Hamza ibn Abdylmutalib: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Xqbot (diskuto | kontribute) v Robot: ar:حمزة بن عبد المطلب is a featured article; Ndryshime kozmetike |
v (GR) File:Hamza Asadullah Masjid an-Nabawi Calligraphy.png → File:Hamza Asadullah Masjid an-Nabawi Calligraphy.svg |
||
| (4 rishikime të ndërmjetme të pashfaqur nga 4 përdorues) | |||
| Rreshti 1: | Rreshti 1: | ||
{{Infobox person |
|||
'''Hamza ibn ‘Abd al-Muttalib''' ishte xhahai i profetit që kishte pranuar islamin. |
|||
| name = Hamza ibn Abdylmutalib<br />حَمْزَة إبْن عَبْد ٱلْمُطَّلِب |
|||
| image = Hamza Asadullah Masjid an-Nabawi Calligraphy.svg |
|||
| birth_date = {{Circa}} 568 p.e.s. |
|||
| birth_place = [[Meka]], [[Hexhaz]], [[Gadishulli Arabik|Arabia]] {{small|(sot [[Arabia Saudite]])}} |
|||
| death_date = 23 mars 625 (7 [[Shawwal]] 3 pas [[hixhreti]]t) {{small|(56-57 vjet)}} |
|||
| death_place = [[Mali i Uhudit]], [[Medina]], Hexhaz, Arabia |
|||
| known_for = Xhaxhai dhe [[Sahabët|shok i Profetit]] |
|||
| spouse = {{bulleted_list| |
|||
[[Selma bint Umejs]] |
|||
|Zejneb bint el-Milla ibn Malik |
|||
|Khawlah bint Qays ibn Amir |
|||
}} |
|||
| children = {{plainlist| |
|||
*[[Umame bint Hamza|Umame]] |
|||
*Amir |
|||
*Bekër |
|||
*Umara |
|||
*{{small|[[#Martesa dhe fëmijët|''(ndoshta më shumë)'']]}} |
|||
}} |
|||
| father = [[Abdylmutalib]] |
|||
| mother = [[Hala bint Vuhejb]] |
|||
| relatives = {{plainlist}} |
|||
* [[Safije bint Abdylmutalib|Safije]] {{small|(motër)}} |
|||
* [[Muqawim ibn Abdul Mutalib|Muqawim]] {{small|(vëlla)}} |
|||
* [[Hajl ibn Abdul Mutalib|Hajl]] {{small|(vëlla)}} |
|||
* [[Abdullahu]] {{small|(gjysmë-vëlla)}} |
|||
* [[Ebu Talib ibn Abdylmutalib|Ebu Talib]] {{small|(gjysmë-vëlla)}} |
|||
* [[Abas ibn Abdylmutalib|Abas]] {{small|(gjysmë-vëlla)}} |
|||
* [[Ebu Lehebi]] {{small|(gjysmë-vëlla)}} |
|||
* [[Zubejr ibn Abdylmutalib|Zubejr]] {{small|(gjysmë-vëlla)}} |
|||
* [[Umm Hakim bint Abdylmutalib|Umm Hakim]] {{small|(gjysmë-motër)}} |
|||
* [[Umejme bint Abdulmutalib|Umejme]] {{small|(gjysmë-motër)}} |
|||
* [[Arwa bint Abd al-Muttalib|Arwa]] {{small|(gjysmë-motër)}} |
|||
* [[Atika bint Abdylmutalib|Atika]] {{small|(gjysmë-motër)}} |
|||
}} |
|||
'''Hamza ibn Abdylmutalib''' ([[Gjuha arabe|arabisht]]:حَمْزَة إبْن عَبْد ٱلْمُطَّلِب ''Hamza ibn ‘Abd al-Muttalib''; rr. 568–625)<ref>"Companions of The Prophet", Vol.1, By: Abdul Wahid Hamid</ref><ref name=Saad3>Muhammad ibn Saad. ''Kitab al-Tabaqat al-Kabir'' vol. 3. Translated by Bewley, A. (2013). ''The Companions of Badr''. London: Ta-Ha Publishers.</ref> ishte një vëlla birësues, xhaxhai nga babai, kushëriri i dytë nga nëna dhe [[Sahabët|shok]] i [[Pejgamberët në Islam|profetit islam]] [[Muhamed]]. |
