Izvorni kod stranice Ateizam

{{Ateizam}}
'''Ateizam''' ({{jez-grč|α}} - odrični prefiks, {{jez-grč|Θεος}} – [[Bog]]; ''bez Boga'' u doslovnom prevodu) je, u širem smislu, neverovanje u [[postojanje Boga|postojanje božanstava]]<ref>*{{Cite encyclopedia |first=Kai |last=Nielsen |authorlink=Kai Nielsen (philosopher) |encyclopedia=[[Enciklopedija Britanika|Encyclopædia Britannica]] |title=Atheism |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/40634/atheism |year=2010 | accessdate = 9. 4. 2011.}}
*{{Cite encyclopedia |title=Atheism |first=Paul |last=Edwards |authorlink=Paul Edwards (philosopher) |publisher=MacMillan Reference USA (Gale)|editor=Donald M. Borchert |origyear=1967 |year=2005 |edition=2nd |encyclopedia=[[Encyclopedia of Philosophy|The Encyclopedia of Philosophy]] |volume=Vol. 1 |page=359 |isbn=0028657802 |isbn13=9780028657806 |quote=}}</ref>, bezbožnost, bezboštvo. U užem smislu, ateizam je stav da ne postoje [[božanstvo|božanstva]].<ref name=RoweRoutledge>
{{cite encyclopedia
|url=http://books.google.ca/books?id=lnuwFH_M5o0C&pg=PA530&lpg=PA530&dq=atheism+routledge&source=bl&ots=D7oHkocuKE&sig=IOLNADKE-9gpnREO-S8QJfJft3g&hl=en&ei=3kpQS8_sBYyQtgOKltGKCA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=7&ved=0CB8Q6AEwBg#v=onepage&q=atheism%20routledge&f=false |first=William L. |last=Rowe |authorlink=William L. Rowe |encyclopedia=[[Routledge Encyclopedia of Philosophy]] |title=Atheism |year=1998 |editor=Edward Craig | isbn=9780415073103 | publisher=Taylor & Francis|quote=| accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref> Kroz istoriju se često pojavljuje i kao odrečan stav prema zvaničnoj [[religija|religiji]]. <!--Najčešće se, mada ne nužno, vezuje za filozofske škole [[materijalizam|materijalizma]], [[agnosticizam|agnosticizma]], [[empirizam|empirizma]] ili [[racionalizam|racionalizma]].

-->Ateizam je opozicija [[teizam|teizmu]], [[Deizam|deizmu]] koji je u svom najopštijem obliku verovanje da postoji barem jedno božanstvo.<ref name=OED-theism>{{Cite book |title=Oxford English Dictionary |edition=2nd |year=1989 |quote=Belief in a deity, or deities, as opposed to atheism}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/theism |title=Merriam-Webster Online Dictionary |quote=belief in the existence of a god or gods | accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref>

Termin „ateizam“ je u početku imao negativno značenje kojim su označavane osobe koje su odbijale da veruju u ono u šta su tada verovali širi slojevi društva. Širenjem [[slobodoumlje|slobodoumlja]], [[naučni skepticizam|naučnog skepticizma]] i potonje [[kritika religije|kritike religije]], značenje reči je primilo uže značenje. Prve osobe koje su se izjašnjavale kao ateisti pojavile su se u staroj Grčkoj pa u [[18. vek]]u.<ref name=KArmstrong/>

Postoji ''prvobitni ateizam'' (kod nekih plemena i naroda kod kojih ne postoji potreba za bogom te nemaju pojam boga), zatim tzv. ''praktični ateizam'' kod čoveka koji živi i deluje bez boga, ''teorijski ateizam'' (dogmatski ili kritički) koji svesno, kritički, radikalno i argumentirano pokazuju, dokazuju (obarajući teološko tumačenje egzistencije boga, božanstava) i samu nemogućnost postojanja boga (božanstava) te ''marksizam'' koji nije ateizam, već njegovo praktičko i historijsko prevladavanje (pravi ili pozitivni humanizam ima da pozitivno počinje od sebe sama, a ne od boga, tj. njegove kritike i negacije u čistoj teoriji).

Ateisti su [[skepticizam|skeptični]] prema tvrdnjama o [[natprirodno|natprirodnim]] pojavama, obrazlažući svoj stav nedostatkom empirijskih dokaza. Takođe, ateisti su ponudili brojne razloge za neverovanje u bilo koje božanstvo. Među njima su [[problem zla]], [[argument protivrečnih otkrovenja]] i [[argument neverovanja]]. Drugi razlozi za ateizam spadaju u spektar od filozofskih do društvenih i istorijskih. Iako su neki ateisti prihvatili [[sekularizam|sekularne]] filozofije<ref>Honderich, Ted (Ed.) (1995). "Humanism". ''The Oxford Companion to Philosophy''. Oxford University Press. p 376. {{ISBN|0-19-866132-0}}.</ref><ref>Fales, Evan. "Naturalism and Physicalism", in {{harvnb|Martin|2007|pp=122–131}}.</ref>, ne postoji jedna ideologija ili skup pravila o ponašanju koji svi ateisti poštuju.<ref>{{harvnb|Baggini|2003|pp=3–4}}.</ref>

U zapadnom svetu, ateisti se smatraju isljučivo nereligioznim i nespiritualnim osobama.<ref name=cline-buddhism>{{cite web |last=Cline |first=Austin |title=Buddhism and Atheism |url=http://atheism.about.com/b/2005/11/28/buddhism-and-atheism.htm |year=2005 |publisher=[[about.com]] |accessdate=9. 4. 2011. |archive-date=2011-08-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110805142043/http://atheism.about.com/b/2005/11/28/buddhism-and-atheism.htm |dead-url=yes }}</ref> Međutim, ateizam postoji u nekim verskim ili duhovnim sistemima verovanja, kao što su [[đainizam]], [[budizam]] i [[hinduizam]]. Đainizam i neki vidovi budizma ne propovedaju verovanje u bogove.<ref>{{Cite book |last=Kedar |first=Nath Tiwari |year=1997 |title=Comparative Religion |publisher=[[Motilal Banarsidass]] |isbn=81-208-0293-4 |page=50}}</ref>

== Etimologija ==
[[Datoteka:Ephesians 2,12 - Greek atheos.jpg|mini|levo|Grčka reč {{lang|grc|αθεοι}} (''ateoi''), koja se pojavljuje [[Poslanica Efescima|Poslanici Efescima]] na papirusu sa početka 3. veka.]]

U ranoj [[Antička Grčka|antičkoj Grčkoj]], pridev ''({{lang|grc|ἄθεος}}'' (od odričnog prefiksa ἀ- i {{lang|grc|θεός}} „bog“) je značio „bezbožan“. Prvim put se koristio kao cenzorski izraz koji je otprilike značio „sraman“ ili „grešan“. U 5. veku p. n. e. reč je počela da se upotrebljava da označi odlučnije i aktivnije bezbožništvo u smislu „kvarenja odnosa sa bogovima“ ili „negiranja bogova“. Reč ἀσεβής (''asebēs'') je kasnije počela da se upotrebljava protiv onih koji su bez stida negirali ili nisu poštovali lokalne bogove, čak i ako su verovali u njih. Moderni prevodi klasičnih tekstova ponekad daju ''atheos'' kao „ateistički“. Kao apstraktna imenica postojala je reč {{lang|grc|ἀθεότης}} (''atheotēs''). [[Marko Tulije Ciceron|Ciceron]] je [[preslovljavanje|preslovio]] ovu grčku reč u [[latinski jezik|latinsku]] ''{{lang|la|atheos}}''. Ova reč se često koristila u raspravama između [[rano hrišćanstvo|ranih hrišćana]] i [[Starogrčka religija|helenista]], u kojoj je svaka strana tako opisivala onu drugu u [[pejorativ|pežorativnom]] smislu.<ref name=drachmann>{{Cite book |last=Drachmann |first=A. B. |title=Atheism in Pagan Antiquity |url=http://books.google.com/?id=cguq-yNii_QC&dq=Atheism+in+Pagan+Antiquity&printsec=frontcover&q= |publisher=Chicago: Ares Publishers |year=1977 ("an unchanged reprint of the 1922 edition") |isbn=0-89005-201-8 |quote=Atheism and atheist are words formed from Greek roots and with Greek derivative endings. Nevertheless they are not Greek; their formation is not consonant with Greek usage. In Greek they said ''atheos'' and ''atheotēs''; to these the English words ungodly and ungodliness correspond rather closely. In exactly the same way as ungodly, ''atheos'' was used as an expression of severe censure and moral condemnation; this use is an old one, and the oldest that can be traced. Not till later do we find it employed to denote a certain philosophical creed.}}</ref>

U [[engleski jezik|engleskom jeziku]] reč ''-{atheist}-'' (od [[francuski jezik|francuske]] ''{{lang|fr|athée}}''), u značenju „onaj koji poriče ili ne veruje u postojanje bogova“, prethodi reči ''-{atheism}-'', a prvi put se koristila najranije od 1566. godine,{{sfn|Martiall|1566|pp=51}} i ponovo od 1571.<ref>Rendered as ''Atheistes'': {{Cite book |last=Golding |first=Arthur |authorlink=Arthur Golding |title=The Psalmes of David and others, with [[Žan Kalvin|J. Calvin]]'s commentaries |year=1571 |pages=Ep. Ded. 3 |quote=The Atheistes which say..there is no God.}} Translated from Latin.</ref>
Reč ''-{atheist}-'' (ateistički) kao izraz za praktično neverništvo se počela koristiti najranije od 1577.<ref>{{Cite book |last=Hanmer |first=Meredith |authorlink=Meredith Hanmer|title=The auncient ecclesiasticall histories of the first six hundred years after Christ, written by Eusebius, Socrates, and Evagrius |publisher=London |year=1577 |page=63 |oclc=55193813 |quote=The opinion which they conceaue of you, to be Atheists, or godlesse men.}}</ref> Reč ''-{atheism}-'' (ateizam) je izvedena od francuske reči ''{{lang|fr|athéisme}}'', i pojavljuje se u engleskom oko 1587.<ref name=Golding>Rendered as ''Athisme'': {{Cite book |others=Translated from French by [[Arthur Golding]] & [[Philip Sidney]] |authorlink=Philippe de Mornay |first=Philippe |last=de Mornay |title=A Woorke Concerning the Trewnesse of the Christian Religion:  Against Atheists, Epicures, Paynims, Iewes, Mahumetists, and other infidels |publisher=London |year=1587 |pages=xx. 310 |trans_title=De la vérite de la religion chréstienne (1581) |quote=Athisme, that is to say, vtter godlesnes.}}</ref>
Ranije delo, nastalo oko 1534, je koristilo reč ''-{atheonism}-''.<ref>{{Cite book |url=http://books.google.ca/books?id=gW-gAAAAMAAJ&printsec=frontcover&dq=vergil+english+history&hl=en&ei=Ptg_Ta22BZL2swPzuYCeCA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCoQ6AEwAA#v=onepage&q=Godd%20would%20not&f=false |year=c1534   |first=Polydore |last=Vergil |title=English history |quote=Godd would not longe suffer this impietie, or rather atheonisme. | accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref><ref>The ''[[Oxford English Dictionary]]'' also records an earlier, irregular formation, ''atheonism'', dated from about 1534. The later and now obsolete words ''athean'' and ''atheal'' are dated to 1611 and 1612 respectively. {{Cite book|title=[[Oxford English Dictionary|The Oxford English Dictionary]]|edition=Second|year=1989|publisher=Oxford University Press, USA|isbn=0-19-861186-2|author=prep. by J. A. Simpson ...}}</ref>
Povezane reč su nastale kasnije: ''-{deist}-'' 1621,<ref name=1621Deist>{{citation |last=Burton |first=Robert |authorlink=Robert Burton (scholar)|work=[[The Anatomy of Melancholy]] |year=1621 |at=Part III, section IV. II. i |quote=Cousin-germans to these men are many of our great Philosophers and Deists |url=http://books.google.com/books?id=cPgveWnCdRcC&printsec=frontcover&dq=anatomy+of+melancholy&hl=en&ei=p610TbKxEYi-sQOk5dDwDg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCwQ6AEwAA#v=onepage&q=deists&f=false |title=deist | accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref>''-{theist}-'' 1662. godine,<ref>{{Cite book |last=Martin |first=Edward |authorlink= |title=His opinion concerning the difference between the Church of England and Geneva [etc.] |publisher=London |year=1662 |chapter=Five Letters |page=45 |quote=To have said my office..twice a day..among Rebels, Theists, Atheists, Philologers, Wits, Masters of Reason, Puritanes [etc.].}}</ref>''-[[deizam|deism]]}-'' 1675. godine,<ref name=1675Deism>{{Cite book |url=http://books.google.com/books?id=CFBGAAAAYAAJ&pg=PT255&dq=deism&hl=en&ei=Yq50TcHSNIH4swOAltHHCw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CDYQ6AEwAg#v=onepage&q=deism&f=false
|title=An universal etymological English dictionary |first=Nathan |last=Bailey |year=1675 | accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref>
i ''-[[teizam|theism]]}-'' 1678. godine.<ref>"Secondly, that nothing out of nothing, in the sense of the atheistic objectors, viz. that nothing, which once was not, could by any power whatsoever be brought into being, is absolutely false; and that, if it were true, it would make no more against theism than it does against atheism.." Cudworth, Ralph. The true intellectual system of the universe. 1678. Chapter V Section II p.73
</ref>

[[Karen Armstrong]] piše da je „tokom 16. i 17. veka, reč „ateista“ još uvek bila rezervisana isključivo za [[polemika|polemiku]]... Reč „ateista“ je bila uvreda. Niko nije ni sanjao da nazove sebe ateistom.“<ref name=KArmstrong>{{Cite book |last=Armstrong |first=Karen |authorlink=Karen Armstrong |title=A History of God |url=https://archive.org/details/historyofgod00unse |year=1999 |publisher=London: Vintage |isbn=0-09-927367-5}}</ref> Sredinom 17. veka još uvek se smatralo da je nemoguće neverovati u boga;<ref>{{cite web|url=http://www.investigatingatheism.info/historyseventeenth.html |title=17th Century History – Investigating Atheism |publisher=Investigatingatheism.info | accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref> reč „ateista“ je značila neprihvatanje trenutnog poimanja božanskog.

