1844

**1844. po kalendarima**
Gregorijanski	1844. (MDCCCXLIV)
Ab urbe condita	2597.
Islamski	1259–1260.
Iranski	1222–1223.
Hebrejski	5604–5605.
Bizantski	7352–7353.
Koptski	1560–1561.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1899–1900.
• Shaka Samvat	1766–1767.
• Kali Yuga	4945–4946.
	Kineski
• Kontinualno	4480–4481.
• 60 godina	Yang Drvo Zmaj; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11844.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	18. vijek – 19. vijek – 20. vijek
Decenija:	1810-e 1820-e 1830-e – 1840-e – 1850-e 1860-e 1870-e
Godine:	1841 1842 1843 – 1844 – 1845 1846 1847

Ovo je članak o godini 1844.

Godina 1844 (MDCCCXLIV) bila je prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u subotu po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

1. 1. - Prvi broj novina "Zora dalmatinska" u Zadru (do 1849).
januar - Albanski ustanak (1843-44): ustanici zauzeli Tetovo nakon teških borbi.
23. 1. - Kralj Ferdinand, na nagovor palatina nadvojvode Josipa, donosi rješenje da se od 1850. i hrvatski poslanici na ugarskom Saboru imaju služiti madžarskim jezikom, umjesto latinskim^[1].

februar - Jedino izdanje Deutsch–Französische Jahrbücher u kome Karl Marx objavljuje esej "O jevrejskom pitanju" (Zur Judenfrage) i uvod rukopisa "Kritika Hegelove filozofije prava" iz kojeg je izvučen izraz "religija je opijum za narod".
februar - Albanski ustanici zauzimaju Skoplje, zatim i Kumanovo, kasnije se šire do Leskovca.
14. 2. - Njegoš piše iz Beča knezu Aleksandru - obraća mu se u ime Vuka Karadžića kome je u Srbiji ukinuta penzija^[2].
15. 2. - U Berlinu otvorena Krollova opera.
22. 2. - U Srbiji doneta "Uredba o zaštiti spomenika drevnosti" (zasluga ministra prosvete Sterije Popovića).
27. 2. - Počinje Dominikanski rat za nezavisnost nakon 22 godine haićanske vlasti - ovaj dan se smatra Danom nezavisnosti Dominikanske Republike.
28. 2. - Eksplozija topa na USS Princeton, šest mrtvih među kojima i državni sekretar i sekretar mornarice SAD.

2. 3. - U Srbiji osnovana prva centralna vojna bolnica (danas Dan VMA u Beogradu).
2. 3. - Novi grčki ustav predviđa ustavnu monarhiju, ali kralj Oto to neće poštovati; novi izborni zakon predviđa univerzalno pravo glasa za muškarce.
3. 3. - Minhenska pivska revolucija: neredi usled poskupljenja piva.
8. 3. - Oscar I postaje kralj Švedske i Norveške (do 1859).
25. 3. - Donet prvi srpski Građanski zakonik (na njemu je radio Jovan Hadžić^[3]).
mart-jul - Feljtonski objavljen Dumas-in roman Les Trois Mousquetaires.

April/Travanj – Jun/Lipanj

12. 4. - Aneksija Teksasa: potpisan ugovor Tyler-Texas, kojim se predviđa ulazak Republike Teksas kao teritorije u SAD - prijem se odlaže do sledeće godine, severne države se protive prijemu robovlasničke države.
april-avgust - Karl Marx piše "Ekonomsko-filozofske rukopise" (objavljeno 1927).

proleće - Albanski ustanak se prostire do Skadra, Bitolja, Kumanova i Kosova; osmanski komandant Omer-paša Latas im obećava autonomiju, kao Srbiji.

