Muzyka klasycystyczna
Klasycyzm – okres w rozwoju muzyki poważnej pomiędzy barokiem a romantyzmem. Styl klasycystyczny w muzyce pojawił się w drugiej połowie XVIII wieku. Przyjmuje się, że trwał od roku 1750 – śmierci Johanna Sebastiana Bacha, do roku 1814 – powstanie pieśni romantycznej Franza Schuberta „Małgorzata przy kołowrotku”[1] lub 1827 - śmierć Beethovena. Daty te są umowne, autorzy książek i podręczników często przyjmują różne daty graniczne.
Nazwa klasycyzm pochodzi od łacińskiego przymiotnika classicus, czyli doskonały, wzorowy[2]. Po barokowym bogactwie formalnym i upodobaniu do kontrastów zwrócono się w stronę przeciwną, ku przejrzystości, symetrii i równowadze w stosowaniu środków artystycznych.
Muzykę okresu klasycyzmu w Europie nazywa się niekiedy muzyką klasyczną, choć termin ten z czasem zaczął być stosowany na określenie muzyki poważnej. Kompozytorzy odeszli od skomplikowanych technik polifonicznych, preferując znacznie bardziej klarowną pod względem strukturalnym muzykę homofoniczną. Najczęściej używane przez nich formy to rondo, wariacje i sonata, z tego względu nazwane później formami klasycznymi. Do cech muzyki okresu klasycyzmu należą także: rezygnacja z basso continuo (partie instrumentów harmonicznych są precyzyjnie zapisane) i rozkwit muzyki instrumentalnej.
Klasycy wiedeńscy
[edytuj | edytuj kod]
Wielkim centrum muzyki klasycznej stał się Wiedeń, dzięki tworzącym tam trzem wybitnym kompozytorom:
- Josephowi Haydnowi (1732–1809),
- Wolfgangowi Amadeusowi Mozartowi (1756–1791)
- Ludwigowi van Beethovenowi (1770–1827).
Określa się ich wspólnym mianem klasyków wiedeńskich. Stworzyli oni wiele nowatorskich jak na owe czasy kompozycji.
-
Joseph Haydn -
Wolfgang Amadeus Mozart -
Ludwig van Beethoven
Pozostali kompozytorzy
[edytuj | edytuj kod]
- Christoph Willibald Gluck (1714–1787)
- Carl Philipp Emanuel Bach (1714–1788)
- Charles Burney (1726–1814)
- Johann Christian Bach (1735–1782)
- Karl Ditters von Dittersdorf (1739–1799)
- Giovanni Paisiello (1740–1816)
- Andrea Luchesi (1741–1801)
- Domenico Cimarosa (1749–1801)
- Antonio Salieri (1750–1825)
- Muzio Clementi (1752–1832)
- Franz Xaver Richter (1709–1789)
- Domenico Dragonetti (1763–1846)
- Józef Elsner (1769–1854)
- Johann Nepomuk Hummel (1778–1837)
Formy muzyczne
[edytuj | edytuj kod]Najpopularniejszymi formami muzycznymi uprawianymi w klasycyzmie były:
W klasycyzmie skład instrumentalny orkiestry symfonicznej został rozbudowany o klarnety, puzony oraz flet piccolo.
Klasycyzm w Polsce
[edytuj | edytuj kod]W Polsce na okres klasycyzmu przypadają początki muzyki symfonicznej (A. Milwid, W. Dankowski), opery (M. Kamieński, J. Stefani, W. Lessel) i muzyki fortepianowej (M.K. Ogiński, Maria Szymanowska, Franciszek Lessel).
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Małgorzata przy kołowrotku. franzschubert.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-16)]. www.franzschubert.pl [dostęp 2016-11-15]
- ↑ 3. Jedna epoka - trzy style / Klasycyzm, [w:] Język polski 2. Cz. 1. Zakres podstawowy i rozszerzony. Podręcznik dla szkół ponadpodstawowych, Wydawnictwo Pedagogiczne Operon Sp. z o.o., 2020, s. 28, ISBN 978-83-66365-06-3 [dostęp 2023-04-17] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- A. Mądry Carl Philipp Emanuel Bach, Poznań Rhythmos 2003 (najobszerniejsze w języku polskim przedstawienie estetyki i stylu muzyki klasycznej).
- A. Nowak-Romanowicz Historia muzyki polskiej. Klasycyzm 1750-1830, Warszawa, Sutkowski Edition 1995.
- A. Zórawska-Witkowska Muzyka na dworze i w teatrze Stanisława Augusta, Warszawa 1995.
- D. Gwizdalanka Klasycyzm, w: Historia muzyki 2, Kraków (PWM) 2006, s. 103-194.
- E. Fubini Historia estetyki muzycznej, Kraków, Musica lagellonica 1997, s. 161-252.
- P. Orawski Lekcje muzyki · Klasycyzm · Prolog i rozwój, Warszawa, 2013.