Reč ''ateizam'' je prvi put upotrebljena u Evropi krajem 18. veka, a označavala je samopriznato izričito neverovanje u [[monoteizam|monoteističkog]] [[Avramske religije|avramskog boga]]. Delimično zahvaljujući svojoj širokoj upotrebi u monoteističkom zapadnom društvu, reč ateizam obično znači „neverovanje u boga“, više nego uoštenije „neverovanja u božanstva“. U modernim radovima, ne pravi se jasna razlika između ove dve definicije. U engleskom jeziku, [[arhaizam|arhaično]] značenje reči ''-{atheism}-'' je značilo samo neverovanje u jednog boga, a ne i u [[politeizam|politeistička]] božanstva. Na osnovu ovoga je u 19. veku skovana zastarela reč ''-{adevism}-'' da označi neverovanje u politeistička božanstva.<ref name="adevism">{{cite journal |author=Britannica |title=Atheonism |journal=[[Enciklopedija Britanika|Encyclopædia Britannica]] |edition=11th |year=1911 |ref=harv}}</ref> Početkom 20. veka, [[globalizacija]] je doprinela širenju značenja reči ateizam na neverovanje u sve vidove božanstava, iako je u zapadnom svetu česta pojava da se ateizam označi prosto kao „neverovanje u Boga“.<ref name="mmartin">Martin, Michael. ''{{Cite book|last=|first=|authorlink=|coauthors=|title=The Cambridge Companion to Atheism|year=|url=http://books.google.com/books?vid=ISBN0521842700|publisher=|location=|id=|ref=harv}}''. Cambridge University Press. 2006. {{ISBN|0-521-84270-0}}.
</ref>

Neki ateisti su se usprotivili samoj prirodi reči „ateizam“. U svojoj knjizi ''-[[Letter to a Christian Nation]]}-'', [[Sem Haris (pisac)|Sem Haris]] je napisao:<ref>
{{Cite book|first=Sam|last=Harris|authorlink=Sam Harris (author)|title=Letter to a Christian Nation|url=http://books.google.com/books?id=ypyMZlkgHGIC&pg=PA51&dq=In+fact,+%22atheism%22+is+a+term+that+should+not+even+exist.+No+one+ever+needs+to+identify+himself+as+a+%22non-astrologer%22+or+a+%22non-alchemist.%22+We+do+not+have+words+for+people+who+doubt+that+Elvis+is+still+alive+or+that+aliens+have+traversed+the+galaxy+only+to&hl=en&ei=SMH6TKZhw4LyBvWI5coL&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCMQ6AEwAA#v=onepage&q=In%20fact%2C%20%22atheism%22%20is%20a%20term%20that%20should%20not%20even%20exist.%20No%20one%20ever%20needs%20to%20identify%20himself%20as%20a%20%22non-astrologer%22%20or%20a%20%22non-alchemist.%22%20We%20do%20not%20have%20words%20for%20people%20who%20doubt%20that%20Elvis%20is%20still%20alive%20or%20that%20aliens%20have%20traversed%20the%20galaxy%20only%20to&f=false|page=51|year=2008|publisher=Random House, Vintage Books|isbn=978-0-307-27877-7| accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref>
{{izdvojeni citat|Zapravo, „ateizam“ je reč koja ne bi trebalo ni da postoji. Nikom nije nikad potrebno da se izjasni kao „neastrolog“ ili „nealhemičar“. Nemamo reči za ljude koji sumnjaju da je Elvis još uvek živ ili da su vanzemaljci prešli galaksiju samo da bi uznemiravali farmere i njihovu stoku. Ateizam je ništa drugo do buka koju razumni ljude prave u prisustvu neosnovanih religioznih verovanja.}}

== Istorija ==
{{Main|Istorija ateizma}}
Iako izraz ateizam potiče iz Francuske iz 16. veka,<ref name=Golding/> ideje koje bi danas bile priznate za ateističke su zabeležene od [[vedski period|vedskog perioda]] i [[antika|antike]].

=== Rana indijska religija ===
Ateističke ideje su zabeležene u ranim indijskim školama i postojale su u vreme [[vedizam|vedizma]].<ref>{{Cite book | last = Pandian| title = India, that is, sidd| publisher = Allied Publishers| year = 1996| page = 64| url = http://books.google.com/?id=B90uj14NHjMC&pg=PA64| isbn = 978-81-7023-561-3| accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref> Od šest [[astika i nastika|pravovernih]] škola indijske filozofije, [[samkhja]], najstariji filozofski sistem, ne prihvata postojanje bogova, dok rana [[mimansa]] takođe odbija pojam Boga.<ref>{{Cite book | last = Dasgupta| first = Surendranath| title = A history of Indian philosophy, Volume 1| publisher = Motilal Banarsidass Publ.| year = 1992| page = 258| url = http://books.google.com/?id=PoaMFmS1_lEC&pg=PA258| isbn = 978-81-208-0412-8| accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref> Rana mimansa ne samo da ne prihvata boga, već tvrdi da su ljudske akcije dovoljne da stvore potrebne okolnosti da bi se uživalo u plodovima svoga rada.<ref>{{Cite book | last = Tripathi| title = Psycho-Religious Studies of Man, Mind and Nature| publisher = Global Vision Publishing House| year = 2001| page = 81| url = http://books.google.com/?id=zWFM_SaX24AC&pg=PA81| isbn = 978-81-87746-04-1| accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref> Potpuno materijalistička i antiteistika škola [[čarvaka]] (poznata i pod imenom nastika ili lokajta) koja je nastala u Indiji oko 6. veka p. n. e. je verovatno najizraženija ateistička škola filozofije u Indiji, slična grčkoj [[kirenska škola|kirenskoj školi]]. Ova grana indijske filozofije je klasifikovana kao [[nastika|heterodoksna]] zbog svog negiranja autoriteta [[vede|veda]] i zbog toga se ne smatra delom šest pravovernih škola hinduizma, ali je važna pomena kao dokaz materijalističkog pokreta u hinduizmu.<ref>Sarvepalli Radhakrishnan and Charles A. Moore. ''A Sourcebook in Indian Philosophy''. (Princeton University Press: 1957, Twelfth Princeton Paperback printing 1989) pp. 227–249. {{ISBN|0-691-01958-4}}.</ref> Negiranje boga kao tvorca se takođe vidi u [[đainizam|đainizmu]] i [[budizam|budizmu]].<ref name="Joshi">{{cite journal |last=Joshi |first=L.R. |year=1966 |title=A New Interpretation of Indian Atheism |journal=Philosophy East and West |volume=16 |issue=3/4 |pages=189–206|doi=10.2307/1397540 |ref=harv|jstor=1397540| issn=0031-8221}}</ref>

=== Antika ===
[[Datoteka:Socrates Louvre.jpg|thumb|U [[Platon]]ovoj ''[[Odbrana Sokratova|Odbrani Sokratovoj]]'', [[Melet]] je optužio [[Sokrat]]a (bista prikazana na slici) da ne veruje u bogove.]]
Zapadnjački ateizam ima svoje korene u [[presokratovci|presokratovskoj]] [[grčka filozofija|grčkoj filozofiji]], ali se nije pojavio kao poseban pogled na svet sve do kraja [[prosvetiteljstvo|doba prosvećenosti]].{{sfn|Baggini|2003|pp=73–74}}
Grčki filozof iz 5. veka p. n. e. [[Dijagora sa Melosa|Dijagora]] je poznat kao „prvi ateista“,{{sfn|Solmsen|1942|pp=25}} i citirali su ga mislioci kao što je [[Marko Tulije Ciceron|Ciceron]] u svojoj knjizi ''[[O prirodi bogova]]''.<ref name="CIC">''...nullos esse omnino Diagoras et Theodorus Cirenaicus...'' Cicero, Marcus Tullius: ''De natura deorum.'' Comments and English text by Richard D. McKirahan. Thomas Library, Bryn Mawr College, 1997, page 3. {{ISBN|0-929524-89-6}}</ref> Anaksagora je tvrdio da je Sunce usijan kamen, a ne božanstvo otelotvoreno u bogu [[Helije|Heliosu]].<ref>{{Cite web |url= http://www.iep.utm.edu/anaxagor/#H3|title= Anaxagoras (c.500—428 BCE)|accessdate= |last= Patzia|first= Michael|coauthors= |date= |work= |publisher=Internet Encyclopedia of Philosophy}}</ref> [[Kritija]] je opisao religiju kao ljudski izum koji se koristi da zastraši ljude kako bi pratili moralni red.<ref>{{cite web|url=http://www.stenudd.com/myth/greek/critias.htm |title=Critias on cosmology, religion, and myth |publisher=Stenudd.com |date= |accessdate = 29. 5. 2012.}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.wku.edu/~jan.garrett/302/critias.htm |title=The Critias Fragment |publisher=Wku.edu |date = 19. 10. 2009. |accessdate = 29. 5. 2012.}}</ref> [[Atomizam|Atomisti]] kao što je [[Demokrit]] su pokušali da objasne svet na čisto [[materijalizam|materijalistički]] način, bez pozivanja na duhovno ili mistično. Drugi presokratovci koji su verovatno imali ateističke poglede na svet su [[Prodik]] i [[Protagora]]. U 3. veku p. n. e. grčki filozofi [[Teodor Bezbožnik]]<ref name=CIC/><ref>Diogenes Laërtius, The Lives and Opinions of Eminent Philosophers, ii</ref> i [[Straton (filozof)|Straton]]<ref>Cicero, ''Lucullus'', 121. in Reale, G., ''A History of Ancient Philosophy''. SUNY Press. (1985).</ref> nisu verovali u postojanje bogova. Teodor Bezbožnik je bio proteran iz svog grada zbog neverovanja u bilo koje božanstvo.

[[Sokrat]] je bio optužen za [[bezbožnost]] (vidi [[Eutiprova dilema]]) na osnovu toga što je inspirisao ljude da sumnjaju u [[državna religija|državne bogove]].<ref>{{cite web |url=http://www.bartleby.com/65/at/atheism.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061104032305/http://www.bartleby.com/65/at/atheism.html |archivedate=2006-11-04 |title=Atheism |year=2005 |work=The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition |publisher=Columbia University Press |accessdate=9. 4. 2011. |deadurl=yes }}</ref> Iako je osporio optužbu da je „potpuni ateista“,{{sfn|Brickhouse|2004|pp=112}}
kazavši da ne može da bude ateista jer veruje u duhove,<ref>{{cite web|url=http://classics.mit.edu/Plato/apology.html |title=Apology |publisher=Classics.mit.edu | accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref> Sokrat je na kraju [[Suđenje Sokratu|osuđen na smrt]]. Sokrat se takođe molio u Platonovom dijalogu [[Fedar]]<ref>{{cite web |url=http://oll.libertyfund.org/index.php?option=com_staticxt&staticfile=show.php&title=111 |title=The Dialogues of Plato, vol. 1 |publisher=Oll.libertyfund.org |accessdate=9. 4. 2011. |archive-date=2021-03-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210312024520/https://oll.libertyfund.org/index.php?option=com_staticxt&staticfile=show.php&title=111 }}</ref> i govorio je „po [[Zevs]]u“ u dijalogu „[[Država (Platon)|Država]]“.<ref>{{cite web |url=http://classics.mit.edu/Plato/republic.html |title=The Republic |publisher=Classics.mit.edu |accessdate=9. 4. 2011. |archive-date=2011-04-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110411054817/http://classics.mit.edu/Plato/republic.html |dead-url=yes }}</ref>

[[Euhemer]] je objavio svoj stav da su bogovi samo [[deifikacija|deifikovani]] vladari, osvajači i osnivači iz prošlosti, i da su njihovi kultovi i religija bili u osnovi nastavak nestalih kraljevstava i ranih političkih struktura.<ref>Fragments of Euhemerus' work in Ennius' Latin translation have been preserved in [[Church Fathers|Patristic]] writings (e.g. by [[Laktancije|Lactantius]] and [[Evsevije Cezarejski|Eusebius of Caesarea]]), which all rely on earlier fragments in [[Diodorus Siculus|Diodorus]] 5,41–46 & 6.1. Testimonies, especially in the context of polemical criticism, are found e.g. in [[Callimachus]], ''Hymn to Zeus'' 8.
</ref> Iako nije bio strogi ateista, Euhemer je kasnije kritikovan da je „proširio ateizam na celoj naseljenoj Zemlji brisanjem bogova“.<ref>[[Plutarh|Plutarch]], ''Moralia—Isis and Osiris'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Moralia/Isis_and_Osiris*/B.html#23 23], Pristupljeno 21. 4. 2013.</ref>

Atomistički materijalista [[Epikur]] je osporio mnoge religijske doktrine, među kojima su postojanje [[zagrobni život|zagrobnog života]] ili [[lični bog|ličnog boga]]; smatrao je da je [[duša]] čisto materijalna i smrtna. Iako [[epikurejstvo]] nije negiralo postojanje bogova, on je verovao da, ako oni i postoje, nisu zainteresovani za čovečanstvo.<ref name="BBC">{{cite web |author=BBC |authorlink=BBC |title=Ethics and Religion—Atheism |url=http://www.bbc.co.uk/religion/religions/atheism/ |publisher=[[bbc.co.uk]] | accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref>

Rimski pesnik [[Lukrecije]] se složio s tim, da ako postoje bogovi, da su oni nezaiteresovani za čovečanstvo i nesposobni da utiču na prirodu i svet. Zbog ovoga je verovao da se čovečanstvo ne mora plašiti natprirodnog. Lukrecije je izložio svoje epikurejske poglede na kosmos, atome, dušu, smrtnost i religiju u knjizi „[[Ο suštini stvari]]“,<ref>{{Gutenberg|no=785|name=On the Nature of Things by Lucretius}} Book I, "Substance is Eternal". Translated by W.E. Leonard. 1997. Retrieved on 2007-APR-12.</ref> koja je popularizovala Epikurovu filozofiju u [[Antički Rim|antičkom Rimu]]. [[Gaj Julije Cezar|Julije Cezar]], koji je znatno naginjao ka epikurejstvu, je takođe odbacio ideju o zagrobnom životu, što je na primer dovelo do njegovog prigovora protiv smrtne kazne na suđenju [[Lucije Sergije Katilina|Katilini]], na kom je on govorio protiv [[stoicizam|stoicizma]] [[Katon Mlađi|Katona Mlađeg]].<ref>(cf. [[Sallust]], ''The War With Catiline'', Caesar's speech: [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Sallust/Bellum_Catilinae*.html#51.20 51.29] & Cato's reply: [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Sallust/Bellum_Catilinae*.html#52.13 52.13]).</ref>

Rimski filozof [[Sekst Empirik]] je zastupao jednu formu skepticizma poznatu kao [[pironizam]] po kojoj bi ljudsko biće trebalo da prestane da donosi sud o bukvalno svim verovanjima jer ništa na ovom svetu nije nasledno zlo, i da je [[ataraksija]] (duševni mir) moguća ukoliko se suzdrži od osuđivanja. Veliki deo njegovih dela koja su uspela da se održe do danas, izvršila su jak uticaj na kasnije filozofe.<ref name="gordonstein">{{Cite book|last=Stein|first=Gordon|title=An Anthology of Atheism and Rationalism|url=http://books.google.com/books?id=w4_XAAAAMAAJ|year=1980|publisher=Prometheus Books|isbn=978-0-87975-136-4|pages=295}}
</ref>

Značenje reči „ateist“ se menjalo tokom antike. Nehrišćani su nazivali prvobitne hrišćane ateistima zbog neverovanja u paganske bogove.<ref name="cathencyc-atheism">{{ws|"[[s:en:Catholic Encyclopedia (1913)/Atheism|Atheism]]" in the 1913 Catholic Encyclopedia}}</ref> Za vreme [[Rimsko carstvo|Rimskog carstva]], hrišćani su bili pogubljivani zbog negiranja rimskih bogova i posebno zbog neobožavanja careva. Kada je hrišćanstvo postalo državna religija u Rimskom carstvu 381. godine za vreme cara [[Teodosije I|Teodosija I]], [[jeres]] je postala kažnjiv prestup.{{sfn|Maycock|2003|pp=}}

