Alona Arzamasskaja: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
źródła/przypisy |
drobne merytoryczne, drobne techniczne |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{w edycji}} |
|||
{{Biogram infobox |
{{Biogram infobox |
||
|imię i nazwisko |
|imię i nazwisko = Alona Arzamasskaja |
||
|imię i nazwisko org |
|imię i nazwisko org = Алёна Арзамасская<br />Олёна Эрзямассонь |
||
|grafika |
|grafika = |
||
|opis grafiki |
|opis grafiki = |
||
|pełne imię i nazwisko |
|pełne imię i nazwisko = |
||
|data urodzenia |
|data urodzenia = |
||
|miejsce urodzenia |
|miejsce urodzenia = [[Wyjezdnoje]] |
||
|data śmierci |
|data śmierci = 1670 |
||
|miejsce śmierci |
|miejsce śmierci = |
||
|zawód |
|zawód = [[ataman]]ka |
||
|odznaczenia |
|odznaczenia = |
||
|commons |
|commons = |
||
|www |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Alona Arzamasskaja''', {{W języku|ru|Алёна Арзамасская}}, {{W języku|myv|Олёна Эрзямассонь}} (ur. w [[Wyjezdnoje]], zm. 1670) – [[ |
'''Alona Arzamasskaja''', {{W języku|ru|Алёна Арзамасская}}, {{W języku|myv|Олёна Эрзямассонь}} (ur. w [[Wyjezdnoje]], zm. 1670) – [[erzja]]ńska [[Kozacy|kozaczka]] biorąca udział w [[Powstanie Razina|powstaniu chłopskim w latach 1665–1671]] dowodzonym przez [[Stieńka Razin|Stiepana Razina]]. |
||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
||
Alona Arzamasskaja była chłopką urodzoną w położonej na [[Powołże|Powołżu]] [[Słoboda (osada)|słobodzie]] [[Wyjezdnoje]] koło [[Arzamas |
Alona Arzamasskaja była chłopką urodzoną w położonej na [[Powołże|Powołżu]] [[Słoboda (osada)|słobodzie]] [[Wyjezdnoje]] koło [[Arzamas]]u. Wiadomo, że jako młoda dziewczyna została przymusowo poślubiona starszemu wieśniakowi, który wkrótce po ślubie zmarł, zaś owdowiała Arzamasskaja wstąpiła do {{Link-interwiki|Monastyr Nikołajewski w Arzamasie|tekst=Monastyru Nikołajewskiego w Arzamasie|Q=Q4411394}}. Tam czytała i studiowała medycynę, jednak nie mogąc się pogodzić ze ściśle uregulowanym życiem, jakie musiała wieść, w 1669 roku opuściła klasztor, ścięła włosy i zaczęła udawać mężczyznę<ref name="pening">{{cytuj |redaktor = Reina Pennington |tytuł = Amazons to fighter pilots. A biographical dictionary of military women |data = 2003 |isbn = 0-313-29197-7 |miejsce = Westport, Conn. |wydawca = Greenwood Press |oclc = 51281184}}</ref><ref name="pushkareva">{{cytuj |autor = N. L. Pushkareva |redaktor = Eve Levin |tytuł = Women in Russian history. From the tenth to the twentieth century |url = https://books.google.pl/books/about/Women_in_Russian_History.html?id=NvS2AAAAIAAJ&redir_esc=y |data = 1997 |isbn = 0-585-23828-6 |miejsce = Armonk, N.Y. |wydawca = M.E. Sharpe |oclc = 44955660}}</ref>. |
||
Po uciecze z klasztoru Arzamasskaja zebrała oddział 200 mężczyzn, z którymi przyłączyła się do trwającego [[Powstanie Razina|powstania chłopskiego]], którego dowodzącym był [[Stieńka Razin|Stiepan Razin]]<ref name="pening" />. Z czasem walczących w jej oddziale było od 300–400<ref name="pening" /> do nawet 6 000<ref name="pushkareva" /><ref>{{Cytuj | |
Po uciecze z klasztoru Arzamasskaja zebrała oddział 200 mężczyzn, z którymi przyłączyła się do trwającego [[Powstanie Razina|powstania chłopskiego]], którego głównym dowodzącym był [[Stieńka Razin|Stiepan Razin]]<ref name="pening" />. Z czasem walczących w jej oddziale było od 300–400<ref name="pening" /> do nawet 6 000<ref name="pushkareva" /><ref>{{Cytuj |autor = Adrienne Marie Harris |tytuł = The Myth of the Woman Warrior and World War II in Soviet Culture |url = https://kuscholarworks.ku.edu/bitstream/handle/1808/4136/umi-ku-2564_1.pdf?sequence=1 |miejsce = [[Lawrence (Kansas)]] |wydawca = [[Uniwersytet Kansas|University of Kansas]] |data = 2008-07-30 |data dostępu = 2023-04-21 |język = en}}</ref> mężczyzn, nieświadomych, że ich przywódcą jest kobieta<ref name="pushkareva" />. Oddział kierowany przez Arzamasskają wsławił się zdobyciem [[Tiemnikow]]a w 1670 roku<ref name="pushkareva" /><ref name="pening" />. Kobieta przez okres dwóch miesięcy po po<!-- SPRAWDŹ TO MIEJSCE! (POWTÓRZENIE?) --> zdobyciu rządziła w nim. Ze względu na swoje zdobyte w klasztorze umiejętności medyczne, a także zdolności łucznicze, cieszyła się dużym szacunkiem i zaufaniem Kozaków<ref name="pening" /><ref name="pushkareva" />. |
