Izvorni kod stranice Rio de Janeiro

{{Otheruses2|Rio de Janeiro}}
{{Redirect|Rio (grad)|ostale upotrebe|Rio}}
{{Naselje
| ime =Rio de Janeiro
| ime_genitiv =Rio de Janeira
| izvorno_ime =<small>Município do Rio de Janeiro</small>

| slika_panorama =Cidade_Maravilhosa.jpg
| veličina_slike =280px
| opis_slike=[[Panorama]] grada sa brda Corcovado

| slika_lokacijska_karta_država =Brazil
| slika_lokacijska_karta_opis=Pozicija grada u Brazilu

| nadimak =

| širina-stupnjevi =22
| širina-minute    =54
| širina-oznaka    =S
| dužina-stupnjevi =43
| dužina-minute=12
| dužina-oznaka=W

| lokacija_ime   =[[Popis država|Država]]
| lokacija_info  ={{flag|Brazil}}
| lokacija1_ime  =[[Države Brazila|Savezna država]] 
| lokacija1_info =[[Rio de Janeiro (država)|Rio de Janeiro]] 

| utemeljenje_ime=Osnovan
| utemeljenje_datum=[[1565]].<ref name=cita/>
| dijelovi       =
| vrsta_dijelova =
| d1-d50

| titula_vođe =[[Gradonačelnik|Prefeito]]
| ime_vođe=Eduardo Paes
| stranka_vođe   =

| površina_bilješke =
| površina_ukupna=1,200 [[km²]]<ref name=cita/>
| površina_uža=
| površina_šira=
| visina=31<ref name=cita/>
| visina_izvor      =
| visina_max        =
| visina_min        =

| stanovništvo_godina=[[2022]].
| stanovništvo_bilješke=
| stanovništvo=
| stanovništvo_gustoća=
| stanovništvo_uže=6,775,560<ref name=city/>
| stanovništvo_uže_gustoća  =
| stanovništvo_šire=6,775,561<ref name=cita/>
| stanovništvo_šire_gustoća =5,645 stan/[[km²]]<ref name=cita/>
| stanovništvo_prazno1_ime  =
| stanovništvo_prazno1      =
| stanovništvo_gustoća_prazno1 =
| stanovništvo_prazno2_ime     =
| stanovništvo_prazno2         =
| stanovništvo_gustoća_prazno2 =

| vremenska_zona=VST 
| utc_pomak =-4:30
| vremenska_zona_DST =
| utc_pomak_DST      =
| poštanski_broj =20000-000
| pozivni_broj=21<ref name=cita/>
| gradovi_prijatelji =
| web_stranica =
}}
'''Sao Sebastiao de Rio de Janeiro''', poznatiji kao '''Rio de Janeiro''' (''Januarska reka'' na [[Portugalski jezik|portugalskom]]) ili jednostavno '''Rio''', je najveća [[luka]] u [[Brazil]]u i [[administrativni centar]] [[Države Brazila|Saveznoj državi]] [[Rio de Janeiro (država)|Rio de Janeiro]]. 
Sam [[grad]] ima 6,775,560 <ref name=city>{{cite web
| url =https://www.citypopulation.de/en/brazil/cities/?cityid=2560
| title =Rio de Janeiro in Rio de Janeiro
| accessdate =23.12.2023.
| language=engleski
| publisher=City Population}}</ref> a [[općina]] 6,775,561 [[Stanovništvo|stanovnika]].<ref name=cita>{{cite web
| url =https://www.citypopulation.de/en/brazil/riodejaneiro/3304557__rio_de_janeiro/
| title =Rio de Janeiro Municipality in Rio de Janeiro
| accessdate =23.12.2023.
| language=engleski
| publisher=City Population}}</ref>, dok [[Metropola|metropolitanski]] Rio de Janeiro ima 11,760,550 stanovnika<ref name=met>{{cite web
| url =https://www.citypopulation.de/en/brazil/metro/CU3304557__rio_de_janeiro/
| title =Rio de Janeiro Urban Agglomeration in Brazil
| accessdate =23.12.2023.
| language=engleski
| publisher=City Population}}</ref>, i drugi je po veličini grad u Brazilu nakon [[São Paulo|São Paula]].