=== Od ranog srednjeg veka do renesanse ===
[[Datoteka:William of Ockham.png|mini|levo|Princip [[Okamova britva]] koji je formulisao [[Vilijam Okamski]] se često koristi u debatama.]]
Izražavanje ateističkih ideja je bilo retko u Evropi tokom [[srednji vijek|srednjeg veka]]; metafizika, religija i teologija su bile od dominantnog interesa.<ref name="Zdybicka 2005 4">{{harvnb|Zdybicka|2005|p=4}}</ref> Međutim, u ovom periodu postojali su pokreti koji su iznosili heterodoksne koncepcije hrišćanskog boga, uključujući različite poglede na prirodu, transcedentnost ili poznavanje boga. Individualci i grupe kao što su [[Jovan Skot Erijugena]], [[David od Dinana]], [[Amalrik iz Bena]] i [[Bratstvo slobodnog duha]] su zadržali hrišćanske poglede uz [[panteizam|panteističke]] tendencije. Panteisti su često bili svrstavani u istu grupu sa ateistima zbog „čudnovatosti“ njihovog pogleda na božansko. [[Nikola Kuzinski]] je sastavio [[fideizam]] koji je nazvao „[[O učenom neznanju]]“ ({{jez-lat|De Docta Ignorantia}}), tvrdeći da je bog izvan ljudske kategorizacije i da je ljudsko znanje o bogu ograničeno pretpostavkama. [[Vilijam Okamski]] je inspirisao antimetafizičke tendencije sa svojim [[nominalizam|nominalističkim]] ograničenjem ljudskog znanja samo na objekte, i tvrdio je da je božanska suština intuitivno ili racionalno neshvatljiva za ljudski razum. Sledbednici Vilijama Okamskog, kao što su [[Jovan Mirekurski]] i [[Nikola Otrkurski]] su produbili ovo shvatanje. Rezultujuća podela između vere i razuma je uticala na kasnije teologe kao što su [[Džon Viklif]], [[Jan Hus]] i [[Martin Luter]].<ref name="Zdybicka 2005 4"/>

[[Renesansa]] je mnogo uticala na proširivanje obima slobodnog mišljenja i skeptičnog istraživanja. Pojedinci, kao što su [[Leonardo da Vinči]] i [[Galileo Galilej]], su zagovarali [[eksperiment]]isanje kao način objašnjavanja i suprotstavili su se [[argument od autoriteta|argumentima od verskih autoriteta]]. Drugi kritičari religije i Crkve u ovom periodu bili su [[Nikolo Makijaveli]], [[Bonavantur de Perie]] i [[Fransoa Rable]].<ref name="gordonstein"/>

=== Moderno doba ===

Renesansa i doba [[reformacija|refomacije]] su period u kome je došlo do oživljavanja verske revnosti, što se vidi iz širenja novih verskih redova, bratstava i masovne pobožnosti u katoličkom svetu, kao i pojave strogih [[protestantizam|protestantskih]] grupa, kao što su [[kalvinizam|kalvinisti]]. Ovaj period međuverskog rivalstva dozvolio je čak i širi obim teološkog i filozofskog razmatranja, od kojih će se mnogi kasnije koristiti da unaprede skeptični religijski pogled na svet.
[[Datoteka:Feuerbach Ludwig.jpg|thumb|desno|[[Ludvig Fojerbah|Fojerbahova]] ''[[Osnova hrišćanstva]]'' (1841) će kasnije mnogo uticati na filozofe kao što su [[Fridrih Engels|Engels]], [[Karl Marks|Mark]], [[David Štraus|Štraus]], [[Fridrih Niče|Niče]] i [[Maks Štirner|Štirner]]. On je smatrao boga ljudskim izumom, a verske aktivnosti načinom traženja ispunjenja želja. Zbog toga se smatra osnivačem moderne [[antropologija religije|antropologije religije]].]]
[[Kritika hrišćanstva]] je sve češća u 17. i 18. veku, naročito u Francuskoj i Engleskoj. Neki protestantski mislioci, kao što je [[Tomas Hobs]], zastupali su materijalističku filozofiju i [[skepticizam]] prema natprirodnim pojavama, dok je jevrejsko-holandski filozof [[Baruh Spinoza]] odbacio božansko proviđenje u korist [[Panenteizam|panenteističkog]] naturalizma. Do kraja 17. veka, za [[deizam]] se otvoreno zalažu intelektualci kao što je [[Džon Toland]] koji je skovao termin „panteista“.

Prvi poznati eksplicitni ateista bio je nemački kritičar religije [[Matijas Knucen]] u svoja tri dela iz 1674.<ref>Winfried Schröder, in: Matthias Knutzen: Schriften und Materialien (2010), p. 8. See also Rececca Moore, ''The Heritage of Western Humanism, Scepticism and Freethought'' (2011), calling Knutzen "the first open advocate of a modern atheist perspective" [http://reason.sdsu.edu/germany.html online here] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120330182416/http://reason.sdsu.edu/germany.html |date=2012-03-30 }}, Pristupljeno 21. 4. 2013.</ref> Pola veka posle njega pojavio se još jedan eksplicitni ateistički pisac, francuski sveštenik [[Žan Meslije]], koji je živeo početkom 18. veka.{{sfn|Walters|2010|pp=26}} Meslije je izneo mišljenje da je religija sredstvo za kontrolisanje masa, a slična ideja će kasnije implicitno biti prisutna i u [[marksizam|marksističkoj]] misli. Knucena i Meslijea su pratili drugi ateistički mislioci, kao što su [[Baron d'Holbach|baron Holbah]], [[Žak Andre Nežon]] i drugi francuski materijalisti.<ref name=Holbach-SoN>{{Cite book |last=d'Holbach |first=P. H. T. |authorlink=Baron d'Holbach |title=The System of Nature |url=http://fulltextarchive.com/page/The-System-of-Nature-Vol-21/ |accessdate = 7. 4. 2011. |year=1770 |volume=2}}</ref> Filozof [[Dejvid Hjum]] je razvio skeptičnu epistemologiju utemeljenu na [[empirizam|empirizmu]], podrivajući [[metafizika|metafizičku]] bazu prirodne teologije.

[[Francuska revolucija]] je izvela ateizam i antiklerikalni deizam iz salona u javnu sferu. Jedan od glavnih ciljeva Francuske revolucije bio je reorganizacija i podređivanje sveštenstva državi kroz [[Građanski ustav sveštenstva]]. Ovaj pokušaj je doveo do antiklerikalnog nasilja i proterivanja mnogih sveštenika iz Francuske. Haotična politička dešavanja u revolucionarnom Parizu na kraju su omogućila još radikalnijim [[jakobinci]]ma da preuzmu vlast 1793. godine, nakon čega je nastupila [[Vladavina terora]]. Jakobinci su bili deisti i uveli su [[Kult vrhovnog bića]], kao novu francusku državnu religiju. Neki ateisti okupljeni oko [[Jacques-René Hébert|Žaka Heberta]] su umesto toga nastojali da uspostave [[kult razuma]], oblik pseudo-ateističke religije sa boginjom koja personifikuje [[razum]]. Oba pokreta su delimično doprinela pokušajima da se nasilno dehrišćanizuje Francuska. Kult razuma okončao se posle tri godine kada su jakobinci [[giljotina|giljotinirali]] njegovo vođstvo, uključujući i Žaka Heberta. Antiklerikalni progoni okončani su [[Termidorska reakcija|Termidorskom reakcijom]].

[[Napoleon I Bonaparta|Napoleonovo]] doba institucionalizovalo je sekularizaciju francuskog društva, i izvelo revoluciju u severnu Italiju, u nadi da će doprineti stvaranju savezničkih republika. U 19. veku ateisti su doprineli političkim i socijalnim revolucijama, ubrzavajući [[revolucije 1848.|nemire iz 1848. godine]], [[ujedinjenje Italije|rizorđimento]] u Italiji, kao i rast međunarodnog socijalističkog pokreta.

U drugoj polovini 19. veka, ateizam se proširio pod uticajem [[racionalizam|racionalističkih]] i [[slobodoumlje|slobodoumnih]] filozofa. Mnogi ugledni nemački filozofi tog vremena negirali su postojanje božanstava i bili su kritičari religije, a među njima su se nalazili [[Ludvig Fojerbah]], [[Artur Šopenhauer]], [[Maks Štirner]], [[Karl Marks]] i [[Fridrih Niče]]. Karl Marks je religiju nazivao [[religija je opijum za narod|opijumom za narod]].

=== Od 1900. ===
[[Datoteka:Bezbozhnik u stanka 15-1929.jpg|mini|Bezbožnik, [[Savez Sovjetskih Socijalističkih Republika|sovjetski]] časopis iz 1920-ih, prikazuje radnike kako izbacuju [[Isus]]a.]]
Ateizam je u 20. veku, naročito u vidu [[apateizam|praktičnog ateizma]], napredovao u mnogim društvima. Ateistička misao je priznata u širokom spektru drugih, širih filozofija, kao što su [[egzistencijalizam]], [[objektivizam]], [[sekularni humanizam]], [[nihilizam]], [[anarhizam]], [[logički pozitivizam]], [[marksizam]], [[feminizam]]<ref>{{Cite book |url=http://books.google.com/?id=tAeFipOVx4MC&pg=PA233&lpg=PA233&dq=%22Feminism+and+Atheism%22&q=%22Feminism%20and%20Atheism%22 |last=Overall |first=Christine |title=Feminism and Atheism |isbn=978-0-521-84270-9 |year=2007 |accessdate = 9. 4. 2011.}} in {{harvnb|Martin|2007|pp=233–246}}</ref> i opšti naučni i racionalistički pokret.

Logički pozitivizam i [[scijentizam]] su utrli put [[neopozitivizam|neopozitivizmu]], [[analitička filozofija|analitičkoj filozofiji]], [[strukturalizam|strukturalizmu]] i [[Naturalizam (filozofija)|naturalizmu]]. Neopozitivizam i analitička filozofija odbacuju klasični racionalizam i metafiziku u korist strogog empirizma i epistemološkog nominalizma. Zagovornici kao što su [[Bertrand Rasel]] su nedvosmisleno odbacili veru u boga. [[Ludvig Vitgenštajn]] je u svojim ranim radovima pokušao da odvoji metafizički i natprirodni jezik iz racionalnog diskursa. [[Alfred Ejer]] je podvlačio neproverljivost i besmisao verskih tvrdnji, navodeći svoju privrženost empirijskim naukama. [[Džon Nimejer Findli]] i [[Dž. Dž. K. Smart]] tvrdili su da postojanje Boga nije logički neophodno. Prirodnjački i materijalistički monisti poput [[Džon Djui|Džona Djuia]] su smatrali da bi prirodni svet trebalo da bude osnova svega, negirajući postojanje Boga ili besmrtnosti.<ref name="stanford"/>{{sfn|Zdybicka|2005|pp=16}}

U 20. veku se dogodio i proboj ateizma u politici, raširen tumačenjem dela Marksa i Engelsa. Nakon [[Oktobarska revolucija|Oktobarske revolucije]], povećanje stepena verskih sloboda za manjinske religije je trajalo nekoliko godina, pre nego što je politika [[staljinizam|staljinizma]] pokrenula progon religije. Nekoliko [[komunizam|komunističkih]] država se usprotivilo religiji i uvelo [[državni ateizam]],<ref>{{cite journal |url=http://newhumanist.org.uk/627/the-perils-of-atheism |last=Baggini |first=Julian |title=The Perils of Atheism |publisher=New Humanist |volume=118 |issue=2 |date= 2003 |accessdate = 2011}} Extract from his book ''Atheism: A Very Short Introduction'' (2003), Oxford University Press</ref> među njima su bivši [[Savez Sovjetskih Socijalističkih Republika|Sovjetski Savez]], [[Albanija]], a još uvek i [[Kina]], [[Severna Koreja]] i [[Kuba]].

Ostali lideri kao što je [[Perijar Ramasami]], istaknuti ateistički indijski lider, su se borili protiv hinduizma i [[bramani|bramana]] u cilju okončanja diskriminacije i podele ljudi u ime religije i [[kasta|kasti]].

Godine 1966, časopis [[Tajm (časopis)|Tajm]] je postavio pitanje: „Je li Bog mrtav?“<ref>[http://www.time.com/time/covers/0,16641,19660408,00.html ''TIME Magazine'' cover] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130812213258/http://www.time.com/time/covers/0,16641,19660408,00.html |date=2013-08-12 }} online. Apr 8, 1966. Retrieved 2007-04-17.</ref> kao odgovor na [[Bog je mrtav|teološki pokret Smrt boga]], navodeći tadašnje procene da skoro polovina svih ljudi u svetu živi u državama na čijem čelu su antireligiozni režimi, dok milioni ljudi u Africi, Aziji i Južnoj Americi nemaju znanje o jednom Bogu.<ref>"[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,835309,00.html Toward a Hidden God] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130827203533/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,835309,00.html |date=2013-08-27 }}". ''Time Magazine'' online. Apr 8, 1966. Retrieved 2007-04-17.</ref>

Godine 1967. albanska vlada [[Enver Hodža|Envera Hodže]] je najavila zatvaranje svih verskih institucija u zemlji, izjavivši da je Albanija prva zvanično ateistička država na svetu.<ref>{{cite journal | last1 = Majeska | first1 = George P. | year = 1976 | title = Religion and Atheism in the U.S.S.R. and Eastern Europe, Review | url = http://links.jstor.org/sici?sici=0037-6752(197622)1%3A20%3A2%3C204%3ARAAITU%3E2.0.CO%3B2-G | journal = The Slavic and East European Journal | volume = 20 | issue = 2| pages = 204–206}}</ref>, mada je poštovanje religije u Albaniji obnovljeno 1991. Ovi režimi su ojačali negativne asocijacije na ateizam, posebno tamo gde su antikomunistička osećanja bila jaka kao u [[Sjedinjene Američke Države|SAD]], uprkos činjenici da su neki istaknuti ateisti bili i antikomunisti.<ref>{{cite journal |quotes= |last=Rafford |first=R.L. |year=1987 |title=Atheophobia—an introduction |url=https://archive.org/details/sim_religious-humanism_winter-1987_21_1/page/32|journal=Religious Humanism |volume=21 |issue=1 |pages=32–37 |ref=harv}}</ref>

