Albert Mathiez

Albert Mathiez' (ur. 1874 w La Bruyère, zm. w 1932 w Paryżu) - historyk francuski, badacz Wielkiej Rewolucji Francuskiej.

Biografia

Od czasów szkoły średniej, a w zdecydowanym stopniu na studiach, deklarował otwarcie poglądy socjalistyczne. W 1897 otrzymał dyplom z historii i z geografii. Od początku specjalizował się w historii rewolucji francuskiej, swoją pierwszą pracę opublikował na temat wydarzeń z 5 i 6 października 1789. Pracował pod kierunkiem innego znawcy rewolucji, Alfonsa Aularda, który zainteresował go historią stosunków państwo - kościół w czasach rewolucji.

Po opublikowaniu kilku prac na ten temat, Mathiez zdecydował się na zmianę problematyki badań i podjął temat do tej pory rzadki (lub traktowany pobieżnie) - historię drugiego Komitetu Ocalenia Publicznego oraz jego przywódcy - Maksymiliana Robespierre'a. Założył Societé des études robespierristes (Stowarzyszenie studiów nad Robespierre'em) i rozpoczął publikowanie periodyka Les Annales révolutionnaires, wchodząc tym samym w rywalizację z dawnym mistrzem Aulardem, redaktorem "La Révolution française". W 1911 został profesorem uniwersytetu w Besançon, a od 1919 pracował na analogicznym stanowisku w Dijon.

Albert Mathiez zasłynął jako obrońca Robespierre'a, który w dotychczasowej historiografii dość jednoznacznie klasyfikowany był jako krwiożerczy tyran. Mathiez podkreślał egalitaryzm Komitetu Ocalenia Publicznego, walkę z pogłębianiem się różnic społecznych, a także sukcesy na froncie odniesione właśnie za rządów drugiego KOP. W dużej mierze usprawiedliwiał też zdecydowane środki powzięte przez Robespierre'a w celu obrony wewnętrznej stabilności kraju, w tym okres terroru.

Był prekursorem badań nad ekonomiczną i społeczną rewolucji, którą również jako jeden z pierwszych ujmował przede wszystkim jako ogromny ruch masowy, w którym to uzbrojony lud Paryża odgrywał wiodącą rolę i skutecznie wywierał nacisk na rządzących krajem, których rolę osobistą uważał za przecenianą. Zbliżał się w ten sposób do marksistowskiego ujmowania dziejów, chociaż nie posługiwał się charakterystyczną dla socjalizmu naukowego terminologią.

Zmarł na wylew krwi do mózgu.

Inne fakty

Mathiez wyróżniał się gwałtownością charakteru, w obronie swoich poglądów bywał nawet fizycznie agresywny. W 1896 r. stracił lewe oko po bójce, która jak wspominał miała podłoże polityczne.

Dzieła

   * La Théophilanthropie et le culte décadaire, 1796-1801; essai sur l’histoire religieuse de la révolution. 1904
   * Les Origines des cultes révolutionnaires (1789-1792). 1904
   * La Question sociale pendant la révolution française. 1905
   * Les Lois françaises de 1815 à nos jours accompagnées des documents politiques les plus importants, réunies conformément aux programmes du 31 mai 1902 pour les classes de philosophie A et B, de mathématiques A et B et les écoles normales. 1906
   * Contributions à l'histoire religieuse de la révolution française. 1907
   * Annales révolutionnaires. 1908
   * La Révolution et l'Église, études critiques et documentaires. 1910
   * Rome et le clergé français sous la Constituante. 1911
   * François Chabot. 1914
   * Révolution et les étrangers; cosmopolitisme et défense nationale. 1918
   * Un Procès de corruption sous la terreur; l’affaire de la Compagnie des Indes. 1920
   * Robespierre terroriste. 1921
   * Révolution française. 1922
   * Annales historiques de la Révolution française. 1924
   * Autour de Danton. 1926
   * La Vie chère et le mouvement social sous la Terreur. Paris: Armand Colin, 1927
   * La Réaction thermidorienne. 1929
   * Girondins et Montagnards. 1930
   * Le 10 août. Paris: Gallimard. 1931
   * La Révolution française (jusqu'au 9 Thermidor). Paris: Armand Colin, 1922-1924
   * Le Directoire, du 11 brumaire an IV au 18 fructidor an V. 1934
   * Études sur la Révolution française. 1954
   * Études sur Robespierre. Paris, 1958