== Geografske karakteristike ==

Nalazi se na obali [[Guanabara|Zaljeva Guanabara]].,<ref>{{Cite web |title=Rio de Janeiro Travel Guide |url=http://www.v-brazil.com/world-cup/2014/rio-de-janeiro-travel-guide/ |access-date=2015-04-24 |archive-date=2014-04-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140410230046/http://www.v-brazil.com/world-cup/2014/rio-de-janeiro-travel-guide/ |dead-url=yes }}</ref><ref name="UNESCO">{{cite web|date=1 July 2012|url=http://whc.unesco.org/en/list/1100|title=Rio de Janeiro: Carioca Landscapes between the Mountain and the Sea|publisher=UNESCO|accessdate=1 July 2012}}</ref>
[[datoteka:Centro_do_Rio_visto_do_museu_chácara_do_céu.jpg|thumb|right|300px|<center>Poslovni centar grada</center>]]
Ime je dobio po datumu - [[1. januar]] [[1502]]. godine - kada su zaljev otkrili [[portugal]]ski istraživači. Prvi naseljenici su bili francuski [[hugenoti]] koje su godine [[1567]]. protjerali Portugalci. Od godine [[1763]]. bio je glavni grad portugalske kolonije, a potom nezavisne države Brazil sve dok godine [[1960]]. prijestolnica nije premještena u [[Brasilia|Braziliju]].<ref>{{cite web|url=http://www.paralumun.com/citrio.htm |title=History of Rio |publisher=Paralumun.com |accessdate=17 April 2010}}</ref>

Krajem 19. početkom [[20. vijek]]a su u okolini grada isušene močvare i sagrađen veliki broj zgrada po modernim urbanističkim principima, zbog čega je Rio de Janeiro postao jedno od najugodnijih mjesta za život u tropskom pojasu. Zbog toga je postao i jedan od prvih gradova koji je dobivao prihod kao popularna turistička atrakcija.

Poznat je po velikom broju kulturnih i historijskih spomenika, ali su od njih mnogo poznatije i popularnije plaže.<ref>[http://news.bbc.co.uk/player/nol/newsid_8250000/newsid_8250700/8250788.stm?bw=bb&mp=wm&news=1&nol_storyid=8250788&bbcws=1 "Rio de Janeiro's Beach Culture"] Tayfun King, ''Fast Track'', BBC World News (11 September 2009)</ref> Spektakularno prirodno okruženje, karnevali, [[samba]] i plaže kao što su [[Copacabana]], [[Ipanema]] i [[Leblon]] su ono po čemu se prepoznaje Rio. Ipak, najpoznatija atrakcija i zaštitni znak grada je sigurno statua [[Isus]]a, poznata kao ''[[Cristo Redentor]]'' na brdu [[Corcovado]]. Međutim, tu su i brdo [[Šećerna Glava]] sa žičarom koja ide do njegovog vrha, zatim [[Sambodrom]] za vrijeme karnevala, kao i stadion [[Maracanã]], jedan od najvećih na svijetu. Rio također posjeduje i dvije najveće šume u urbanom području, Floresta da Pedra Branca i Floresta da [[Tijuca]].

Procjena broja stanovnika u gradu za [[2005]]. godinu je 6.094.183, a u širem krugu grada je procijenjeno da živi između 11 i 12 milijuna stanovnika. Ipak, Rio nije najveći grad u Brazilu, ali je odmah iza [[São Paulo|São Paula]]. Ljude iz Rio de Janeira zovu [[Carioca|Carioce]], a neslužbena himna grada je [[Cidade Maravilhosa]] - ''Čudesan Grad''.

== Historija ==
[[Datoteka:Rio_de_Janeiro's_waterfront,_1919.jpg|left|thumb|250px|Rio de Janeiro 1919. godine. Fotografiju je snimila ''[[Harriet Chalmers Adams]]''.]]
[[Guanabara|Zaljev Guanabara]], mjesto budućeg grada, prvi put su vidjeli [[portugal]]ski istraživači u ekspediciji koju je vodio [[Gaspar de Lemos]], 20. januara, [[1502]]. godine, odakle i potiče naziv Rio de Janeiro (''Januarska rijeka''). Legenda kaže da su moreplovci ovaj zaljev nazvali rijekom zato što su i mislili da je u pitanju rijeka, međutim, to se teško može dogoditi iskusnim moreplovcima. Istina je da se u to vrijeme riječ rijeka koristila za sve veće vodene površine koje ulaze u kopno.

[[Ferdinand Magellan]] je [[1519]]. godine, u zaljevu dopunjavao zalihe, a francuski krijumčari su ga koristili za šverc drveta pernambuco. Kada je francuski vitez [[Nicolas Durand de Villegaignon]] došao u zaljev sa 600 vojnika i kolonista, osnovao je prvo europsko naselje u ovom dijelu Brazila, pod nazivom [[Francuski Antarktik]] (''France Antarctique''). Kolonisti su uglavnom bili [[Francuzi]] i [[Švicarci]].

