28 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS (1 walońska) „Wallonien”

28 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS (1 walońska) „Wallonien”
28. SS-Freiwilligen-Grenadier-Division Wallonien
	; Emblemat dywizji
	Historia
Państwo	III Rzesza
Sformowanie	1943
Rozformowanie	maj 1945
	Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Podległość	Waffen-SS (1943–1945)
	Multimedia w Wikimedia Commons

28 Ochotnicza Dywizja Grenadierów SS (1 walońska) „Wallonien” (niem. 28. SS-Freiwilligen-Grenadier-Division Wallonien) – walońska jednostka Waffen-SS.

Historia

Walonowie pojawili się w Waffen-SS 1 czerwca 1943 roku, kiedy Legion Waloński, który walczył w ramach Wehrmachtu przyłączono do tej formacji. Legion ów rozbudowano w Brygadę Szturmową SS „Walonia” (La Brigade d’Assault Wallonie – SS Sturmbrigade „Wallonie”) – od 22 października 1943 r. 5 Ochotnicza Brygada Szturmowa SS (5. SS-Freiwilligen Sturmbrigade „Wallonien”), którą wysłano w listopadzie 1943 roku na Ukrainę, gdzie walczyła u boku Dywizji „Wiking”. Zmasakrowana w ciężkich walkach w kotle czerkaskim brygada została wycofana zimą 1944 roku do Niemiec. W lipcu brygadę wysłano do Estonii, skąd jej resztki ewakuowano do Niemiec w październiku i przystąpiono do tworzenia dywizji^[1].

W lutym 1945 roku nieskompletowaną jednostkę skierowano na Pomorze, w okolice Stargardu, gdzie walońscy esesmani po raz kolejny ponieśli ogromne straty. Jednostka ta skierowana na Pomorze, była jeszcze w trakcie reorganizacji i rozwinięcia ze szczebla brygady do szczebla dywizji. Liczebnie bardzo słaba, na początku lutego 1945 liczyła nieco ponad 4000 żołnierzy, natomiast w momencie wejścia do walki pod Dąbiem ok. 1200 żołnierzy. Siedmiuset pozostałych przy życiu Walonów ewakuowano do Danii, gdzie zastał ich koniec wojny^[2].

Sprawa właściwej nazwy jednostki

Jest to dość zagadkowa kwestia. W zachodnich opracowaniach jednostka ta jest z niejasnych powodów traktowana jako dywizja grenadierów pancernych (w nomenklaturze III Rzeszy: zmechanizowana). Powstała ona rzeczywiście jako brygada zmotoryzowana o sile pułku. W czerwcu 1944 r. została wycofana z frontu i wysłana do Rzeszy w celu przeformowania w dywizję. Rozwinięto ją jednak do stanu dywizji piechoty (grenadierów SS), a nie dywizji grenadierów pancernych.

Zbrodnie wojenne i kontrowersje wokół Legionu

Obrońcy^[kto?] Legionu Walońskiego twierdzą, że nie jest on odpowiedzialny za popełnienie żadnych zbrodni wojennych. Twierdzą też^[gdzie?], że Walonowie nie wiedzieli o zbrodniach popełnianych przez Niemców i uważali swoją walkę w Legionie za antykomunistyczną krucjatę przeciwko bolszewizmowi, nie zaś za szerzenie ideologii nazistowskiej. Zważywszy jednak na fakt, że jednostka brała udział w akcjach przeciwpartyzanckich w ZSRR na zapleczu frontu, wydaje się mało prawdopodobne, by nie wiedzieli o niemieckich zbrodniach^[3].

Dowódcy

SS-Sturmbannführer Lucien Lippert (X 1943 – II 1944)
SS-Standartenführer Léon Degrelle (18 września 1944 – 3 maja 1945)

Skład organizacyjny

SS-Grenadier Regiment 69 (69 pułk grenadierów pancernych SS) dwa niepełne bataliony
SS-Grenadier Regiment 70 (jw) jeden batalion
SS-Artillerie Regiment 28 (28 pułk artylerii SS) niepełny
SS-Panzerjäger Abteilung 28 (28 dywizjon przeciwpancerny) niepełny
SS-Aufklärungs Abteilung 28 (28 dywizjon rozpoznawczy SS) praktycznie bez ciężkiego sprzętu bojowego
SS-Nachrichten Abteilung 28 (28 batalion łączności SS) niepełny
SS-Pionier-Bataillon 28 (28 batalion saperów SS) niepełny
SS-Flak-Kompanie 28 (28 kompania przeciwlotnicza SS) niepełna, bez dział
SS-Ersatz-Bataillon 28 (28 batalion zapasowy SS) nie istniał na przyczółku, żołnierze zostali włączeni do jednostek bojowych
Pododdziały służb.

