Przejdź do zawartości

Powiat leżajski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→Sąsiednie powiaty: drobne merytoryczne
Linia 102: Linia 102:
Po reformie administracyjnej obowiązującej od [[1 czerwca]] [[1975]] roku terytorium zniesionego powiatu leżajskiego włączono głównie do nowego (mniejszego) województwa rzeszowskiego, oprócz [[Krzeszów (gmina)|gminy Krzeszów]], którą przyłączono do [[województwo tarnobrzeskie|województwa tarnobrzeskiego]]<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1975|numer=17|pozycja=92}}</ref>. [[2 lipca]] [[1976]] roku zniesiono gminy [[gmina Brzóza Królewska|Brzóza Królewska]], [[gmina Giedlarowa|Giedlarowa]] i [[gmina Wola Żarczycka|Wola Żarczycka]]<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1976|numer=24|pozycja=143}}</ref>. [[1 września]] [[1977]] roku likwidacji uległa także [[Krzeszów (gmina)|gmina Krzeszów]]<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1977|numer=27|pozycja=116}}</ref>, którą jednak reaktywowano [[1 października]] [[1982]] roku<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1981|numer=26|pozycja=139}} i {{Dziennik Ustaw|rok=1982|numer=23|pozycja=165}}</ref>.
Po reformie administracyjnej obowiązującej od [[1 czerwca]] [[1975]] roku terytorium zniesionego powiatu leżajskiego włączono głównie do nowego (mniejszego) województwa rzeszowskiego, oprócz [[Krzeszów (gmina)|gminy Krzeszów]], którą przyłączono do [[województwo tarnobrzeskie|województwa tarnobrzeskiego]]<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1975|numer=17|pozycja=92}}</ref>. [[2 lipca]] [[1976]] roku zniesiono gminy [[gmina Brzóza Królewska|Brzóza Królewska]], [[gmina Giedlarowa|Giedlarowa]] i [[gmina Wola Żarczycka|Wola Żarczycka]]<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1976|numer=24|pozycja=143}}</ref>. [[1 września]] [[1977]] roku likwidacji uległa także [[Krzeszów (gmina)|gmina Krzeszów]]<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1977|numer=27|pozycja=116}}</ref>, którą jednak reaktywowano [[1 października]] [[1982]] roku<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1981|numer=26|pozycja=139}} i {{Dziennik Ustaw|rok=1982|numer=23|pozycja=165}}</ref>.


[[1 stycznia]] [[1992]] roku miasto i gminę Nowa Sarzyna połączono we wspólną [[gmina miejsko-wiejska|gminę miejsko-wiejską]] [[Nowa Sarzyna (gmina)|Nowa Sarzyna]]<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1991|numer=87|pozycja=397}}</ref>.
[[1 stycznia]] [[1992]] roku miasto i gminę Nowa Sarzyna połączono we wspólną [[gmina miejsko-wiejska|gminę miejsko-wiejską]] [[Nowa Sarzyna (gmina)|Nowa Sarzyna]]<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1991|numer=87|pozycja=397}}</ref>. [[27 listopada]] [[1996]] roku miasto Leżajsk zostało określone jako ''[[gmina miejska]]''<ref>{{Dziennik Ustaw|1996|130|612}}.</ref>.


Wraz z [[Reforma administracyjna w Polsce (1999)|reformą administracyjną]] z [[1999]] roku w [[województwo podkarpackie|województwie podkarpackim]] przywrócono powiat leżajski <ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1998|numer=103|pozycja=652}}</ref>. W porównaniu z obszarem z początku [[1975]] roku powiat leżajski został zmniejszony o [[Krzeszów (gmina)|gminę Krzeszów]], która znalazła się w [[powiat niżański|powiecie niżańskim]] w tymże województwie.
Wraz z [[Reforma administracyjna w Polsce (1999)|reformą administracyjną]] z [[1999]] roku w [[województwo podkarpackie|województwie podkarpackim]] przywrócono powiat leżajski <ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1998|numer=103|pozycja=652}}</ref>. W porównaniu z obszarem z początku [[1975]] roku powiat leżajski został zmniejszony o [[Krzeszów (gmina)|gminę Krzeszów]], która znalazła się w [[powiat niżański|powiecie niżańskim]] w tymże województwie.