10. 5. - Osnovan Narodni muzej u Beogradu.
maj - Počinje uspešna osmanska ofanziva protiv albanskih ustanika, Derviš Cara zarobljen na leto.
19. 5. - Meštar fra Martin Ćorić – Beljo s dvojicom novaka i nekoliko đaka stigao na Čerigaj kod Širokog Brijega, gdje će biti osnovan franjevački samostan.
22/23. 5. - Početak bahaizma: Siyyid `Alí Muḥammad Shírází, Bab, se predstavlja Mullá Husaynu kao nositelj božanskog znanja (bahaistički kalendar broji vreme od prethodnog 21. marta). Navodno iste noći rođen `Abdu'l-Bahá.

24. 5. - Zvanično otvaranje telegrafske linije Washington D.C. - Baltimore, Samuel Morse šalje poruku what hath God wrought ("što je učinio Bog").
25. 5. - Do ovog dana su topovi skadarskog paše Osman-paše Skopljaka neprekidno pucali na Crnogorce, kako Njegoš izveštava dalmatinskog namesnika nekoliko dana kasnije (sukobi sa Turcima na ovoj strani se nastavljaju i ove godine)^[2].

3. 6. - Nakon smrti "Louisa XIX", francuski legitimisti priznaju njegovog sinovca "Henrija V" za legitimnog kralja Francuske (do 1883).
4. 6. - Pobuna tkača u Šleskoj, krvavo ugušena već dva dana kasnije.
6. 6. - U Londonu osnovano YMCA.
11. 6. - Na granici Crne Gore ubijen knez Nikola Vasojević koji je pokušavao stvoriti nezavisnu "Holmiju"^[2]^[4]^[5].
15. 6. - Charles Goodyear dobio u SAD patent za vulkanizaciju gume.
jun - U Hrvatskoj se pojavljuje anonimna brošura "Što namjeravaju Iliri?"; u Beogradu se 1844-45 štampa časopis "Branislav", a u gradu je po tvrdnji komandanta Zemuna osnovan hrvatski komitet čiji je cilj otcepljenje južnoslovenskih zemalja od Austrije^[6].
27. 6. - Rulja u Carthage, Illinois ubila Josepha Smitha, osnivača Pokreta svetaca poslednjih dana (→ Crkva Isusa Krista svetaca posljednjih dana), i njegovog brata Hyruma. Ovo dovodi do Krize sukcesije u pokretu.
jun-jul - Velika poplava na Misuriju i gornjem Misisipiju.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

3. 7. - Potpisan Ugovor iz Wanghije, prvi sporazum između Kine i SAD.

avgust - Društvo srpske slovesnosti nastavilo rad.
avgust - Kratki Franko-marokanski rat - poražen Maroko koji je dao utočište Abdelkaderu.
22. 8. - Turci počeli da grade utvrđenja na Vranjini i Lesendru^[2].
28. 8. - U Parizu se prvi put sreli Karl Marx i Friedrich Engels.
28. 8. - Počinje feljtonsko objavljivanje Dumasinog romana "Grof Monte Cristo" (do januara 1846).

9. 9. (28. 8. po j.k.) - Ustavobranitelji Avram Petronijević i Toma Vučić Perišić se vratili iz izgnanstva, u Beogradu dočekani zvonjavom zvona, pucnjavom topova i vatrometom.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

4. 10. (22. 9. po j.k.) - Katanska buna: pro-obrenovićevska družina Stevana Jovanovića Cukića upala s druge strane Save u Šabac; pobuna zahvatila i Loznicu, poraženi pred Valjevom od strane prote Mateje. Toma Vučić Perišić zavodi red strahovladom.
22. 10. - Veliko razočaranje: pripadnici milleritskog pokreta očekivali Isusov Drugi dolazak.
24. 10. - Potpisan Ugovor iz Huangpua (Whampoe) između Francuske i Kine: Francuska dobija ista prava kao i Britanija, isposlovana i tolerancija hrišćanstva.

