వింధ్య పర్వతాలు
వింధ్య పర్వతాలు లేదా వింధ్య పర్వత శ్రేణి (ఆంగ్లం : Vindhya Range), (సంస్కృతం विन्ध्य ) పశ్చిమ మధ్య భారత ఉపఖండంలో గల పర్వతశ్రేణులు. ఈ పర్వత శ్రేణులు ఉత్తరభారత్, దక్షిణ భారత్ కు విడదీస్తున్నాయి. ఇవి అతి ప్రాచీన ముడుత పర్వతా శ్రేణులు.
ఈ పర్వతశ్రేణులు ప్రధానంగా మధ్యప్రదేశ్లో గలవు. వీటి పశ్చిమ భాగాలు గుజరాత్ లోనికి తూర్పుభాగాలలో (గుజరాత్ ద్వీపకల్పంలో) చొచ్చుకుపోయి ఉన్నాయి. వీటి తూర్పు భాగాలు మిర్జాపూర్ వద్దగల గంగానది వరకూ వ్యాపించియున్నాయి.
వీటి దక్షిణ వాలులు నర్మదా నది, అరేబియా సముద్రం వరకూ వ్యాపించియున్నవి.
పేరు వెనుక చరిత్ర
అమరకోశం రచయిత చేసిన ఒక వ్యాఖ్యానం ఆధారంగా వింధ్య అనే పదానికి సంస్కృత పదం వింధ్ (అడ్డుకోవడం) మూలం అని భావిస్తున్నారు. ఒక పౌరాణిక కథ (క్రింద చూడండి) వింధ్య ఒకసారి సూర్యుడు మార్గానికి ఆటంకంగా ఉందని పురాణం వివరిస్తుంది. [1] నిరంతరం పెరుగుతూ సూర్యుడి మార్గాన్ని అడ్డగిస్తున్న గొప్పపర్వతం అయిన వింధ్య అగస్త్యుడికి ఇచ్చిన మాటకు విధేయత చూపి ఆగిపోయిందని వాల్మీకి రామాయణం సూచిస్తుంది.[2] మరొక సిద్ధాంతం ఆధారంగా సంస్కృతంలో "వింధ్య" అంటే "వేట", ప్రాంతంలో నివసించే గిరిజన వేట - సేకరణ విధానంలో జీవించినల్ వేటగాళ్ళు నివసించిన ప్రాంతంగా ఈ ప్రాంతానికి ఈ పేరు సూచించబడి ఉండవచ్చు.[3]
వింధ్య పరిధి కూడా "వింధ్యాచల" లేదా "వింధ్యాచల్" అంటారు ప్రత్యయం అచల (సంస్కృతం), లేదా అచలే (హిందీ)అంటే చలించనిది అని అర్ధం. పర్వతం చలించనిది కనుక దీనికి అచలం అనే పేరును సూచిస్తుంది.[4][5] మహాభారతంలో కూడా వింధ్యపర్వతంగా సూచించబడింది. గ్రీకు భౌగోళికశాస్త్రవేత్త టోలెమీ విధియస్ (ఔండియన్) పర్వతాలు నర్మదోస్ (నర్మదా), ననగౌండా (తపతి) నదులకు మూలంగా ఉన్నాయని అభివర్ణించాడు. " దక్షిణపర్వత" కౌషితాకి ఉపనియాహద్ పేర్కొన్నాడు. ( "దక్షిణ మౌంటైన్") కూడా వింధ్యపర్వతంగా గుర్తించబడుతుంది.[6]
విస్తరణ
The Vindhyas do not form a single range in the proper geological sense: the hills collectively known as the Vindhyas do not lie along an anticlinal or synclinal ridge.[7] The Vindhya range is actually a group of discontinuous chain of mountain ridges, hill ranges, highlands and plateau escarpments. The term "Vindhyas" is defined by convention, and therefore, the exact definition of the Vindhya range has varied at different times in history.
చారిత్రక వివరణ
Earlier, the term "Vindhyas" was used in a wider sense, and included a number of hill ranges between the Indo-Gangetic plain and the Deccan Plateau. According to the various definitions mentioned in the older texts, the Vindhyas extend up to Godavari in the south and Ganges in the north.[1]
In certain Puranas, the term Vindhya specifically covers the mountain range located between the Narmada and the Tapti rivers; that is, the one which is now known as the Satpura Range.[3][8] The Varaha Purana uses the name "Vindhya-pada" ("foot of the Vindhyas") for the Satpura range.
Several ancient Indian texts and inscriptions (e.g. the Nasik Prasasti of Gautamiputra Satakarni) mention three mountain ranges in Central India: Vindhya (or "Vindhya proper"), Rksa (also Rksavat or Riksha) and Pariyatra (or Paripatra). The three ranges are included in the seven Kula Parvatas ("clan mountains") of Bharatavarsha i.e. India. The exact identification of these three ranges is difficult due to contrasting descriptions in the various texts. For example, the Kurma, Matsya and Brahmanda Puranas mention Vindhya as the source of Tapti; while Vishnu and Brahma Puranas mention the Rksa as its source.[9] Some texts use the term Vindhyas to describe all the hills in Central India.
