Nerw podjęzykowy: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 07:14, 9 sie 2024

Nerw podjęzykowy, splot szyjny i ich gałęzie.

Nerw podjęzykowy, nerw XII (łac. nervus hypoglossus) – w anatomii człowieka dwunasty nerw czaszkowy, o charakterze ruchowym^[1].

Przebieg

Komórki korzeniowe nerwu podjęzykowego tworzą jądro początkowe nerwu podjęzykowego (nucleus nervi hypoglossi) w rdzeniu przedłużonym. Biegnąc między oliwką a piramidą wychodzi na powierzchnię rdzenia przedłużonego w jego bruździe bocznej przedniej (sulcus lateralis anterior) kilkunastoma nićmi korzeniowymi. Następnie pień nerwu opuszcza jamę czaszki przez kanał nerwu podjęzykowego w bocznej części kości potylicznej, wewnątrz kanału oddaje wstecznie biegnącą gałąź oponową (ramus meningeus nervi hypoglossi). Wewnątrz swojego kanału nerw podjęzykowy otoczony jest gęstym splotem żylnym. Nerw biegnie następnie w dół, do tyłu od nerwu błędnego z którym łączą go liczne anastomozy. Jego torem biegnie gałąź górna pętli szyjnej (radix superior ansae cervicalis). Następnie przechodzi na powierzchnię boczną nerwu błędnego i przebiega po przyśrodkowej powierzchni mięśnia rylcowo-gnykowego. W dalszym przebiegu nerw podjęzykowy zagina się do przodu tworząc łuk (arcus nervi hypoglossi), i dochodzi do języka po zewnętrznej powierzchni mięśnia gnykowo-językowego. Na końcu swojego przebiegu rozpada się na drobne gałęzie językowe (rami linguales nervi hypoglossi)^[1].

Obszar unerwienia

Nerw podjęzykowy prowadzi włókna ruchowe do wszystkich mięśni języka, poza mięśniem podniebienno-językowym. Włókna czuciowe zawarte w gałęzi oponowej unerwiające oponę twardą tylnego dołu czaszki pochodzą z nerwu językowego.

Schemat przebiegu, obszaru unerwienia i anastomoz nerwu podjęzykowego.

Patologia

Porażenie nerwu podjęzykowego jednostronne powoduje, że wysunięty język zbacza na stronę chorą (wiąże się to z przewagą mięśnia bródkowo-językowego strony zdrowej). Obustronne porażenie nerwu podjęzykowego powoduje całkowite porażenie języka (glossoplegia), utrudniające w bardzo dużym stopniu mowę, przełykanie i żucie^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c AdamA. Bochenek AdamA., MichałM. Reicher MichałM., Anatomia człowieka. Tom V. Układ nerwowy obwodowy. Układ nerwowy autonomiczny. Powłoka wspólna. Narządy zmysłów, wyd. VI, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2018, s. 239–242, ISBN 978-83-200-3258-1 .

Bibliografia

Adam Krechowiecki, Florian Czerwiński: Zarys anatomii człowieka. Szczecin: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2004. ISBN 83-200-3362-4.
Janina Sokołowska-Pituchowa (red.) Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny. Wyd. VII. PZWL 2005 ISBN 83-200-3185-0.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[Bochenek5-1] AdamA. Bochenek AdamA., MichałM. Reicher MichałM., Anatomia człowieka. Tom V. Układ nerwowy obwodowy. Układ nerwowy autonomiczny. Powłoka wspólna. Narządy zmysłów, wyd. VI, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2018, s. 239–242, ISBN 978-83-200-3258-1 .

