Uru runakuna
Uru wat'akuna, Punu suyu, Piruw
Mama llaqta  Qullasuyu
Piruw
Riqyun Antikuna
Runakuna 2.383 (Buliwyapi)
Rimaykunap ayllun Uru simi
Ñawpa simi: Uruquilla, chhiw lüsñchi chhun icha uchun maa taqu
Iñiy

Uru runa nisqakunaqa huk runa llaqtam, Buliwya mama llaqtapiwan Piruw mama llaqtapiwan tiyaq: Huchusuma mayu patapi, Buliwyapi, Uru wat'akunapipas, Titiqaqa quchapi, Piruwpi.


*   }} Uru-chipaya
*   }} Uru-muratu
*   }} Uru-iruhitu
*   }} Uru-chulluni
*   }} Migrantes recientes

Uru runakunaqa kunan pacha aymara simitam riman, ichataq ñawpa pacha kikinpa simitas, Uru simitas rimaq karqan (Uru-Chipaya rimaykunaman kapuq, Chipaya simi hinas).

Kimsantinmi Uru runallaqta kan: Uru Chipayakuna, Uru Iruhitukuna, Uru Muratukuna.

Uru runakunaqa tuturamantam wamp'uq wat'akunatam, Uru wat'akuna nisqa, ruranku, wasinkunatapas, tutura wamp'ukunatapas.

Buliwyapi Uru runakuna

llamk'apuy

Buliwya suyupiqa 2.383 Uru runakunam kawsanku [1].

Suyu Puwinsya Munisipyu Ayllu llaqta
Chuqiyapu suyu, Uru-Uru suyu Inkawi pruwinsya, Atawallpa pruwinsya, Tarija pruwinsya, Puwpu pruwinsya, Eduardo Avaroa pruwinsya, Sebastián Pagador pruwinsya, Ladislao Cabrera pruwinsya, Uralan Qaranqa pruwinsya, Sawkari pruwinsya Chipaya munisipyu, Churu munisipyu, Puwpu munisipyu, Pazña munisipyu, Challapata munisipyu, Santuario de Quillacas munisipyu, Santiago de Huari munisipyu, Pampa Aullagas munisipyu, Antamarka munisipyu, Toledo munisipyu Llapallani, Vila Ñeque, Puñaka Tinta María

Kaypipas qhaway

llamk'apuy
  • Rodolfo Cerrón-Palomino, El chipaya o la lengua de los hombres del agua, Fondo Editorial de la Pontificia Universidad Católica del Perú 2006, ISBN 9972-42-77l-4, 309 p.

Pukyukuna

llamk'apuy
  1. Pueblos Indígenas de Bolivia, Uru runakuna (kastilla simipi)

Hawa t'inkikuna

llamk'apuy
  Buliwya suyupi runa llaqtakuna  
Antikuna, Qullaw: Aymara runa · Chipaya runa · Qhichwa runa · Uru runa
Amarumayu sach'a-sach'a suyu: Aphru-buliwiyanu · Araona · Ayoreo · Baure · Kanichana · Kawiña · Kayuwawa · Chaqubu · Chiman · Chikitus · Ese'eqha · Warasuqwe · Warayu · Itonama · Huwakinyanu · Leqos · Machineri · Maropa · Moré · Moseten · Mowima · Musu · Yura (Nawa) · Pakawara · Siryono · Takana · Toromona · Yaminawa · Yuki · Yurakari
Hatun Chaku: Tapiete runa · Waraniyi runa (Chiriwanu, Simba) · Weenhayek runa
Hukkuna indihina runa llaqtakuna: Qumlik
Mawk'a runa llaqtakuna: Inka
  Piruw suyupi runa llaqtakuna  
Qhichwa rimaq runa llaqtakuna: Qhichwa runa · Chanka runa · Inka · K'ana runa · Qanchi runa · Q'irus · Wanka · Kichwa runa: Llakwash · Napuruna · Piruwanu Pastasa runa
Amarumayu sach'a-sach'a suyupi runa llaqtakuna: Qhichwa runa: Llakwash, Napuruna, Qhichwa Pastasa-Tigre · Arawak rimaq runa llaqtakuna: Amuesha, Ashaninka, Kulina, Chamikuru, Machiqinqa, Nomatsiguenga, Piru · Hiwaru rimaq runa llaqtakuna: Achual, Awahun, Kandoshi, Wampisa, Shuwar · Pano rimaq runa llaqtakuna: Amawaka, Kapanawa, Kashibo-Kakataibo, Kashinawa, Isqunawa, Mayo-Pisabo, Mayuruna, Yura (Nawa), Sharanawa, Shipibu-Qunibu, Yaminawa · Tupi-Waraniyi rimaq runa llaqtakuna: Kukama-Kukamilla · Kawapana rimaq runa llaqtakuna: Chayawita, Jebero · Manaraq allinchurasqa: Tawshiru, Tikuna, Urarina · Peba-Yagua rimaq runa llaqtakuna: Yagua · Witoto rimaq runa llaqtakuna: Bora, Witoto, Okaina · Harakmbet rimaq runa llaqtakuna: Amarakaeri · Takanu rimaq runa llaqtakuna: Ese' Ejja · Tukanu rimaq runa llaqtakuna: Payawa, Siquya · Sapara rimaq runa llaqtakuna: Sapara: Arabela, Ikitu
Hukkuna indihina runa llaqtakuna: Aymara runa · Uru runa
Mawk'a runa llaqtakuna: Chachapuya · Chimu · Inka · Muchik · Wari


