Przejdź do zawartości

Frank Zappa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Luckas-bot (dyskusja | edycje) o 19:29, 8 gru 2011. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 8 gru 2011, była oparta na tej wersji.
{{{nazwa}}}
Ilustracja
Miejsce urodzenia

Baltimore

Pochodzenie

Stany Zjednoczone

Instrumenty

gitara, gitara basowa, instrumenty klawiszowe, instrumenty perkusyjne

Gatunki

jazz rock, jazz, rock progresywny, rock awangardowy

Zawód

kompozytor, wokalista, producent muzyczny, autor tekstów, reżyser, aktor, scenarzysta filmowy

Aktywność

1950 – 1993

Powiązania

Dweezil Zappa, The Mothers of Invention, Captain Beefheart

Współpracownicy
Steve Vai, Terry Bozzio, Adrian Belew, Vinnie Colaiuta
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Frank Vincent Zappa (ur. 21 grudnia 1940 w Baltimore w stanie Maryland USA[1], zm. 4 grudnia 1993) – amerykański muzyk rockowy, jazzowy, wokalista, kompozytor oraz autor tekstów, lider zespołu The Mothers of Invention. Także aktor, reżyser, producent i scenarzysta filmowy.

Frank Zappa urodził się 21 grudnia 1940 roku w Baltimore w stanie Maryland, USA. Zajmował się muzyką od młodości. Obok rhythm and bluesa interesowała go współczesna muzyka poważna (promotorem jego twórczości w tej dziedzinie był John Adams). Około kwietnia 1964 r. wstąpił do zespołu Soul Giants i niedługo potem zmienił ich nazwę na The Mothers of Invention. Grupa ta istniała do 1971 i potem krótko w połowie lat 70. Nagrał dziesiątki płyt, zawierających muzykę rockową, klasyczną, pastisze przebojów muzyki popularnej, jazz rock i wiele innych. Bardzo apodyktyczny, narzucający innym swą wolę, ale też niezwykle inteligentny muzyk, gitarzysta-wirtuoz. Szydził z telekaznodziejów, reklamy, polityków, pozerów, cenzury, w ironiczny sposób ukazując życie w Ameryce. W jego zespole grali m.in. George Duke, Steve Vai, Terry Bozzio, Adrian Belew, Vinnie Colaiuta, Jean-Luc Ponty, Michael Brecker, Randy Brecker, Sugarcane Harris, Jeff Berlin, Aynsley Dunbar, Alex Dmochowski i Captain Beefheart. W swojej muzyce nie uznawał ograniczeń, sięgał do rocka, popu, soulu, współczesnej muzyki poważnej, jazzu, muzyki awangardowej, muzyki aleatorycznej, pastiszu, muzyki konkretnej, muzyki barokowej, renesansowej, neoromantycznej. Zmarł 4 grudnia 1993 roku na raka prostaty.

W 2003 został sklasyfikowany na 45. miejscu listy 100 najlepszych gitarzystów wszech czasów wg magazynu Rolling Stone[2].

Biografia

Wczesne lata i wpływy

Frank Zappa przyszedł na świat w Baltimore, w stanie Maryland, 21 grudnia 1940 roku, jako syn Francisa Zappy (urodzonego w Partinico na Sycylii), pochodzenia grecko-arabskiego oraz Rose Marie Colimore, pochodzenia w trzech czwartych włoskiego (włączając Sycylię), a w jednej czwartej francuskiego. Był najstarszym z czworga rodzeństwa (miał dwóch braci i jedną siostrę). W czasie dzieciństwa Zappy jego rodzina przeprowadzała się dosyć często ze względu na ojca, który był farmaceutą i matematykiem oraz wykonywał wiele różnych zajęć w przemyśle obronnym Stanów Zjednoczonych. Po krótkim okresie zamieszkania na Florydzie w połowie lat 40. rodzina powróciła do Edgewood w stanie Maryland, gdzie ojciec Zappy podjął się pracy w wytwórni infrastruktury broni chemicznej w Edgewood, nieopodal Terenów Doświadczalnych Aberdeen. Z racji tego, że dom rodzinny Zappy położony był blisko Wytwórni, która magazynowała gaz musztardowy, ojciec Zappy miał zawsze pod ręką maski przeciwgazowe w razie wypadku. Wywarło to silny wpływ na młodego Zappę, który w późniejszej twórczości często odwoływał się do zarazków, wojny bakteriologicznej oraz innych aspektów systemu obronnego.

