กรมแผนที่ทหาร

กรมแผนที่ทหาร เป็นหน่วยงานย่อยในกองบัญชาการกองทัพไทย มีหน้าที่สำรวจและทำแผนที่ของประเทศเพื่อรักษาอธิปไตยและเขตแดนประเทศให้ถูกต้อง เป็นที่รวบรวมเอกสารและจัดทำเอกสารเกี่ยวกับการปักปันเขตแดน ทั้งประเทศ รวมไปถึงการรักษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับแผนที่ทั้งหมดของประเทศไทย ปัจจุบัน พลโท ชาคร บุญภักดี เป็นเจ้ากรมแผนที่ทหาร​มี พลตรี ประดิยุทธ กลิ่นศรีสุข ​และ พลตรี สุนทร ร่มสายหยุด เป็นรองเจ้ากรมแผนที่ทหาร​

กรมแผนที่ทหาร
ประจำการ	พ.ศ. 2500 (2500)
ประเทศ	ไทย
เหล่า	กองทัพบกไทย
ขึ้นกับ	กองทัพไทย
กองบัญชาการ	ถนนลาดพร้าว แขวงวังทองหลาง เขตวังทองหลาง กรุงเทพมหานคร
เว็บไซต์	www.rtsd.mi.th
ผู้บังคับบัญชา
เจ้ากรมแผนที่ทหาร	พลโท ชาคร บุญภักดี

ประวัติ

อาคารกรมแผนที่ทหารเดิม บนถนนกัลยาณไมตรี เขตพระนคร

ในรัชสมัยในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นช่วงเวลาที่ต่างชาติทำการเข้ามาเป็นอาณานิคม โดยในเวลานั้นพระองค์ทรงเล็งเห็นถึงความสำคัญในการจัดเก็บข้อมูล หลักฐานและเอกสารเกี่ยวกับเขตแดนประเทศ อันเป็นความสำคัญในการเป็นเอกราชของประเทศไทย โดยมีดำริให่ทำแผนที่แผนใหม่ ด้วยความรู้จากประเทศฝ่ายตะวันตก

ใน พ.ศ. 2416 หลักจากที่เสด็จประพาสแหลมมลายู ชวา อินเดียทรงได้พบอดียรองกงสุลอังกฤษ นายเฮนรี่ อลาบาสเตอร์ ได้กราบบังคมทูลถวายคำแนะนำในสำรวจและทำแผนที่ จึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งกองทำแผนที่ทดลอง ใน พ.ศ. 2418

โดยมีผู้ช่วยเป็น หม่อมเทวาธิราช (หม่อมราชวงศ์แดง อิศรเสนา) นายทัด ศิริสัมพันธ์ นายสุด และ ม.ร.ว. เฉลิม โดยเริ่มภายในพระนครก่อน เพื่อตัดถนนเจริญกรุงและวางสายโทรเลขไปยังพระตะบอง และแผนที่บริเวณปากอ่าวและเข้าร่วมสำรวจกับกองแผนที่อินเดีย และอังกฤษแล้วทรง ตั้งกองแผนที่ในวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2424 โดยสังกัดฝ่ายพระกลาโหม ซึ่งมีหน้าที่บัญชาการหัวเมืองและทหารฝ่ายใต้ในขณะนั้น

โรงเรียนแผนที่ได้จัดตั้งขึ้นใน พ.ศ.2426 โดยตั้งขึ้นในพระบรมหาราชวัง จัดตั้งเป็นส่วนราชการสังกัดกรมทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์โดยให้พระองค์เจ้าดิศวรกุมาร (กรมพระยาดำรงราชานุภาพ) ผู้บัญชาการกรมทหารมหาดเล็ก เป็นผู้ดูแล

ต่อจากนั้นอีก 2 ปี ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้จัดตั้งกรมแผนที่ขึ้นเมื่อวันที่ 3 กันยายน พ.ศ.2428 โดยสถานที่ตั้งเข้าใจว่าเป็นที่เดียวกับโรงเรียนแผนที่ คือที่ตึกแถวกรมทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์ หน้าประตูพิมานไชยศรี ในพระบรมหาราชวัง

เหตุการณ์เครื่องบินตกที่เกี่ยวข้อง

ในวันที่ 21 มกราคม 2511 เวลาประมาณ 09.00 กรมแผนที่ทหารได้สูญเสียนักบิน 2 นาย กับช่างถ่ายรูป 1 นายขณะปฏิบัติการบินตามหน้าที่ โดยผู้เสียชีวิต(ยศขณะนั้น)คือ พันตรี สมนึก ปัญจมะวัต ร้อยเอก กมล มุสิกชาติ และ จ่าสิบเอก ไสว แจ่มสว่าง

