ఖర్జూరం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
చి యంత్రము కలుపుతున్నది: pcd:Pron·nhié `d Afrique |
1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 |
||
| (29 వాడుకరుల యొక్క 48 మధ్యంతర కూర్పులను చూపించలేదు) | |||
పంక్తి 16:
| binomial_authority = [[కరోలస్ లిన్నేయస్|లి.]]
}}
'''ఖర్జూరం''' ([[ఆంగ్లం]] ''Date Palm'') [[ఎడారి]] ప్రాంతాల్లో పెరిగే ఒక విధమైన వృక్ష [[ఫలం]]. [[పామే]] (palm) కుటుంబానికి చెందిన ఖర్జూరం శాస్త్రీయనామం ''ఫీనిక్స్‌ డాక్టీలిఫెరా''. అంతెత్తున
== చరిత్ర ==
ఎప్పుడు ఎక్కడ ఎలా పుట్టిందో కచ్చితంగా తెలియకున్నా [[మనిషి]]కి పరిచయమైన తొలి [[ఆహారం|ఆహారవృక్షంగా]] దీన్ని చెప్పుకోవచ్చు. ఉత్తర [[ఆఫ్రికా]] లేదా [[ఆసియా|ఆగ్నేయాసియా]] ఎడారుల్లోని [[ఒయాసిస్సు]] ప్రాంతాలే దీని స్వస్థలం అని కొందరంటారు. పర్షియన్‌ గల్ఫ్‌లో పుట్టిన ఈ చెట్టును క్రీ.పూ. సుమేరియన్లు తొలిగా పెంచారనీ
== ఖర్జూరం సాగు ==
పంక్తి 29:
| {{KSA}} || align="right" | 970.49
|-
| {{IRN}}
|-
| {{UAE}} || align="right" | 760.00
పంక్తి 47:
|'''మొత్తం ప్రపంచ ఉత్పత్తి''' || align="right" | '''5526.56'''
|-
|colspan=2|''వనరు: <br />[[ఐరాస ఆహార, వ్యవసాయ సంస్థ]] (FAO)''[http://faostat.fao.org/site/340/default.aspx] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070310232049/http://faostat.fao.org/site/340/default.aspx |date=2007-03-10 }}
|}
ఒకప్పుడు ఖర్జూరాన్ని అత్యధికంగా సాగుచేసిన దేశం [[ఇరాక్]]. ప్రపంచవ్యాప్తంగా 80 శాతం ఖర్జూరాల్ని పెంచిన దేశం కూడా అదే. అందుకే అక్కడి [[నాణేలు]], స్టాంపులు చివరకి బిల్లులమీద కూడా ఖర్జూరచెట్ల [[బొమ్మలు]] కనిపిస్తాయి. [[సౌదీ అరేబియా]],
▲ఒకప్పుడు ఖర్జూరాన్ని అత్యధికంగా సాగుచేసిన దేశం [[ఇరాక్]]. ప్రపంచవ్యాప్తంగా 80 శాతం ఖర్జూరాల్ని పెంచిన దేశం కూడా అదే. అందుకే అక్కడి నాణేలు, స్టాంపులు చివరకి బిల్లులమీద కూడా ఖర్జూరచెట్ల బొమ్మలు కనిపిస్తాయి. [[సౌదీ అరేబియా]], మొరాకోల్లో కూడా దీన్ని ముఖ్యమైన సంప్రదాయ పంటగానే సాగుచేస్తున్నారు. ఉత్తర ఆఫ్రికా దేశాలైన [[లిబియా]], [[టునీషియా]], [[అల్జీరియా]] దేశాలు సైతం ఈ పంటను పండిస్తూ ఆయా దేశాల స్టాంపులు, కరెన్సీ నోట్లమీద ఈ చెట్టు బొమ్మను ముద్రిస్తున్నాయి. [[ఆస్ట్రేలియా]]లోని ఆలీస్‌ స్ప్రింగ్స్‌తోపాటు పశ్చిమ [[చైనా]], పశ్చిమ [[భారతం]], దక్షిణ [[పాకిస్తాన్]] లలో కూడా వీటిని విరివిగా పెంచడం విశేషం. ప్రస్తుతం ప్రపంచంలోకెల్లా అత్యధికంగా ఏటా 11 లక్షల టన్నుల ఖర్జూరాల్ని ఉత్పత్తి చేస్తూ నంబర్‌వన్‌గా [[ఈజిప్టు]] మన్ననలందుకుంటోంది. [[సహారా]] వాసులు మూడింట రెండొంతుల ఆదాయాన్ని ఈ పంట నుంచే పొందుతున్నారు.
== ఖర్జూరంలో రకాలు ==
పండ్లలోని తేమను బట్టి ఖర్జూరాల్ని మెత్తనివి, కాస్త ఎండినట్లుగా ఉండేవి, పూర్తిగా ఎండినట్లుగా ఉండేవి అని మూడు రకాలుగా విభజించారు. మొదటి రకంలో తేమ ఎక్కువా తీపి తక్కువా ఉంటే రెండో రకంలో తేమ తక్కువా తీపి ఎక్కువా ఉంటాయి. మూడో రకం తేమ శాతం అతి తక్కువగా ఉండి తీపి చాలా ఎక్కువగా ఉంటాయి. ఇక రంగు రుచి ఆధారంగా ఖర్జూరాలు ఎన్నో రకాలు. ప్రపంచవ్యాప్తంగా అనేక చోట్ల ఇవి పండుతున్నా [[కొలరాడో]] నదీ తీరాన ఉన్న బార్డ్‌ వ్యాలీలోని పామ్‌ స్ప్రింగ్స్‌లో పండే మెడ్‌జూల్‌ రకానికి మరేవీ సాటిరావని ప్రతీతి. ముదురురంగులో నున్నగా ఉండే ఈ ఖర్జూరాల్నే 'కింగ్‌ ఆఫ్‌ డేట్స్‌' అని కూడా అంటారు.
