Jerry Lee Lewis
Jerry Lee Lewis w Credicard Hall (2009) | |
Pseudonim |
The Killer |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
29 września 1935 |
Data i miejsce śmierci |
28 października 2022 |
Instrumenty | |
Gatunki | |
Zawód |
piosenkarz, autor piosenek, pianista |
Aktywność |
1949–2022 |
Wydawnictwo |
Sun, Mercury, Warner Bros, MCA |
Strona internetowa |
Jerry Lee Lewis (ur. 29 września 1935 w Ferriday, Luizjana[1], zm. 28 października 2022 w DeSoto[2]) – amerykański piosenkarz, autor tekstów i pianista znany również jako „Killer”. Uważany za jednego z pionierów rockabilly i rock and rolla.
Gdy dorastał, śpiewał chrześcijańską muzykę gospel w południowych kościołach zielonoświątkowych[3]. Karierę muzyczną rozpoczął w 1956, nagrywając w Sun Records cover piosenki country „Crazy Arms”. Wkrótce sławę zyskał przebojami: „Whole Lotta Shakin’ Going On”, „Great Balls of fire”, „Breathless” i „High School Confidential”. Ekspresyjny śpiew łączył z olbrzymią dynamiką sceniczną. W swej innowacyjnej technice gry na fortepianie uważał, że do gry nadaje się każda część ciała, a nie tylko dłonie. Został członkiem legendarnego Million Dollar Quartet, do którego należeli także Elvis Presley, Johnny Cash i Carl Perkins[4].
W wieku 22 lat poślubił 13-letnią kuzynkę Myrę Gale Brown, co wywołało obyczajowy skandal i oznaczało regres w karierze u schyłku lat 50. Wprawdzie dalej koncertował, ale za sporo niższe stawki, a jego utwory zwykle nie odnosiły wielkich sukcesów. Przełom nastąpił w drugiej połowie lat 60., kiedy to artysta zwrócił się w kierunku muzyki country i wylansował przeboje, takie jak: „Another Place, Another Time” czy „To Make Love Sweeter for You”. Jego album All Killer, No Filler: The Anthology został umieszczony na 242. miejscu listy 500 albumów wszech czasów dwutygodnika „Rolling Stone”. Wczesna kariera muzyka została przedstawiona w filmie Wielkie kule ognia.
Jest laureatem nagrody Grammy, w tym tej za całokształt twórczości. W 1986 został wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame[5].
Dzieciństwo
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Ferriday, w Luizjanie. Imię Jerry otrzymał po bliżej nieokreślonym aktorze kina niemego[6]. Jego ojciec Elmo (1902-1979[7]) był farmerem, cieślą, a także przemytnikiem alkoholu. Zarówno Elmo, jak i jego żona Mamie[a] lubili muzykę, wspólnie śpiewali. Kiedy Lewis miał trzy lata, w wypadku zginął jego starszy brat Elmo jr. Lewis tak wspominał rodziców: „Powiedziałbym, że 90% moich możliwości, tego, co potrafię, to zasługa taty i mamy. Byli najlepszymi rodzicami na świecie, jakich każdy by sobie wymarzył. Zrobili wszystko, aby podziwiać mnie spełnionego i moją muzykę”. Rodzice Lewisa wzięli kredyt pod zastaw farmy, aby zakupić synowi pianino za 250 dolarów.
Młody Lewis ćwiczył na nim wraz z kuzynami Mickey Gilleyem i Jimmy Lee Swaggartem. W wieku 10 lat został zainspirowany przez kuzyna Carla McVoya do grania boogie woogie. Źródłem inspiracji był także Hank Williams oraz nocne lokale, gdzie grano bluesa[8][9]. W 1949 miał miejsce jego pierwszy publiczny występ w salonie Forda w Ferriday. Lewis zaprezentował tam swój własny styl gry na pianinie, który stanowił połączenie elementów bluesa, country i boogie-woogie. W czasie występu zagrał piosenkę „Drinkin’ Wine Spo-Dee O´Dee”. W tym samym roku wystąpił w radiowej audycji dla radiostacji WNAT w Natchez, gdzie podjął pierwszą pracę w Hilltop Club. Na początku lat 50. był uczniem Southwest Bible Institute w Teksasie. Po trzech miesiącach został usunięty ze szkoły w następstwie zagrania pieśni „My God Is Real” w stylu boogie woogie podczas jednego ze spotkań w kościele. Wówczas zaczął grać w klubach Ferriday i Natchez. Pracował fizycznie, a także jako sprzedawca maszyn do szycia w Atlas Sewing Machine Company. W 1954 przeniósł się do Nashville, ale jego starania nie zostały dostrzeżone przez producentów, którzy stwierdzili, że powinien zrezygnować z pianina na rzecz gitary[10][11].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]W 1951 poznał wówczas 17-letnią Dorothy Barton, córkę kaznodziei Jewella Bartona. Ich małżeństwo trwało 20 miesięcy, od lutego 1952 do października 1953[12]. W 1957 poślubił 13-letnią kuzynkę Myrę Gale Brown, co wywołało obyczajowy skandal.