9. 11. - Dan preseljenja u novo selo Ferdinandovac, Koprivničko-križevačka županija.
13. 11. - Kralj raspustio ugarski sabor; zaključci sabora, naročito onaj o uvođenju madžarskog jezika u urede i škole u Hrvatskoj, Slavoniji i Primorju, nisu potvrđeni.

krajem godine - Ilija Garašanin napisao famozno Načertanije ("Nacrt"), program spoljne politike Srbije (tekst na rastko.rs).
4. 12. - Predsednički izbori u SAD: demokrata James K. Polk pobedio whigovca Henryja Claya.
30. 12. - Međunarodna datumska granica pomerena istočno od Filipina - sa 30. decembra 1844. se prešlo na 1. januar 1845., tako da se 31. decembar 1844. na Filipinima nikada nije dogodio.

Kroz godinu

U Kneževini Srbiji živi 849.236 stanovnika^[7].
Mađarizacija: mađarski jezik postaje zvanični u Ugarskoj, umesto latinskog, jedini jezik administracije i obrazovanja.
1844-45 - Otvorena srpska čitaonica u Novom Sadu^[8].
1844/45 - Za vreme gladne godine, Crmničani na čelu sa Markom Plamencom digli ustanak protiv vladike Njegoša - ugušeno u krvi^[9].
Vasojevići nastavili plaćanje danka Turcima nakon pauze 1829-43^[10].
Bosanski namesnik Husrev Mehmed-paša smenjen nakon što je poražen od Krajišnikâ^[11].
Matica hrvatska izdaje prvu knjigu: Gundulićev "Osman" sa Mažuranićevom dopunom.
Iginio Scarpa iz Rijeke gradi u Opatiji Villu Angiolina, "kolijevku opatijskog turizma".
Frano Carrara započinje iskapanja Salone.

U Osijeku osnovana čitaonica.
Matija Ban se doselio u Srbiju.
U Srbiji donet Zakon o ustrojeniju javnoga učilištnog nastavlenija - jedinstven program, humanističkog karaktera, za gimnazije, određen karakter Liceja.
U Srbiji osnovana Trgovačka škola.
U Osmanskom carstvu uveden srebrni novac medžidija.
Nauka i tehnika
- Gustaf Erik Pasch dobio patent za sigurnosne šibice.
- U Engleskoj objavljeno anonimno delo Vestiges of the Natural History of Creation, koje anticipira Darwina.
- Constantin von Tischendorf otkrio Sinajski rukopis biblije.
- Otkrivena Vaza François.
- Karl Ernst Claus otkrio rutenijum.
- Joseph Liouville dokazao postojanje transcedentnih brojeva.

Karte

Evropa (izd. SDUK)
Evropa (izd. A. Logerot and A. R. Fremin)

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1844.

7. 1. - Bernadette Soubirous, katolička svetica († 1879)
16. 1. - Ismail Qemali, prvi albanski šef države i vlade († 1919)
17. 2. - Aaron Montgomery Ward, trgovački preduzetnik († 1913)
20. 2. - Ludwig Boltzmann, fizičar († 1906)
14. 3. - Umberto I, kralj Italije († 1900)
18. 3. - Nikolaj Rimski-Korsakov, kompozitor († 1908)
25. 3. - Adolf Engler, botaničar († 1930)
30. 3. - Paul Verlaine, pesnik († 1896)
16. 4. - Anatole France, književnik, nobelovac († 1924)
16. 4. - Josip Frank, hrvatski političar († 1911)
22. 5. - Mary Cassatt, slikarica († 1926)
23. 5. - `Abdu'l-Bahá, poglavar bahaističke vere († 1921)
29. 6. - Ljubomir Klerić, srpski matematičar, pronalazač, akademik († 1910)
11. 7. - Petar Karađorđević, kralj Srbije i SHS († 1921)
5. 8. - Ilja Rjepin, slikar († 1930)
12. 8. - Muhamed Ahmed, verski lider, Mahdi († 1885)
17. 8. - Menelik II, etiopski car († 1913)
29. 8. - Edward Carpenter, engleski pisac, socijalista i gej aktivista († 1929)
1. 10. - Simo Popović, novinar i književnik († 1921)
15. 10. - Friedrich Nietzsche, filozof († 1900)
23. 10. - Sarah Bernhardt, glumica († 1923)
24. 10. - Karl Lueger, gradonačelnik Beča († 1910)
2. 11. - Mehmed V, osmanski sultan († 1918)
25. 11. - Karl Benz, automobilski pionir († 1929)
3. 12. - Vladan Đorđević, srpski političar, književnik, lekar († 1930)
8. 12. - Émile Reynaud, pionir animiranih filmova († 1918)
? - Katarina Milovuk, pedagog († 1913)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1844.