Od pada [[Berlinski zid|Berlinskog zida]], broj aktivnih antireligioznih režima je znatno smanjen. Timoti Šah je 2006. napisao da je primetio „globalni trend u svim većim verskim grupama, u kojima pokreti zasnovani na Bogu i uopšte na veri doživljavaju porast poverenja i uticaja u odnosu na sekularne pokrete i ideologije“.<ref>"[http://pewforum.org/Politics-and-Elections/Timothy-Samuel-Shah-Explains-Why-God-is-Winning.aspx Timothy Samuel Shah Explains 'Why God is Winning'] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101021111513/http://pewforum.org/Politics-and-Elections/Timothy-Samuel-Shah-Explains-Why-God-is-Winning.aspx |date=2010-10-21 }}." 2006-07-18. The Pew Forum on Religion and Public Life. Retrieved 2011-04-07.</ref> Međutim, Gregori S. Pol i Fil Zakerman smatraju ovo mitom i ukazuju na to da je stvarna situacija mnogo složenija i nijansirana.<ref>{{cite journal |first=Gregory |last=Paul |authorlink=Gregory S. Paul |coauthors=Phil Zuckerman |title=Why the Gods Are Not Winning |journal=Edge |volume=209 |year=2007 |url=http://www.edge.org/documents/archive/edge209.html#gp |ref=harv |accessdate=2011 |archive-date=2007-05-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070513205846/http://edge.org/documents/archive/edge209.html#gp |dead-url=yes }}</ref>
[[Datoteka:Ariane Sherine and Richard Dawkins at the Atheist Bus Campaign launch.jpg|thumb|levo|250px|Ričard Dokins u kampanji za promociju ateizma]]
Verski motivisani teroristički [[napadi 11. septembra 2001.]] i delimično uspešan pokušaj [[institut Diskaveri|instituta Diskaveri]] za promenu nastavnog plana u američkim školama i uključivanje [[kreacionizam|kreacionističke]] ideje, zajedno sa podrškom koju je [[Džordž V. Buš|Džordž Buš]] 2005. dao tim idejama, podstakli su ateističke pisce [[Sem Haris (pisac)|Sema Harisa]], [[Daniel Dennett|Danijela S. Deneta]], [[Ričard Dokins|Ričarda Dokinsa]], [[Viktor Dž. Stenger|Viktora Stengera]] i [[Kristofer Hičens|Kristofera Hičensa]] da objave knjige koje su postale bestseleri u Americi i širom sveta.<ref>{{Cite web |url= http://www.amazon.com/Best-Sellers-Books-Atheism/zgbs/books/12764|title= Amazon Best Sellers|accessdate= |last= |first= |coauthors= |date= |work= |publisher=amazon.com}}</ref>
Istraživanje iz 2010. je pokazalo da osobe koje sebe identifikuju kao ateisti ili agnostici u proseku imaju više znanja o religiji od sledbenika velikih vera. Osobe koje ne veruju su bolje odgovorile na pitanja o centralnim načelima protestantizma i katoličanstva. Samo su [[mormoni]] i [[judaizam|jevreji]] postigli isti rezultat kao ateisti i agnostici.<ref name="religion knowledge">
{{cite news|last=Landsberg|first=Mitchell|title=Atheists, agnostics most knowledgeable about religion, survey says |url=http://articles.latimes.com/2010/sep/28/nation/la-na-religion-survey-20100928|newspaper=Los Angeles Times|date = 28. 9. 2010. |accessdate = 8. 4. 2011.}}</ref>

[[Ateizam 3.0]] je pokret u okviru ateizma koji ne veruje u postojanje boga, ali tvrdi da je od religije bilo koristi za pojedince ili društvo, i da je njeno eliminisanje od manjeg značaja od drugih stvari koje bi trebalo da se urade.{{sfn|Ledewitz|2011|pp=197}}

==== Novi ateizam ====

Novi ateizam je naziv za pokret nekolicine ateističkih autora iz 21. veka koji zagovaraju stanovište da „religiju ne treba samo prosto tolerisati već joj se treba suprotstaviti, kritikovati je i ogoliti kad god se primeti njen uticaj“<ref>{{cite news|url=http://www.cnn.com/2006/WORLD/europe/11/08/atheism.feature/index.html|title=The rise of the New Atheists|publisher=[[Si-En-En|CNN]]|first=Simon|last=Hooper|accessdate = 16. 3. 2010.}}</ref><!--- NB: they may also advocate other views---> 
Pokret se obično dovodi u vezu sa [[Ričard Dokins|Ričardom Dokinsom]], [[Danijel Denet|Danijelom Denetom]], [[Sem Haris|Semom Harisom]], [[Kristofer Hičens|Kristoferom Hičensom]] i [[Viktor Stenger|Viktorom Stengerom]].<ref>{{cite journal |title=Preview: The Four Horsemen of New Atheism reunited |first=Alice |last=Gribbin |url=http://www.newstatesman.com/blogs/the-staggers/2011/12/richard-dawkins-issue-hitchens |journal=[[New Statesman]] |date= 2011-12-22 |accessdate = 2012}}</ref>{{sfn|Stenger|2007|pp=}} Nekoliko bestselera od ovih autora, objavljenih između 2004. i 2007. su predmet mnogih diskusija o Novom ateizmu.<ref>{{cite web|url=http://www.colorado.edu/philosophy/vstenger/battle.html|title=The New Atheism|publisher=[[Colorado University]]|first=Victor J|last=Stenger|accessdate=2009|archive-date=2012-10-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20121011014538/http://www.colorado.edu/philosophy/vstenger/battle.html|dead-url=yes}}</ref>

== Definicije i razlike ==
[[Datoteka:AtheismImplicitExplicit3 sr.svg|220p|mini|Dijagram koji pokazuje odnose između definicija [[čvrst i slab ateizam|čvrstog/slabog]] i [[implicitni i eksplicitni ateizam|implicitnog/eksplicitnog]] ateizma. Ekplicitni čvrsti/pozitivni/jaki ateisti (purpurno sa desne strane) su stanovništa da je tvrdnja ''„da postoji barem jedno božanstvo“'' netačna. Ekplicitni slabi, negativni/meki ateisti (plavo sa desne strane) odbacuju ili se uzdržavaju od verovanja da neka božanstva postoje bez da zapravo tvrde da je ''„postojanje makar jednog božanstva“'' netačna tvrdnja. Među implicitne slabe/negativne ateiste (u plavoj boji sa leva) bi spadali ljudi (kao što su mala deca ili neki agnostici) koji ne veruju u neko božanstvo, ali nisu jasno odbacili takvo verovanje (veličine skupova u dijagramu ne pokazuju stvaran odnos među stanovništvom).]]

Teoretičari se ne slažu kako da najbolje definišu i klasifikuju ateizam,<ref name="eb911-atheism">{{cite web |year=1911 |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/40634/atheism |title=Atheism |work=Encyclopedia Britannica |accessdate=2011 |archivedate=2011-05-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110512015453/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/40634/atheism |deadurl=yes }}</ref> u smislu na koje se natprirodne entitete odnosi, da li je to neka tvrdnja ili odsustvo tvrdnje i da li to zahteva svesno, jasno odbijanje. Predložene su različite vrste kategorija kako bi se napravila razlika između različitih oblika ateizma.

=== Spektar ===
Neke od nejasnoća i kontroverzi u definisanju ateizma potiču od poteškoće dostizanja konsenzusa o definicijama reči „božanstvo“ ili „bog“. Brojnost drastično različitih koncepicija boga i božanstava dovodi do različitih ideja koje se odnose na primenu ateizma. Na primer. [[Antički Rim|Rimljani]] su optuživali hrišćane da su ateisti jer nisu verovali u [[paganizam|paganska]] božanstva. Ovaj problem je postepeno rešen pošto je [[teizam]] usvojen kao izraz koji obuhvata verovanja u bilo kakva božanstva.<ref name="mmartin"/>

U zavisnosti od skupa fenomena koje odbacuje, ateizam se može suprotstavljati svemu, počevši od verovanja u božanstva, pa do postojanja [[duhovnost|spiritualnih]], [[natprirodno|natprirodnih]] ili [[transcedentalnost (religija)|transcedetalnih]] koncepata, poput onih u [[budizam|budizmu]], [[hinduizam|hinduizmu]], [[đainizam|đainizmu]] i [[taoizam|taoizmu]].<ref name="Britannica-Rejection-of-all-religious-beliefs">{{cite encyclopedia |author=Britannica |title=Atheism as rejection of religious beliefs |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/40634/atheism |encyclopedia=[[Enciklopedija Britanika|Encyclopædia Britannica]] |edition=15th |volume=1 |page=666 |year=2011 |id=0852294735 |ref=harv| accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref>

=== Implicitni i eksplicitnivi ateizam ===
{{Main|Implicitni i eksplicitnivi ateizam}}
Definicije ateizma takođe zavise i od stepena razmišljanja koje neka osoba treba da posveti ideji bogova da bi bila smatrana ateistom. Ateizam je nekada definisan da znači prosto odsustvo verovanja da bilo koje božanstvo postoji. Ova široka definicija bi obuhvatila novorođene i druge osobe koje nisu bile pod uticajem teističkih ideja. Još 1772. godine [[Baron d'Holbach|baron Holbah]] je rekao da su „sva deca rođena kao ateistička; ona nemaju ideju o bogu“.<ref>{{Cite book |last=d'Holbach |first=P. H. T. |authorlink=Baron d'Holbach |title=Good Sense |url=http://www.gutenberg.org/ebooks/7319 |year=1772 |accessdate = 7. 4. 2011.}}</ref> Slično tome [[Džordž H. Smit]] (1979) je izjavio: „Čovek koji nije upoznat sa teizmom je ateista samo zato što ne veruje u boga. Ova kategorija bi obuhvatala dete sa konceptualnim kapacitetom da shvati ova pitanja, ali koje je još uvek nesvesno tih pitanja. Činjenica da to dete ne veruje u boga ga kvalifikuje kao ateistu.“{{sfn|Smith|1979|p=14}}

Smit je skovao termin implicitni ateizam da označi odsustvo teističkih verovanja bez svesnog odbacivanja samih verovanja i eksplcitni ateizam da označi uobičajenu definiciju svesnog neverovanja. [[Ernest Nagel]] se usprotivio Smitovoj definiciji ateizma kao prostog odsustva teizma, priznajući samo eksplicitni ateizam kao pravi ateizam.<ref>
{{Cite book
|title= Basic Beliefs: The Religious Philosophies of Mankind  |chapter=Philosophical Concepts of Atheism
|first=Ernest |last=Nagel |authorlink=Ernest Nagel
|year=1959 |publisher=Sheridan House|quote=}}</ref>

=== Pozitivni i negativni ateizam ===
{{Main|Pozitivni i negativni ateizam}}
Filozofi kao što su [[Entoni Flu]],<ref name="presumption">{{Cite book |last=Flew |first=Antony |authorlink=Antony Flew |title=The Presumption of Atheism, and other Philosophical Essays on God, Freedom, and Immortality |url=https://archive.org/details/presumptionofath0000flew_e4d9 |location=New York |publisher=Barnes and Noble |year=1976 |pages=14ff |quote=}}</ref> i [[Majkl Martin (filozof)|Majkl Martin]],<ref name="mmartin" />
su postavili pozitivni (jak/čvrst) ateizam protiv negativnog (slabog/mekog) ateizma. Pozitivni ateizam je ekplicitno tvrđenje da bogovi ne postoje. Negativni ateizam obuhvata sve druge oblike neteizma. Stoga, prema ovoj kategorizaciji, svako ko nije teista je ili negativni ili pozitivni ateista.<ref>{{cite web |last=Cline |first=Austin |title=Strong Atheism vs. Weak Atheism: What's the Difference? |url=http://atheism.about.com/od/atheismquestions/a/strong_weak.htm |year=2006 |publisher=[[about.com]] |accessdate=9. 4. 2011. |archive-date=2012-02-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205025348/http://atheism.about.com/od/atheismquestions/a/strong_weak.htm |dead-url=yes }}</ref> Termini slab i jak su relativno novijeg datuma, dok su termini negativni i pozitivni ateizam stariji, i koristili su se (u malo drugačijem smislu) u filozofskoj literaturi<ref name="presumption"/> i među katoličkim [[apologija|apologetima]].<ref>{{cite journal |url=http://www.nd.edu/Departments/Maritain/jm3303.htm |title=On the Meaning of Contemporary Atheism |journal=The Review of Politics |first=Jacques |last=Maritain |year=1949 |month=July |volume=11 |issue=3 |pages=267–280 |doi=10.1017/S0034670500044168 |ref=harv}}</ref> Po ovakvom razgraničenju ateizma, većina [[agnosticizam|agnostika]] su negativni ateisti.

Većina agnostika vidi svoje poglede drugačijim od ateističkih, smatrajući ga ne više opravdanim od teizma ili tretirajući ih jednako.<ref>{{Cite book |first=Anthony |last=Kenny |authorlink=Anthony Kenny |title=What I believe |url=https://archive.org/details/whatibelieve0000kenn |chapter=Why I Am Not an Atheist |publisher=Continuum |isbn=0-8264-8971-0 |quote= |year=2006}}</ref> Tvrdnja o nedostupnosti saznanja za ili protiv postojanja bogova se ponekad vidi kao indikacija da i ateizam zahteva [[skok vere]].<ref>{{cite news |title=Many atheists I know would be certain of a high place in heaven |url=http://www.irishtimes.com/newspaper/opinion/2009/0725/1224251303564.html |publisher=Irish Times |accessdate=9. 4. 2011. |archive-date=2011-05-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110520132651/http://www.irishtimes.com/newspaper/opinion/2009/0725/1224251303564.html |dead-url=yes }}</ref> U uobičajene ateističke odgovore na ovaj argument spada odgovor da nedokazane verske tvrdnje zaslužuju istu količinu neverovanja kao i sve ostale nedokazane tvrdnje,<ref>{{harvnb|Baggini|2003|pp=30–34}}. "Who seriously claims we should say 'I neither believe nor disbelieve that the Pope is a robot', or 'As to whether or not eating this piece of chocolate will turn me into an elephant I am completely agnostic'. In the absence of any good reasons to believe these outlandish claims, we rightly disbelieve them, we don't just suspend judgement."</ref> i da neproverljivost postojanja bogova ne podrazumeva jednaku vrednost bilo koje mogućnosti.<ref>{{harvnb|Baggini|2003|p=22}}. "A lack of proof is no grounds for the suspension of belief. This is because when we have a lack of absolute proof we can still have overwhelming evidence or one explanation which is far superior to the alternatives."
</ref> [[Dž. Dž. K. Smart]] dalje tvrdi da „ponekad neka osoba koja je zapravo ateista može predstaviti sebe, čak i strastveno, kao agnostika zbog nerazumno generalizovanog [[filozofski skepticizam|filozofskog skepticizma]] koji bi nas sprečio da kažemo da znamo sve drugo, osim možda istina koje pružaju matematika i formalna logike.“<ref name="stanford">{{cite web |url=http://plato.stanford.edu/entries/atheism-agnosticism/ |title=Atheism and Agnosticism |first=J.C.C. |last=Smart |date = 9. 3. 2004. |publisher=Stanford Encyclopedia of Philosophy | accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref> Zbog toga neki ateistički pisci, kao što je [[Ričard Dokins]] više vole da razlikuju teističke, agnostičke i ateističke stavove po [[Spektar teističke verovatnoće|verovatnoći]] koji svaki daju tvrdnji „bog postoji“.{{sfn|Dawkins|2006|pp=50}}

=== Definicija nemogućeg i nepostojanog ===
Pre 18. veka, postojanje nekog boga je bilo opšte prihvaćeno u zapadnom svetu tako da je čak mogućnost istinskog ateizma bila pod znakom pitanja. Ovo se zvalo ''teistički [[inatizam]]'' - mišljenje da svi ljudi veruju u boga od rođenja; po ovom mišljenju ateisti su prosto vernici u samoporicanju.<ref>{{Cite book |last=Cudworth |first=Ralph |authorlink=Ralph Cudworth |title=The True Intellectual System of the Universe: the first part, wherein all the reason and philosophy of atheism is confuted and its impossibility demonstrated |url=https://archive.org/details/bub_gb_HKbl4NOjBr8C |year=1678}}</ref>