Službeno, grad je osnovan [[1. mart]]a [[1565]]. godine, portugalski vitez, bratić tadašnjeg generalnog guvernera Brazila, [[Estácio de Sá]]. Prvobitni naziv grada je bio ''São Sebastião do Rio de Janeiro'' (Sveti Sebastijan Januarske Rijeke), u čast portugalskog kralja [[Sebastião I od Portugala|Sebastiãa I]] Osnovni razlog osnivanja grada je bilo protjerivanje Francuza iz Brazila. U godinama koje slijede Rio će biti meta [[gusar]]a, naročito onih čije su zemlje bili protivnici Portugala u ovom dijelu svijeta, [[Nizozemska|Nizozemske]] i [[Francuska|Francuske]].

Rio je osnovan na vrhu brda ''Šećerna Glava''. Kasnije je čitav jedan grad izrastao na vrhu ovog brda, oponašajući dotadašnje srednjovjekovne eiropske gradove i njihovu strategiju odbrane. Kako je Šećerna Glava bila centar grada, postala je i centar širenja grada, na jug i zapad.

Krajem [[16. vijek]]a portugalska kruna je više pažnje posvetila brazilskim mjestima na [[Atlantik]]u. Mjesta su postala vrlo bitne strateške točke u brodskom prometu južnog Atlantika, između portugalskih kolonija u [[Afrika|Africi]] i [[Amerika|Americi]], kao i u prometu ka Europi. Portugal gradi tvrđavu u Riju i sklapa saveze sa domorodcima kako bi branili grad od [[gusar]]a. Uskoro je počeo i industrijski razvoj, u pitanju je bila proizvodnja i prerada [[šećerna trska|šećerne trske]], međutim, kako je sjeverni Brazil proizvodio kvalitetniji [[šećer]], ova grana industrije je polako počela odumirati.

[[Datoteka:Corcovado statue01 2005-03-14.jpg|left|thumb|250px| Rio de Janeiro, pogled iz helikoptera]]

Do početka [[18. vijek]]aa je napadan uglavnom od strane francuskih [[gusar]]a. Poslije 1720. godine, kada su portugalski istraživači u planinama današnjeg [[Minas Gerais]]a pronašli [[zlato]] i dijamante, Rio je postao mnogo pogodnija luka za izvoz od dotadašnje najveće Brazilske luke [[Salvador, Brazil|Salvadora]] u [[Bahia|Bahiji]]. 1763 godine, Rio postaje i službeno administrativni centar Portugalske Amerike.

Kada je [[1808]]. godine, portugalska kraljevska porodica, bježeći pred [[Napoleon]]om, stigla u Rio de Janeiro, Rio je postao glavni grad čitavog portugalskog carstva, čime je postao jedina [[Europa|europska]] prijestonica izvan Europe. Mnogi stanovnici Rija su ovom prilikom istjerani iz svojih kuća kako bi plemići iz Portugala imali dovoljno komotan smještaj.

Kada je [[Pedro I. od Brazila]] proglasio nezavisnost [[Brazil]]a, [[1822]]. godine, odlučio je zadržati Rio kao prijestonicu njegovog novog carstva, ali je već tada grad počeo gubiti na značaju kako ekonomskom tako i političkom. Novi grad se uzdizao čak i iznad Rija, bio je to [[Sao Paulo]].

[[Datoteka:Hotel copacabana palace.jpg|thumb|250px|right|Hotel Copacabana Palace na [[Copacabana]] plaži. Jedan od najpoznatijih i najluksuznijih hotela u Riju. Sagrađen je dvadesetih godina dvadesetog stoljeća.]]

Početkom 20. stoljeća, grad je bio uglavnom ograničen na područje današnjeg historijskog centra (opisano dolje) na samim ustima zaljeva Guanabara. Tada se težište gradskog života polako počinje pomjerati intenzivnije ka jugu i zapadu u današnju Južnu Zonu (''Zona Sul''), a prekretnica je bilo bušenje tunela koji povezuje kvartove [[Botafogo]] i [[Copacabana]]. Prirodne ljepote plaže u kombinaciji sa luksuzom i stilom Copacabana Palace hotela, pomogao je Riju da stekne reputaciju grada zabave na plaži, primamljivog za turiste (iako je ova reputacija malo poljuljana u zadnje vrijeme, stvaranjem favela i nasiljem vezanim za trgovinu drogama).

Rio je ostao brazilska prijestonica i nakon [[1889]]. godine, kada je vojska zbacila monarhiju i uspostavila republiku. Ipak, planovi o preseljavanju prijestonice u središnje dijelove zemlje, kako bi bila jednako udaljena od svih brazilskih krajeva, su postojali i u to vrijeme. Napokon je [[1955]]. godine, tadašnji predsjednik [[Juscelino Kubitschek]], odmah po svom izboru na ovo mjesto obećao izgradnju nove brazilske prijestonice. Iako su mnogi držali da je u pitanju politička retorika, Kubitschek je uspio stvoriti novi grad [[Brasilia|Brasiliju]] do 1960. godine. Iste godine, 21. aprila, prijestonica je i službeno prebačena iz Rio de Janeira u Brasiliju.