||
Po trzech miesiącach armia cara [[Aleksy I Romanow|Aleksego I]] rozpoczęła kampanię mającą na celu stłumienie rebelii. 30 listopada 1670 roku [[Tiemnikow]] został zajęty przez [[Armia Imperium Rosyjskiego|wojska carskie]] pod dowództwem generała [[Jurij Dołgorukow (1602–1682)|Jurija Dołgorukowa]]. Arzamasskaja przed pojmaniem ukryła się w miejscowym kościele, a zanim została pojmana, zastrzeliła kilku żołnierzy. W celu ustalenia tożsamości dowódców powstania poddawana była torturom; stawiała jednak opór i nie ujawniła żadnych informacji<ref name="pening" /><ref name="pushkareva" />. |
|||
Wkrótce Arzamasskaja została oskarżona o [[zbójnictwo]], a według niektórych źródeł także o [[czary]], [[herezja|herezję]] i samowolną ucieczkę z klasztoru<ref name="pushkareva" />. Skazana została [[Kara śmierci|na śmierć]] poprzez [[spalenie na stosie]]. Według zeznać świadków Arzamasskaja miała podczas egzekucji nie wydać z siebie głosu, ani nie okazywać strachu<ref name="pushkareva" />. |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
Wersja z 23:15, 21 kwi 2023
| Miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci |
1670 |
| Zawód, zajęcie |
Alona Arzamasskaja, ros. Алёна Арзамасская, erzja Олёна Эрзямассонь (ur. w Wyjezdnoje, zm. 1670) – erzjańska kozaczka biorąca udział w powstaniu chłopskim w latach 1665–1671 dowodzonym przez Stiepana Razina.
Życiorys
Alona Arzamasskaja była chłopką urodzoną w położonej na Powołżu słobodzie Wyjezdnoje koło Arzamasu. Wiadomo, że jako młoda dziewczyna została przymusowo poślubiona starszemu wieśniakowi, który wkrótce po ślubie zmarł, zaś owdowiała Arzamasskaja wstąpiła do Monastyru Nikołajewskiego w Arzamasie. Tam czytała i studiowała medycynę, jednak nie mogąc się pogodzić ze ściśle uregulowanym życiem, jakie musiała wieść, w 1669 roku opuściła klasztor, ścięła włosy i zaczęła udawać mężczyznę[1][2].
Po uciecze z klasztoru Arzamasskaja zebrała oddział 200 mężczyzn, z którymi przyłączyła się do trwającego powstania chłopskiego, którego głównym dowodzącym był Stiepan Razin[1]. Z czasem walczących w jej oddziale było od 300–400[1] do nawet 6 000[2][3] mężczyzn, nieświadomych, że ich przywódcą jest kobieta[2]. Oddział kierowany przez Arzamasskają wsławił się zdobyciem Tiemnikowa w 1670 roku[2][1]. Kobieta przez okres dwóch miesięcy po po zdobyciu rządziła w nim. Ze względu na swoje zdobyte w klasztorze umiejętności medyczne, a także zdolności łucznicze, cieszyła się dużym szacunkiem i zaufaniem Kozaków[1][2].
Po trzech miesiącach armia cara Aleksego I rozpoczęła kampanię mającą na celu stłumienie rebelii. 30 listopada 1670 roku Tiemnikow został zajęty przez wojska carskie pod dowództwem generała Jurija Dołgorukowa. Arzamasskaja przed pojmaniem ukryła się w miejscowym kościele, a zanim została pojmana, zastrzeliła kilku żołnierzy. W celu ustalenia tożsamości dowódców powstania poddawana była torturom; stawiała jednak opór i nie ujawniła żadnych informacji[1][2].
Wkrótce Arzamasskaja została oskarżona o zbójnictwo, a według niektórych źródeł także o czary, herezję i samowolną ucieczkę z klasztoru[2]. Skazana została na śmierć poprzez spalenie na stosie. Według zeznać świadków Arzamasskaja miała podczas egzekucji nie wydać z siebie głosu, ani nie okazywać strachu[2].
Przypisy
- ↑ a b c d e f Reina Pennington (red.), Amazons to fighter pilots. A biographical dictionary of military women, Westport, Conn.: Greenwood Press, 2003, ISBN 0-313-29197-7, OCLC 51281184.
- ↑ a b c d e f g h N.L. Pushkareva, Women in Russian history. From the tenth to the twentieth century, Eve Levin (red.), Armonk, N.Y.: M.E. Sharpe, 1997, ISBN 0-585-23828-6, OCLC 44955660.
- ↑ Adrienne Marie Harris, The Myth of the Woman Warrior and World War II in Soviet Culture, Lawrence (Kansas): University of Kansas, 30 lipca 2008 [dostęp 2023-04-21] (ang.).