Postoji i stav da su ateisti skloni da veruju u boga u kriznim trenucima, da ateisti postaju vernici na samrti i da ne postoje ''[[ne postoje ateisti u rovovima|ateisti u rovovima]]''.<ref>See, for instance, {{cite web|url=http://www.lds-mormon.com/atheist.shtml|title=Atheists call for church head to retract slur|date=3. 9. 1996.|accessdate=9. 4. 2011.|archive-date=2011-05-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20110515175331/http://www.lds-mormon.com/atheist.shtml}}</ref> Neki zagovornici ovog stava tvrde da je prednost religije u tome što vera omogućava ljudima da bolje podnesu teške trenutke, delujući kao [[religija je opijum za narod|opijum za narod]]. Međutim, postoje i suprotni primeri razočaranja u religiju u teškim trenucima, među koje bukvalno spadaju i „ateisti u rovovima“.<ref>{{cite web |last=Lowder |first=Jeffery Jay |year=1997 |title=Atheism and Society |url=http://www.infidels.org/library/modern/jeff_lowder/society.html | accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref>

=== Druge upotrebe izraza „pozitivni ateizam“ ===
Kao što je opisano gore, izrazi pozitivan i negativan su korišćeni u filozofskoj literaturi na sličan način kao i izrazi slab i jak. Međutim, u knjizi ''„Pozitivni ateizam“'' [[Goparaju Ramančadra Rao|Goparajua Ramančadre Raoa]], uvedeno je alternativno značenje ovih izraza.<ref>{{Cite book |last=Rao |first=Goparaju |authorlink=Goparaju Ramachandra Rao |title=Positive Atheism |publisher=Atheist Centre, Patamata, Vijayawada, India |year=1972 |location=Vijayawada, India}}</ref> Odrastivši u [[kasta|kastinskom]] hijerarhijskom sistemu sa religioznom podlogom, Gora je tražio sekularnu [[Indija|Indiju]] i predložio smernice za pozitivnu ateističku filozofiju, koja će promovisati pozitivne vrednosti.<ref>{{cite web |last=Walker |first=Cliff |title=The Philosophy of Positive Atheism |url=http://www.positiveatheism.org/faq/faq1111.htm#WHATISPOSATH |accessdate=9. 4. 2011. |archive-date=2009-01-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090106203455/http://positiveatheism.org.//faq/faq1111.htm#WHATISPOSATH |dead-url=yes }}</ref> Pozitivni ateizam, definisan na ovaj način, podrazumeva takve stvari koje bi bile moralno ispravne, pokazujući razumevanje da pobožni ljudi imaju razloge da veruju, ne pokušavajući da [[Prozelitizam|preobrate]] ili uče druge, i braneći sebe istinoljubivšću umesto traženjem da pobede u bilo kakvom sukobu sa otvorenim kritičarima.

== Koncepti u ateizmu ==
[[Datoteka:D'Holbach.jpg|mini|[[Baron d'Holbach|Pol Anti Titi, baron Holbah]], je bio zagovornik ateizma iz 18. veka.
''„Uzrok čovekove nesreće je njegovo nepoznavanje prirode. Istrajnost kojom je vezan za slepa mišljenja kojima je zadojen u svom detinjstvu, koja su isprepletana sa njegovim postojanjem, posledična predrasuda koja izopači njegov um, koja sprečava njegovo razvijanje, koja ga čini robom izmišljotine, čini se da ga osuđuju na trajnu pogrešku.“ ''<ref>Paul Henri Thiry, Baron d'Holbach, ''System of Nature; or, the Laws of the Moral and Physical World'' (London, 1797), Vol. 1, p. 25
</ref>
]]

Najgrublja podela ateističkih argumenata je na praktične i teoretske.

=== Praktični ateizam ===
{{main|Apateizam}}
U praktičnom ili pragmatičnom ateizmu, takođe poznatom pod nazivom apateizam, osobe žive kao da nema bogova i objašnjavaju prirodne fenomene bez njihovog pripisivanja nečemu božanskom. Postojanje boga nije obavezno odbačeno, ali se može smatrati bespotrebnim ili beskorisnim; prema ovom mišljenju, bogovi ne objašnjavaju svrhu života, niti utiču na svakodnevni život.<ref name="Zdybicka-p20">{{harvnb|Zdybicka|2005|p=20}}.</ref>
Oblik praktičnog ateizma sa implikacijama za [[naučna zajdnica|naučnu zajednicu]] je [[metodološki naturalizam]] — „tiho usvajanje tvrdnje o filozofskom naturalizmu u okviru [[metod|naučnog metoda]] sa ili bez potpunog prihvatanja ili verovanja u njega.“<ref name="neps">{{cite web |last=Schafersman |first=Steven D. |url=http://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:NSuw6hjn_w0J:www.tcnj.edu/~scholars/111%2520Evolution%2520FSP/NATURALISM%2520IS%2520AN%2520ESSENTIAL%2520PART%2520OF%2520SCIENCE%2520AND%2520CRITICAL%2520INQUIRY.doc+Naturalism+is+an+Essential+Part+of+Science+and+Critical+Inquiry&hl=en&gl=ca&pid=bl&srcid=ADGEESiOoQ0c8zeA-NUM5qRN7EZqXoJs8b3hGUyuOedNRD9OheY2WLJHpdgNCsxwDJ0iJVdxIhSyytGXR-RXodM3cV8JYd6mEmBRuSQhAsvgFyIDPrw2HT3KXZTEoujo4lXsMckPLn-U&sig=AHIEtbS7vrl9TTdgC7ZY94opxblINuXYMw&pli=1 |title=Naturalism is an Essential Part of Science and Critical Inquiry |date=February 1997 |publisher=Conference on Naturalism, Theism and the Scientific Enterprise. Department of Philosophy, The University of Texas |accessdate = 7. 4. 2011.}} Revised May 2007
</ref>

Praktični ateizam može imati različite oblike:
* odsustvo verskih motiva — verovanje u bogove ne motiviše moralne akcije, religiozne akcije ili bilo koji drugi oblik akcije;
* aktivno isključivanje problema boga i religije iz intelektualnih težnji i praktičnih akcija;
* indiferentnost — odsustvo bilo kakovog interesa za probleme bogova i religije;
* nepoznavanje koncepta božanstva.<ref>{{harvnb|Zdybicka|2005|p=21}}.
</ref>

=== Teoretski ateizam ===

==== Ontološki argumenti ====
{{main|Agnostički ateizam|Teološki nonkognitivizam}}
Teoretski ateizam ekplicitno postavlja argumente protiv postojanja bogova, kao odgovor na česte teističke argumente kao što su [[argument o dizajnu]] ili [[Paskalova opklada]].

==== Epistemološki argumenti ====
{{main|Agnostički ateizam|Teološki nonkognitivizam}}
[[Epistemologija|Epistemološki]] ateizam tvrdi da ljudi ne mogu spoznati boga ili utvrditi postojanje boga. Osnova za epistemološki ateizam je [[agnosticizam]], koji ima različite oblike. U filozofiji [[imanentnost]]i, božanstvo je neodvojivo od sveta, uključujući ljudski um, i [[svest]] svake osobe je zaključana u [[subjekt (filozofija)|subjektu]]. Prema ovom obliku agnosticizma, ovo ograničenje u pogledu onemogućava svaki objektivni zaključak od verovanja u boga do potvrde njegovog postojanja. [[Racionalizam|Racionalistički]] agnosticizam [[Imanuel Kant|Kanta]] i [[prosvetiteljstvo|doba prosvećenosti]] prihvata samo znanje izvedeno iz ljudske racionalnosti; ovaj oblik ateizma je stava da bogovi u načelu nisu primetni i stoga se ne može znati da postoje. Skepticizam, zasnovan na idejama [[Dejvid Hjum|Dejvida Hjuma]], je stava da je izvesnost nečega nemoguća, pa niko nikad ne može znati za postojanje boga. Određivanje granice između agnosticizma i ateizma nije prosto; agnosticizam se može smatrati kao nezavisni, osnovni pogled na svet.<ref name="Zdybicka-p20"/>

Drugi argumenti za ateizam koji se mogu klasifikovati kao epistemološki ili ontološki, uključujući [[logički pozitivizam]] i [[ignosticizam]], navode besmislenost ili nerazumljivost osnovnih izraza kao što je „bog“ ili tvrdnji kao što je „bog je svemoguć“. [[Teološki nonkognitivizam]] smatra da stav „bog postoji“ ne iskazuje neki jasan stav, već da je besmislen. Dosta se raspravljalo oko toga da li takve osobe mogu biti tretirane kao ateisti ili agnostici. Filozofi [[Alfred Ejer]] i [[Teodor M. Drejndž]], odbacuju obe kategorije argumentujući svoj stav time da obe kategorije prihvataju da postoji mogućnost da Bog postoji; stoga oni smeštaju nekongnitivizam u posebnu kategoriju.<ref>{{Cite web |url= http://www.infidels.org/library/modern/theodore_drange/definition.html|title= Atheism, Agnosticism, Noncognitivism|accessdate= |last= Drange|first= Theodore M.|coauthors= |date= 1998|work= |publisher=}}</ref><ref>[[Alfred Ayer|Ayer, A. J.]] (1946). ''Language, Truth and Logic''. Dover. pp. 115–116. In a footnote, Ayer attributes this view to "Professor H. H. Price".</ref>

==== Metafizički argumenti ====
{{main|Monizam|Fizikalizam}}
Metafizički ateizam obuhvata sve doktrine koje drže do metafizičkog monizma. Metafizički ateizam može biti ili apsolutni - izričito negiranje postojanja boga povezanog sa materijalističkim monizmom (svi materijalistički trendovi, i u antici i u modernim vremenima) ili relativni - impliticno negiranje boga u svim filozofijama, koje, iako prihvataju postojanje apsolutnog, doživljaj apsolutnog ne poseduje nijednu od osobina koja se pripisuje bogu: transcendentnost, ličnost ili jedinstvo. Relativni ateizam je povezan sa idealističkim monizmom (panteizam, panenteizam, deizam).<ref>{{harvnb|Zdybicka|2005|p=19}}.</ref>

[[Datoteka:Epikouros BM 1843.jpg|thumb|levo|Smatra se da je [[Epikur]] prvi izneo [[problem zla]], postavivši pitanje:
„Ako bog želi, a ne može da iskoreni zlo, onda nije svemoguć. Ako može, ali ne želi, onda je zao i maliciozan. Ako Bog može i želi da ukine zlo, otkuda onda zlo u svetu? Ako niti može niti želi, onda zašto ga zvati bogom?“]]

==== Logički argumenti ====
{{main|Problem zla}}
Logički ateizam drži da su različitim koncepcijama boga pripisane logički protivrečne osobine. Ovi ateisti navode deduktivne argumente protiv postojanja boga, posebno ističući nekompatibilnost i protivrečnost između određenih osobina, kao što su savršenstvo, status tvorca, [[nepromenljivost (teologija)|nepromenljivost]], [[sveznanje (enciklopedija)|sveznanje]], [[sveprisutnost]], [[svemogućnost]], [[sveblagonaklonost]], [[transcendentno]]st, ličnost (kao osoba), nefizikalnost, [[pravda|pravednost]] i [[božja milost|milost]].<ref>Various authors. "Logical Arguments for Atheism". [[Internet Infidels]], ''The Secular Web Library''. Retrieved on 2007-APR-09.</ref>

[[Teodiceja|Teodicejski]] ateisti su mišljenja da je svet, kako ga oni doživljavaju, protivrečan osobinama koje teolozi često pripisuju bogu ili bogovima. Prema njima, tvrdnje o sveznajućem, svemogućem i sveblagonaklonom bogu nisu usaglašene sa svetom gde postoji zlo i patnja i gde je božja ljubav [[božja skrivenost|skrivena]] od mnogih ljudi.<ref>{{Cite web |url= http://www.infidels.org/library/modern/theodore_drange/aeanb.html|title= The Arguments From Evil and Nonbelief|accessdate= |last= Drange|first=Theodore M. |coauthors= |date= 1996|work= |publisher=}}</ref> Sličan argument se pripisuje i [[Sidarta Gautama|Sidarti Gautami]], utemeljivaču budizma.<ref>{{Cite web |url= http://www.buddhismtoday.com/english/buddha/Teachings/basicteaching6.htm|title= Basic Buddhism |accessdate= |last= Gunasekara|first= Victor A.|coauthors= |date= |work= |publisher=}}</ref>

=== Negiranje postojanja bogova ===
Filozofi poput [[Ludvig Fojerbah|Ludviga Fojerbaha]]<ref>Feuerbach, Ludwig (1841) ''[[The Essence of Christianity]]''
</ref> i [[Sigmund Frojd|Sigmunda Frojda]] zastupali su mišljenje da su bog i druga religiozna verovanja ljudsko delo, stvoreno da se zadovolje različite psihološke i emocionalne želje i potrebe. Ovo je takođe stav mnogih budista.<ref>Walpola Rahula, ''What the Buddha Taught.'' Grove Press, 1974. Pages 51–52.</ref> [[Karl Marks]] i [[Fridrih Engels]], ispirisani Fojerbahovim radom, su tvrdili da su bog i religija društvene funkcije, koje koriste oni na vlasti da iskorišćavaju [[radnička klasa|radničku klasu]]. Prema [[Mihail Bakunjin|Mihailu Bakunjinu]], „ideja boga podrazumeva napuštanje ljudskog razuma i pravde; to je najodlučnije negiranje ljudske slobode, i neizostavno se okončava porobljavanjem čovečanstva, u teoriji i u praksi“. Bakunjin je obrnuo [[Volter]]ov čuveni [[aforizam]] „ako bog ne postoji, potrebno ga je izmisliti“, napisavši umesto toga „ako je bog zaista postojao, trebalo bi ga ukinuti“.<ref>{{cite web |url=http://dwardmac.pitzer.edu/anarchist_archives/bakunin/godandstate/godandstate_ch1.html |title=God and the State |last=Bakunin |first=Michael |authorlink=Michael Bakunin |year=1916 |work= |publisher=New York: Mother Earth Publishing Association | accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref>

== Ateizam, religija i moral ==

=== Povezanost sa pogledima na svet i društvenim ponašanjem ===
Sociolog Fil Zakerman je analizirao prethodna istraživanja o sekularnosti i neverovanju, i zaključio da je blagostanje društva u pozitivnoj korelaciji sa nereligioznošću. Njegovi zaključci koji se posebno odnose na ateizam su:<ref name="Zuckerman">{{cite journal | first1=Phil | last1=Zuckerman | year=2009 | title=Atheism, Secularity, and Well-Being: How the Findings of Social Science Counter Negative Stereotypes and Assumptions | url=http://www.pitzer.edu/academics/faculty/zuckerman/Zuckerman_on_Atheism.pdf | journal=Sociology Compass | volume=3 | issue=6 | pages=949–971 | doi=10.1111/j.1751-9020.2009.00247.x | access-date=2011-08-24 | archive-date=2014-08-06 | archive-url=https://web.archive.org/web/20140806125950/http://www.pitzer.edu/academics/faculty/zuckerman/Zuckerman_on_Atheism.pdf | dead-url=yes }}</ref><ref name=Guardian>
* [http://www.guardian.co.uk/commentisfree/belief/2010/sep/12/pope-benedict-atheism-secularism Societies without God are more benevolent], [[Gardijan (novine)|The Guardian]], September 2, 2010
</ref>
* u poređenju prema religioznim ljudima, ateisti i sekularne osobe su manje [[nacionalizam|nacionalističke]], [[antisemitizam|antisemitske]], [[rasizam|rasističke]], dogmatske, [[etnocentrizam|etnocentričke]], autoritativne i sa manje predrasuda i zatvorenog uma.
* u SAD u državama sa najvećim procentom ateista, stopa ubistava je manja od proseka. U [[biblijski pojas|najreligioznijim američkim saveznim državama]], stopa ubistava je veća od prosečne.