27. 1. - Charles Nodier, književnik (* 1780)
8. 3. - Karl XIV Johan, maršal Francuske, kralj Švedske i Norveške (* 1763)
3. 6. - Louis XIX, bivši kratkotrajni kralj Francuske (* 1775)
13. 6. - Thomas Charles Hope, hemičar (* 1766)
27. 6. - Joseph Smith, osnivač mormonske crkve (* 1805)
27. 7. - John Dalton, fizičar, hemičar (* 1766)
28. 7. - Joseph Bonaparte, Napoleonov brat, bivši kralj Napulja i Španije (* 1768)
11. 8. - Jernej Kopitar, slavista (* 1780)
30. 8. - Francis Baily, astronom (* 1774)
9. 9. - Đuro Milutinović Slepi, guslar (* 1770)
20. 10. - Miloš Bogićević, učesnik Katanske bune (* 1811)
14. 11. - Flora Tristan, socijalistkinja, pionirka feminizma (* 1803)
21. 11. - Ivan Krilov, basnopisac (* 1769)
decembar - Jovan Mićić, rujanski knez, užički serdar (* 1785)
? - Ilija Čarapić, prvi srpski "gradonačelnik" Beograda (* 1792)

Reference

↑ Šišić, Povijest 1526-1918, 427
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Njegoš - Izabrana pisma, rastko.rs
↑ Ćorović, Vladimir Krize u Srbiji. rastko.rs
↑ Todić, Rajko. Katolička kneževina Vasojevića. montenegrina.net
↑ Istorija s. n. V-1, 474
↑ Ivo Vukcevich (28 October 2013). CROATIA 3: NEW LANGUAGE, NEW NATIONALITY, AND NEW STATE. Xlibris Corporation. str. 296–8. ISBN 978-1-4931-0749-0.
↑ Istorija s. n. V-1, 136
↑ Istorija s. n. V-2, 38
↑ Ćorović, Vladimir. Crna Gora kao svetovna država. rastko.rs
↑ Istorija s. n. V-1, 473
↑ Ćorović, Vladimir. Ustanci bosanskih muslimana. rastko.rs

Literatura

Istorija srpskog naroda, Od Prvog ustanka do Berlinskog kongresa 1804-1878, Beograd 1981
- Peta knjiga prvi tom (V-1)
- Peta knjiga drugi tom (V-2)
Šišić, Ferdo. Povijest Hrvata Pregled povijesti hrvatskoga naroda 1526.-1918. drugi dio. Marjan tisak 2004.

[1] Šišić, Povijest 1526-1918, 427

[njegpisma-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Njegoš - Izabrana pisma, rastko.rs

[vckus-3] Ćorović, Vladimir Krize u Srbiji. rastko.rs

[4] Todić, Rajko. Katolička kneževina Vasojevića. montenegrina.net

[5] Istorija s. n. V-1, 474

[Vukcevich2013-6] Ivo Vukcevich (28 October 2013). CROATIA 3: NEW LANGUAGE, NEW NATIONALITY, AND NEW STATE. Xlibris Corporation. str. 296–8. ISBN 978-1-4931-0749-0.

[7] Istorija s. n. V-1, 136

[8] Istorija s. n. V-2, 38

[vccgksd-9] Ćorović, Vladimir. Crna Gora kao svetovna država. rastko.rs

[10] Istorija s. n. V-1, 473

[vcubm-11] Ćorović, Vladimir. Ustanci bosanskih muslimana. rastko.rs

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]