Dyskografia
[edytuj | edytuj kod]- Jerry Lee Lewis (1958)
- Jerry Lee's Greatest! (1962)
- Live at the Star Club, Hamburg (1964)
- The Return of Rock (1965)
- Country Songs for City Folks/All Country (1965)
- Memphis Beat (1966)
- Soul My Way (1967)
- Another Place, Another Time (1968)
- She Still Comes Around (1969)
- Sings the Country Music Hall of Fame Hits, Vol. 1 (1969)
- Sings the Country Music Hall of Fame Hits, Vol. 2 (1969)
- The Golden Cream of the Country (1969)
- She Even Woke Me Up to Say Goodbye (1970)
- A Taste of Country (1970)
- There Must Be More to Love Than This (1971)
- Touching Home (1971)
- Would You Take Another Chance on Me? (1971)
- The Killer Rocks On (1972)
- Who's Gonna Play This Old Piano? (1972)
- The Session...Recorded in London with Great Artists (1973)
- Sometimes a Memory Ain't Enough (1973)
- Southern Roots: Back Home to Memphis (1973)
- I-40 Country (1974)
- Boogie Woogie Country Man (1975)
- Odd Man In (1975)
- Country Class (1976)
- Country Memories (1977)
- Jerry Lee Keeps Rockin' (1978)
- Jerry Lee Lewis (1979)
- When Two Worlds Collide (1980)
- Killer Country (1980)
- Class of '55 (1986)
- Young Blood (1995)
- Last Man Standing (2006)
- Last Man Standing Live (2007)
- Mean Old Man (2010)
- Rock and Roll Time (2014)
- The Boys From Ferriday (2022)
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Właściwie nazywała się Marry Ethel Herron. Jej matka pochodziła z zamożnej rodziny natomiast ojciec był ubogim farmerem.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ allmusic ((( Jerry Lee Lewis > Overview ))).
- ↑ Jerry Lee Lewis, Influential and Condemned Rock & Roll Pioneer, Dead at 87. RollingStone, 2022-10-28. [dostęp 2022-10-28]. (ang.).
- ↑ Biography. Guardian News. [dostęp 2010-12-04]. (ang.).
- ↑ About – Million Dollar Quartet – Official Site. [dostęp 2017-02-02].
- ↑ Jerry Lee Lewis: inducted in 1986. The Rock and Roll Hall of Fame and Museum, Inc.. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
- ↑ Nick Tosches: Hellfire. s. 27–28. ISBN 0-8021-3566-8.
- ↑ Elmo Kidd Lewis, Sr [online], Find a Grave [dostęp 2019-07-15] (ang.).
- ↑ Jerry Lee Lewis Bio | Jerry Lee Lewis Career | MTV. [dostęp 2017-02-02].
- ↑ Jerry Lee Lewis: ‘I worry about whether I’m going to heaven or hell’ | Music | The Guardian. [dostęp 2017-02-02].
- ↑ The Religious Affiliation of Rock and Roll Pioneer. [dostęp 2017-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-19)].
- ↑ Jerry Lee Lewis. [dostęp 2017-02-06].
- ↑ Rick Bragg: Jerry Lee Lewis: His Own Story. [dostęp 2017-02-06].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Oficjalna strona Jerry’ego Lee Lewisa (ang.)
- Rockin’ My Life Away (ang.) – biografia online autorstwa Jimmy’ego Gutermana
- ISNI: 0000000114703055
- VIAF: 32183791
- LCCN: n80144630
- GND: 118881183
- BnF: 138966258
- SUDOC: 027514242
- NLA: 35614127
- NKC: xx0026631
- BNE: XX1165897
- NTA: 070493812
- BIBSYS: 90796740
- PLWABN: 9810581534505606
- NUKAT: n2016156661
- J9U: 987007506111105171
- CANTIC: a10112819
- NSK: 000224121
- CONOR: 42938467
- BLBNB: 001477490
- KRNLK: KAC2020N3931
- LIH: LNB:2OG;=r5