|||
Ai ra dëshmor në [[Beteja e Uhudit|Betejën e Uhudit]] më 23 mars 625 (7 [[Sheval|Shawwal]] 3 [[Viti hixhri|hixhri]]). [[Kunje|Kunjat]] e tij ishin ''Ebū ʿUmāra''<ref name=Saad3/>{{rp|2}} dhe ''Ebu Jala''.<ref name=Saad3/>{{rp|3}} Ai kishte emrat ''Asad Allah''<ref name=Saad3/>{{rp|2}} (أَسَد ٱللَّٰه, “Luani i Zotit”) dhe “Luani i të Dërguarit të tij" (وأسد رسوله), dhe Muhamedi i dha atij titullin pas vdekjes ''Sayyid al-Shuhadāʾ'' (سيد الشهداء).<ref name=PMFA>{{cite web |url=http://www.prophetmuhammadforall.org/webfiles/downloads/english/HAMZA.pdf |title=Prophetmuhammadforall.org |website=www.prophetmuhammadforall.org |language=en |access-date=29 nëntor 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110727185814/http://www.prophetmuhammadforall.org/webfiles/downloads/english/HAMZA.pdf |archive-date=27 korrik 2011 |url-status=dead }}</ref> |
|||
== Familja == |
|||
=== Prindërit === |
|||
Babai i Hamzës ishte [[Abdylmutalib]] ibn [[Hashim ibn Abdumenaf|Hashim]] ibn [[Abdumenaf ibn Kusaj|Abdumenaf]] ibn [[Kusaj ibn Kilabi|Kusaj]] nga fisi [[Kurejsh]] i [[Meka|Mekës]].<ref name=Saad3/>{{rp|2}} Nëna e tij ishte [[Hala bint Vuhejb]] nga klani Zuhra i Kurejshit.<ref name=Saad3/>{{rp|2}} [[Taberiu]] citon dy tradita të ndryshme. Në njërën prej tyre, el-Vakidi thotë se prindërit e tij u takuan kur Abdylmutalibi shkoi me djalin e tij [[Abdullahu]]n në shtëpinë e [[Vehb ibn Abdumenaf]] për të kërkuar dorën e vajzës së Vehbit, [[Emine bint Vehb|Emines]]. Ndërsa ata ishin atje, Abdylmutalibi vuri re mbesën e Vehbit, Hala bint Vuhejb dhe kërkoi dorën e saj gjithashtu. Vehbi ra dakord dhe babai i Muhamedit, Abdullahu dhe gjyshi i tij Abdylmutalib u martuan të dy në të njëjtën ditë, në një ceremoni martese të dyfishtë.<ref>M. V. (1988). Volume VI: ''Muhammad at Mecca'', pp. 5-8. New York: State University of New York Press.</ref> Prandaj, Hamza ishte vëllai më i vogël i babait të Muhamedit. |
|||
=== Martesa dhe fëmijët === |
|||
Hamza u martua tre herë dhe pati gjashtë fëmijë.<ref name=Saad3/>{{rp|3}} |
|||
# [[Selma bint Umejs|Selma bint Umejs ibn Mad]], gjysmë-motra e [[Mejmuna bint el-Harith]]. |
|||
## [[Umame bint Hamza]], gruaja e Seleme ibn Ebi Seleme. |
|||
# Zejneb bint el-Milla ibn Malik i fisit Aus në Medine. |
|||
## Amir ibn Hamza. |
|||
## Bekër ibn Hamza, i cili vdiq në fëmijëri. |
|||
# Havle bint Qays ibn Amir i klanit en-Naxhar. Ai kishte probleme, por pasardhësit e tyre kishin vdekur në kohën e [[Ibn Sa'd]]. |
|||
## Umer ibn Hamza. |
|||