Wersja z 09:20, 12 lip 2021

Powiat leżajski
powiat
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Siedziba

Leżajsk

Starosta

Marek Śliż

Powierzchnia

583,01 km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności


69 370[1]

• gęstość

119 os./km²

Urbanizacja

29,75%

Tablice rejestracyjne

RLE

Adres urzędu:
ul. Kopernika 8
37-300 Leżajsk
Szczegółowy podział administracyjny
Plan powiatu leżajskiego
Liczba gmin miejskich

1

Liczba gmin miejsko-wiejskich

1

Liczba gmin wiejskich

3

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Dystrykt leżajski na mapie Królestwa Galicji

Powiat leżajski – powiat w Polsce (województwo podkarpackie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Leżajsk.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 69 370 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwały 69 233 osoby[3].

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

Gminy miejskie

Gminy miejsko-wiejskie

Gminy wiejskie

Miasta

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
osób % osób % osób %
Ogółem 69 251 100 35 068 50,64 34 183 49,36
Miasto 20 736 29,94 10 797 15,59 9939 14,35
Wieś 48 515 70,06 24 271 35,05 24 244 35,01
  • Piramida wieku mieszkańców powiatu leżajskiego w 2014 roku[4].


Historia

Leżajsk został po raz pierwszy siedzibą starostwa w 1424 roku. W latach 1433 – 1772 było to starostwo niegrodowe i obejmowało osady: Leżajsk, Dębno, Giedlarowa, Sarzyna, Wierzawice, Jelna, Kuryłówka, Ożanna, Rzuchów, Siedlanka, Wywłoka, Luchów, Płoin[5]. W latach 1775-1782 w ramach cyrkułu pilzneńskiego zaboru austriackiego funkcjonował dystrykt leżajski[6]. W 1855 roku w ramach cyrkułów w zaborze austriackim utworzono 178 powiatów a Leżajsk został jednym z nich, ale na krótko bo przez okres 12 lat (do 1867 roku). Ówczesny powiat obejmował swym zasięgiem 33 osady (Biedaczów, Brzóza Królewska, Brzyska Wola, Chodaczów, Dębno, Dornbach, Giedlarowa, Gillershof, Grodzisko Dolne, Grodzisko Górne, Gwizdów, Hucisko, Jastrzębiec, Jelna, Judaszówka, Königsberg, Kuryłówka, Leżajsk, Laszczyny, Łukowa, Ożanna, Opaleniska, Przychojec, Rzuchów, Ruda Łańcucka, Sarzyna, Siedlanka, Stare Miasto, Tarnawiec, Wierzawice, Wola Żarczycka, Wólka Grodziska, Wólka Niedźwiedzka[7]) zamieszkane przez 31.890 osób, a powierzchnia powiatu wynosiła 7,2 mil kwadratowych[8].

Powiat leżajski po raz kolejny został powołany dnia 1 stycznia 1956 roku w województwie rzeszowskim, czyli 15 miesięcy po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat leżajski złożyło się jedno miasto i 20 gromad, które wyłączono z trzech ościennych powiatów[9]:

1 stycznia 1956 roku z gromady Ruda Łańcucka wyłączono miejscowość Sarzyna Osiedle, z której utworzono osiedle Sarzyna[10].

1 stycznia 1973 roku zniesiono gromady i osiedla a w ich miejsce reaktywowano gminy. Tego samego dnia znoszone osiedle Sarzyna otrzymało prawa miejskie i nazwę Nowa Sarzyna[11]. Powiat leżajski podzielono na 2 miasta i 8 gmin[12]:

W 1974 roku gminę Ruda Łańcucka przekształcono w gminę Nowa Sarzyna[18].

Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku terytorium zniesionego powiatu leżajskiego włączono głównie do nowego (mniejszego) województwa rzeszowskiego, oprócz gminy Krzeszów, którą przyłączono do województwa tarnobrzeskiego[19]. 2 lipca 1976 roku zniesiono gminy Brzóza Królewska, Giedlarowa i Wola Żarczycka[20]. 1 września 1977 roku likwidacji uległa także gmina Krzeszów[21], którą jednak reaktywowano 1 października 1982 roku[22].

