ภาษาซองคา

ภาษาซองคา
	ภาษาภูฏาน
	རྫོང་ཁ་
ประเทศที่มีการพูด	ประเทศภูฏาน
ชาติพันธุ์	ชาวภูฏาน
จำนวนผู้พูด	171,080 (2013); รวม: 640,000
ตระกูลภาษา	จีน-ทิเบต ทิเบต-กาเนารี? โบดิช ภาษากลุ่มทิเบต Dzongkha–Lhokä ภาษาซองคา; ; ; ; ;
รูปแบบก่อนหน้า	ตระกูลภาษาจีน-ทิเบต ภาษาทิเบตเก่า ภาษาทิเบตคลาสสิก ภาษาซองคา; ; ;
ภาษาถิ่น	ลายา ลูนานา อาดัป
ระบบการเขียน	อักษรทิเบต; อักษรเบรลล์ซองคา
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	ภูฏาน
ผู้วางระเบียบ	Dzongkha Development Commission
รหัสภาษา
ISO 639-1	dz
ISO 639-2	dzo
ISO 639-3	dzo – รหัสรวม; รหัสเอกเทศ:; lya – ลายา; luk – ลูนานา; adp – อาดัป
Linguasphere	70-AAA-bf
	บริเวณที่มีผู้พูดภาษาซองคาในอำเภอของประเทศภูฏานเป็นสีเหลือง
	บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด

ภาษาซองคา (རྫོང་ཁ་สัทอักษรสากล: [dzoŋ.kʰa])เป็นภาษาประจำชาติของภูฏาน^[3] อยู่ในตระกูลจีน-ทิเบต สาขาทิเบต-พม่า ใกล้เคียงกับภาษาสิกขิมและภาษาอื่น ๆ ของชาวภูฏาน ระบบเสียงใกล้เคียงกับภาษาทิเบตสมัยใหม่ เทียบได้กับความแตกต่างระหว่างภาษาสเปนกับภาษาอิตาลี พระในทิเบตและภูฏาน เรียนภาษาทิเบตโบราณเพื่อการอ่านคัมภีร์พุทธศาสนา คำว่าซองคาหมายถึง ภาษา (คา) ที่พูดในวัดที่มีลักษณะเป็นป้อมปราการ (ซอง) ภาษานี้แพร่เข้ามาในภูฏานเมื่อราว พ.ศ. 2200 โดย ชับดรุง งาวัง นัมกเยล

บทความนี้มีTibetan script หากอุปกรณ์ของคุณไม่สามารถเรนเดอร์อักษรนี้ได้ คุณอาจเห็นvery small fonts, misplaced vowels or missing conjuncts แทนที่Tibetan characters

ภาษาซองคาและภาษาถิ่นอื่น ๆ เป็นภาษาแม่ของภูฏานตะวันตก มีผู้พูดภาษานี้ในเมืองกาลิมปงของอินเดียที่เคยเป็นส่วนหนึ่งของภูฏาน แต่ปัจจุบันอยู่ในรัฐเบงกอลตะวันตก ภาษาซองคาเป็นภาษาที่ใช้ในโรงเรียน เป็นภาษากลางในภูฏานตอนใต้และตะวันออกที่ไม่ได้ใช้ภาษานี้เป็นภาษาแม่ เขียนด้วยอักษรทิเบต หนังสือพิมพ์ด้วยอักษรทิเบตแบบอูคันซึ่งเป็นแบบเดียวที่ใช้พิมพ์ภาษาทิเบต

ตัวอย่าง

นี่คือตัวอย่างประโยคในข้อที่ 1 ของปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน:

ภาษาซองคาในอักษรทิเบต

༄༅༎འགྲོ་བ་མི་རིགས་ག་ར་དབང་ཆ་འདྲ་མཉམ་འབད་སྒྱེཝ་ལས་ག་ར་གིས་གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་སྤུན་ཆའི་དམ་ཚིག་བསྟན་དགོས།

ทับศัพท์ด้วยอักษรโรมัน

’Gro-ba-mi-rigs-ga-ra-dbaṅ-cha-’dra-mtam-’bad-sgyew-las-ga-ra-gis-gcig-gis-gcig-lu-spun-cha’i-dam-tshig-bstan-dgo.^[4]

แปล

มนุษย์ทั้งปวงเกิดมามีอิสระและเสมอภาคกันในศักดิ์ศรี และสิทธิ ต่างในตนมีเหตุผลและมโนธรรม และควรปฏิบัติต่อกันด้วยจิตวิญญาณแห่งภราดรภาพ

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

↑ ภาษาซองคา ที่ Ethnologue (18th ed., 2015) (ต้องสมัครสมาชิก)
ลายา ที่ Ethnologue (18th ed., 2015) (ต้องสมัครสมาชิก)
ลูนานา ที่ Ethnologue (18th ed., 2015) (ต้องสมัครสมาชิก)
อาดัป ที่ Ethnologue (18th ed., 2015) (ต้องสมัครสมาชิก)
↑ "How many people speak Dzongkha?". languagecomparison.com. สืบค้นเมื่อ 2018-03-15.
↑ "Constitution of the Kingdom of Bhutan. Art. 1, § 8" (PDF). Government of Bhutan. 2008-07-18. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-07-06. สืบค้นเมื่อ 2011-01-01.
↑ "Universal Declaration of Human Rights (Article 1) in Sino-Tibetan languages". omniglot.com.