Jako dziecko Zappa często chorował, cierpiąc na astmę, bóle ucha oraz problemy z zatokami. Lekarz leczył to ostatnie przez umieszczanie grudki radu w sondzie w każdej dziurce nosa Zappy. Nosowa symbolika i odwołania pojawią się także w muzyce i tekstach na równi z kolażowymi okładkami albumu, zaprojektowanych przez jego wieloletniego współpracownika, Cala Schenkela. Społeczna świadomość o potencjalnym zagrożeniu związanym z życiem blisko chemikaliów i narażaniu się na napromieniowanie była wtedy niewielka; nie umyka uwadze, iż choroba Zappy osiągnęła maksymalny rozwój akurat wtedy, kiedy mieszkał on w Baltimore.

W roku 1952 jego rodzina przeprowadziła się głównie z powodu astmy Franka. Osiedlili się najpierw w Monterey w Kalifornii, gdzie ojciec Zappy nauczał metalurgii w Morskiej Szkole Podyplomowej. Wkrótce przeprowadzili się do Claremont, następnie ponownie do El Cajon przed jeszcze jedną niedaleką przeprowadzką, tym razem do San Diego. W międzyczasie jego rodzice kupili gramofon, co stało się wydarzeniem prowokującym jego zainteresowanie muzyką, ponieważ zaczął on kolekcjonować płyty. Telewizja również wywarła na niego silny wpływ: w jego późniejszych pracach można się doszukać fragmentów tematów muzycznych z telewizyjnych show oraz melodii z reklam.

Pierwszą muzyką zakupioną przez Zappę były single R&B, od której zaczął budować swoją ogromną kolekcję, którą zatrzymał do końca życia. Był on jednak zainteresowany muzyką głównie dla samych dźwięków. W szczególności były to dźwięki bębnów i perkusji. W wieku dwunastu lat dostał werbel i rozpoczął naukę podstaw gry dla perkusji orkiestralnej. Wypadkiem, który zapoczątkował głębokie zaangażowanie Zappy w nowoczesną muzykę klasyczną, była lektura magazynu LOOK, a konkretnie artykułu o sieci sklepów muzycznych Sam Goody, wychwalającego jej zdolność do sprzedaży płyty nawet tak kiepskiej jak Zbiór Prac Edgarda Varese`a, tom pierwszy. Później opisywało ono kompozycję perkusyjną Varese`a Jonizacja jako 'dziwną stertę bębnów i innych nieprzyjemnych dźwięków'. Zappa zaczął przekonywać się więc, że powinien odszukać muzykę Varese`a. Kiedy w końcu po latach szukania udało mu się odnaleźć kopię (wypatrzył płytę 'szalonego naukowca', szukając zdjęcia Varese`a na okładce), przekonał sprzedawcę, aby ten sprzedał mu sklepową wersję demonstracyjną z rabatem. Tak więc zaczęła się jego dożywotnia fascynacja muzyką Varese`a, a także innymi nowoczesnymi kompozytorami muzyki klasycznej.

Zappa dorastał jednocześnie pod wpływem awangardowych kompozytorów, takich jakich jak Edgard Varèse, Igor Strawinski i Anton Webern, a także zespołów R&B i doo-wop (w szczególności lokalne grupy pachuco) oraz nowoczesnego jazzu. Jego własne różnorodne etniczne zaplecze oraz zróżnicowana kulturalna i społeczna mieszanka, istniejąca wokół wielkiego Los Angeles w tym czasie, były również decydujące w usytuowaniu Zappy jako praktykanta i fana 'art brut'. W istocie rzeczy poprzez całą swoją karierę był bardzo nieufny i otwarcie krytyczny wobec 'głównonurtowych' ruchów społecznych, politycznych oraz muzycznych, często wyśmiewając popularne muzyczne kaprysy jak psychodelię, bubblegum pop, operę rockową oraz disco.

Około 1955 roku rodzina Zappów przeprowadziła się do Lancasteru, miasteczka z zakładami lotniczymi w Antelope Valley na pustyni Mojave, blisko Bazy Lotniczej w Edwards w Los Angeles, za górami San Gabriel. Pobyt w Lancasterze dał Zappie dostęp do ekscytujących audycji stacji radiowych Los Angeles oraz KSPC 88.7 FM w Claremont, gdzie Zappa posiadał swój własny sobotni show nocny. Jego matka zachęcała go do rozwijania muzycznych zainteresowań. Mimo iż nie znosiła muzyki Varèse`a, była wystarczająco pobłażliwa by nagrodzić Zappę dalekodystansowym telefonem do kompozytora, jako prezent na jego piętnaste urodziny. Niestety, Varèse przebywał w tym momencie w Europie, więc Frank rozmawiał z żoną kompozytora. Zappa później otrzymał list od Varèse'ego z podziękowaniami za jego zainteresowanie, opowiadając mu o kompozycji nad którą wówczas pracował pt.'Déserts' ('Pustynie'). Żyjąc w pustynnym mieście Lancaster, Zappa czuł się tym faktem niesamowicie podekscytowany. Varèse zaprosił Zappę na spotkanie, jeśli ten kiedykolwiek przyjechałby do Nowego Jorku. Do spotkania nigdy nie doszło (Varèse zmarł w 1965), ale Zappa zatrzymał oprawiony list do końca swojego życia.

