Jan Mulak

Jan Mulak

Data i miejsce urodzenia	28 marca 1914 Warszawa
Data i miejsce śmierci	31 stycznia 2005 Warszawa
Zawód, zajęcie	dziennikarz, sportowiec, trener
Stanowisko	senator III kadencji (1993–1997)
Partia	Polska Partia Socjalistyczna
Odznaczenia

Tablica pamiątkowa przy ul. Krasińskiego 18 na warszawskim Żoliborzu

Grób Jana Mulaka na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Jan Mulak (ur. 28 marca 1914 w Warszawie, zm. 31 stycznia 2005 tamże) – polski dziennikarz, sportowiec, teoretyk sportu, polityk, trener kadry państwowej, twórca polskiego „Wunderteamu” lekkoatletycznego lat 50. i 60., senator i marszałek senior Senatu III kadencji.

Życiorys

Był uczniem V Gimnazjum Miejskiego w Warszawie. W młodości należał do czołówki polskich średniodystansowców (w 1936 zdobył brązowy medal mistrzostw Polski w biegu na 1500 metrów), uprawiał też pływanie. Trenował w Robotniczym Klubie Sportowym „Skra” (później był tam instruktorem sportu). Jako szesnastoletni uczeń organizował robotnicze kluby sportowe, gdzie pełnił funkcje kierownicze. Związany był z Polską Partią Socjalistyczną, działał też w „Akcji Socjalistycznej”. Założył na Żoliborzu klub RKS Siła, z sekcjami lekkoatletyki i gier zespołowych.

Podczas II wojny światowej działał w lewicowym podziemiu: był kierownikiem Wydziału Wojskowego grupy konspiracyjnej „Barykada Wolności”, później zastępcą komendanta formacji bojowo-milicyjnych Polskich Socjalistów, kierownikiem Wydziału Wojskowego Robotniczej Partii Polskich Socjalistów oraz sekretarzem KC RPPS. Brał udział w powstaniu warszawskim (jako członek Sztabu Powstańczego na terenie Mokotowa).

Po wojnie został szefem Wydziału Prasy i Propagandy CKW PPS. Usunięto go z funkcji partyjnych jeszcze przed zjednoczeniem partii PPS z PPR w 1948. Był zaangażowany w prace Komitetu Słowiańskiego w Polsce.

W 1950 wyszedł z ukrycia i zaczął pracować na rzecz lekkiej atletyki. Od 1951 był trenerem biegów długich. W 1954 został przewodniczącym Wojewódzkiego Komitetu Sportowego. Zastosował szkolenie specjalistyczne w lekkiej atletyce i dzięki współpracy w procesie szkoleniowym z pracownikami naukowymi uczelni wychowania fizycznego stworzył polski „wunderteam”. Trenował polskich długodystansowców, m.in. Zdzisława Krzyszkowiaka i Jerzego Chromika.

W latach 1970–1973 pełnił funkcję doradcy ministra sportu młodzieży w Algierii. Od 1978 był doradcą przewodniczącego Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Sportu, a od 1981 przewodniczącym Związku Trenerów, honorowym członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Trenerów Lekkiej Atletyki. W latach 1988–1989 stał na czele Polskiego Związku Lekkiej Atletyki. Był propagatorem upowszechniania sportu wśród młodzieży polskiej i twórcą masowego ruchu spartakiadowego obejmującego prawie 3,5 mln uczniów. W lutym 1989 wszedł w skład Komisji do spraw Upamiętnienia Ofiar Represji Okresu Stalinowskiego, działającej przy Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

Po 1989 działał w PPS. W 1991 z listy Solidarności Pracy bez powodzenia ubiegał się o mandat posła, a w 1993 z ramienia Sojuszu Lewicy Demokratycznej uzyskał mandat senatora. Był marszałkiem seniorem Senatu RP III kadencji. W 1997 bezskutecznie kandydował do Sejmu z listy SLD w okręgu podwarszawskim. Do śmierci był honorowym przewodniczącym rady naczelnej PPS.

Był też redaktorem naczelnym miesięcznika „Lekkoatletyka” (w latach 1957–1970) i członkiem prezydium Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Napisał m.in. Wojsko Podziemne, Polska Lewica Socjalistyczna 1939–1944 oraz W Krakowie i na Śląsku.

Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kw. K-11-27).

Odznaczenia i upamiętnienie

W 1997 prezydent Aleksander Kwaśniewski odznaczył go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 1999 w uznaniu zasług dla Warszawy uhonorowany został Nagrodą Miasta Stołecznego Warszawy.

Na budynku przy ul. Krasińskiego 18 w Warszawie, w którym mieszkał, umieszczono tablicę pamiątkową.

Publikacje

• Wojsko podziemne 1939–1945, Spółdzielnia Wydawnicza „Wiedza”, Warszawa 1946.
• Historia P.P.S. (współautor), Wydział Szkoleniowy CKW PPS, Warszawa 1948.
• Bieg mimo przeszkód, „Sport i Turystyka”, Warszawa 1988, ISBN 83-217-2757-3.
• Polska lewica socjalistyczna 1939–1944, Książka i Wiedza, Warszawa 1990, ISBN 83-05-11995-5.
• Na Śląsku i Zagłębiu, Fundacja Wydawnicza PPS im. Mieczysława Niedziałkowskiego, Łódź 1995.
• Dlaczego: nie chciałem być premierem Rządu Tymczasowego, generałem Wojska Polskiego, rekordzistą świata, trenerem państwowym Królestwa Holandii?, Kto jest Kim, Warszawa 2006, ISBN 83-906213-4-7.

Bibliografia

• Bogdan Snoch: Górnośląski Leksykon Biograficzny. Suplement do wydania drugiego. Katowice: Muzeum Śląskie, 2006, s. 81. ISBN 83-60353-11-5.
• Piotr Ikonowicz: Nasz czerwony trener. lewica.pl, 5 lutego 2005. [dostęp 2010-12-05].

Linki zewnętrzne

• Człowiek legenda – Jan Mulak. bieganie.pl, 20 grudnia 2010. [dostęp 2010-12-24].