Bitwa o Kielce

Bitwa o Kielce

II wojna światowa, front wschodni, ofensywa styczniowa
Czas	12–16 stycznia 1945
Miejsce	Kielce i rejon na południe od miasta
Terytorium	Polska pod okupacją III Rzeszy (Generalne Gubernatorstwo)
Przyczyna	ofensywa styczniowa Armii Czerwonej
Wynik	zwycięstwo żołnierzy Armii Czerwonej
Strony konfliktu
ZSRR III Rzesza
Dowódcy
gen. Wasilij Gordow gen. Nikołaj Puchow gen. Dmitrij Leluszenko
Siły
3 Gwardyjska Armia, 13 Armia, 4 Armia Pancerna, 25 Korpus Pancerny 4 Armia Pancera oraz części kilku dywizji piechoty
Straty
zabici: 129 Kielczan, 248 żołnierzy Armii Czerwonej (tylko polegli w mieście), zniszczenie około 10% zabudowy miasta 6000 żołnierzy oraz 224 pojazdy bojowe
Położenie na mapie Polski w latach 1945–1951 miejsce bitwy
50°52′27″N 20°38′00″E

Bitwa o Kielce – starcie zbrojne mające miejsce w dniach 12–16 stycznia 1945 między oddziałami Armii Czerwonej a wojskami niemieckimi, skutkujące zdobyciem Kielc i zakończeniem władzy reżimu III Rzeszy na Kielecczyźnie.

Przebieg działań bojowych

Ofensywa styczniowa Armii Czerwonej, która ruszyła 12 stycznia 1945, spowodowała, że wojska Armii Czerwonej przełamały obronę niemiecką na całej linii frontu na przyczółku baranowsko-sandomierskim i w walkach dotarły na przedpola Kielc. Miasto zostało dobrze przygotowane do solidnej obrony i długotrwałego oporu. Reżim III Rzeszy do obrony postanowił wykorzystać wojska 4 Armii Pancernej. W dalszej kolejności w walkach w mieście uczestniczyły pododdziały wycofujące się z frontu nad Wisłą. Były wśród nich m.in. resztki 72, 168, 291 i 342 Dywizji Piechoty.

Dowództwo wojsk radzieckich zaplanowało użyć do zdobycia miasta jednostek 3 Gwardyjskiej Armii dowodzonej przez gen. Wasyla Gordowa, 13 Armii dowodzonej przez gen. Mikołaja Puchowa i 4 Armii Pancernej dowodzonej przez gen. Dymitra Leluszenkę oraz samodzielnego 25 Korpusu Pancernego dowodzonego przez gen. Jewgienija Fominycha.

W odpowiedzi na sukces radzieckiej ofensywy, Niemcy wykonali silny kontratak. Doprowadził on do bitwy pancernej na przedpolach Kielc. Główne walki toczyły się na południe od miasta, w rejonie Morawicy. Zakończyły się jednak dla Niemców porażką, m.in. dla wykonującego kontratak XXIV Korpusu Pancernego z 4 Armii Pancernej. Decydujący szturm na miast miał miejsce rankiem 15 stycznia 1945. Niemiecki garnizon wzięty w kleszcze, został rozbity. W czasie walk w samym mieście poległo 248 żołnierzy Armii Czerwonej. W walkę zaangażowana została także 2 Armia Lotnicza dowodzona przez gen. Stiepan Krasowski. Walki o Kielce zakończyła likwidacją niedobitków niemieckich które schroniły się w okolicznych lasach.

W czasie wymiany ognia między wojskami niemieckimi i radzieckimi życie straciło 129 cywilnych mieszkańców miasta. Spłonęło przy tym 57 domów. Poważnym uszkodzeniem uległo też około 10% zabudowy miasta.

Upamiętnienie

Po zakończeniu wojny wzniesiono pomnik wdzięczności bohaterom AR walczącym i poległym w walkach o Kielce. Dowodzący 6 Gwardyjską Dywizją Piechoty pułkownik Gieorgij Iwanow przez władze Kielc za wyróżnienie się w bojach przeciw armii niemieckiej w czasie bitwy o Kielce został uhonorowany odznaką Zasłużony dla Kielecczyzny.

Bibliografia

• Norbert Bączyk: Kielce 1945. Warszawa: 2003. ISBN 83-7219-168-9.
• Czesław Czubryt-Borkowski: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939-1945. Warszawa: 1988. ISBN 83-217-2709-3.
• Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Warszawa: 1977.
• Bolesław Dolata: Wyzwolenie Polski 1944-1945. Warszawa: 1971.
• Henryk Stańczyk: Walec wojny w południowej Polsce 1944-1945. Oświęcim: 2014. ISBN 978-83-7889-126-0.
• Konrad Maj: Tropem jednej z największych bitew pancernych na ziemiach polskich. Styczeń 1945 r. Morawica: 2021. ISBN 978-83-62509-29-4.

Linki zewnętrzne

• Klęska XXIV Korpusu Pancernego. Bitwa pod Kielcami i Lisowem. www.magnum-x.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-11-04)].
• Muzeum Historii Kielc. Bitwa o Kielce 12-16 stycznia 1945 r.. mhki.kielce.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-11-04)].