Slijedećih 15 godina, do [[1975]]. godine Rio je bio grad-država (kao što su [[Hamburg]] i [[Bremen]] u [[Njemačka|Njemačkoj]]) pod nazivom [[Guanabara (država)|Guanabara]], po zaljevu koji ga okružuje. 1975. godine, predsjedničkim dekretom poznatim kao ''A Fusão'' (fuzija - spajanje), grad je izgubio federalni status i utopio se u državu Rio de Janeiro. I danas [[Carioca|Carioce]], traže da im se vrati općinska autonomija.

== Dijelovi grada ==
[[Datoteka:Theatro Municipal Rio de Janeiro.jpg|thumb|right|250px|Nekadašnja opera, a danas Gradsko Kazalište, izgrađeno u klasičnom europskom stilu, početkom 20. stoljeća u centru Ria.]]

Grad je podijeljen na:

* Povijesni centar (Centro);
* Južna zona - turistička zona, sa poznatim plažama;
* Sjeverna zona - industrijska zona;
* Zapadna zona sa novim distriktom Barra da Tijuca.

=== Centar ===
''Centro'' predstavlja povijesni centar grada. Ovdje se nalazi kolonijalna zgrada 'Paço Imperial', koja je služila kao rezidencija [[Portugal|portugalskim]] guvernerima kolonijalnog Brazila. Tu su također mnoge povijesne crkve, uključujući i katedralu Candelária. Gradsko Kazalište i nekoliko muzeja se također nalaze u centru. Centar je i dalje poslovno srce grada. Jedna od poznatih atrakcija grada je i tramvaj Bondinho, koji kruži po centru preko akvadukta ''Arcos da Lapa'' (sagrađenog [[1750]]. godine, pretvorenog u most [[1896]].) i obližnje kvarta [[Santa Teresa (Rio de Janeiro)|Santa Teresa]], nazad u centar.
=== Južna zona ===
[[Datoteka:Rio de Janeiro 20040119 054.jpg|thumb|200px|left|Pogled na Ipanemu sa Corcovadoa.]]
Južna zona Rio de Janeira se sastoji od nekoliko kvarstova, među kojima su [[São Conrado]], [[Leblon]], [[Ipanema]], [[Arpoador]], [[Copacabana]] i [[Leme]], koji čine najpoznatiju obalnu liniju u Riju. Ostali kvartovi u Južnoj zoni su [[Botafogo]], [[Flamengo (kvart)|Flamengo]], [[Urca]], [[Lagoa (Rio de Janeiro)|Lagoa]], [[Gávea (Rio de Janeiro)|Gávea]], [[Jardim Botânico (Rio de Janeiro)|Jardim Botânico]] i [[Laranjeiras]].

Copacabana je osim plaže poznata i po najspektakularnijem dočeku Nove godine, gdje više od dva milijuna ljudi slavi Novu godinu na pijesku i gleda novogodišnji vatromet. Od [[2001]]. vatromet se ispaljuje iz čamaca radi sigurnosti sudjelovatelja i cijele kvarta.

[[Datoteka:Rio_de_Janeiro-Ipanema_Beach.jpg|thumb|200px|right|Plaža Ipanema, u južnoj zoni.]]

Sjeverno od Lemea, na ulazu u zaljev [[Guanabara (zaljev)|Guanabara]], nalazi se [[kvart]] Urca i brdo [[Šećerna Glava]] ('Pão de Açúcar'), poznata grba na krajoliku Rija, druga po visini u gradu, odmah iza [[Pedra da Gávea]]. Do njenog vrha se može doći žičarom sa plaže Praia Vermelha, sa zaustavljanjem na brdu Urca. Pogled koji se nudi sa ovog vrha se još jedino može vidjeti na vrhu brda Corcovado. Na obližnjem vrhu, Pedra Bonita, se upražnjava zmajarstvo. Zmajevi, let završavaju na plaži Praia do Pepino u kvartu Sao Conrado.

Šuma [[Tijuca]] ("Floresta da Tijuca"), koja se nalazi u južnoj zoni Rija, je druga po veličini, šuma u urbanoj sredini. Najveća šuma u urbanoj sredini se takođe nalazi u Riju, i u pitanju je Floresta da Pedra Branca. Film [[Za sve je kriv Rio]] iz [[1984]]. godine je snimljen u blizini šume Tijuca, a kuće za iznajmljivanje, koje su i likovi u filmu iznajmili, sa ruba šume pružaju nevjerovatan pogled na poznate plaže.