การจัดส่วนราชการ

1. หน่วยบัญชาการ

• กองกำลังพล
• กองแผนและโครงการ
• กองธุรการ
• กองการเงิน
• แผนกงบประมาณ

2. หน่วยปฏิบัติการ

• กองยีออเดซีและยีออฟิสิกส์
• กองเขตแดนระหว่างประเทศ
• กองบินถ่ายภาพทางอากาศ
• กองทำแผนที่
• กองภูมิศาสตร์
• กองพิมพ์
• ศูนย์ข้อมูลทางแผนที่
• สำนักงานเงินทุนหมุนเวียนเพื่อผลิตรูปถ่ายทางอากาศ

3. หน่วยสวนสนับสนุนและบริการ

• กองคลังแผนที่
• กองบริการ
• กองพยาบาล

4. หน่วยการศึกษา

• โรงเรียนแผนที่

รายชื่อเจ้ากรมแผนที่ทหาร

1. พระวิภาคภูวดล (มิสเตอร์ เจมส์ แมคคาธี) (พ.ศ. 2428 - 2444)
2. มิสเตอร์ โรแนลด์ ดับเบิลยู กิบลิน (พ.ศ. 2444 - 2452)
3. พลเอก พระยาเทพหัสดิน (ผาด เทพหัสดิน ณ อยุธยา) (พ.ศ. 2452 - 2453)
4. พลตรี พระยาภักดีภูธร (ชื่น ภักดีกุล) (พ.ศ. 2453 - 2472)
5. พลโท พระยาศัลวิธารนิเทศ (แอบ รักตะประจิต) (พ.ศ. 2472 - 2475)
6. พลตรี พระรณรัฐวิภาคกิจ (อุ่น วิโรจน์เพ็ชร) (พ.ศ. 2475 - 2487)
7. พลตรี วิภัติภูมิประเทศ (วิภัติ วิภัติภูมิประเทศ) (พ.ศ. 2487 - 2491)
8. พลตรี หลวงละออภูมิลักษณ์ (ลออ บุญนาค) (พ.ศ. 2491 - 2500)
9. พลโท ฉลอง อุชุโกมล (พ.ศ. 2500 - 2504)
10. พลโท บุศรินทร์ ภักดีกุล (พ.ศ. 2504 - 2508)
11. พลโท สมบูรณ์ วิจิตรานุช (พ.ศ. 2508 - 2516)
12. พลโท ชุมพร กุลเกษม (พ.ศ. 2516 - 2523)
13. พลโท สวัสดิ์ ปัจฉิมะกุล (พ.ศ. 2523 - 2526)
14. พลโท บัลลังก์ ขมะสุนทร (พ.ศ. 2526 - 2527)
15. พลโท วิเชียร จันทร์เพ็ญศรี (พ.ศ. 2527 - 2528)
16. พลเอก ผิน เกสร (รรก.) (พ.ศ. 2528 - 2528)
17. พลโท วิเชียร สังข์ไพรวัน (พ.ศ. 2528 - 2531)
18. พลโท เมธี สมุทรักษ์ (พ.ศ. 2531 - 2534)
19. พลโท แผ้ว แผ้วพิษากุล (พ.ศ. 2534 - 2535)
20. พลโท ธรรมนูญ อุดมสรยุทธ (พ.ศ. 2535 - 2537)
21. พลโท อนันต์ ภูลสนอง (พ.ศ. 2537 - 2539)
22. พลโท สุรพล ชินะจิตร (พ.ศ. 2539 - 2543)
23. พลโท ประศาสน์ บุรินทร์วัฒนา (พ.ศ. 2543 - 2546)
24. พลโท ภาณุศักดิ์ สว่างเนตร (พ.ศ. 2546 - 2548)
25. พลโท วิชิต สาทรานนท์ (พ.ศ. 2548 - 2550)
26. พลโท แดน มีชูอรรถ (พ.ศ. 2550 - 2551)
27. พลตรี อมรเทพ โรจนสโรช (รรก.) (พ.ศ. 2551 - 2552)
28. พลโท อมรเทพ โรจนสโรช (พ.ศ. 2552 - 2554)
29. พลโท นพดล โชติศิริ (พ.ศ. 2554 - 2557)
30. พลโท กฤษณ์ รัมมนต์ (พ.ศ. 2557 - 2559)
31. พลโท กฤษฎิ์ ยิ้มสู้ (พ.ศ. 2559 - 2561)
32. พลโท หัสฎี วงศ์อิศเรศ (พ.ศ. 2561 - 2562)
33. พลโท บรรเจิด รามโกมุท (พ.ศ. 2562 - 2563)
34. พลโท ชัยสิทธิ์ ปรียานุภาพ (พ.ศ. 2563 - ปัจจุบัน)

แหล่งข้อมูลอื่น

• กรมแผนที่ทหาร เก็บถาวร 2014-12-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ กรมแผนที่ทหาร
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

• กรมแผนที่ทหาร ที่ ศูนย์ข้อมูลเกาะรัตนโกสินทร์
• https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/dc:121