## Atika bint Hamza.<ref>Muhammad ibn Saad. ''Kitab al-Tabaqat al-Kabir'' vol. 8. Translated by Bewley, A. (1995). ''The Women of Madina'', p. 288. London: Ta-Ha Publishers.</ref> |
|||
## Barra bint Hamza. |
|||
== Konvertimi në Islam == |
|||
Hamza nuk e vuri re [[Islami]]n gjatë viteve të para. Ai u konvertua në fund të vitit 616 pes.<ref name="Saad3" />{{rp|3}} Pas kthimit në Mekë pas një udhëtimi gjuetie në shkretëtirë, ai dëgjoi se [[Ebu Xhehli|Amr ibn Hisham]] (i referuar në shkrimet e shenjta islame si "Ebu Xhehl" Babai i [[Xhahilijeti|Injorancës]]) kishte "sulmuar Profetin dhe e keqtrajtoi dhe e ofendoi atë,"<ref name="Saad3" />{{rp|3}} "duke folur me keqardhje për fenë e tij dhe duke u përpjekur për ta përbuzur atë". Muhamedi nuk i ishte përgjigjur atij.<ref name=Ishaq>[[Ibën Is'haku|Muhammad ibn Ishaq]]. ''Sirat Rasul Allah''. Translated by Guillaume, A. (1955). ''The Life of Muhammad''. Oxford: Oxford University Press.</ref> "I mbushur me zemërim," Hamza "doli me vrap... që do të thotë ta ndëshkonte Ebu Hishamin kur e takoi". Ai hyri në Qabe, ku Ebu Hisham ishte ulur me pleqtë, qëndroi mbi të dhe "i dha një goditje të fortë" me harkun e tij. Ai tha: "A do ta ofendosh atë, kur të jem i fesë së tij dhe të them atë që thotë ai? Më kthe nëse mundesh!" <ref name="Ishaq" />{{rp|132}} Ai "e goditi kokën e Ebu Xhehlit me një goditje që ia hapi kokën".<ref name="Saad3" />{{rp|3}} Disa nga të afërmit e Ebu Hishamit iu afruan për ta ndihmuar, por ai u tha atyre: “Lëreni Ebu Umerën [Hamzën] të qetë, sepse, pasha Zotin, e ofendova thellë nipin e tij”.<ref name="Ishaq" />{{rp|132}} |
|||
Pas asaj ngjarjeje, Hamza hyri në Shtëpinë e [[el-Arkam ibn Ebi el-Arkam|el-Arkamit]] dhe shpalli Islamin.<ref name="Saad3" />{{rp|3}} "Islami i Hamzës ishte i plotë dhe ai ndoqi urdhrat e të Dërguarit. Kur u bë musliman, kurejshët e kuptuan se i Dërguari ishte bërë i fortë. dhe kishin gjetur një mbrojtës në Hamza, dhe kështu ata braktisën disa nga mënyrat e tyre për ta ngacmuar atë”.<ref name="Ishaq" />{{rp|132}} Në vend të kësaj, ata u përpoqën të bënin pazare me të; por ai nuk i pranoi ofertat e tyre.<ref name=Ishaq/>{{rp|132-133}} |
|||
Një herë Hamza i kërkoi Muhamedit t'i tregonte engjëllin Xhibril në formën e tij të vërtetë. Muhamedi i tha Hamzës se nuk do të mund ta shihte. Hamza iu përgjigj se do ta shihte engjëllin, kështu që Muhamedi i tha të ulej aty ku ishte. Ata pretenduan se [[Xhibrili]] zbriti para tyre dhe se Hamza pa se këmbët e Xhibrilit ishin si smeraldi, para se të binte pa ndjenja.<ref name="Saad3" />{{rp|6}} |
|||