=== Sjeverna zona ===


U sjevernoj zoni Rija se nalazi stadion [[Maracanã]], nekada najveći nogometni stadion, a danas poslije preuređenja može primiti oko 80 000 gledaoca (najveći stadion je [[Stadion Prvog svibnja]] u [[Pjongjang]]u, [[Sjeverna Koreja]]). Kapacitet stadiona je smanjen zbog sigurnosnih pravila. Poslije renoviranja Maracanã će moći primiti 120 000 gledaoca. Otvaranje i zatvaranje Panameričkih igara 2007. će biti održano na ovom stadionu.

Osim Maracane, u sjevernoj zoni Rija se nalaze i druge turističke i povijesne atrakcije, kao što je Manguinhos - biomedicinski institut u obliku mavarskog dvorca, objekt ''Quinta da Boa Vista'' i stara imperijalna palaća Paso u kojoj se sada nalazi [[Brazilski Nacionalni Muzej]].

U sjevernoj zoni se nalazi i međunarodni aerodrom ''Antônio Carlos Jobim'' (koji je dobio ime po poznatom brazilskom glazbeniku), kao i glavni studentski kampus Federalnog Sveučilišta Rio de Janeiro, na otoku [[Fundão]]. Osim otoka Fundão, i otok [[Governador]] se nalazi u sjevernoj zoni.

=== Zapadna zona ===
Zapadna zona je najudaljeniji od centra grada. Uključuje kvartove [[Barra da Tijuca]], Jacarepaguá, Recreio dos Bandeirantes, Vargem Grande, Campo Grande, Santa Cruz i Bangu. kvartovi u ovoj zoni najbolje otkrivaju međusobne socijalne razlike klasa građana u Brazulu. U ovoj se regiji nalaze i industrijske zone, ali i nekoliko manjih područja koja su i dalje okrenute poljoprivredi.

Zapadno od starih kvartova ove zone je Barra da Tijuca, koja je trenutno dio koji se najviše gradi, zbog činjenice da su troškovi zemlje i gradnje najniži u čitavom Riju, a nije zanemarljiva ni činjenica da je kvart na obali. Ovo privlači ne samo srednju, nego i višu klasu koja za sobom povlači i luksuz, shopping centre i jednu dozu ležernosti. Urbanistički planovi za ovo područje su rađenie u kasnim šestdesetim godinama dvadesetog stoljeća, miješajući predgrađa u [[SAD]] (kuće sa dvorištem) i nebodere. Plaže Bara da Tijuce postaju sve popularnije, a u tom kvartu će biti i sportsko selo za pan-američke igre [[2007]]. Sve ovo predstavlja Baru u budućnosti, kao poseban grad.

Osim Bare i Jacarepaguá i Campo Grande, također doživljavaju preporod i značajan gospodarski rast.

[[Datoteka:Brasil.RioDeJaneiro.LeblonUndIpanemaVomCorcovado.jpg|thumb|800px|center|Panorama Rija sa [[Corcovado]]a]]

== Klima ==
Rio ima tipičnu tropsku klimu sa visokim temperaturama i vlažnošću tokom čitave godine. Ljetne vrućine dostižu i preko 40 [[°C]]. Ipak, veliki broj vodenih površina i blizina brda i planina čine ljeto u Riju podnošljivim. Padaline su česte, naročito u ljetnjim mjesecima, kada su moguće i oluje, ali ne i tropski cikloni.

