Przejdź do zawartości

Mikołaj z Pyzdr

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mikołaj z Pyzdr
Data i miejsce urodzenia

1363
Sługocinek

Data i miejsce śmierci

1424
Poznań lub Sandomierz

Zawód, zajęcie

filozof, teolog

Mikołaj z Pyzdr (ur. ok. 1363 w Sługocinku, zm. przed 22 kwietnia 1424[1] w Poznaniu lub Sandomierzu[1]) – filozof i teolog, profesor i rektor Akademii Krakowskiej.

Biografia

[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny szlacheckiej. Kształcił się na Uniwersytecie Praskim na wydziale Artes Liberales, gdzie w 1383 został bakałarzem, a w 1386 magistrem artium. Na tej uczelni, studiował dalej prawo, a następnie teologię, z której uzyskał tytuł bakałarza biblijnego (ok. 1395). Do tego czasu działał też na Uniwersytecie Praskim jako egzaminator filozofii[1].

W tym okresie, jako wikariusz katedralny w Poznaniu uzyskał 13 listopada 1389 prowizję papieską na kanonię w katedrze wrocławskiej. Prawdopodobnie jej nie objął[1].

Następnie przeniósł się do Krakowa, gdzie w 1400 wszedł w skład komisji tworzącej statuty powstającej Akademii Krakowskiej. Kontynuował też tutaj swoje studia teologiczne pod kierunkiem Jana Isnera, który w późniejszym okresie uczyni go wykonawcą swojego testamentu[2]. W 1404 występuje w źródłach jako bakałarz-sentencjariusz, a 1406 zostaje rektorem Akademii Krakowskiej. 8 listopada 1407 uzyskał doktorat z teologii i profesorem na tym wydziale. Jego uczniami byli Andrzej z Kokorzyna, Mikołaj Kozłowski, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Jakub z Nowego Sącza[3]. Za swe nauczanie na Akademii nie pobierał wynagrodzenia. Cieszył się dużym autorytetem, osobistym i naukowym. Jego poglądy teologiczno-filozoficzne można określić jako umiarkowany nominalizm. Był też zwolennikiem reformy Kościoła[3].

W latach tych pełnił też wiele funkcji kościelnych. Prawdopodobnie przed 1400 (na pewno do 1404) został archidiakonem sandomierskim. Był kanonikiem poznańskim i gnieźnieńskim oraz prebendarzem w Gieczu. Pełnił też funkcje sędziego in spiritualibus w zastępstwie oficjała krakowskiego (1404-1411) i poznańskiego (1420-1421)[3].

W 1414 spisał poznańskie statuty synodalne, ogłoszone następnie przez biskupa Andrzeja Łaskarza (1420). W 1419 przeprowadził się do Poznania i w następnym roku brał udział w synodzie archidiecezji gnieźnieńskiej w Kaliszu. Był świadkiem i prawdopodobnie współredaktorem statutów Mikołaja Trąby (1420)[3].

Dzieła

[edytuj | edytuj kod]

Z jego dzieł zachowały się:

  • Statuty synodalne diecezji poznańskiej[4],
  • Lectura super Psalterium[5][6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Skrzyniarz 2011 ↓, s. 161.
  2. ↑ Skrzyniarz 2011 ↓, s. 161-162.
  3. ↑ a b c d Skrzyniarz 2011 ↓, s. 162.
  4. ↑ wyd. w: J. Sawicki, Najdawniejsze statuty synodalne poznańskie z rękopisu BOZ 63; Studia Źródłoznawcze 1 (1957), 200-203.
  5. ↑ M. Markowski, Filozofia w Polsce. Słownik pisarzy, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1971.
  6. ↑ (rkp. B. Kan. Reg. Kr. 14a, s. 1-470)

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Ryszard Skrzyniarz, Mikołaj z Pyzdr, [w:] Andrzej Maryniarczyk (red.), Encyklopedia filozofii polskiej, t. 2, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2011, s. 161-162.
Rektorzy Uniwersytetu Jagiellońskiego
Akademia Krakowska /
Uniwersytet Krakowski
(1400–1499)
Akademia Krakowska /
Uniwersytet Krakowski
(1500–1599)
Akademia Krakowska /
Uniwersytet Krakowski
(1600–1699)
AkademiaKrakowska /
Uniwersytet Krakowski
(1700–1777)
Szkoła Główna Koronna
(1777–1795)
Szkoła Główna Krakowska
(1795–1805)
Lata 1805–1817[A][B]
Uniwersytet Jagielloński
(1817–1899)
Uniwersytet Jagielloński
(od 1900)
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l Pełniący funkcję rektora w zastępstwie.
  2. ↑ Od 1805 do 1809 Uniwersytet połączony z Uniwersytetem Lwowskim i zgermanizowany, 1809 repolonizacja po włączeniu Krakowa do Księstwa Warszawskiego.
  3. ↑ W latach 1853–1860 rektorów nie wybierano, Uniwersytetem kierował mianowany przez rząd kurator.
  4. ↑ Sprawował obowiązki rektora Tajnego Uniwersytetu.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mikołaj_z_Pyzdr&oldid=72155707”