Dywizją była tylko z nazwy – w praktyce były to dwa bataliony grenadierów wsparte pododdziałami specjalistycznymi.

Zobacz też

27 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS (1 flamandzka) Langemarck

Przypisy

↑ Hubert Kuberski, Wschodnioeuropejska odyseja Leona Degrelle’a. Walońscy ochotnicy Waffen SS (1943‐1945) na froncie wschodnim, Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, XLIX (z. 2), s. 133-142
↑ Hubert Kuberski, Wschodnioeuropejska odyseja Leona Degrelle’a. Walońscy ochotnicy Waffen SS (1943‐1945) na froncie wschodnim, Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, XLIX (z. 2), s. 143-154
↑ Wallonische-Infanterie Bataillon 373 [online], www.axishistory.com [dostęp 2019-03-17] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-08] (ang.).

Bibliografia

Marcin Bryja, Janusz Ledwoch: Jednostki Waffen SS 1939 - 1945. Warszawa: 1996. ISBN 83-86209-97-6.
Chris Bishop: Dywizje Waffen-SS 1939-1945. Warszawa 2009. ISBN 978-83-11-13640-3.
Hubert Kuberski, Wschodnioeuropejska odyseja Leona Degrelle’a. Walońscy ochotnicy Waffen SS (1943‐1945) na froncie wschodnim, Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, XLIX (z. 2), s. 127-163.

[1] Hubert Kuberski, Wschodnioeuropejska odyseja Leona Degrelle’a. Walońscy ochotnicy Waffen SS (1943‐1945) na froncie wschodnim, Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, XLIX (z. 2), s. 133-142

[2] Hubert Kuberski, Wschodnioeuropejska odyseja Leona Degrelle’a. Walońscy ochotnicy Waffen SS (1943‐1945) na froncie wschodnim, Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, XLIX (z. 2), s. 143-154

[3] Wallonische-Infanterie Bataillon 373 [online], www.axishistory.com [dostęp 2019-03-17] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-08] (ang.).

[1]

[2]

[3]

Pancerne	1 Dywizja Pancerna SS „Leibstandarte SS Adolf Hitler” 2 Dywizja Pancerna SS „Das Reich” 3 Dywizja Pancerna SS „Totenkopf” 5 Dywizja Pancerna SS „Wiking” 9 Dywizja Pancerna SS „Hohenstaufen” 10 Dywizja Pancerna SS „Frundsberg” 12 Dywizja Pancerna SS „Hitlerjugend”
Grenadierów pancernych	4 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Polizei” 11 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Nordland” 16 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Reichsführer SS” 17 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Götz von Berlichingen” 18 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Horst Wessel” 23 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Nederland” 27 Ochotnicza Dywizja Grenadierów SS (1 flamandzka) „Langemarck” 28 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS (1 walońska) „Wallonien”
Górskie	6 Dywizja Górska SS „Nord” 7 Ochotnicza Dywizja Górska SS „Prinz Eugen” 13 Dywizja Górska SS (1 chorwacka) „Handschar” 21 Dywizja Górska SS (1 albańska) „Skanderbeg” 23 Dywizja Górska SS (2 chorwacka) „Kama” 24 Dywizja Górska SS „Karstjäger”
Kawalerii	8 Dywizja Kawalerii SS „Florian Geyer” 22 Ochotnicza Dywizja Kawalerii SS 33 Dywizja Kawalerii SS (3 węgierska) 37 Ochotnicza Dywizja Kawalerii SS „Lützow”
Grenadierów	14 Dywizja Grenadierów SS (1 ukraińska) 15 Dywizja Grenadierów SS (1 łotewska) 19 Dywizja Grenadierów SS (2 łotewska) 20 Dywizja Grenadierów SS (1 estońska) 25 Dywizja Grenadierów SS (1 węgierska) „Hunyadi” 26 Dywizja Grenadierów SS (2 węgierska) „Hungaria” 29 Dywizja Grenadierów SS (1 rosyjska) 29 Dywizja Grenadierów SS (1 włoska) 30 Dywizja Grenadierów SS (1 białoruska) 30 Dywizja Grenadierów SS (2 rosyjska) 31 Ochotnicza Dywizja Grenadierów SS „Böhmen und Mähren” 32 Ochotnicza Dywizja Grenadierów SS „30 Januar” 33 Dywizja Grenadierów SS (1 francuska) „Charlemagne” 34 Dywizja Grenadierów SS „Landstorm Nederland” 35 Dywizja Grenadierów Policji SS 36 Dywizja Grenadierów SS 38 Dywizja Grenadierów SS „Nibelungen”