<table border="0" cellspacing="1" cellpadding="2">
  <tr> 
    <td bgcolor="#FFFFFF">&nbsp;</td>
    <td width="7%" height="20%" bgcolor="FFFFE0">'''<font color="#000000" size="-1" face="Arial, Helvetica, sans-serif">siječanj</font>'''</td>
    <td width="7%" height="20%" bgcolor="FFFFE0">'''<font color="#000000" size="-1" face="Arial, Helvetica, sans-serif">veljača</font>'''</td>
    <td width="7%" height="20%" bgcolor="FFFFE0">'''<font color="#000000" size="-1" face="Arial, Helvetica, sans-serif">ožujak</font>'''</td>
    <td width="7%" height="20%" bgcolor="FFFFE0">'''<font color="#000000" size="-1" face="Arial, Helvetica, sans-serif">travanj</font>'''</td>
    <td width="7%" height="20%" bgcolor="FFFFE0">'''<font color="#000000" size="-1" face="Arial, Helvetica, sans-serif">svibanj</font>'''</td>
    <td width="7%" height="20%" bgcolor="FFFFE0">'''<font color="#000000" size="-1" face="Arial, Helvetica, sans-serif">lipanj</font>'''</td>
    <td width="7%" height="20%" bgcolor="FFFFE0">'''<font color="#000000" size="-1" face="Arial, Helvetica, sans-serif">srpanj</font>'''</td>
    <td width="7%" height="20%" bgcolor="FFFFE0">'''<font color="#000000" size="-1" face="Arial, Helvetica, sans-serif">kolovoz</font>'''</td>
    <td width="7%" height="20%" bgcolor="FFFFE0">'''<font color="#000000" size="-1" face="Arial, Helvetica, sans-serif">rujan</font>'''</td>
    <td width="7%" height="20%" bgcolor="FFFFE0">'''<font color="#000000" size="-1" face="Arial, Helvetica, sans-serif">listopad</font>'''</td>
    <td width="7%" height="20%" bgcolor="FFFFE0">'''<font color="#000000" size="-1" face="Arial, Helvetica, sans-serif">studeni</font>'''</td>
    <td width="7%" height="20%" bgcolor="FFFFE0">'''<font color="#000000" size="-1" face="Arial, Helvetica, sans-serif">prosinac</font>'''</td>
    <td width="7%" height="20%" bgcolor="FFFFE0">'''<font color="#000000" size="-1" face="Arial, Helvetica, sans-serif">godišnje</font>'''</td>
  </tr>
  <tr> 
    <td bgcolor="FFFFE0"><font color="#000000"><strong><font size="-1" face="Arial, Helvetica, sans-serif"> 
      maksimalna temperatura u °C/°F</font></strong></font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#CC0000"><strong> 
      33/91</strong></font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#CC0000">'''33/93'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#CC0000">'''32/90'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#CC0000">'''31/87'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#CC0000">'''28/82'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#CC0000">'''27/81'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#CC0000">'''27/81'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#CC0000">'''28/82'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#CC0000">'''27/81'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#CC0000">'''29/84'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#CC0000">'''31/87'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#CC0000">'''32/89'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#CC0000">'''30/86'''</font></td>
  </tr>
  <tr> 
    <td bgcolor="FFFFE0"><strong><font color="#000000" size="-1" face="Arial, Helvetica, sans-serif">minimalna temperatura u 
      °C/°F</font></strong></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#0033FF">'''23/74'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#0033FF">'''24/75'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#0033FF">'''23/74'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#0033FF">'''22/71'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#0033FF">'''19/67'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#0033FF">'''18/65'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#0033FF">'''18/64'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#0033FF">'''18/65'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#0033FF">'''19/66'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#0033FF">'''20/68'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#0033FF">'''22/71'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#0033FF">'''22/72'''</font></td>
    <td width="7%" height="20%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#0033FF">'''21/69'''</font></td>
  </tr>
  <tr> 
    <td height="40%" bgcolor="FFFFE0"><p><font color="#000000">'''<font size="-1" face="Arial, Helvetica, sans-serif">padaline</font>'''</font></p></td>
    <td width="7%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#006633">'''135/5.3'''</font></td>
    <td width="7%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#006633">'''124/4.9'''</font></td>
    <td width="7%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#006633">'''134/5.3'''</font></td>
    <td width="7%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#006633">'''109/4.3'''</font></td>
    <td width="7%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#006633">'''78/3.1'''</font></td>
    <td width="7%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#006633">'''52/2.1'''</font></td>
    <td width="7%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#006633">'''45/1.8'''</font></td>
    <td width="7%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#006633">'''46/1.8'''</font></td>
    <td width="7%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#006633">'''62/2.4'''</font></td>
    <td width="7%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#006633">'''82/3.2'''</font></td>
    <td width="7%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#006633">'''100/4.0'''</font></td>
    <td width="7%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#006633">'''137/5.4'''</font></td>
    <td width="7%" align="center" valign="middle" bgcolor="FFFFE0"><font color="#006633">'''1104/43.5'''</font></td>
  </tr>
  <tr>     
    <td height="20%" colspan="14" align="center" valign="middle" bgcolor="#FFFFFF"> 
      <div align="left"><em>Izvori: [http://weatherbase.com/ Weatherbase] 
        i [http://www.weather.com/ The Weather Channel]</em></div></td>
  </tr>
</table>


== Administrativne regije Rio de Janeira ==
===== Zona Central =====
{|
|

* Centro
* Praça da Bandeira     
* Rio Comprido 
* Praça Mauá
| valign=top |
* Gamboa
* Santo Cristo
* Santa Teresa
* Praça Quinze
| valign=top |
* Estácio
* Catumbi
* Saúde
* Cidade Nova
|}

===== Zona Sul =====
{|
|
* Botafogo
* Copacabana
* Lagoa
* Rocinha
* Flamengo
| valign=top |
* Glória
* Catete
* São Conrado
* Humaitá
* Jardim Botânico
| valign=top |
* Gávea
* Ipanema
* Leblon
* Joá
* Urca
|}