Hamza iu bashkua emigrimit në Medine në vitin 622 dhe banoi te Kulthum ibn al-Hidm<ref name=Ishaq/>{{rp|218}} ose Saad ibn Khaythama. Muhamedi e bëri atë vëlla në Islam të [[Zejd ibn Harithe]]s.<ref name=Saad3/>{{rp|3}}<ref name=Ishaq/>{{rp|324}} |
|||
== Vdekja == |
|||
[[Skeda:Hamza ibn Abdul-Muttalib Grave at Uhud.jpg|parapamje|Varri i Hamzait pranë malit Uhud]] |
|||
Hamza ra dëshmor në [[Beteja e Uhudit|Betejën e Uhudit]] më 23 mars 625 (7 [[Shawwal]] 3 hixhri). Ai po qëndronte përballë Muhamedit, duke luftuar me dy shpata dhe më pas skllavi abisinian [[Vahshi ibn Harb]] me premtimin e dorëzimit nga Hind bint Utbah, nëse do ta vriste Hamzën. Kjo ishte për t'u hakmarrë ndaj babait të saj, Utba ibn Rabi'a, të cilin Hamza e kishte vrarë në [[Beteja e Bedrit|Bedër]].<ref name=Ishaq/> Hamzai, duke vrapuar përpara e mbrapa, u pengua dhe ra me shpinë; dhe Vahshi tha, "i cili mund të hidhte një shtizë siç bëjnë [[Abisinia|abisinasit]] dhe rrallëherë të humbiste shenjën,"<ref name=Ishaq/> e hodhi atë në bark të Hamzës dhe e martirizoi atë. |
|||
Vahshi pastaj hapi stomakun dhe e solli mëlçinë e tij në [[Hind bint Utba]],<ref name=Saad3/> babai i të cilit Hamza e kishte vrarë në [[Bedri, Arabia Saudite|Bedër]]. Hind përtypi mëlçinë e Hamzës dhe pastaj e pështyu. “Pastaj ajo shkoi dhe e gjymtoi Hamzën dhe nga trupi i tij i bëri rrobe, varëse dhe varëse dhe e solli atë me mëlçinë e tij në Mekë”.<ref name=Saad3/> |
|||
Hamza u varros në të njëjtin varr me nipin e tij [[Abdullah ibn Xhahsh]]. Muhamedi më vonë tha: "I pashë engjëjt duke e larë Hamzën sepse ai ishte në [[Xheneti|Xhenet]] atë ditë".<ref name=Saad3/> Fatimja shkonte te varri i Hamzës dhe e kujdesej për të.<ref name=Saad3/> |
|||
== Referime == |
|||
{{Reflist}} |
|||
{{Sahab}} |
{{Sahab}} |
||
[[Kategoria:Familja e Muhammedit]] |
|||
{{Link FA|ar}} |
|||
[[Kategoria:Sahabët]] |
|||
[[Kategoria:Lindje - Vitet 570]] |
|||
[[Kategoria:Vdekje 625]] |
|||
[[Kategoria:Sahabët që morën pjesë në betejën e Uhudit]] |
|||
[[Kategoria:Sahabët që morën pjesë në betejën e Bedrit]] |
|||
[[Kategoria:Benu Hashim]] |
|||
Versioni aktual i datës 20 dhjetor 2023 00:31
Hamza ibn Abdylmutalib حَمْزَة إبْن عَبْد ٱلْمُطَّلِب | |
|---|---|
 | |
| U lind në | rr. 568 p.e.s. |
| Vdiq | 23 mars 625 (7 Shawwal 3 pas hixhretit) (56-57 vjet) Mali i Uhudit, Medina, Hexhaz, Arabia |
| Njohur për | Xhaxhai dhe shok i Profetit |
| Bashkëshorti/ja |
|
| Fëmijë |
|
| Prindër |
|
| Të afërm | |
Hamza ibn Abdylmutalib (arabisht:حَمْزَة إبْن عَبْد ٱلْمُطَّلِب Hamza ibn ‘Abd al-Muttalib; rr. 568–625)[1][2] ishte një vëlla birësues, xhaxhai nga babai, kushëriri i dytë nga nëna dhe shok i profetit islam Muhamed.