  Punu suyu  
Uma llaqta: Punu
Pruwinsyakuna: AsankaruChukuwituKallawayaLampaMelgarMuhuPunuPutinaQullawSan RománSandiaWankaniYunkuyu
Amachasqa sallqa suyukuna: Aymara-Lupaka risirwa suyuBahuaja-Sonene mamallaqta parkiTitiqaqa mama llaqta risirwa
Urqukuna: AchasiriAllin QhapaqAllqachayaAnaniyaAriqumaAwsanqati (Punu)BalansaniChakiriyuqChapiChawpi UrquChichi QhapaqChimpullaChulumpiriniCh'uxña QutaHatun PastuIkinituJichuqulluJisk'a LarqankuJorge ChávezKalihunKallihunKarupataKawalluniKhunurana (Raya walla)KunakunkaKhunurana (Willkanuta walla)LarqankuLusujuchaLluqisaMinapunta Muru MuruniMuskayaPalumaniPumanutaPumaqulluniQillmaQillqaQillwaqutarit'iQinamariQurwariQuyllur PuñunaQ'iruniRit'i UrmasqaRit'ipataSalluyuSan AndrésSan BraulioSan CarlosSan LuisSanta JuanaSurapataWanakuniWaykiraWaynaqhapaqWila KunkaWilaquta (Kallawaya)Wilaquta (Sandia)Wira ApachitaWisk'achani rit'i urquWisk'achani urquYana QuchillaYanawaraYuraq UnuÑakariya; Wallakuna: Apulupampa wallaKallawaya wallaRaya wallaWillkanuta walla
Quchakuna: Ananta quchaArapa quchaAriquma quchaChakas quchaChakchura quchaChunkara quchaJanq'uquta (Punu)Kukaña quchaLagunillas quchaLurisqutaPukaquchaQ'umir umiña quchaSaraquchaSaqa quchaSuch'i quchaSuyt'uqucha (Lampa)Suyt'uqucha (Melgar)Titiqaqa quchaUmayu quchaUrurillu quchaWiluyuq quchaWiñaymarka qucha
Mayukuna: Ayapata mayuAqhuyani mayuHeath mayuHuchusuma mayuIllawi mayuInampari mayuLampa mayuMakusani mayuPukara mayuQuwata mayuRamis mayuSuch'i mayuTampupata mayuWanqani mayu
Wat'akuna: AmantaniChilataChirita 1Chirita 2IntikaIstiwisLutiPatawataQawana wat'aQipataSikayaSutu wat'aSuwasi wat'aTikunataTitiqaqa wat'aUstutiYuspiki: Yaqa wat'akuna: Chukuwitu yaqa wat'aKapachika yaqa wat'aQupaqhawana yaqa wat'aWat'a yaqa wat'aWat'asani yaqa wat'a
Mawk'a llaqtakuna: Jisk'airumuquKalasayaKutimpuPukaraSillustani
Runa llaqtakuna: AymaraQhichwa
Punu suyupi rimaykuna: aymara simikastilla simiqhichwa simi
  Suyukuna (Piruw)  
Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku