1551
godina
- Ovo je članak o godini 1551.
Godina 1551 (MDLI) bila je redovna godina koja počinje u četvrtak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1520-e 1530-e 1540-e – 1550-e – 1560-e 1570-e 1580-e |
| Godine: | 1548 1549 1550 – 1551 – 1552 1553 1554 |
| Gregorijanski | 1551. (MDLI) |
| Ab urbe condita | 2304. |
| Islamski | 957–958. |
| Iranski | 929–930. |
| Hebrejski | 5311–5312. |
| Bizantski | 7059–7060. |
| Koptski | 1267–1268. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1606–1607. |
| • Shaka Samvat | 1473–1474. |
| • Kali Yuga | 4652–4653. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4187–4188. |
| • 60 godina | Yin Metal Svinja (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11551. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- 11. 1. - U Burmi dinastije Taungu zavladao Bayinnaung, jedan od najvećih vladara te zemlje (do 1581).
- siječanj - Juraj Utješinović (Utišenić) izjavljuje pred ugarsko-erdeljskim saborom u Velikom Varadinu da ih kraljica Izabela ne može održati i da moraju tražiti drugog gospodara "ako neće zajedno s Petrovićem Turci postati" (misli na Ferdinanda Habsburga)[1].
- januar-februar - Stoglavi sabor u Moskvi - odobreni domaći ruski rituali (poništeno na Velikom moskovskom saboru 1666), unifikovane ceremonije i dužnosti crkve u celoj Rusiji.
- 12. 5. - U Limi osnovan Universidad Nacional Mayor de San Marcos, najstariji zvanično osnovani u Amerikama.
- 1. 6. - Ferdinandov zapovjednik Giambattista Castaldo stigao u Koložvar/Kluž) - tri dana kasnije zastupnici erdeljskih staleža se poklonili Ferdinandu kao svome kralju.
- jul - Osmanlijski gusari Dragut i Sinan Reis porobili sve stanovnike malteškog ostrva Goco nakon neuspešnog napada na samu Maltu.
- 19. 7. - Ugovor iz Weissenburga: Zapoljina udovica Izabela Jagelonska se u ime sina mora odreći Erdelja i kraljevske Ugarske u korist Ferdinanda uz izvesnu nadoknadu. I Petar Petrović se mora odreći imanja (Temišvar, Lipova, Bečkerek u zamenu za Munkač/Mukačeve) - Sulejmanova vojska se već primiče[1][2].
- 6. 8. - Izabela Jagelonska sa sinom Ivanom i pristalicama otišla iz Koložvara u Košice - Ferdinand proglašen za kralja Erdelja.
- 15. 8. - Opsada Tripolija okončana osmanskim zauzećem grada.
- septembar, početkom - Rumelijski beglerbeg Mehmed-paša Sokolović prešao Dunav kod Petrovaradina - započinje tursku ofanzivu prema Erdelju; uz pomoć Srba postiže uspehe u Banatu, skoro bez otpora zauzeti Bečej, Bečkerek, Kikinda, Čanad, Lipova[3][2].
- 12. 10. - Juraj Utješinović imenovan kardinalom na Ferdinandov predlog (nagrađuje ga za erdeljski ugovor, mada već sumnja u njega).
- 15 - 27. 10. - Mehmed-paša neuspešno opseda Temišvar, kojeg je odbranio Stjepan Lošonci za španjolsko-njemačkom posadom.
- listopad - Utješenović digao narodnu bunu u Erdelju protiv Turaka, markgrof Sforza Pallavicini krajem mjeseca doveo vojsku u Erdelj.
- studeni - Castaldo, Utišenić i Tomo Nadaždi zauzeli varoš Lipove i opkolili bosanskog Ulama-bega u tvrđavi - pušten da ode 28. 11. zbog nepovoljnog vremena; Utješenović pod sumnjom da je u dogovoru sa Turcima[4].
- 17. 12. - Ferdinandovi ljudi ubili kardinala Martinuzzija (Utješinovića) jer su ga sumnjičili za izdaju.
Tokom/tijekom godine
uredi- Ivan Lenković počinje graditi tvrđavu Nehaj iznad Senja (do 1558).
- Safavidski Persijanci uništili gruzijski manastir Vardzia.
- Devlet I Geraj je novi krimski kan (do 1577).
- Još jedna katastrofalna godina u Henanu, Kina - kasni mraz, poplave i tornado dovode ljude do kanibalizma.
- Nauka/znanost:
- Izdate Prutenske tablice - efemeride na osnovu Kopernikovog heliocentričkog sistema.
- Počinje izdavanje Gesnerovih Historiae animalium, što se smatra začetkom moderne zoologije.
- Monasi manastira Papraće na čelu sa igumanom Grigorijem dobili u Rusiji na dar jedno Jevanđelje sa tumačenjem[5].
- Srbi iz Žumberka žele da se presele na mađarsko-moravsku granicu, na posede Petra Bakića - graničarski zapovednici ih energično sprečili[6].
Rođenja
uredi- 10. 8. - Krsto Zrinski, sin bana Nikole († 1573)
- 19. 9. - Henri III, francuski kralj († 1589)
- Faust Vrančić, polihistor, leksikograf i konstruktor († 1617)
- Jakov Lukarević, povjesničar († 1615)
Smrti
uredi- 8. 5. - Barbara Radziwiłł, poljska kraljica-supružnica (* 1520)
- 17. 12. - Juraj Utješinović, kardinal (* 1482)
- Ljudevit Pasković, pjesnik (* ca. 1500)
- Grgur Budislavić, filozof i političar (* ca. 1485)
- Sahib I Geraj, krimski kan
Reference
uredi- ↑ 1,0 1,1 Klaić, 180
- ↑ 2,0 2,1 Vladimir Ćorović, Turska osvajanja, rastko.rs (pristup 5.4.2013)
- ↑ Klaić, 181
- ↑ Klaić, 183
- ↑ Đorđe Trifunović, Lesi i leška zemlja u staroj srpskoj književnosti i pismenosti, rastko.rs (pristup 5.4.2013)
- ↑ Др Алекса Ивић, О српском и хрватском имену, rastko.rs
- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)