[1]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-[[Plik:Gray794.png|Nerw podjęzykowy, splot szyjny i ich gałęzie.|thumb|300px]]
+[[Plik:Gray794.png|mały|Nerw podjęzykowy, splot szyjny i ich gałęzie.]]
-'''Nerw podjęzykowy''' ({{w języku|la|nervus hypoglossus}}) – w anatomii [[człowiek rozumny|człowieka]] dwunasty [[nerwy czaszkowe|nerw czaszkowy]], o charakterze [[nerw ruchowy|ruchowym]].
+'''Nerw podjęzykowy''', '''nerw XII''' ({{w języku|la|nervus hypoglossus}}) – w anatomii [[człowiek rozumny|człowieka]] dwunasty [[nerwy czaszkowe|nerw czaszkowy]], o charakterze [[nerw ruchowy|ruchowym]]{{r|Bochenek5}}.
-== Anatomia ==
+== Przebieg ==
+Komórki korzeniowe nerwu podjęzykowego tworzą jądro początkowe nerwu podjęzykowego (''nucleus nervi hypoglossi'') w [[rdzeń przedłużony|rdzeniu przedłużonym]]. Biegnąc między [[oliwka (anatomia)|oliwką]] a piramidą wychodzi na powierzchnię [[rdzeń przedłużony|rdzenia przedłużonego]] w jego bruździe bocznej przedniej (''sulcus lateralis anterior'') kilkunastoma nićmi korzeniowymi. Następnie pień nerwu opuszcza jamę czaszki przez [[kanał nerwu podjęzykowego]] w bocznej części [[kość potyliczna|kości potylicznej]], wewnątrz kanału oddaje wstecznie biegnącą gałąź oponową (''ramus meningeus nervi hypoglossi''). Wewnątrz swojego kanału nerw podjęzykowy otoczony jest gęstym [[splot żylny kanału nerwu podjęzykowego|splotem żylnym]]. Nerw biegnie następnie w dół, do tyłu od [[nerw błędny|nerwu błędnego]] z którym łączą go liczne [[anastomoza (medycyna)|anastomozy]]. Jego torem biegnie gałąź górna [[pętla szyjna|pętli szyjnej]] (''radix superior ansae cervicalis''). Następnie przechodzi na powierzchnię boczną nerwu błędnego i przebiega po przyśrodkowej powierzchni [[Mięsień rylcowo-gnykowy|mięśnia rylcowo-gnykowego]]. W dalszym przebiegu nerw podjęzykowy zagina się do przodu tworząc łuk (''arcus nervi hypoglossi''), i dochodzi do [[Język człowieka|języka]] po zewnętrznej powierzchni [[mięsień gnykowo-językowy|mięśnia gnykowo-językowego]]. Na końcu swojego przebiegu rozpada się na drobne gałęzie językowe (''rami linguales nervi hypoglossi''){{r|Bochenek5}}.
-{{dopracować|sekcja|źródła=2017-06}}
-Komórki korzeniowe nerwu XII tworzą jądro początkowe nerwu podjęzykowego (''nucleus nervi hypoglossi'') w [[rdzeń przedłużony|rdzeniu przedłużonym]]. Biegnąc między [[oliwka (anatomia)|oliwką]] a piramidą wychodzi na powierzchnię [[rdzeń przedłużony|rdzenia przedłużonego]] w jego bruździe bocznej przedniej (''sulcus lateralis anterior'') kilkunastoma nićmi korzeniowymi. Następnie pień nerwu opuszcza jamę czaszki przez [[kanał nerwu podjęzykowego]] w bocznej części [[kość potyliczna|kości potylicznej]], wewnątrz kanału oddaje wstecznie biegnącą gałąź oponową (''ramus meningeus nervi hypoglossi''). Wewnątrz swojego kanału nerw XII otoczony jest gęstym [[splot żylny kanału nerwu podjęzykowego|splotem żylnym]]. Nerw biegnie następnie w dół, do tyłu od [[nerw błędny|nerwu błędnego]] z którym łączą go liczne anastomozy. Jego torem biegnie gałąź górna [[pętla szyjna|pętli szyjnej]] (''radix superior ansae cervicalis''). Następnie przechodzi na powierzchnię boczną nerwu X i przebiega po przyśrodkowej powierzchni [[Mięsień rylcowo-językowy|mięśnia rylcowo-językowego]]. W dalszym przebiegu nerw XII zagina się do przodu tworząc łuk (''arcus nervi hypoglossi''), i dochodzi do [[Język człowieka|języka]] po zewnętrznej powierzchni mięśnia gnykowo-językowego. Na końcu swojego przebiegu rozpada się na drobne gałęzie językowe (''rami linguales nervi hypoglossi'').
 == Obszar unerwienia ==
-Nerw XII prowadzi włókna ruchowe do wszystkich mięśni języka, poza [[mięsień podniebienno-językowy|mięśniem podniebienno-językowym]]. Włókna czuciowe zawarte w gałęzi oponowej unerwiające [[opony mózgowo-rdzeniowe|oponę]] twardą tylnego dołu czaszki pochodzą z [[nerw językowy|nerwu językowego]].
+Nerw podjęzykowy prowadzi włókna ruchowe do wszystkich mięśni języka, poza [[mięsień podniebienno-językowy|mięśniem podniebienno-językowym]]. Włókna czuciowe zawarte w gałęzi oponowej unerwiające [[opony mózgowo-rdzeniowe|oponę]] twardą tylnego dołu czaszki pochodzą z [[nerw językowy|nerwu językowego]].
 [[Plik:Gray795.png|Schemat przebiegu, obszaru unerwienia i anastomoz nerwu podjęzykowego.|thumb]]
 == Patologia ==
+[[Porażenie nerwu podjęzykowego]] jednostronne powoduje, że wysunięty język zbacza na stronę chorą (wiąże się to z przewagą [[mięsień bródkowo-językowy|mięśnia bródkowo-językowego]] strony zdrowej). Obustronne porażenie nerwu podjęzykowego powoduje całkowite porażenie języka (''glossoplegia''), utrudniające w bardzo dużym stopniu mowę, przełykanie i żucie{{r|Bochenek5}}.
-{{osobny artykuł|Porażenie nerwu podjęzykowego}}
-Porażenie nerwu podjęzykowego jednostronne powoduje, że wysunięty język zbacza na stronę chorą (wiąże się to z przewagą [[mięsień bródkowo-językowy|mięśnia bródkowo-językowego]]). Obustronne porażenie nerwu XII powoduje całkowite porażenie języka (''glossoplegia''), utrudniające w bardzo dużym stopniu mowę, przełykanie i żucie.
+== Przypisy ==
+{{Przypisy|
+<ref name="Bochenek5">{{cytuj | autor = Adam Bochenek, Michał Reicher | tytuł = Anatomia człowieka. Tom V. Układ nerwowy obwodowy. Układ nerwowy autonomiczny. Powłoka wspólna. Narządy zmysłów | wydanie = VI | wydawca = Wydawnictwo Lekarskie PZWL | miejsce = Warszawa | data = 2018 | isbn = 978-83-200-3258-1 | s = 239–242}}</ref>
+}}
 == Bibliografia ==