Węgrzce (gmina)
| gmina wiejska | |||
| 1941–1954[1][2] | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo |
1941–45: dystrykt krakowski | ||
| Powiat | |||
| Data powstania |
1 czerwca 1941 | ||
| Data likwidacji |
29 września 1954 | ||
| Siedziba | |||
| Populacja (1943) • liczba ludności |
| ||
| Szczegółowy podział administracyjny (1952) | |||
| |||
Węgrzce (do 1940 gminy Zielonki i Prądnik Czerwony; od 1973 Zielonki) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1941–1954[1] w woj. krakowskim (dzisiejsze woj. małopolskie). Siedzibą władz gminy były Węgrzce.
Gmina Węgrzce powstała 1 czerwca 1941, podczas okupacji hitlerowskiej, z obszaru dotychczasowych gmin[3][4] ze zniesionych gmin:
- Prądnik Czerwony (gromady Batowice, Bosutów, Dziekanowice, Raciborowice, Węgrzce i Zastów),
- Zielonki (gromady Bibice, Garlica Murowana, Trojanowice i Zielonki).
Pozostałe gromady gminy Prądnik Czerwony (Prądnik Czerwony, Rakowice i Olsza[5]) i gminy Zielonki (Prądnik Biały, Tonie, Witkowice i Górka Narodowa[6]) włączono do Krakowa[7][4], choć administracja polska zatwierdziła tę zmianę dopiero 18 stycznia 1948, z mocą obowiązującą wstecz od 18 stycznia 1945[8][9].
Według stanu z 1 marca 1943 gmina Węgrzce liczyła 6362 mieszkańców i składała się z miejscowości: Batowice, Bibice, Bosutów, Dziekanowice, Garlica Murowana, Raciborowice, Trojanowice, Węgrzce, Zastów i Zielonki[4].
Po wojnie w powiecie krakowskim w woj. krakowskim. 1 lutego 1948 z części obszaru gromady Zielonki w gminie Węgrzce utworzono nową gromadę Pękowice[10]. 1 stycznia 1951 do gminy Węgrzce przyłączono gromadę Prusy ze zniesionej gminy Mogiła[11]. Według stanu z 1 lipca 1952 jednostka składa się zatem z 12 gromad: Batowice, Bibice, Bosutów, Dziekanowice, Garlica Murowana, Pękowice, Prusy, Raciborowice, Trojanowice, Węgrzce, Zastów i Zielonki[12]. Gmina Węgrzce została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[13].
Jednostki o nazwie Węgrzce nie przywrócono 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin[14], przywrócono jednak gminę Zielonki.
Uwaga: Nie mylić z dawną gminą Węgrzce Wielkie (obecnie jako gmina Wieliczka) położoną na południe od Krakowa, podczas gdy gmina Węgrzce była położona na północ od Krakowa.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Ciąg istnienia gminy: od 1941 do 28 września 1954
- ↑ (W czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.)
- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 535
- ↑ a b c Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
- ↑ Gromady Olsza nie figuruje w spisie gromad z 1934 roku
- ↑ Gromada Górka Narodowa nie figuruje w spisie gromad z 1934 roku
- ↑ Verordnungsblatt für das Generalgouvernement = Dziennik Rozporządzeń dla Generalnego Gubernatorstwa. 1941, Nr 51 (20 Juni), str. 322
- ↑ Dz.U. z 1948 r. nr 53, poz. 418
- ↑ Rozporządzenie z 1948 podaje nazwę gminy docelowej jako Zielonki, nie Węgrzce, unieważniając w ten sposób hitlerowską zmianę nazwy gminy i całego manewru
- ↑ Krakowski Dziennik Wojewódzki. 1948, nr 3, poz. 30
- ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 57, poz. 508
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1 sierpnia 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312