==== Zona Norte ====
{|
|
* VIII	Tijuca
| valign=top |
* IX	Vila Isabel
| valign=top |
* X     Engenho de Dentro
|}

==== Zona da Leopoldina ====
{|
|
* Ramos 
* Penha
* Bonsucesso
* Olaria
* Manguinhos
* Brás de Pina
| valign=top |
* Vila da Penha
* Higienopólis
* Vila Kosmos
* Engenho da Rainha
* Complexo do Alemão
* Complexo da Maré
| valign=top |
* Inhaúma
* Del Castilho
* Maria da Graça
* Ilha do Governador (''otok Governador'')
* Vicente de Carvalho
* Vila Kosmos
| valign=top |
* Vista Alegre
|}

==== Central ====
{|
|
* XIV	Irajá
* XV	Madureira     
| valign=top |
* XXII	Anchieta      
* XXV	Pavuna        
| valign=top |
* XXXI	Vigário Geral
|}

==== Barra ====
{|
|
* XVI	Jacarepaguá    
| valign=top |
* XXIV	Barra da Tijuca
| valign=top |
* XXXIV	Cidade de Deus (CDD) (''Božji grad'')
|}

==== Bangu ====
{|
|
* XVII	Bangu
| valign=top |
* XXXIII	Realengo
|}

==== Campo Grande ====
{|
|
* XVIII	Campo Grande 
* XIX	Santa Cruz 
| valign=top |
* XXVI	Guaratiba  
* XXVI    Quintino
|}

== Socijalno stanje ==
[[Datoteka:RiodeJaneiro-Favela.jpg|thumb|220px|[[favela]] [[Rocinha]] u Rio de Janeiru]]

Rio je tipičan brazilski grad u pogledu velikih razlika između bogatih i siromašnih. Iako je u pitanju jedan od najvećih svjetskih gradova, značajan postotak populacije (oko 15%) živi u siromaštvu. Siromaštvo je najizraženije u neformalnim naseobinama, koje se ovdje nazivaju [[favela]]ma, koje se najčešće nalaze na strminama na kojima nije ni moguće graditi neke trajnije i čvršće građevine, i gdje su i nesreće poput teških poplava u kišnom razdoblju najčešće. U favelama su najviše stope kriminala, zbog droga, borbi bandi i dugih kriminalnih oblika, najčešće prouzrokovanih siromaštvom.

Ono što je neobično za favele u Riju je njihova blizina bogatim kvartovima. Tako su bogati kvartovi poput Ipaneme i Copacabane, stiješnjene između plaža i brda, a na padinama ovih brda se nalaze siromašne favele.

== Sport ==
[[Datoteka:Maracana_fromCorcovado.jpg|left|thumb|170px|Stadion Maracana sa brda Corcovado]].
Rio de Janeiro će biti domaćin pan-američkih igara 2007. godine. Finale Svjetskog prvenstva u [[odbojka|odbojci]] na pijesku se održava u Rio de Janeiru. U čkvartu [[Jacarepaguá]] se održavala Velika Nagrada Brazila u [[Formula 1|Formuli 1]] od [[1978]]. do [[1990]]. godine. Prvenstvo u surfanju se održavlao na plažama Rija 17 godina za redom, od [[1985]]. do [[2001]]. godine.

Pored samog hrama nogometa, stadiona Maracanã, se gradi novi stadion, kapaciteta 45 000 gledaoca. Stadion će nositi ime bivšeg predsjednika [[FIFA]]-e i građanina Rija, Joãa Avelanga. U sklopu kandidature za ljetnje [[Olimpijske igre]] 2012. godine, na Copacabani su izgrađena borilišta za triatlon, odbojku na pijesku i jahting.

=== Nogomet ===
Ipak, najpopularniji sport u Riju je nogomet. U Riju se nalaze neki od najvećih brazilskih nogometnih klubova:

* [[Botafogo de Futebol e Regatas|Botafogo]]
* [[Clube de Regatas do Flamengo|Flamengo]]
* [[Fluminense Football Club|Fluminense]] i 
* [[Club de Regatas Vasco da Gama|Vasco]].

Vrlo je popularan i nogomet na plaži.

