniejp2.pl, 1983-06-21. [dostęp 2019-06-21].
  24. ↑ Hanich, Bujak 1987 ↓, s. 105.
  25. ↑ a b Baldy 1983 ↓, s. 51.
  26. ↑ Matka Boska Opolska. [w:] Urząd Miasta Opola [on-line]. opole.pl. [dostęp 2019-06-23].
  27. ↑ a b Baldy 1983 ↓, s. 50.

Bibliografia

  • Ks. Stefan Baldy: Matka Boska Opolska. Opole: Wydawnictwo Świętego Krzyża w Opolu, 1983. OCLC 915817888.
  • Andrzej Hanich, Adam Bujak: Góra Świętej Anny. Sanktuarium Diecezji Opolskiej. Wyd. 2. Opole: Wydawnictwo Świętego Krzyża, 1987. ISBN 83-85025-51-0. OCLC 749759301.
  • Ewa Morgunow: Madonny. Warszawa: Edipresse Polska, 2007, seria: Kolekcja „Przekroju” Malarze Polscy. ISBN 978-83-7477-220-4. OCLC 749861281.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Obraz_Matki_Boskiej_Opolskiej&oldid=56940192”