== ఎండు ఖర్జూరాలు ==
Line 60 ⟶ 59:
== పవిత్రఫలం ==
సంప్రదాయఫలంగానూ నీరాజనాలందుకునేది ఖర్జూరమే. [[రంజాన్‌]] మాసం వచ్చిందంటే చాలు, పరిపుష్టికరమైన ఆ పండుతోనే
== ఉపయోగాలు ==
[[
{{nutritionalvalue | name=ఎండు ఖర్జూరం, డెగ్లెక్ట్ నూర్ (తినగలిగే భాగాలు) | kJ=1180 | protein=2.5 g | fat=0.4 g | carbs=75 g | fibre=8 g | sugars=63 g | vitC_mg=0.4 | water=21 g | right=1 | source_usda=1 }}
[[File:Date fruits.JPG|thumb|left|అమ్మకానికి ఖర్జూర పండ్లు. కొత్తపేట మార్కెట్ వద్ద తీసిన చిత్రము]]
ఖర్జూరం, పండుగానే కాక [[చెట్టు]]గా కూడా అనేక రకాలుగా ఉపయోగపడుతుంది.
* లేత ఆకుల్ని కూరగా వండుకుంటారు.
* ఉత్తర ఆఫ్రికాలో ఆకుల్ని పూరికప్పులుగా వాడటమూ ఎక్కువే.
* [[తాటి]] ఆకుల మాదిరిగానే చాపలు, తడికెలు, బుట్టలు,
* ఎండుటాకులు చీపుళ్లుగానూ
* ఆకుల్లోని
* కరవు సమయాల్లో వీటి విత్తనాల్ని పొడి చేసి [[గోధుమ]]పిండిలో కలిపి రొట్టె చేసుకుని తింటారు.
* నానబెట్టి పొడికొట్టిన విత్తులు
* [[సబ్బులు]], సౌందర్య సాధనాల తయారీలో విత్తనాల నుంచి తీసిన [[నూనె|తైలం]] వాడతారు.
* ఆక్జాలిక్‌ ఆమ్లానికి ఈ విత్తులే మంచి వనరులు.
* [[కాఫీ]] బీన్స్‌ మాదిరిగా వీటిని కాఫీపొడిలో కలపడమూ కద్దే.
Line 81 ⟶ 80:
=== ఖర్జూరంతో వైద్యం ===
*
* [[గొంతునొప్పి]], [[మంట]], [[జలుబు]],
* [[డయేరియా]], [[మూత్రాశయం|మూత్రాశయ]] సమస్యల్ని నివారించేందుకు కాండం నుంచి తీసిన జిగురును వాడతారు.
* చెట్టువేళ్లను నూరి పెట్టుకుంటే పంటినొప్పీ తగ్గుతుంది.
* ఖర్జూర తినడము వలన [[మలబద్దకం|మలబద్ధకం]] తగ్గుతుంది, [[ఎముకలు]] బలంగ తయారవుతాయి, ఉదర [[కాన్సర్|క్యాన్సర్]] తగ్గుతుంది.
* ఖర్జూర పండు అధిక [[ఇనుము]] కలిగి ఉంటుంది. అందువలన ఇది రక్తహీనత తగ్గించడములో సహాయపడుతుంది.
jirna shakthi peruguthundhi
== ఇతర విశేషాలు ==
* గాలిచొరని
* ఒకవేళ మరీ ఎక్కువ ఖర్జూరాలు పండితే ప్రాసెసింగ్‌ ద్వారా వాటిని [[చక్కెర|పంచదార]], [[జామ్|జామ్]], జెల్లీ, జ్యూస్‌, సిరప్‌, వినెగర్‌గా మార్చి విక్రయిస్తున్నారు.
* బలవర్థకమైన
* ఇస్లామిక్‌ దేశాల్లో [[రంజాన్‌]] మాసంలో
*
* సహారా వాసులు [[గుర్రాలు]], [[ఒంటెలు]],
* ఉత్తర నైజీరియన్లు ఖర్జూరాలకు మిర్చిని జోడించి ఓ రకమైన
== మూలాలు ==
Line 99 ⟶ 101:
== బయటి లింకులు ==
* [http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=/DOCREP/006/Y4360E/y4360e00.HTM ఖర్జూరం సాగు గురించి] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050104210106/http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=%2FDOCREP%2F006%2FY4360E%2Fy4360e00.HTM |date=2005-01-04 }} ([[:en:Food and Agriculture Organization|ఫుడ్ అండ్ అగ్రికల్చర్ ఆర్జనైజేషన్ ]])
* [http://www.fao.org/docrep/t0681E/t0681e02.htm ఖర్జూరం చెట్టు ఇతర ఉపయోగాలు]
* [http://www.hort.purdue.edu/newcrop/morton/Date.html ఖర్జూరం]
* [http://www.iranica.com/newsite/articles/v7f2/v7f210.html ఖర్జూరం గూర్చి ఇరానికా విజ్ఞాన సర్వసము నుండి] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071120101334/http://www.iranica.com/newsite/articles/v7f2/v7f210.html |date=2007-11-20 }}
<!-- interwiki -->▼
[[వర్గం:పామే]]
[[వర్గం:కూరగాయలు]]
[[వర్గం:పండ్ల చెట్లు]]
[[వర్గం:పండ్లు]]
[[వర్గం:ఈ వారం వ్యాసాలు]]
▲<!-- interwiki -->
| |||