=== Ateizam i nemanje religije ===
[[Datoteka:Lightmatter buddha3.jpg|mini|150p|Zbog nepostojanja boga tvorca, budizam se često opisuje kao neteistička religija.]]
Za osobe koji se samoidentifikuju kao ateisti se često pretpostavlja da su [[nereligioznost|nereligiozni]], ali i neke sekte u okviru velikih religija odbacuju postojanje ličnog [[bog tvoraca|boga tvorca]].{{sfn|Winston|2004|pp=299}}
U poslednjih nekoliko godina, u nekim verskim denominacijama se nakupio određen broj otvoreno ateističkih sledbenika, poput [[humanistički judaizam|humanističkih jevreja]]<ref>{{cite web |url=http://www.bbc.co.uk/religion/religions/judaism/subdivisions/humanistic.shtml |title=Humanistic Judaism |date = 20. 7. 2006. |publisher=BBC | accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref><ref>
{{cite journal |last=Levin |first=S. |year=1995 |month=May |title=[[Jewish Atheism]] |journal=New Humanist |volume=110 |issue=2 |pages=13–15 |ref=harv}}</ref>
i [[hrišćanski ateizam|hrišćanskih ateista]].<ref>{{cite web |url=http://www.bbc.co.uk/religion/religions/atheism/types/christianatheism.shtml |title=Christian Atheism |date = 17. 5. 2006. |publisher=BBC | accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref><ref>{{Cite book |last=Altizer |first=Thomas J. J. |authorlink=Thomas J. J. Altizer |title=The Gospel of Christian Atheism |url=http://www.religion-online.org/showbook.asp?title=523 |year=1967 |publisher=London: Collins |pages=102–103 |accessdate=9. 4. 2011. |archivedate=2006-09-29 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060929171840/http://www.religion-online.org/showbook.asp?title=523 |deadurl=yes }}</ref><ref>
{{cite journal |last=Lyas |first=Colin |year=1970 |month=January |title=On the Coherence of Christian Atheism |journal=Philosophy: the Journal of the Royal Institute of Philosophy |volume=45 |issue=171 |pages=1–19 |ref=harv| doi = 10.1017/S0031819100009578}}</ref> koji odbacuju postojanje božanstva, ali se pridržavaju poruka o moralu.

U najužem smislu pozitivni ateizam ne povlači neka specifična verovanja, osim neverovanja u bilo kakvo božanstvo. Zbog toga ateisti mogu imati širok spektar duhovnih verovanja. Iz istog razloga, ateisti mogu da poseduju širok spektar etičkih verovanja, od moralnog univerzalizma humanizma, koji zagovara da se moralni zakon mora dosledmo primeniti na sve ljude, pa do moralnog nihilizma, koji je stava da je moralnost besmislena.{{sfn|Smith|1979|pp=21–22}}

=== Božanska zapovest nasuprot etici ===
Iako je tvrdnja da je „uloga bogova da odlučuju šta je ispravno a šta ne ili nepotrebna ili proizvoljna“ filozofski [[truizam]] (obuhvaćen u Platonovoj [[Eutifronova dilema|Eutifronovoj dilemi]]), argument da moralnost mora poticati od bogova i da ne može postojati bez mudrog tvorca je trajni predmet političke, ali ne toliko i filozofske debate.<ref>{{harvnb|Smith|1979|p=275}}. "Among the many myths associated with religion, none is more widespread -or more disastrous in its effects—than the myth that moral values cannot be divorced from the belief in a god."
</ref><ref name="Kant CPR A811">
Za [[Imanuel Kant|Imanuela Kanta]] je postojanje boga, duše i slobode bilo praktično pitanje Moralnost, sama po sebi, predstavlja sistem, ali sreća ne, osim ako je raspodeljena u tačnom odnosu prema moralnosti. Ovo je moguće u inteligentnom svetu samo pod inteligentnim tvorcem i vladarom. Razum nas obavezuje da priznamo postojanje takvog vladara, zajedno sa životom u takvom svetu, , the presupposition of God, soul, and freedom was a practical concern, for "Morality, by itself, constitutes a system, but happiness does not, unless it is distributed in exact proportion to morality. This, however, is possible in an intelligible world only under a wise author and ruler. Reason compels us to admit such a ruler, together with life in such a world, which we must consider as future life, or else all moral laws are to be considered as idle dreams..." (''Critique of Pure Reason'', A811).
</ref>
Moralni koncepti kao što je „ubistvo je pogrešno“ se vide kao [[božanski zakon]]i, koji zahtevaju božanskog zakonodavca i sudiju. Međutim, mnogi ateisti tvrde da tretiranje moralnosti u zakonskom smislu uključuje [[lažna analogija|lažnu analogiju]] i da moralnost ne zavisi od zakonodavca u istoj meri kao i zakoni.{{sfn|Baggini|2003|pp=38}} Drugi ateisti, kao što je [[Fridrih Niče]], se nisu složili sa ovim pogledom i tvrdili su da je moralnost „istinita samo ako je bog istinit - ona stoji ili pada sa verom u boga“.<ref name="Fortin & Benestad">{{Cite book|url = http://books.google.com/?id=19ccmx1W58IC&pg=PA16&dq=has+truth+only+if+God+is+truth%E2%80%93it+stands+or+falls+with+faith+in+God#v=onepage&q=has%20truth%20only%20if%20God%20is%20truth%E2%80%93it%20stands%20or%20falls%20with%20faith%20in%20God&f=false|title =Human Rights, Virtue, and the Common Good|publisher = [[Rowman & Littlefield]]|quote=That problem was brought home to us with dazzling clarity by Nietzsche, who had reflected more deeply than any of his contemporaries on the implications of godlessness and come to the conclusion that a fatal contradiction lay at the heart of modern theological enterprise: it thought that Christian morality, which it wished to preserve, was independent of Christian dogma, which it rejected. This, in Nietzsche's mind, was an absurdity. It amounted to nothing less than dismissing the architect while trying to keep the building or getting rid of the lawgiver while claiming the protection of the law. | accessdate = 9. 4. 2011.|isbn = 978-0-8476-8279-9|year = 1996}}</ref><ref name="Craig & Moreland">
{{Cite book|url = http://books.google.com/?id=g8bHRrVu3SsC&pg=PA392&dq=there+is+no+God+there+is+no+morality+Nietzsche#v=onepage&q=there%20is%20no%20God%20there%20is%20no%20morality%20Nietzsche&f=false|title =The Blackwell Companion to Natural Theology|publisher = [[Wiley-Blackwell]]|quote=Morality "has truth only if God is truth–it stands or falls with faith in God" (Nietzche 1968, p. 70). The moral argument for the existence of God essentially takes Nietzche's assertion as one of its premises: if there is no God, then "there are altogether no moral facts." | accessdate = 9. 4. 2011.|isbn = 978-1-4051-7657-6|date = 11. 5. 2009.}}</ref><ref name="Miller">
{{Cite book|url = http://books.google.com/?id=VgMB9-tMSMoC&pg=PA85&dq=has+truth+only+if+God+is+truth%E2%80%93it+stands+of+falls+with+faith+in+God#v=onepage&q=has%20truth%20only%20if%20God%20is%20truth%E2%80%93it%20stands%20of%20falls%20with%20faith%20in%20God&f=false|title =Victorian Subjects|publisher = [[Duke University Press]]|quote=Like other mid-nineteenth-century writers, George Eliot was not fully aware of the implications of her humanism, and, as Nietzsche saw, attempted the difficult task of upholding the Christian morality of altruism without faith in the Christian God.| accessdate = 9. 4. 2011.|isbn = 978-0-8223-1110-2|year = 1991}}</ref>

Postoje [[normativna etika|normativni etički sistemi]] koji ne zahtevaju da principi i pravila potiču od božanstava. Tu spadaju [[etika vrlina]], [[društveni ugovor]], [[Kantova etika]], [[utilitarizam]] i [[Objektivizam (Ajn Rand)|Objektivizam]]<!--MORA VELIKO SLOVO-->. [[Sem Haris]] je predložio da moralni recept (etičko donošenje odluke) nije samo pitanje koje je potrebno istražiti u filozofiji, već da se može smišljeno praktikovati [[nauka o moralnosti]]. Ipak, svaki takav naučni sistem mora odgovarati na kritike oličene u [[naturalistička zabluda|naturalističkoj zabludi]].<ref>{{Cite book |title=Principia Ethica |url=http://fair-use.org/g-e-moore/principia-ethica/s.13 |year=1903 |first=G. E. |last=Moore |authorlink=G. E. Moore | accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref>

Filozofi [[Suzan Nejman]]<ref>{{cite video |people=[[Susan Neiman]] |title=Beyond Belief Session 6 |medium=Conference |publisher=The Science Network |location=[[Salk Institute]], La Jolla, CA |date=November 6, 2006}}</ref>
i [[Džulijen Bagini]]{{sfn|Baggini|2003|pp=40}} (između ostalih) tvrde da etičko ponašanje samo zbog božanske zapovesti nije pravo etičko ponašanje, već samo slepa poslušnost. Bagini zastupa stav da je ateizam superiornija osnova za etiku, tvrdeći da je moralna osnova izvan verskih imperativa neophodna da se proceni moralnost imperativa - da bude u stanju da raspozna, na primer, da je „ti ćeš krasti“ nemoralno, čak i ako nečija vera to nalaže - i da stoga ateisti imaju prednost da su skloniji da daju takve ocene.{{sfn|Baggini|2003|pp=43}}
Današnji britanski filozof Martin Koen je ponudio više istorijskih primera biblijskih zapovesti u korist mučenja i ropstva kao dokaz da verske zapovesti prate političke i društvene običaje, a ne obrnuto, ali je takođe primetio da ista težnja izgleda važi i za navodno nepristrasne filozofe.<ref>101 Ethical Dilemmas, 2nd edition, by Cohen, M., Routledge 2007, pp184-5. (Cohen notes particularly that Plato and Aristotle produced arguments in favour of slavery.)
</ref> Koen razlaže ovaj argument u više detalja u ''Političkoj filozofiji od Platona do Maoa'', gde tvrdi da je [[Kuran]] odigrao svoju ulogu u održavanju društvenih pravila iz ranog 7. veka, uprkos promenama u sekularnom društvu.<ref>{{Cite book|last= Cohen|first= Martin|authorlink= |coauthors= |title= Political Philosophy from Plato to Mao|year= 2008|url=https://archive.org/details/politicalphiloso0000cohe|publisher= |location= |id=}}</ref>

=== Kritika religije ===
Neki istaknuti ateisti, kao što su [[Bertrand Rasel]], [[Kristofer Hičens]], [[Danijel Denet]], [[Sem Haris]] i [[Ričard Dokins]], kritikovali su religiju navodeći štetne aspekte religijskih praksi i doktrina.<ref>* [[Sam Harris (author)|Harris, Sam]], ''The end of faith: religion, terror, and the future of reason, W. W. Norton & Company, 2005''
* [[Sam Harris (author)|Harris, Sam]], ''Letter to a Christian Nation, Random House, Inc., 2008''
* [[Ričard Dokins|Dawkins, Richard]], ''The God Delusion'', Houghton Mifflin Harcourt, 2008
* [[Kristofer Hičens|Hitchens, Christopher]], ''God Is Not Great: How Religion Poisons Everything'', Random House, Inc., 2007
* [[Bertrand Rasel|Russell, Bertrand]], ''Why I am not a Christian, and other essays on religion and related subjects'', Simon and Schuster, 1957
</ref>
Ateisti se često uključuju u debate sa zagovornicima religije, a debate se ponekad odnose na to da li religije uopšte donose korist pojedincu i društvu.

Jedan argument da religije mogu biti štetne je da oslanjanje [[avramske religije|abrahamskih religija]] na božanski autoritet vodi ka [[autoritarnost]]i i [[dogma]]tizmu.<ref>{{cite web |last=Harris |first=Sam |authorlink=Sam Harris (author) |title=The Myth of Secular Moral Chaos |url=http://www.secularhumanism.org/index.php?section=library&page=sharris_26_3 |publisher=[[Free Inquiry]] |year=2006a |accessdate=9. 4. 2011. |archivedate=2006-09-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060927095359/http://www.secularhumanism.org/index.php?section=library&page=sharris_26_3 |deadurl=yes }}</ref>
Ateisti takođe navode podatke koji pokazuju vezu između [[fundamentalizam|verskog fundamentalizma]] i opredeljenosti ka nekoj veri (kada se religija održava jer služi skrivenim interesima)<ref name=Moreira-almeida2006>{{cite journal |doi=10.1590/S1516-44462006005000006 |author=Moreira-almeida, A. |coauthors=Lotufo Neto, F.; Koenig, H.G. |year=2006 |title=Religiousness and mental health: a review |journal=Revista Brasileira de Psiquiatria |volume=28 |pages=242–250 |url=http://www.scielo.br/scielo.php?pid=S1516-44462006000300018&script=sci_arttext |accessdate =  2007 |pmid=16924349 |issue=3 |ref=harv}}</ref>
i autoritarnosti, dogmatizma i predrasuda.<ref>See for example: {{cite journal | last1=Kahoe |first1= R.D.| month=June |year=1977 |title=Intrinsic Religion and Authoritarianism: A Differentiated Relationship| url=https://archive.org/details/sim_journal-for-the-scientific-study-of-religion_1977-06_16_2/page/179 |journal=Journal for the Scientific Study of Religion|volume=16|issue=2 |pages= 179–182 |jstor=1385749 | doi=10.2307/1385749 |ref=harv}} Also see: {{cite journal | last1=Altemeyer |first1= Bob |first2= Bruce|last2= Hunsberger |year=1992| url=http://www.informaworld.com/smpp/content~content=a785040926~db=all |title=Authoritarianism, Religious Fundamentalism, Quest, and Prejudice| journal = [[International Journal for the Psychology of Religion]]| volume=2|issue=2| pages= 113–133 | doi = 10.1207/s15327582ijpr0202_5 | accessdate = 2011 |ref=harv}}</ref>
Ovi argumenti, zajedno sa istorijskim događajima za koje se navodi da pokazuju opasnosti od religije, kao što su [[Krstaški ratovi]], [[džihad]], [[inkvizicija]], [[lov na veštice]] i teroristički napadi, koriste se kao odgovor na tvrdnje o korisnim efektima verovanja u religiju.<ref>{{cite web |last=Harris |first=Sam |authorlink=Sam Harris (author) |title=An Atheist Manifesto |url=http://www.truthdig.com/dig/print/200512_an_atheist_manifesto |accessdate=9. 4. 2011. |publisher=[[Truthdig]] |year=2005 |quote=In a world riven by ignorance, only the atheist refuses to deny the obvious: Religious faith promotes human violence to an astonishing degree. |archivedate=2011-05-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110516191405/http://www.truthdig.com/dig/print/200512_an_atheist_manifesto |deadurl=yes }}</ref> Vernici kao kontraargumente navode da su [[državni ateizam|neki režimi koji su se zalagali za ateizam]], kao što je Sovjetska Rusija, takođe krivi za masovna ubistva.<ref name="John S. Feinberg, Paul D. Feinberg">{{Cite book|url = http://books.google.com/?id=Nl-f5SKq9mgC&pg=PA697&dq=Aleksandr+Solzhenitsyn+But+if+I+were+asked+today+to+formulate+as+concisely+as+possible+the+main+cause+of+the+ruinous+revolution+that+swallowed+up+some+60+million+of+our+people,+I+could+not+put+it+more+accurately+than+to+repeat:+'Men+have+forgotten+God;+that's+why#v=onepage&q&f=false|author=John S. Feinberg, Paul D. Feinberg|title =Ethics for a Brave New World|publisher =[[Stand To Reason]]|quote=Over a half century ago, while I was still a child, I recall hearing a number of old people offer the following explanation for the great disasters that had befallen Russia: 'Men have forgotten God; that's why all this has happened.' Since then I have spend well-nigh 50 years working on the history of our revolution; in the process I have read hundreds of books, collected hundreds of personal testimonies, and have already contributed eight volumes of my own toward the effort of clearing away the rubble left by that upheaval. But if I were asked today to formulate as concisely as possible the main cause of the ruinous revolution that swallowed up some 60 million of our people, I could not put it more accurately than to repeat: 'Men have forgotten God; that's why all this has happened.'|accessdate = 2007–10–18|isbn = 978-1-58134-712-8|date = 4. 11. 2010.}}</ref><ref name="Totalitarianism and Atheism">{{cite web|url = http://catholiceducation.org/articles/apologetics/ap0214.htm|title = Answering Atheist’s Arguments|publisher = Catholic Education Resource Center|first = Dinesh|last = D'Souza|authorlink = Dinesh D'Souza|accessdate = 9. 4. 2011.|archive-date = 2007-10-14|archive-url = https://web.archive.org/web/20071014184253/http://catholiceducation.org/articles/apologetics/ap0214.htm|dead-url = yes}}</ref>