Ai ra dëshmor në Betejën e Uhudit më 23 mars 625 (7 Shawwal 3 hixhri). Kunjat e tij ishin Ebū ʿUmāra[2]:2 dhe Ebu Jala.[2]:3 Ai kishte emrat Asad Allah[2]:2 (أَسَد ٱللَّٰه, “Luani i Zotit”) dhe “Luani i të Dërguarit të tij" (وأسد رسوله), dhe Muhamedi i dha atij titullin pas vdekjes Sayyid al-Shuhadāʾ (سيد الشهداء).[3]
Familja
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Prindërit
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Babai i Hamzës ishte Abdylmutalib ibn Hashim ibn Abdumenaf ibn Kusaj nga fisi Kurejsh i Mekës.[2]:2 Nëna e tij ishte Hala bint Vuhejb nga klani Zuhra i Kurejshit.[2]:2 Taberiu citon dy tradita të ndryshme. Në njërën prej tyre, el-Vakidi thotë se prindërit e tij u takuan kur Abdylmutalibi shkoi me djalin e tij Abdullahun në shtëpinë e Vehb ibn Abdumenaf për të kërkuar dorën e vajzës së Vehbit, Emines. Ndërsa ata ishin atje, Abdylmutalibi vuri re mbesën e Vehbit, Hala bint Vuhejb dhe kërkoi dorën e saj gjithashtu. Vehbi ra dakord dhe babai i Muhamedit, Abdullahu dhe gjyshi i tij Abdylmutalib u martuan të dy në të njëjtën ditë, në një ceremoni martese të dyfishtë.[4] Prandaj, Hamza ishte vëllai më i vogël i babait të Muhamedit.
Martesa dhe fëmijët
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Hamza u martua tre herë dhe pati gjashtë fëmijë.[2]:3
- Selma bint Umejs ibn Mad, gjysmë-motra e Mejmuna bint el-Harith.
- Umame bint Hamza, gruaja e Seleme ibn Ebi Seleme.
- Zejneb bint el-Milla ibn Malik i fisit Aus në Medine.
- Amir ibn Hamza.
- Bekër ibn Hamza, i cili vdiq në fëmijëri.
- Havle bint Qays ibn Amir i klanit en-Naxhar. Ai kishte probleme, por pasardhësit e tyre kishin vdekur në kohën e Ibn Sa'd.
- Umer ibn Hamza.
- Atika bint Hamza.[5]
- Barra bint Hamza.
Konvertimi në Islam
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Hamza nuk e vuri re Islamin gjatë viteve të para. Ai u konvertua në fund të vitit 616 pes.[2]:3 Pas kthimit në Mekë pas një udhëtimi gjuetie në shkretëtirë, ai dëgjoi se Amr ibn Hisham (i referuar në shkrimet e shenjta islame si "Ebu Xhehl" Babai i Injorancës) kishte "sulmuar Profetin dhe e keqtrajtoi dhe e ofendoi atë,"[2]:3 "duke folur me keqardhje për fenë e tij dhe duke u përpjekur për ta përbuzur atë". Muhamedi nuk i ishte përgjigjur atij.[6] "I mbushur me zemërim," Hamza "doli me vrap... që do të thotë ta ndëshkonte Ebu Hishamin kur e takoi". Ai hyri në Qabe, ku Ebu Hisham ishte ulur me pleqtë, qëndroi mbi të dhe "i dha një goditje të fortë" me harkun e tij. Ai tha: "A do ta ofendosh atë, kur të jem i fesë së tij dhe të them atë që thotë ai? Më kthe nëse mundesh!" [6]:132 Ai "e goditi kokën e Ebu Xhehlit me një goditje që ia hapi kokën".[2]:3 Disa nga të afërmit e Ebu Hishamit iu afruan për ta ndihmuar, por ai u tha atyre: “Lëreni Ebu Umerën [Hamzën] të qetë, sepse, pasha Zotin, e ofendova thellë nipin e tij”.[6]:132