In one passage, Valmiki's Ramayana describes Vindhya as being situated to the south of Kishkindha (Ramayana IV-46. 17), which is identified with a part of the present-day Karnataka. It further implies that the sea was located just to the south of the Vindhyas, and Lanka was located across this sea. Many scholars have attempted to explain this anamoly in different ways. According to one theory, the term "Vindhyas" covered a number of mountains to the south of the Indo-Aryan territories at the time Ramayana was written. Others, such as Frederick Eden Pargiter, believe that there was another mountain in South India, with the same name.[10] Madhav Vinayak Kibe placed the location of Lanka in Central India.[11]
The Barabar Cave inscription of Maukhari Anantavarman mentions the Nagarjuni hill of Bihar as a part of the Vindhyas.[6]
ప్రస్తుతకాల వివరణ
Today, the definition of the Vindhyas is primarily restricted to the Central Indian escarpments, hills and highlands located to the north of the Narmada River.[3] Some of these are actually distinct hill systems.[12]
The western end of the Vindhya range is located in the state of Gujarat, near the state's border with Rajasthan and Madhya Pradesh, at the eastern side of the Gujarat peninsula. A series of hills connects the Vindhya extension to the Aravalli Range near Champaner. The Vindhya range rises in height east of Chhota Udaipur.[13]
The principal Vindhya range forms the southern escarpment of the Central Indian upland. It runs roughly parallel to the Naramada river in the east-west direction, forming the southern wall of the Malwa plateau in Madhya Pradesh.
The eastern portion of the Vindhyas comprises multiple chains, as the range divides into branches east of Malwa. A southern chain of Vindhyas runs between the upper reaches of the Son and Narmada rivers to meet the Satpura Range in the Maikal Hills near Amarkantak. A northern chain of the Vindhyas continues eastwards as Bhander Plateau and Kaimur Range, which runs north of the Son River.[14] This extended range runs through what was once Vindhya Pradesh, reaching up to the Kaimur district of Bihar. The branch of the Vindhya range spanning across Bundelkhand is known as the Panna range.[6] Another northern extension (known as the Vindhyachal hills) runs up to Uttar Pradesh, stopping before the shores of Ganga at multiple places, including Vindhyachal and Chunar (Mirzapur District), near Varanasi.
The Vindhyan tableland is a plateau that lies to the north of the central part of the range. The Rewa-Panna plateaus are also collectively known as the Vindhya plateau.
ఇవీ చూడండి
మూలాలు
బయటి లింకులు
24°37′N 82°00′E / 24.617°N 82.000°E
- ↑ 1.0 1.1 Kalidasa, HH Wilson (1843). The Mégha dúta; or, Cloud messenger. pp. 19–20.
- ↑ "Sloka & Translation | Valmiki Ramayanam". www.valmiki.iitk.ac.in. Retrieved 2 April 2018.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Edward Balfour (1885). The Cyclopædia of India and of Eastern and Southern Asia, Commercial Industrial, and Scientific: Products of the Mineral, Vegetable, and Animal Kingdoms, Useful Arts and Manufactures. Bernard Quaritch. pp. 1017–1018.
- ↑ Prabhakar Patil (2004). Myths and Traditions in India. BPI. p. 75. ISBN 9788186982792.
- ↑ Anura Goonasekera; Cees J. Hamelink; Venkat Iyer, eds. (2003). Cultural Rights in a Global World. Eastern Universities Press. p. 186. ISBN 9789812102355.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 PK Bhattacharya (1977). Historical Geography of Madhya Pradesh from Early Records. Motilal Banarsidass. pp. 60–69. ISBN 978-81-208-3394-4.
- ↑ ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని
<ref>ట్యాగు;WWHunter1908అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు - ↑ James Outram (1853). A few brief Memoranda of some of the public services rendered by Lieut.-Colonel Outram, C. B.: Printed for private circulation. Smith Elder and Company. p. 31.
- ↑ Harihar Panda (2007). Professor H.C. Raychaudhuri, as a Historian. Northern Book Centre. pp. 128–130. ISBN 978-81-7211-210-3.
- ↑ Vasudev Vishnu Mirashi (1 January 1975). Literary and Historical Studies in Indology. Motilal Banarsidass. p. 212. ISBN 978-81-208-0417-3.
- ↑ Madhav Vinayak Kibe (1947). Location of Lanka. Pune: Manohar Granthamala. p. 16. OCLC 33286332.
- ↑ W.W. Hunter (2013). The Indian Empire: Its People, History and Products. Routledge. p. 35. ISBN 978-1-136-38301-4.
- ↑ VN Kulkarni. "Physical Geology of Gujarat" (PDF). Public Works Department, Government of Gujarat. Retrieved 20 June 2014.
- ↑ Pradeep Sharma (2007). Human Geography: The Land. Discovery Publishing House. p. 209. ISBN 978-81-8356-290-4.