== Broj ateista ==
[[Datoteka:Europe No Belief enhanced.png|thumb|Procenat ljudi u evropskim državama koji je rekao: „Ne verujem da postoji bilo kakav oblik duha, boga ili životne sile.“ (2005)<ref>{{cite web|url=http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_225_report_en.pdf |title=ReportDGResearchSocialValuesEN2.PDF |format=PDF | accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref>]]

Teško je odrediti broj ateista u svetu. Osobe koje odgovaraju na ankete o veri mogu drugačije definisati ateizam ili praviti drugačije razlike između ateizma, nereligioznih verovanja i neteističkih religioznih i duhovnih verovanja.<ref>{{cite web
|url=http://www.adherents.com/Religions_By_Adherents.html#Nonreligious
|title=Major Religions of the World Ranked by Number of Adherents, Section on accuracy of non-Religious Demographic Data
|accessdate=9. 4. 2011.
|archivedate=2008-06-15
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080615140203/http://www.adherents.com/Religions_By_Adherents.html#Nonreligious
|deadurl=yes
}}</ref>
Hindus ateista bi mogao sebe da predstavi kao hindusa, iako je u isto vreme ateista.<ref>{{Cite book | last = Huxley| first = Andrew| title = Religion, law and tradition: comparative studies in religious law| publisher = Routledge| year = 2002| page = 120| url = http://books.google.com/?id=YsUMTA4MebwC| isbn = 978-0-7007-1689-0| accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref> Istraživanje iz 2010. koje je objavljno u ''[[Enciklopedija Britanika|Enciklopediji Britanika]]'' pokazalo je da nereligiozne osobe čine oko 9,6% svetskog stanovništva, a ateisti 2,0%. Ove brojke ne ubrajaju one koji slede ateističke religije, kao što su neki budisti.<ref name="Britannica demographics">{{cite web
|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1731588/Religion-Year-In-Review-2010/298437/Worldwide-Adherents-of-All-Religions
|title=Worldwide Adherents of All Religions by Six Continental Areas, Mid-2010
|publisher=Encyclopædia Britannica
|year=2011
|accessdate = 25. 5. 2012.}}</ref>

U anketi iz 2006. objavljenoj u ''[[Financial Times|Fajnenšl tajmsu]]'' daju se procenti za [[Sjedinjene Američke Države|Sjedinjene Države]] i pet evropskih država. Najmanji procenat ateizma je bio u SAD, samo 4%, dok se procenat ateizma u evropskim državama pokazao znatno višim: [[Italija]] (7%), [[Španija]] (11%), [[Ujedinjeno Kraljevstvo]] (17%), [[Nemačka]] (20%) i [[Francuska]] (32%).<ref name="Harris">{{cite web
|url=http://www.harrisinteractive.com/news/allnewsbydate.asp?NewsID=1131
|title=Religious Views and Beliefs Vary Greatly by Country, According to the Latest Financial Times/Harris Poll
|publisher=Financial Times/Harris Interactive
|date = 20. 12. 2006.
| accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref><ref name="abs">
{{cite web|url=http://www.abs.gov.au/AUSSTATS/abs@.nsf/Lookup/1301.0Feature+Article7012009%E2%80%9310
|title=Characteristics of the Population
|publisher=Australian Bureau of Statistics
|year=2006
| accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref>
Procenti u ovoj anketi za evropske države su slični onima u zvaničnom istraživanju [[Evropska unija|Evropske unije]], koje je pokazalo da 18% stanovništva EU ne veruje u nekog boga.<ref name="EU">{{Cite book
|last= |first= |authorlink= |coauthors=
|title=Social values, Science and Technology
|publisher=Directorate General Research, European Union
|year=2005 |location=
|pages=7–11
|url=http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_225_report_en.pdf
|doi= |id=
|isbn= |format=PDF | accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref>
Druga istraživanja su procenila procenat ateista, agnostika i drugih nevernika u nekog boga na manje od 10% u [[Poljska|Poljskoj]], [[Rumunija|Rumuniji]], [[Kipar|Kipru]] i nekim drugim evropskim državama,<ref name="Martin2007b">{{Cite book|last=Zuckerman|first=Phil|editor=Martin, Michael T|title=The Cambridge companion to atheism|year=2007|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, England|isbn=0-521-84270-0|page=51|url=http://books.google.com/books?id=tAeFipOVx4MC&pg=PA51| accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref> i do 85% u [[Švedska|Švedskoj]], 80% u [[Danska|Danskoj]], 72% u [[Norveška|Norveškoj]] i 60% u [[Finska|Finskoj]].<ref name="Martin2007">{{Cite book|last=Zuckerman|first=Phil|editor=Martin, Michael T|title=The Cambridge companion to atheism|year=2007|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, England|isbn=0-521-84270-0|page=56|url=http://books.google.com/books?id=tAeFipOVx4MC&pg=PA56|accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref> Prema [[Australijski statistički biro|Australijskom statističkom birou]], 19% [[Australija]]naca nema religiju, a u ovu kategoriju su uključeni i ateisti.<ref name="abs"/> Između 64% i 65% [[Japan]]aca su ateisti, agnostici ili ne veruju u boga.<ref name="Martin2007"/>

[[Datoteka:Irreligion map.png|thumb|400px|left|Odnos ateista i agnostika u svetu.]]

Međunarodno istraživanje je pokazalo pozitivnu korelaciju između nivoa obrazovanja i neverovanja u neko božanstvo,<ref name="Zuckerman"/> a istraživanje Evropske unije je pokazalo pozitivnu korelaciju između ranog napuštanja škole i verovanja u nekog boga.<ref name="EU"/>
U članku objavljenom u časopisu ''[[Nejčer]]'' 1998. godine, spomenuto je istraživanje koje je sugerisalo da je verovanje u ličnog boga ili zagrobni život na najnižem nivou ikada među članovima američke [[Nacionalna akademija nauka|Nacionalne akademije nauka]], gde je 7,0% verovalo u boga u poređenju sa 85% ukupnog stanovništva SAD.<ref>{{cite journal |title=Correspondence: Leading scientists still reject God |last=Larson |first=Edward J. |coauthors=Larry Witham |year=1998 |journal=Nature |volume=394 |issue=6691 |pages=313–4 |doi=10.1038/28478 |pmid=9690462 |ref=harv}} Available at [http://www.stephenjaygould.org/ctrl/news/file002.html StephenJayGould.org], Stephen Jay Gould archive. Retrieved on 2006-12-17</ref>
Nasuprot tome, u članku koji je objavio Univerzitet u Čikagu koji je razmatrao gore navedeno istraživanje, objavljeno je da je 76% lekara verovalo u boga, što je više od 7% među naučnicima, ali manje od 85% među ukupnim stanovništvom.<ref name="Physicians">{{cite web|url = http://chronicle.uchicago.edu/050714/doctorsfaith.shtml|title =Survey on physicians’ religious beliefs shows majority faithful|publisher = [[The University of Chicago]]|quote=|accessdate=2011–04-08}}</ref> Iste godine, Frenk Selovej sa [[Masačusetski tehnološki institut|Masačusetskog tehnološkog instituta]] i [[Majkl Šermer]] sa [[Kalifornijski državni univerzitet|Kalifornijskog državnog univerziteta]] su sproveli anketu prema kojoj je u odabranom uzorku odraslih visokoobrazovanih osoba (12% osoba je imalo [[doktor nauka|doktorat]], a 62% su imali završeni fakultet) 64% verovalo u boga, te je postojala veza koja je pokazivala da verska ubeđenja opadaju sa višim nivoom obrazovanja.<ref>{{Cite book
|last=Shermer
|first=Michael
|authorlink=Michael Shermer
|coauthors=
|title=How We Believe: Science, Skepticism, and the Search for God
|publisher=William H Freeman
|year=1999
|location=New York
|pages=pp76–79
|url= |doi=
|isbn=0-7167-3561-X}}</ref> Inverzna [[korelacija]] između religioznosti i inteligencije/obrazovanosti je pronađena u 39 istraživanja sprovedenih između 1927. i 2002.<ref>According to Dawkins (2006), p. 103. Dawkins cites Bell, Paul. "Would you believe it?" ''Mensa Magazine'', UK Edition, Feb. 2002, pp. 12–13. Analyzing 43 studies carried out since 1927, Bell found that all but four reported such a connection, and he concluded that "the higher one's intelligence or education level, the less one is likely to be religious or hold 'beliefs' of any kind."
</ref> Ovi nalazi se uglavnom podudaraju sa [[meta-analiza|meta-analizom]] koju je 1958. sproveo profesor Majkl Argajl sa [[univerzitet u Oksfordu|univerziteta Oksford]]. On je analizirao sedam istraživanja koja su istraživala korelaciju između stava prema religiji i [[količnik inteligencije|izmerene inteligencije]] među đacima i studentima iz SAD. Iako je utvrđena jasna negativna korelacija, ova analiza nije otkrila uzrok, ali je napomenuto da su život u autoritativnoj porodici i društveni položaj mogli uticati.<ref>{{Cite book
|last=Argyle
|first=Michael
|authorlink=Michael Argyle (psychologist)
|coauthors=
|title=Religious Behaviour
|publisher=Routledge and Kegan Paul
|year=1958
|location=London
|pages=[https://archive.org/details/religiousbehavio0000argy/page/93 93]–96
|url=https://archive.org/details/religiousbehavio0000argy|doi=
|isbn=0-415-17589-5}}</ref>

=== Diskriminacija ateista ===
[[Datoteka:Discrimination against atheists.png|mini|desno|350px|Države i teritorije u kojima su ateisti diskriminisani:
{{legend|red|Ateisti se mogu suočiti sa smrtnom kaznom}}{{legend|yellow|Ateisti se mogu suočiti sa zatvorskom kaznom}}{{legend|blue|Ateisti imaju manje prava po zakonima}}]]
Diskriminacija ateista obuhvata progone i diskriminaciju sa kojom se suočavaju ateisti i oni za koje se sumnja da su ateisti u prošlosti i sadašnjosti. Zbog različitih istorijskih i kulturnih definicija ateizma, oni koji su diskriminisani možda ne mogu da se smatraju pravim ateistima po današnjim standardima.

U ustavnim demokratijama, pravna diskriminacija ateista nije česta, ali neki ateisti i ateističke grupe, pogotovu one u Sjedinjenim Državama, protestuju protiv zakona, pravila i institucija koje smatraju diskriminatornim. Prema ustavu [[Iran]]a, [[Predsjednik Irana|predsednikom države]] može da postane isključivo vernik<ref>{{citat knjiga|autor=Skupština stručnjaka|naslov=Ustav Islamske Republike Iran|izdavač=Alhoda|lokacija=Teheran|godina=2011.|isbn=978-694-439-485-0}}</ref>. U nekim drugim islamskim zemljama, ateisti mogu da se suoče sa zatvorskom ili čak sa [[smrtna kazna|smrtnom kaznom]] u slučaju [[apostasija|apostasije]].

