Ed Elisian

Edward Eliseian

Imię i nazwisko	Edward Gulbeng Eliseian
Państwo	Stany Zjednoczone
Data i miejsce urodzenia	9 grudnia 1926 Oakland
Data i miejsce śmierci	30 sierpnia 1959 Wisconsin State Fair Park, Milwaukee

Ed Elisian, właściwie Edward Gulbeng Eliseian (ur. 9 grudnia 1926 roku w Oakland, zm. 30 sierpnia 1959 roku w Wisconsin State Fair Park w Milwaukee) – amerykański kierowca wyścigowy.

W latach 1953–1959 wziął udział w 43 wyścigach USAC National Championship. Jego najlepszym wynikiem było trzecie miejsce (Langhorne 1959), zdobył także jedno pole position (Milwaukee 1957).

Indianapolis 500 i kontrowersje

W 1955 roku jako pierwszy kierowca w historii wyścigu dobrowolnie zatrzymał swój samochód, aby pobiec na miejsce tragicznego wypadku bliskiego przyjaciela, Billa Vukovicha.

To zdarzenie zostało przyćmione przez incydent z 1958 roku, gdy startujący z drugiej pozycji Elisian wpadł w poślizg na pierwszym okrążeniu, czym wywołał zbiorowy karambol, w którym zginął Pat O'Connor. W efekcie został zawieszony w prawach zawodnika przez USAC na kilka dni.

Niespełna miesiąc później, podczas wyścigu sprint carów na torze New Bremen Speedway w stanie Ohio, Elisian brał udział w kolizji z Jimem Davisem, który zmarł wskutek obrażeń kilka dni później. Sędziowie wyścigu nie stwierdzili winy Elisiana w tym przypadku, lecz jego reputacja wśród innych kierowców całkowicie legła w gruzach (jeszcze w 1956 roku Elisian został oskarżony o spowodowanie śmiertelnego wypadku Boba Sweikerta podczas wyścigu sprint carów w Salem; oddalono te zarzuty po analizie zapisu filmowego z kamer).

W 1959 roku Elisian nie zgłosił się do Indianapolis 500, wciąż będąc persona non grata na tym torze.

Śmierć

Zginął w wypadku na torze Milwaukee Mile (ówcześnie Wisconsin State Fair Park) w 1959 roku. Na 28. z 200 okrążeń wpadł w poślizg na oleju wylanym ze zdefektowanego silnika A.J. Foyta i uderzył w zewnętrzną ścianę. Samochód obrócił się kołami do góry i stanął w płomieniach. Nieżywego Elisiana wydobyto z wraku dopiero po dziewięciu minutach.

Po śmierci Elisiana pojawiły się opinie, że pozostali kierowcy uczestniczący w tym wyścigu celowo nie przerwali rywalizacji, utrudniając dojazd straży pożarnej na miejsce wypadku. Te założenia pozostają jednak tylko w sferze domysłów.

Do dnia dzisiejszego Elisian pozostaje jedną z najbardziej kontrowersyjnych postaci w historii amerykańskich sportów wyścigowych. Mimo ostracyzmu związanego z wypadkiem Pata O'Connora, nie sposób pominąć faktu, że Elisian wciąż pozostaje jedynym kierowcą w historii Indianapolis 500, który dobrowolnie zatrzymał samochód, aby pomóc innemu zawodnikowi. To wydarzenie nie ma jednak przełożenia na generalną ocenę kierowcy, jak choćby w analogicznym przypadku Davida Purleya w świecie Formuły 1.

Starty w Indianapolis 500

Wszystkie starty Elisiana w Indianapolis 500 są zaliczane do punktacji MŚ Formuły 1.

Rok	Nadwozie	Silnik	Start	Wynik	Uwagi
1954	Stevens	Offenhauser	31	18
1955	Kurtis Kraft	Offenhauser	29	30	Zatrzymał się, aby pomóc Vukovichowi
1956	Kurtis Kraft	Offenhauser	14	23	Hamulce
1957	Kurtis Kraft	Offenhauser	7	29	Przednie koło zębate
1958	Watson	Offenhauser	2	28	Wypadek

Bibliografia

• Ed Elisian
• Edward Gulbeng „Smokey” Elisian