W wieku 15 lat Zappa przebywał w sześciu różnych szkołach średnich. Jako uczeń Zappa był znudzony i rozpraszał resztę klasy dziecinnymi figlami. Rzucił wspólnotę college`u po jednym semestrze oraz utrzymywał pogardę dla formalnej edukacji przez całe swoje życie, zabierając dzieci ze szkoły w wieku 15 lat oraz odmawiając płacenia za ich college.

Zainteresowania Zappy komponowaniem oraz aranżowaniem rozrosły się w późniejszych licealnych latach i zamarzył on, aby zostać kompozytorem. W ostatniej klasie pisał niezwykle płodnie i nie tylko komponował, aranżował awangardowe utwory dla szkolnej orkiestry, której był także dyrygentem, ale i zdołał transmitować wydarzenia w lokalnym radiu i nagrywać.

Zappa zaczął swoją karierę jako perkusista i w miarę uczęszczania do Szkoły Średniej Mission Bay w San Diego, dołączył do swojego pierwszego zespołu, The Ramblers. Mimo iż przez większość swojej późniejszej kariery występował jako wokalista i gitarzysta, pierwotny wpływ klasycznej perkusji na Zappę utrzymywał go w silnym zainteresowaniu rytmem i perkusją, a jego zespoły zapisały się w historii jako słynące z doskonałego doboru perkusistów. Jego prace takie jak 'The Black Page' są powszechnie znane przez swoją złożoność w strukturze rytmicznej, nacechowanie radykalnymi zmianami tempa i rytmu podobnie jak krótkie, zwarto zaaranżowane przejścia kontrastujące z nieformalnymi przerwami oraz rozciągniętymi improwizacjami.

W 1956 roku Zappa spotkał Dona Vlieta (lepiej znanego jako pod pseudonimem artystycznym Captain Beefheart - 'Kapitan Wołowe Serce'), podczas zajęć w Szkole Średniej Antelope Valley oraz grając na perkusji w lokalnym zespole, The Blackouts. The Blackouts, grupa wielorasowa, włączając Euclida Jamesa 'Motorhead' ('Motorową Głowę') Sherwooda (który później stał się członkiem Mothers of Invention). Zappa i Vliet stali się bliskimi przyjaciółmi, wpływając na siebie nawzajem muzycznie oraz współpracując w późnych latach 60. i połowie lat 70. (np. na Trout Mask Replica nagranym przez Captain Beefheart and His Magic Band a wyprodukowanym przez Zappę oraz na koncertowym albumie sygnowanym przez Zappę, Beefhearta i Mothers of Invention Bongo Fury z 1975 roku). Później odseparowali się na pewien okres, ale pozostawali w kontakcie do końca życia Zappy.

W 1957 roku Zappa otrzymał swoją pierwszą gitarę. Wśród jego wczesnych wpływów znalazł się Johnny 'Guitar' Watson, Howlin' Wolf oraz Clarence 'Gatemouth' Brown (w 1970 i latach 80. zaprosi Watsona do wystąpienia na kilku albumach). Zappa rozważał karierę solową jako odpowiednik stworzenia 'rzeźb powietrznych' oraz rozbudowania eklektycznego, innowacyjnego i własnego stylu. Ostatecznie stał się jednym z najbardziej szanowanych gitarzystów elektrycznych swoich czasów.

W czerwcu 1958 roku Zappa pracował przez jakiś czas w reklamie. Jego obecność w komercyjnym świecie stanowiła kolejny istotny wpływ na jego pracę i w ciągu kilku lat Zappa kooptował techniki, których nauczył się jako artysta komercyjny.

Gitara na której Zappa nagrał album Zoot Allures

Zappa używał ich do dekonstrukcji, interpretacji muzyki, muzycznego biznesu, mediów i stowarzyszenia w głównej części przez łączenie ich z ideami zebranymi podczas studiów nad dadaizmem, the Situationist International oraz surrealizmem. Od tego czasu Zappa zawsze wykorzystuje bystre zainteresowanie w wizualnej prezentacji swojej pracy, projektując okładki niektórych swoich albumów oraz reżyserując swoje własne filmy oraz wideo. W roku 1959 Zappa przeprowadza się do Los Angeles, gdzie spędzi większą część reszty swojego życia.

W trakcie występu na "Miami Pop Festival" 18 maja 1968 roku Jimi Hendrix podpalił gitarę Fender Stratocaster, później podarował ją Frankowi Zappie. Zappa nagrał na niej w 1976 roku album Zoot Allures[3].