== Veze ==
* [[Agnosticizam]]
* [[Apostasija]]
* [[Empirizam]]
* [[Sekularizam]]
* [[Tabula rasa]]
* [[Kritika religije]]
* [[Filozofija religije]]
* [[Kritika hrišćanstva]]

== Reference ==
{{reflist|2}}

== Literatura ==
{{refbegin|30em}}
* {{Cite book|url = http://books.google.com/?id=VgMB9-tMSMoC&pg=PA85&dq=has+truth+only+if+God+is+truth%E2%80%93it+stands+of+falls+with+faith+in+God#v=onepage&q=has%20truth%20only%20if%20God%20is%20truth%E2%80%93it%20stands%20of%20falls%20with%20faith%20in%20God&f=false|title = Victorian Subjects|publisher = [[Duke University Press]]|quote = Like other mid-nineteenth-century writers, George Eliot was not fully aware of the implications of her humanism, and, as Nietzsche saw, attempted the difficult task of upholding the Christian morality of altruism without faith in the Christian God.|accessdate = 9. 4. 2011.|isbn = 978-0-8223-1110-2|year = 1991|ref = harv}}
* {{Cite book|url = http://books.google.com/?id=g8bHRrVu3SsC&pg=PA392&dq=there+is+no+God+there+is+no+morality+Nietzsche#v=onepage&q=there%20is%20no%20God%20there%20is%20no%20morality%20Nietzsche&f=false|title = The Blackwell Companion to Natural Theology|publisher = [[Wiley-Blackwell]]|quote = Morality "has truth only if God is truth–it stands or falls with faith in God" (Nietzche 1968, p. 70). The moral argument for the existence of God essentially takes Nietzche's assertion as one of its premises: if there is no God, then "there are altogether no moral facts."|accessdate = 9. 4. 2011.|isbn = 978-1-4051-7657-6|year = 2009|ref = harv}}
* {{Cite book |last=Altizer |first=Thomas J. J. |authorlink=Thomas J. J. Altizer |title=The Gospel of Christian Atheism |url=http://www.religion-online.org/showbook.asp?title=523 |year=1967 |publisher=London: Collins |pages=102–103 |accessdate=9. 4. 2011. |ref=harv |archivedate=2006-09-29 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060929171840/http://www.religion-online.org/showbook.asp?title=523 |deadurl=yes }}
* {{Cite book|last=Stein|first=Gordon|title=An Anthology of Atheism and Rationalism|url=http://books.google.com/books?id=w4_XAAAAMAAJ|year=1980|publisher=Prometheus Books|isbn=978-0-87975-136-4|ref=harv}}
* {{Cite book |title=[[Oxford English Dictionary|The Oxford English Dictionary]] |edition=Second |year=1989 |publisher=Oxford University Press, USA |isbn=0-19-861186-2 |author=prep. by J. A. Simpson ...|ref=harv}}
* {{Cite book |others=Translated from French by [[Arthur Golding]] & [[Philip Sidney]] |authorlink=Philippe de Mornay |first=Philippe |last=de Mornay |title=A Woorke Concerning the Trewnesse of the Christian Religion:  Against Atheists, Epicures, Paynims, Iewes, Mahumetists, and other infidels |publisher=London |year=1587 |pages=xx. 310 |trans_title=De la vérite de la religion chréstienne (1581) |quote=Athisme, that is to say, vtter godlesnes.|ref=harv}}
* {{Cite book |last=Golding |first=Arthur |authorlink=Arthur Golding |title=The Psalmes of David and others, with [[Žan Kalvin|J. Calvin]]'s commentaries |year=1571 |pages=Ep. Ded. 3 |quote=The Atheistes which say..there is no God.|ref=harv}}
* {{Cite book |last=Hanmer |first=Meredith |authorlink=Meredith Hanmer|title=The auncient ecclesiasticall histories of the first six hundred years after Christ, written by Eusebius, Socrates, and Evagrius |publisher=London |year=1577 |page=63 |oclc=55193813 |quote=The opinion which they conceaue of you, to be Atheists, or godlesse men.|ref=harv}}
* {{Cite book|last=Baggini|first=Julian|authorlink=Julian Baggini|title=Atheism: A Very Short Introduction|url=http://books.google.com/books?id=N2LkoqtWx_EC|year=2003|publisher=Oxford: Oxford University Press|isbn=0-19-280424-3|ref=harv}}
* {{Cite book|editor-last=Martin|editor-first=Michael|editor-link=Michael Martin (philosopher)|title=The Cambridge Companion to Atheism|url=http://books.google.ca/books?id=tAeFipOVx4MC&pg=PA8#v=onepage&q&f=true|publisher=Cambridge: Cambridge University Press|year=2007|isbn=0-521-60367-6|accessdate=9. 4. 2011.|ref=harv}}
* {{Cite book|last=Smith|first=George H.|authorlink=George H. Smith|title=Atheism: The Case Against God|url=https://archive.org/details/atheismcaseagain0000smit_c3p0|year=1979|location = Buffalo, New York|publisher=Prometheus Books|isbn=0-87975-124-X|ref=harv}}
* {{Cite book |title=God: The Failed Hypothesis—How Science Shows That God Does Not Exist|url=https://archive.org/details/godfailedhypothe0000sten|publisher=Prometheus Books |location=Amherst, New York|year=2007 |isbn=978-1-59102-652-5|first=Victor J. |last=Stenger|authorlink=Victor J. Stenger|ref=harv}}
* {{Cite book|last=Zdybicka|first=Zofia J.|year=2005|contribution=Atheism|url=http://ptta.pl/pef|contribution-url=http://ptta.pl/pef/haslaen/a/atheism.pdf|editor-first=Andrzej|editor-last=Maryniarczyk|title=Universal Encyclopedia of Philosophy|volume=1|publisher=Polish Thomas Aquinas Association|postscript=<!--None-->|accessdate=9. 4. 2011.|ref=harv}}
* {{Cite book|last= Solmsen|first= Friedrich|authorlink= Friedrich Solmsen|coauthors= |title= Plato's Theology|year= 1942|url= http://books.google.com/books?vid=0blEqYn0npw5h4r_qPHc_fk&id=rLASAAAAIAAJ&pgis=1|publisher= Cornell University Press|location= |id= |ref= harv}}
* {{Cite book|last= Maycock|first= A. L.|authorlink= |coauthors= Ronald Knox|title= Inquisition from Its Establishment to the Great Schism: An Introductory Study|year= |url= http://books.google.com/books?id=DmL8CljbqDwC|publisher= |location= |isbn= 0-7661-7290-2|ref= harv}}{{Dead link|date=January 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* {{Cite book |title=Oxford English Dictionary |edition=2nd |year=1989 |ref=harv}}
* {{Cite book |last=Kedar |first=Nath Tiwari |year=1997 |title=Comparative Religion |publisher=[[Motilal Banarsidass]] |isbn=81-208-0293-4 |page=50|ref=harv}}
* {{Cite book |last=Drachmann |first=A. B. |title=Atheism in Pagan Antiquity |url=http://books.google.com/?id=cguq-yNii_QC&dq=Atheism+in+Pagan+Antiquity&printsec=frontcover&q= |publisher=Chicago: Ares Publishers |year=1977 ("an unchanged reprint of the 1922 edition") |isbn=0-89005-201-8 |ref=harv }}
* {{Cite book |series=English recusant literature, 1558–1640 |volume=203 |title=A Replie to Mr Calfhills Blasphemous Answer Made Against the Treatise of the Cross |page=51 |first=John |last=Martiall |authorlink=John Marshall (priest) |location=Louvain |year=1566 |url=http://books.google.com/books?id=20snAQAAIAAJ&q=%22to%20entre#v=snippet&q=atheist&f=false |accessdate=9. 4. 2011. |ref=harv }}
* {{Cite book |last=Hanmer |first=Meredith |authorlink=Meredith Hanmer|title=The auncient ecclesiasticall histories of the first six hundred years after Christ, written by Eusebius, Socrates, and Evagrius |publisher=London |year=1577 |page=63 |oclc=55193813 | ref = harv}}
* {{Cite book |last=Martin |first=Edward |authorlink= |title=His opinion concerning the difference between the Church of England and Geneva [etc.] |publisher=London |year=1662 |chapter=Five Letters |page=45 | ref = harv}}
* {{Cite book |last=Armstrong |first=Karen |authorlink=Karen Armstrong |title=A History of God |url=https://archive.org/details/historyofgod00unse |year=1999 |publisher=London: Vintage |isbn=0-09-927367-5|ref=harv}}
* {{Cite book |url=http://books.google.ca/books?id=gW-gAAAAMAAJ&printsec=frontcover&dq=vergil+english+history&hl=en&ei=Ptg_Ta22BZL2swPzuYCeCA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCoQ6AEwAA#v=onepage&q=Godd%20would%20not&f=false |year=c1534 |first=Polydore |last=Vergil |title=English history |ref=harv }}
* {{Cite book |url=http://books.google.com/books?id=CFBGAAAAYAAJ&pg=PT255&dq=deism&hl=en&ei=Yq50TcHSNIH4swOAltHHCw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CDYQ6AEwAg#v=onepage&q=deism&f=false |title=An universal etymological English dictionary |first=Nathan |last=Bailey |year=1675 |ref=harv }}
* {{Cite book |first=Thomas C. |last=Brickhouse |coauthors=Nicholas D. Smith |title=Routledge Philosophy Guidebook to Plato and the Trial of Socrates |url=https://archive.org/details/routledgephiloso0000bric |year=2004 |publisher=Routledge |isbn=0-415-15681-5 |ref=harv}}
* {{Cite book |last=d'Holbach |first=P. H. T. |authorlink=Baron d'Holbach |title=The System of Nature |url=http://fulltextarchive.com/page/The-System-of-Nature-Vol-21/ |accessdate=7. 4. 2011. |year=1770 |volume=2 |ref=harv }}
* {{Cite book |title=The New Atheism|year=2009|url=https://archive.org/details/newatheismtaking0000sten|The New Atheism: Taking a Stand for Science and Reason|first=Victor J |last=Stenger|isbn=1-59102-751-9| ref = harv}}
* {{Cite book |last=Flew |first=Antony |authorlink=Antony Flew |title=The Presumption of Atheism, and other Philosophical Essays on God, Freedom, and Immortality |url=https://archive.org/details/presumptionofath0000flew_e4d9 |location=New York |publisher=Barnes and Noble |year=1976 |pages=14ff | ref = harv}}
* {{Cite book|last=Dawkins|first=Richard|authorlink=Richard Dawkins|title=The God Delusion|url=https://archive.org/details/goddelusion0000dawk|year=2006|publisher=Houghton Mifflin Co|isbn=0-618-68000-4|page=[https://archive.org/details/goddelusion0000dawk/page/50 50]| ref = harv}}
* {{Cite book |url=http://books.google.com/?id=tAeFipOVx4MC&pg=PA233&lpg=PA233&dq=%22Feminism+and+Atheism%22&q=%22Feminism%20and%20Atheism%22 |last=Overall |first=Christine |title=Feminism and Atheism |isbn=978-0-521-84270-9 |year=2007 |accessdate=9. 4. 2011. }} in {{harvnb|Martin|2007|pp=233–246| ref = harv}}
* {{Cite book |last=d'Holbach |first=P. H. T. |authorlink=Baron d'Holbach |title=Good Sense |url=http://www.gutenberg.org/ebooks/7319 |year=1772 |accessdate=7. 4. 2011. |ref=harv }}
* {{Cite book |last=Rao |first=Goparaju |authorlink=Goparaju Ramachandra Rao |title=Positive Atheism |publisher=Atheist Centre, Patamata, Vijayawada, India |year=1972 |location=Vijayawada, India| ref = harv}}
* {{Cite book|url = http://books.google.com/?id=19ccmx1W58IC&pg=PA16&dq=has+truth+only+if+God+is+truth%E2%80%93it+stands+or+falls+with+faith+in+God#v=onepage&q=has%20truth%20only%20if%20God%20is%20truth%E2%80%93it%20stands%20or%20falls%20with%20faith%20in%20God&f=false|title = Human Rights, Virtue, and the Common Good|publisher = [[Rowman & Littlefield]]|ref = harv}}
* {{Cite book|url =http://books.google.com/?id=Nl-f5SKq9mgC&pg=PA697&dq=Aleksandr+Solzhenitsyn+But+if+I+were+asked+today+to+formulate+as+concisely+as+possible+the+main+cause+of+the+ruinous+revolution+that+swallowed+up+some+60+million+of+our+people,+I+could+not+put+it+more+accurately+than+to+repeat:+'Men+have+forgotten+God;+that's+why#v=onepage&q&f=false|author =John S. Feinberg, Paul D. Feinberg|title =Ethics for a Brave New World|publisher =[[Stand To Reason]]|ref =harv}}
* {{Cite book|last=Zuckerman|first=Phil|editor=Martin, Michael T|title=The Cambridge companion to atheism|year=2007|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, England|isbn=0-521-84270-0|page=51|url=http://books.google.com/books?id=tAeFipOVx4MC&pg=PA51|accessdate=9. 4. 2011.|ref=harv}}
* {{Cite book|last=Shermer|first=Michael|authorlink=Michael Shermer|coauthors=|title=How We Believe: Science, Skepticism, and the Search for God|publisher=William H Freeman|year=1999|location=New York|pages=pp76–79|url= |doi=|isbn=0-7167-3561-X|ref=harv}}
* {{Cite book |first=Anthony |last=Kenny |authorlink=Anthony Kenny |title=What I believe |url=https://archive.org/details/whatibelieve0000kenn |chapter=Why I Am Not an Atheist |publisher=Continuum |isbn=0-8264-8971-0 |year=2006| ref = harv}}
* {{Cite book |last=Cudworth |first=Ralph |authorlink=Ralph Cudworth |title=The True Intellectual System of the Universe: the first part, wherein all the reason and philosophy of atheism is confuted and its impossibility demonstrated |url=https://archive.org/details/bub_gb_HKbl4NOjBr8C |year=1678| ref = harv}}
* {{Cite book |last=Winston |first=Robert (Ed.) |title=Human |publisher=New York: DK Publishing, Inc |year=2004 |isbn=0-7566-1901-7 |page=299 | ref = harv}}
* {{Cite book |title=Principia Ethica |url=http://fair-use.org/g-e-moore/principia-ethica/s.13 |year=1903 |first=G. E. |last=Moore |authorlink=G. E. Moore |accessdate=9. 4. 2011. |ref=harv }}
* {{Cite book|last=|first=|authorlink=|coauthors=|title=Social values, Science and Technology|publisher=Directorate General Research, European Union|year=2005|location=|pages=7–11|url=http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_225_report_en.pdf|doi=|id=|isbn=|format=PDF|accessdate=9. 4. 2011.|ref=harv}}
* {{Cite book|last=Argyle|first=Michael|authorlink=Michael Argyle (psychologist)|coauthors=|title=Religious Behaviour|publisher=Routledge and Kegan Paul|year=1958|location=London|pages=[https://archive.org/details/religiousbehavio0000argy/page/93 93]–96|url=https://archive.org/details/religiousbehavio0000argy|doi=|isbn=0-415-17589-5|ref=harv}}
* {{Cite book|last=Walters|first=Kerry|authorlink=|title=Atheism: A Guide for the Perplexed|url=http://books.google.rs/books?id=eHOtkVFCKscC&dq|year=2010|publisher=Continuum|isbn=9780826424938|ref=harv}}
* {{Cite book|last=Ledewitz|first=Bruce|authorlink=|title=Church, State, and the Crisis in American Secularism|url=http://books.google.rs/books?id=7xgPUVgEaLoC&dq=atheism+3.0&hl=sr&source=gbs_navlinks_s|year=2011|publisher=Indiana University Press|isbn=9780253001368|ref=harv}}
{{refend}}

== Vanjske veze ==
{{Commonscat|Atheism}}
* [http://www.ateisti.com Ateisti Srbije]
* [http://ateizam.org/ Portal za ateiste] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110901232849/http://www.ateizam.org/ |date=2011-09-01 }}
* [http://www.velikiprasak.com/ Veliki Prasak, časopis Ateista Srbije]
* [http://www.mudremisli.com/2010/04/ateizam/ Ateizam (mudre misli)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110921130706/http://www.mudremisli.com/2010/04/ateizam/ |date=2011-09-21 }}
* [http://pescanik.info/arhiva/books/ostale_knjige/BOG%20NIJE%20VELIKI/hicens.pdf Kristofer Hičens: Bog nije veliki]
* [http://pescanik.info/content/view/2149/164/ Bertrand Rasel, Zašto nisam hrišćanin] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120917113818/http://pescanik.info/content/view/2149/164/ |date=2012-09-17 }}
* [http://pescanik.info/content/view/2149/164/ Simon Critchley, Vera nevernika] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120917113818/http://pescanik.info/content/view/2149/164/ |date=2012-09-17 }}

{{Ireligioznost}}
{{Teološka misao}}
{{Religijske teme}}
{{filozofija-navigacija}}

{{Izabran}}

[[Kategorija:Ateizam| ]]
[[Kategorija:Kritika religije]]
[[Kategorija:Filozofija religije]]
[[Kategorija:Filozofske škole i tradicije]]
[[Kategorija:Sekularizam]]
[[Kategorija:Grecizmi]]