Michał Maliszewski
| Divina providenta[1] | |||
| |||
| Kraj działania | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
ok. 1560 | ||
| Data i miejsce śmierci | |||
| Sekretarz króla Polski Zygmunta III | |||
| Okres sprawowania |
przed 1608 | ||
| Opat komendatoryjny klasztoru benedyktynów na Świętym Krzyżu | |||
| Okres sprawowania |
w latach 1595–1608 | ||
| Wyznanie | |||
| Kościół | |||
| Inkardynacja | |||
| Śluby zakonne |
| ||
Michał Maliszewski herbu Godziemba (ur. ok. 1560, zm. 1608) – opat komendatoryjny benedyktynów na Św. Krzyżu z woli Zygmunta III. Profesję zakonną złożył w roku 1595 urząd pełnił do 1608 roku[2][3].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był sekretarzem królewskim i powiernikiem króla Zygmunta III w sprawach poselstw zagranicznych, bywalcem dworów krajowych i zagranicznych, znał kilka języków.
Pochodził ze starej kujawskiej rodziny, która nazwisko wzięła od wsi Maliszewo, w ziemi dobrzyńskiej. Jakób (Jakusz) z Maliszewa, cześnik kujawski 1368 r., i Lutko z Maliszewa 1434 r. cytowani byli w Kodeksie Ryszczewskiego[4].
Ojciec Stanisław, sędzia grodzki bobrownicki w 1564 r. a następnie sędzia ziemski dobrzyński w 1598 r., miał synów, Michała, opata Benedyktynów Świętokrzyskich i Jana[4].
Życie zakonne
[edytuj | edytuj kod]Michał Maliszewski był pierwszym opatem komendataryjnym narzuconym mnichom świętokrzyskim przez króla[a].
Mimo że takiego obowiązku nie miał śłuby zakonne złożył obejmując opactwo. Okazał się być sprawnym administratorem, w latach 1596–1601 wykonując zalecenie wizytatora biskupa Jerzego Radziwiłła z 1593 r., funduje i uposaża na przedmieściu Nowej Słupi pod Łyścem szpital i kościół ś. Michała[5][6][7]. Każe pisać kronikę klasztorną - Wojciech Ruffin. Reformuje zgromadzenie, porządkuje ekonomię dóbr klasztornych i włości dziesięcinnych.
Był mecenasem sztuki gromadził i kupował szczególnie piękne i kunsztownie wydane dzieła autorów zagranicznych. Interesował się literaturą prawniczą, którą gromadził na Świętym Krzyżu.
Ze zbiorów Michała Maliszewskiego pochodzą księgi niemieckiego uczonego, szczególnie w zakresie matematyki i astronomii, znawcy dzieł Archimedesa, a równocześnie teologa, kardynała i biskupa Brixen Nicolausa de Cusa (1401-1464)[b].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Komenda uderzała w podstawy benedyktyńskich ideałów. Reguła przewiduje, że opat wybrany ze zgromadzenia jest reprezentantem Boga, a przede wszystkim ojcem. Komendytariuszów nadano i w innych opactwach i tak w 1587 r. Stanisława Gembarta w Płocku, w 1595 r. Michała Maliszewskiego na Świętym Krzyżu, w 1598 r. Stanisława Gomolińskiego w Sieciechowie, w 1604 r. Stanisława Sułowskiego w Tyńcu i Jakuba Łempickiego w Lubiniu, wreszcie w 1608 r. Andrzeja Wilczyńskiego w Mogilnie.
- ↑ Książka po śmierci opata, przeszła na własność klasztoru o czym świadczy zapis rękopiśmienny na karcie tytułowej.„Ex Bibliotheca Mon[aste]rij S[anctae] Crucis in Caluo Monte” dopisane inną ręką “ Congreg[ationis] Ben[e]d[ictinae] Polonae”.
Na książce widnieje jego superekslibris naklejony na okładce, odbity na kawałku skóry barwionej czerwono - herb Godziemba z infułą opacką, po bokach tłoczenia: M[ichael] M[aliszewski] A[bbas] S[anctae] C[rucis]. W otoku zamieszczona jest łacińska dewiza : „Frustra vivit qui nemini prodest” (Na próżno żyje ten, kto nikomu nie przynosi pożytku).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Gacki ↓, s. 153.
- ↑ Komenda i jej przezwyciężenie (wiek XVII do XVIII). [dostęp 2014-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-26)].
- ↑ Kościół i Klasztor świętokrzyski na Łysej górze Tygodnik Ilustrowany 1859. [dostęp 2014-09-16].
- ↑ a b Uruski ↓, s. 163.
- ↑ S. Grocholski, Lavacrum animae..., Cracoviae 1601,
- ↑ Gacki ↓, s. 90.
- ↑ Jonston ↓, s. III/1 88-8v.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Komenda i jej przezwyciężenie (wiek XVII do XVIII). [dostęp 2014-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-26)].
- Kościół i Klasztor świętokrzyski na Łysej górze Tygodnik Ilustrowany 1859.
- Seweryn Uruski, Rodzina Herbarz Szlachty Polskiej, t. X, Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolfa, 1913, s. 392.
- Józef Gacki: Benedyktyński klasztor na Łysej Górze. Wyd. Wydawnictwo Jedność. Kielce 2006: Benedyktyński klasztor na Łysej Górze. ISBN 83-7442-389-7.
- Jerzy Jonston, Annales Archicoenobii Calvo-Montani..., t. I-III, [w:] Lefebvre, t. II-IV.