บรรณานุกรม

Downs, Cheryl Lynn (2011). Issues in Dzongkha Phonology: An Optimality Theoretic Approach (PDF) (วิทยานิพนธ์ Master's). San Diego State University. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-07-11. สืบค้นเมื่อ 2021-02-19.
Dzongkha Development Commission (2009). Rigpai Lodap: An Intermediate Dzongkha-English Dictionary (འབྲིང་རིམ་རྫོང་ཁ་ཨིང་ལིཤ་ཚིག་མཛོད་རིག་པའི་ལོ་འདབ།) (PDF). Thimphu: Dzongkha Development Commission. ISBN 978-99936-765-3-9.
Dzongkha Development Commission (2009). Kartshok Threngwa: A Book on Dzongkha Synonyms & Antonyms (རྫོང་ཁའི་མིང་ཚིག་རྣམ་གྲངས་དང་འགལ་མིང་སྐར་ཚོགས་ཕྲེང་བ།) (PDF). Thimphu: Dzongkha Development Commission. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2010-11-17. สืบค้นเมื่อ 2010-06-30. ISBN 99936-663-13-6.
Dzongkha Development Commission (1999). The New Dzongkha Grammar (rdzong kha'i brda gzhung gsar pa). Thimphu: Dzongkha Development Commission.
Dzongkha Development Commission (1990). Dzongkha Rabsel Lamzang (rdzong kha rab gsal lam bzang). Thimphu: Dzongkha Development Commission.
Dzongkha Development Authority (2005). English-Dzongkha Dictionary (ཨིང་ལིཤ་རྫོང་ཁ་ཤན་སྦྱར་ཚིག་མཛོད།). Thimphu: Dzongkha Development Authority, Ministry of Education.
Imaeda, Yoshiro (1990). Manual of Spoken Dzongkha in Roman Transcription. Thimphu: Japan Overseas Cooperation Volunteers (JOCV), Bhutan Coordinator Office.
Lee, Seunghun J.; Kawahara, Shigeto (2018). "The phonetic structure of Dzongkha: a preliminary study". Journal of the Phonetic Society of Japan. 22 (1): 13–20. doi:10.24467/onseikenkyu.22.1_13.
Mazaudon, Martine. 1985. “Dzongkha Number Systems.” S. Ratanakul, D. Thomas & S. Premsirat (eds.). Southeast Asian Linguistic Studies presented to André-G. Haudricourt. Bangkok: Mahidol University. 124–57
Mazaudon, Martine; Michailovsky, Boyd (1986), Syllabicity and suprasegmentals: the Dzongkha monosyllabic noun
Michailovsky, Boyd; Mazaudon, Martine (1989). "Lost syllables and tone contour in Dzongkha (Bhutan)". ใน Bradley, David; Henderson, E. J. A.; Mazaudon, Martine (บ.ก.). Prosodic Analysis and Asian Linguistics: To Honour R.K. Sprigg. Canberra: Pacific Linguistics. pp. 115–136. hdl:1885/145648.
Michailovsky, Boyd (1989). "Notes on Dzongkha orthography". ใน Bradley, David; Henderson, E. J. A.; Mazaudon, Martine (บ.ก.). Prosodic Analysis and Asian Linguistics: To Honour R.K. Sprigg. Canberra: Pacific Linguistics. pp. 297–301. hdl:1885/145648.
Tournadre, Nicolas (1996). "Comparaison des systèmes médiatifs de quatre dialectes tibétains (tibétain central, ladakhi, dzongkha et amdo)". ใน Guentchéva, Z. (บ.ก.). L'énonciation médiatisée (PDF). Bibliothèque de l’Information Grammaticale, 34 (ภาษาฝรั่งเศส). Louvain Paris: Peeters. pp. 195–214. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-10-19.
van Driem, George (1991). Guide to Official Dzongkha Romanization (PDF). Thimphu, Bhutan: Dzongkha Development Commission (DDC). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-09-23.
van Driem, George (1992). The Grammar of Dzongkha (PDF). Thimphu, Bhutan: RGoB, Dzongkha Development Commission (DDC). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-06-29. สืบค้นเมื่อ 2021-02-19.
van Driem, George (1993). Language policy in Bhutan. SOAS, London. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-09-11.
van Driem, George (1994). "The Phonologies of Dzongkha and the Bhutanese Liturgical Language" (PDF). Zentralasiatische Studien (24): 36–44. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-06-27. สืบค้นเมื่อ 2021-02-19.
van Driem, George (2007). "Endangered Languages of Bhutan and Sikkim: South Bodish Languages". ใน Moseley, Christopher (บ.ก.). Encyclopedia of the World's Endangered Languages. Routledge. pp. 294–295. ISBN 978-0-7007-1197-0.
van Driem, George (n.d.). The First Linguistic Survey of Bhutan. Thimphu, Bhutan: Dzongkha Development Commission (DDC).
Watters, Stephen A. (1996). A preliminary study of prosody in Dzongkha (วิทยานิพนธ์ Masters). Arlington: UT at Arlington.
Watters, Stephen A. (2018). A grammar of Dzongkha (dzo): phonology, words, and simple clauses (วิทยานิพนธ์ Doctor of Philosophy). Rice University. hdl:1911/103233.
van Driem, George; Karma Tshering of Gaselô (collab) (1998). Dzongkha. Languages of the Greater Himalayan Region. Leiden: Research School CNWS, School of Asian, African, and Amerindian Studies. ISBN 90-5789-002-X. - A language textbook with three audio compact disks.
Karma Tshering; Van Driem, George (2019) [1992]. The Grammar of Dzongkha (3rd ed.). Santa Barbara: Himalayan Linguistics. doi:10.5070/H918144245. ISBN 978-0-578-50750-7.