== Televizijske postaje u Riju ==
* [[TVE Brasil]] - Kanali 02 ([[VHF]]) i 32 ([[UHF]])
* [[Rede Globo]] - Kanali 04 (VHF) i 28 (UHF)
* [[Rede TV!]] - Kanali 06 (VHF) i 20 (UHF)
* [[TV Bandeirantes]] - Kanali 07 (VHF) i 15 (UHF)
* [[CNT (TV)|CNT]] - Kanali 09 (VHF) i 17 (UHF)
* [[SBT]] - Kanali 11 (VHF) i 56 (UHF)
* [[Rede Record]] - Kanali 13 (VHF) i 38 (UHF)
* [[Rede Vida]] - Kanali 14, 22 i 34 (UHF)
* [[MTV Brasil]] - Kanal 24 (UHF)
* [[Rede NGT]] - Kanal 26 (UHF)
* [[Tv Passa a Ponte]] - Kanal 32 (UHF)

== Poznati stanovnici ==
{|
|
* [[Adolfo Lutz]]
* [[Antônio Fagundes]]
* [[Baden Powell de Aquino|Baden Powell]]
* [[Bruno Barreto]]
* [[Carlos Chagas Filho]]
* [[Carlos Lacerda]]
* [[Carolina Braun]]
* [[Agenor de Miranda Araújo Neto|Cazuza]]
* [[Carla Malafaia]]
* [[Cássia Eller]]
* [[Chico Buarque]]
* [[Pedro II. od Brazila|Dom Pedro II]]
* [[Fernanda Montenegro]]
* [[Fernando Collor de Mello]]
* [[Fernando Henrique Cardoso]]
* [[Heitor Villa-Lobos]]
* [[Isabela Nick]]
* [[Ivo Pitanguy]]
* [[Jorge Ben Jor]]
| valign=top |
* [[Jô Soares]]
* [[Julia de Castro]]
* [[Luis Gustavo Miranda]]
* [[Machado de Assis]]
* [[Marisa Monte]]
* [[Milton Nascimento]]
* [[Oscar Niemeyer]]
* [[Paulo Coelho]]
* [[Renato Manfredini Júnior|Renato Russo]]
* [[Romário]]
* [[Ronaldo Nazário|Ronaldo]]
* [[Sérgio Vieira de Mello]]
* [[Silvio Santos]]
* [[Tom Jobim]]
* [[Vinícius de Morais]]
* [[Walter Salles]]
* [[Arthur Antunes Coimbra|Zico]]
|}

== Gradovi partneri ==

* [[Barcelona]], {{flag|ŠPA}}
* [[Atlanta]] , [[Georgia]], {{flag|SAD}}
* [[Istanbul]], {{flag|TUR}} 
* [[Niterói]], {{flag|BRA}}
* [[Cabo Frio]], {{flag|BRA}}
* [[Teresópolis]], {{flag|BRA}}

== Galerija slika ==

<gallery>
image:Christ the Redeemer - Cristo Redentor.jpg|Isus Iskupitelj (''Cristo Redentor'')
image:LagoaRF.jpg|Laguna Rodrigo de Freitas
image:Ipanema.jpg|Plaža Ipanema
image:Paodeacucar.jpg|Brdo Šećerna Glava (''Pão de Açúcar'') (po noći)
image:Brasil_Rio_de_Janeiro_2000-12-12.jpg|Slika iz svemira
image:EnseadaBotafogo.jpg|Šećerna Glava
image:CidadeRio.jpg|Panorama sa Isusa Iskupitelja
</gallery>

== Reference ==
{{Reflist|colwidth=2}}

== Vanjske veze ==
{{Commonscat|Rio de Janeiro}}
* [https://prefeitura.rio/''Prefeitura Rio de Janeiro'' (službene stranice)] {{pt icon}}
* [http://transito.rio.rj.gov.br/ web-kamere u Riu]
;Obrazovanje
* [http://www.puc-rio.br/ ''Sveučilište Rio de Janeira'']
* [http://www.coppe.ufrj.br/ ''COPPE/UFRJ''] - najveći postdiplomski studiji i istraživački centar u Latinskoj Americi, dio Federalnog Sveučilišta Rio de Janeira - [http://www.ufrj.br UFRJ]
* [http://www.uerj.br/ UERJ] - Državno Sveučilište Rio de Janeira
* [http://www.unirio.br/ UNIRIO] - Još jedno Federalno Sveučilište locirano u Riu
* [http://www.earj.com.br Američko sveučilište]

;Fotografije
* [http://eayearbooks.com/rio_images.htm Slike Ria od 1920 do danas] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051221051314/http://eayearbooks.com/rio_images.htm |date=2005-12-21 }}
* [http://www.riodejaneirophotoguide.com/ foto-vodič kroz Rio] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121125045728/http://www.riodejaneirophotoguide.com/ |date=2012-11-25 }}
* [http://www.travelmanual.info/visiting-rio-de-janeiro.php Slike Ria] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061213180202/http://www.travelmanual.info/visiting-rio-de-janeiro.php |date=2006-12-13 }}

;Turizam
* [http://www.braziltravelinformation.com/brazil_riodejaneiro.htm Turistički vodič kroz Rio de Janeiro i druge destinacije u Brazilu.]

{{Normativna kontrola}}

[[Kategorija:Rio de Janeiro| ]]
[[Kategorija:Gradovi u Brazilu]]