1 stycznia 1992 roku miasto i gminę Nowa Sarzyna połączono we wspólną gminę miejsko-wiejską Nowa Sarzyna[23]. 27 listopada 1996 roku miasto Leżajsk zostało określone jako gmina miejska[24].

Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku w województwie podkarpackim przywrócono powiat leżajski [25]. W porównaniu z obszarem z początku 1975 roku powiat leżajski został zmniejszony o gminę Krzeszów, która znalazła się w powiecie niżańskim w tymże województwie.

Porównując obszar dzisiejszego powiatu leżajskiego z obszarem z 1956 roku można zauważyć, że niektóre tereny dawnego powiatu leżajskiego znajdują się obecnie w powiecie niżańskim (obszary dawnych gromad Bystre i Krzeszów) oraz w powiecie rzeszowskim (obszar dawnej gromady Wólka Niedźwiedzka).

Starostowie leżajscy

  • Stanisław Chmura (1999–2002) (AWS)
  • Zbigniew Rynasiewicz (2002–2005) (PO)
  • Władysław Kozikowski (2005–2006) (PiS)
  • Robert Żołynia (2006–2010) (PO)
  • Jan Kida (2010–2014) (PiS)
  • Marek Śliż (od 2014) (PiS)

Sąsiednie powiaty

Przypisy

  1. ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
  2. ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
  3. ↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 2020.
  4. ↑ Powiat leżajski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  5. ↑ Strona it.muzeum-lezajsk.pl
  6. ↑ Historia administracji w gminie Sokołów Małopolski, str.11
  7. ↑ Handbuch der politischen Behörden in Galizien fur das Jahr 1867 , str. 80. 2020-06-30. [dostęp 2020-06-30].
  8. ↑ Strona starostwa, historia
  9. ↑ Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 283
  10. ↑ Dz.U. z 1955 r. nr 45, poz. 299
  11. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327
  12. ↑ Polska - Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974
  13. ↑ Gmina Brzóza Królewska została zniesiona 2 lipca 1976 roku przez połączenie jej terenów z gminą Nowa Sarzyna - Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143
  14. ↑ Gmina Giedlarowa została zniesiona 2 lipca 1976 roku przez połączenie jej terenów z gminą gminą Leżajsk - Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143
  15. ↑ Gmina Krzeszów została zniesiona 1 września 1977 roku a jej tereny włączone do gminy Rudnik - Dz.U. z 1977 r. nr 27, poz. 116, a następnie reaktywowana 1 października 1982 roku 1 września 1977 roku z części terenów gmin Rudnik i Harasiuki - Dz.U. z 1981 r. nr 26, poz. 139 i Dz.U. z 1982 r. nr 23, poz. 165
  16. ↑ Gmina Ruda Łańcucka została zniesiona w 1974 roku a jej obszar przekształcony w gminę Nowa Sarzyna (nie obejmującą miasta Nowa Sarzyna, które od 1973 roku było gminą miejską) - Archiwum Państwowe w Rzeszowie, Urząd Gminy w Rudzie Łańcuckiej
  17. ↑ Gmina Wola Żarczycka została zniesiona 2 lipca 1976 roku a jej tereny włączone do gmin Leżajsk i Sokołów Małopolski - Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143
  18. ↑ Archiwum Państwowe w Rzeszowie, Urząd Gminy w Rudzie Łańcuckiej
  19. ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
  20. ↑ Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143
  21. ↑ Dz.U. z 1977 r. nr 27, poz. 116
  22. ↑ Dz.U. z 1981 r. nr 26, poz. 139 i Dz.U. z 1982 r. nr 23, poz. 165
  23. ↑ Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397
  24. ↑ Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612.
  25. ↑ Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652
Województwo podkarpackie
Miasta na prawach powiatu
Powiaty
Inne zagadnienia

Powiat leżajski
Miasta
Gminy miejskie
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Powiat leżajski (1956–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta (← 1956–75)
Osiedla (1954–72)
Gromady
(1956–72)
Gminy wiejskie zbiorowe (1973–75)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Powiat_leżajski&oldid=64021659”