Rodzina

Zappa był mężem Kathryn J. "Kay" Sherman od 1960 do 1964, a w 1967 ożenił się z Adelaide Gail Sloatman, z którą pozostał do swojej śmierci na raka prostaty w 1993. Gail i Frank Zappa mieli czworo dzieci: Moon Unit, Dweezil, Ahmet Emuukha Rodan i Diva Thin Muffin Pigeen. Gail Zappa nadal zarządza rodzinnym majątkiem biznesowo-muzycznym, prawnie ustawionym jako Zappa Family Trust.

Dyskografia

Źródło[4].

Dorobek kompozytorski

Dzieła kompozytorskie
Lata pracy Tytuł dzieła Forma muzyczna
1966 Brown Shoes Don't Make It utwór na głos i zespół instrumentalny
1966 Dog Breath Variations utwór awangardowy
1966 G-Spot Tornado Orchestral utwór awangardowy
1966 Hungry Freaks Daddy utwór awangardowy
1970 Igor's Boogie Avant-Garde utwór awangardowy
1970 Inca Roads Avant-Garde utwór awangardowy
1970 King Kong utwór awangardowy
1970 Let's Make the Water Turn Black utwór awangardowy
1970 Lumpy Gravy utwór orkiestrowy
1970 Mo 'N Herb's Vacation Orchestral Music Orchestra
1970 Oh No Avant-Garde utwór awangardowy
1967 Orange County Lumber Truck, the utwór awangardowy
1967 Peaches en Regalia utwór awangardowy
1967 Revised Music For A Low Budget Orchestra utwór awangardowy
1976 The Black Page utwór awangardowy
1976 The idiot bastard son utwór awangardowy
1976 Uncle Meat Avant-Garde utwór awangardowy
1976 Waka/Jawaka Miscellaneous utwór awangardowy
1976 Zoot Allures Orchestral utwór orkiestrowy

Nagrody, pozycje na listach przebojów i rekordy

Albumy na liście The Billboard 200
Rok Album pozycja
1967 Freak Out! 130
1967 Absolutely Free 41
1968 Lumpy Gravy 159
1968 We're Only In It For The Money 30
1969 Cruising with Ruben & The Jets 110
1969 Hot Rats 173
1969 Mothermania/The Best Of The Mothers 151
1969 Uncle Meat 43
1970 Burnt Weeny Sandwich 94
1970 Chunga's Revenge 119
1970 Weasels Ripped My Flesh 189
1971 Frank Zappa's 200 Motels 59
1971 The Mothers/Fillmore East-June 1971 38
1972 Just Another Band From L.A. 85
1972 Waka/Jawaka - Hot Rats 152
1973 Over-nite Sensation 32
1974 Apostrophe (') 10
1974 Roxy & Elsewhere 27
1975 Bongo Fury 66
1975 One Size Fits All 26
1976 Zoot Allures 61
1978 Studio Tan 147
1978 Zappa In New York 57
1979 Joe's Garage, Act I 27
1979 Orchestral Favorites 168
1979 Sheik Yerbouti 21
1979 Sleep Dirt 175
1980 Joe's Garage, Acts II & III 53
1981 Tinsel Town Rebellion 66
1981 You Are What You Is 93
1982 Ship arriving too late to save a drowning witch Pop Albums 23
1983 The Man From Utopia 153
1986 Frank Zappa Meets the Mothers of Prevention 153


Single na liście The Billboard Hot 100
Rok Piosenka pozycja
1974 Don't Eat The Yellow Snow 86
1979 Dancin' Fool 45
1982 Valley Girl 32

Zobacz też

Linki zewnętrzne

  1. ↑ Frank Zappa: The Real Frank Zappa Book. USA: Poseidon Press, 1989, s. 15. ISBN 0 330 31625 7.
  2. ↑ Rolling Stone's "The 100 Greatest Guitarists of All Time" Do you agree?. theinsider.com. [dostęp 2010-05-22]. (ang.).
  3. ↑ 'Flaming' Hendrix guitar for sale. archives.cnn.com, 29 sierpnia 2002. [dostęp 2009-11-15]. (ang.).
  4. ↑ a b Greg Russo: Cosmik Debris: The Collected History and Improvisations of Frank Zappa. USA: Antique Trader Publications and Crossfire Publications, 1998, s. 147. ISBN 0-9648157-4-5.
  5. ↑ Rock 'n' Roll Hall of Fame Inductees 1986 - 2010. digitaldreamdoor.nutsie.com. [dostęp 2010-05-01]. (ang.).

Szablon:Link FA Szablon:Link FA Szablon:Link FA Szablon:Link FA Szablon:Link FA Szablon:Link GA

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Frank_Zappa&oldid=28956878”