Tlenek manganu(II)

Tlenek manganu(II)
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
konst.	monotlenek monomanganu, monotlenek manganu, tlenek manganu, tlenek(2−) manganu(2+), tlenek manganu(2+), tlenek manganu(II)
addyt.	oksydomangan
	Inne nazwy i oznaczenia
Stocka	tlenek manganu(II)
inne	daw. tlenek manganawy, CI 77726
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	MnO
Masa molowa	70,94 g/mol
Wygląd	bezwonne zielone kryształy lub proszek
Minerały	manganozyt
	Identyfikacja
Numer CAS	1344-43-0; 1313-12-8 (manganozyt)
PubChem	14940
SMILES
	O=[Mn]
InChI
	InChI=1S/Mn.O
	InChIKey
	VASIZKWUTCETSD-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	5,37 g/cm³; ciało stałe; 5,45 g/cm³; ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	nierozpuszczalny
	w innych rozpuszczalnikach
	kwasy, chlorek amonu
Temperatura topnienia	1650 °C; 1842 °C; 1945 °C
Budowa
Układ krystalograficzny	regularny
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2021-05-14]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Substancja nie jest klasyfikowana jako; niebezpieczna według kryteriów GHS; (na podstawie podanej karty charakterystyki).
Temperatura zapłonu	niepalny
Numer RTECS	OP0900000
Dawka śmiertelna	LD50 422 mg/kg (skórnie, mysz)
	Podobne związki
Podobne związki	MnO; 2, Mn; 2O; 3, Mn; 2O; 7
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tlenek manganu(II), MnO – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków zasadowych, w którym mangan występuje na II stopniu utlenienia. Występuje w przyrodzie jako bardzo rzadki minerał manganozyt^[4]^[6].

Właściwości

Tlenek manganu(II) jest ciałem stałym barwy żółtozielonej lub szarozielonej. Krystalizuje w układzie regularnym i tworzy sieć przestrzenną typu NaCl. Nie rozpuszcza się w wodzie. Jest tlenkiem zasadowym. Ulega działaniu kwasów, dając sole manganu(II) o bladoróżowym zabarwieniu^[4]^[7]:

MnO + H
2SO
4 → MnSO
4 + H
2O

MnO + 2HCl → MnCl
2 + H
2O

W kontakcie z powietrzem lub tlenem, tlenek manganu(II) utlenia się do wyższych tlenków manganu^[4].

twardość w skali Mohsa: 5,5^[4]
współczynnik załamania: 2,16^[4]

Tlenek manganu(II) jest związkiem niestechiometrycznym. Jego skład może wynosić pomiędzy MnO a Mn
0,957O, zachowując jednocześnie tę samą strukturę przestrzenną^[7].

Otrzymywanie

Tlenek manganu(II) otrzymuje się przemysłowo z tlenku manganu(IV) poprzez redukcję wodorem, tlenkiem węgla lub metanem w wysokich temperaturach (powyżej 800 °C)^[4]:

MnO
2 + H
2 → MnO + H
2O

MnO
2 + CO → MnO + CO
2

Związek ten można także otrzymać w wyniku termicznego rozkładu węglanu lub szczawianu manganu(II) w atmosferze beztlenowej^[4]^[7]:

MnCO
3 → MnO + CO
2

Ostrożna dehydratacja wodorotlenku manganu(II) w kontrolowanych warunkach i w atmosferze beztlenowej także daje tlenek manganu(II)^[4].

Zastosowanie

Tlenek manganu(II) stosowany jest w przemyśle nawozowym, gdzie jest źródłem manganu w nawozach, oraz paszowym. Wykorzystywany jest także do otrzymywania szeregu innych związków manganu^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Manganese(II) oxide, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 1530 [dostęp 2011-02-13] (niem. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Physical constants of inorganic compounds, [w:] David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
↑ Manganese & compounds: Overview, [w:] National Pollutant Inventory [online] [dostęp 2011-02-13] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-31] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Manganese(II) oxide, [w:] PradyotP. Patnaik PradyotP., Handbook of Inorganic Chemicals, London: McGraw-Hill, 2003, s. 549–550, ISBN 0-07-049439-8 (ang.).
↑ ^a ^b ^c Tlenek manganu(II) (nr 431761) w katalogu produktów Sigma-Aldrich (Merck). [dostęp 2011-02-13].
↑ Manganosite, [w:] WebMineral.com [online] [dostęp 2011-02-13] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Manganowce, [w:] AdamA. Bielański AdamA., Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 2, cz. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 894, ISBN 978-83-01-06542-3, OCLC 69373857 .

[GESTIS-1] Manganese(II) oxide, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 1530 [dostęp 2011-02-13] (niem. • ang.).

[CRC-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Physical constants of inorganic compounds, [w:] David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).

[NPI-3] Manganese & compounds: Overview, [w:] National Pollutant Inventory [online] [dostęp 2011-02-13] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-31] (ang.).

[Patnaik-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Manganese(II) oxide, [w:] PradyotP. Patnaik PradyotP., Handbook of Inorganic Chemicals, London: McGraw-Hill, 2003, s. 549–550, ISBN 0-07-049439-8 (ang.).

[Aldrich-5] Tlenek manganu(II) (nr 431761) w katalogu produktów Sigma-Aldrich (Merck). [dostęp 2011-02-13].

[Webmineral-6] Manganosite, [w:] WebMineral.com [online] [dostęp 2011-02-13] (ang.).

[Bielański-7] Manganowce, [w:] AdamA. Bielański AdamA., Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 2, cz. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 894, ISBN 978-83-01-06542-3, OCLC 69373857 .

[1]

[2]

[4]

[5]

[3]

[6]

[7]