Pas asaj ngjarjeje, Hamza hyri në Shtëpinë e el-Arkamit dhe shpalli Islamin.[2]:3 "Islami i Hamzës ishte i plotë dhe ai ndoqi urdhrat e të Dërguarit. Kur u bë musliman, kurejshët e kuptuan se i Dërguari ishte bërë i fortë. dhe kishin gjetur një mbrojtës në Hamza, dhe kështu ata braktisën disa nga mënyrat e tyre për ta ngacmuar atë”.[6]:132 Në vend të kësaj, ata u përpoqën të bënin pazare me të; por ai nuk i pranoi ofertat e tyre.[6]:132-133
Një herë Hamza i kërkoi Muhamedit t'i tregonte engjëllin Xhibril në formën e tij të vërtetë. Muhamedi i tha Hamzës se nuk do të mund ta shihte. Hamza iu përgjigj se do ta shihte engjëllin, kështu që Muhamedi i tha të ulej aty ku ishte. Ata pretenduan se Xhibrili zbriti para tyre dhe se Hamza pa se këmbët e Xhibrilit ishin si smeraldi, para se të binte pa ndjenja.[2]:6
Hamza iu bashkua emigrimit në Medine në vitin 622 dhe banoi te Kulthum ibn al-Hidm[6]:218 ose Saad ibn Khaythama. Muhamedi e bëri atë vëlla në Islam të Zejd ibn Harithes.[2]:3[6]:324
Vdekja
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Hamza ra dëshmor në Betejën e Uhudit më 23 mars 625 (7 Shawwal 3 hixhri). Ai po qëndronte përballë Muhamedit, duke luftuar me dy shpata dhe më pas skllavi abisinian Vahshi ibn Harb me premtimin e dorëzimit nga Hind bint Utbah, nëse do ta vriste Hamzën. Kjo ishte për t'u hakmarrë ndaj babait të saj, Utba ibn Rabi'a, të cilin Hamza e kishte vrarë në Bedër.[6] Hamzai, duke vrapuar përpara e mbrapa, u pengua dhe ra me shpinë; dhe Vahshi tha, "i cili mund të hidhte një shtizë siç bëjnë abisinasit dhe rrallëherë të humbiste shenjën,"[6] e hodhi atë në bark të Hamzës dhe e martirizoi atë.
Vahshi pastaj hapi stomakun dhe e solli mëlçinë e tij në Hind bint Utba,[2] babai i të cilit Hamza e kishte vrarë në Bedër. Hind përtypi mëlçinë e Hamzës dhe pastaj e pështyu. “Pastaj ajo shkoi dhe e gjymtoi Hamzën dhe nga trupi i tij i bëri rrobe, varëse dhe varëse dhe e solli atë me mëlçinë e tij në Mekë”.[2]
Hamza u varros në të njëjtin varr me nipin e tij Abdullah ibn Xhahsh. Muhamedi më vonë tha: "I pashë engjëjt duke e larë Hamzën sepse ai ishte në Xhenet atë ditë".[2] Fatimja shkonte te varri i Hamzës dhe e kujdesej për të.[2]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Companions of The Prophet", Vol.1, By: Abdul Wahid Hamid
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Muhammad ibn Saad. Kitab al-Tabaqat al-Kabir vol. 3. Translated by Bewley, A. (2013). The Companions of Badr. London: Ta-Ha Publishers.
- ^ "Prophetmuhammadforall.org" (PDF). www.prophetmuhammadforall.org (në anglisht). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 27 korrik 2011. Marrë më 29 nëntor 2010.
- ^ M. V. (1988). Volume VI: Muhammad at Mecca, pp. 5-8. New York: State University of New York Press.
- ^ Muhammad ibn Saad. Kitab al-Tabaqat al-Kabir vol. 8. Translated by Bewley, A. (1995). The Women of Madina, p. 288. London: Ta-Ha Publishers.
- ^ a b c d e f g h i Muhammad ibn Ishaq. Sirat Rasul Allah. Translated by Guillaume, A. (1955). The Life of Muhammad. Oxford: Oxford University Press.