เครื่องหมายวรรคตอน

เครื่องหมายวรรคตอน เป็นเครื่องหมายหรือสัญลักษณ์ที่เขียนขึ้นเพื่อใช้ประกอบการเขียนอักษรในภาษาหนึ่ง ๆ เพื่อประโยชน์ในการแบ่งวรรคตอน มักจะไม่เกี่ยวกับระบบเสียงใด ๆ ทั้งสิ้น

ในแต่ละภาษาจะมีเครื่องหมายวรรคตอนต่าง ๆ กัน และมีกฎเกณฑ์การใช้ต่าง ๆ กัน ซึ่งผู้ใช้ภาษานั้นจะต้องทราบ และใช้ตามกฎที่ปฏิบัติกันมา เพื่อให้มีความเข้าใจในภาษาไปในทางเดียวกัน

เครื่องหมายวรรคตอนภาษาไทย

ในเอกสารโบราณของไทยมีเครื่องหมายวรรคตอนของไทยอยู่หลายตัว และบางตัวนิยมใช้มาถึงปัจจุบัน โดยแบ่งได้เป็น 2 กลุ่มตามเกณฑ์การใช้งาน ดังนี้

1. เครื่องหมายกำกับเสียง ได้แก่
   1. ไม้ยมก: ใช้เพื่อซ้ำเสียงเดิม
   2. ทัณฑฆาต: ใช้เพื่อฆ่าเสียง หรือเพื่อไม่ออกเสียงพยัญชนะที่กำกับไว้
   3. ยามักการ: ใช้เพื่อควบกล้ำเสียงพยัญชนะ
2. เครื่องหมายกำกับวรรคตอน ได้แก่
   1. ไปยาลน้อย: ใช้ย่อคำ
   2. ไปยาลใหญ่: ใช้ละข้อความ
   3. ฟองมัน: ใช้ขึ้นต้นข้อความ
   4. อังคั่นเดี่ยว (ขั้นเดี่ยว): ใช้เขียนเมื่อจบประโยค หรือเป็นเครื่องหมายบอกวันเดือนทางจันทรคติ
   5. อังคั่นคู่ (ขั้นคู่): ใช้เขียนเมื่อจบข้อความใหญ่ หรือจบตอน
   6. อังคั่นวิสรรชนีย์: ใช้เขียนเมื่อจบเรื่อง
   7. โคมูตร: ใช้เมื่อสิ้นสุดข้อความ หรือบทกลอน
   8. มหัพภาค: ใช้ย่อคำ
   9. เสมอภาค: ใช้สำหรับตัวเลขที่เท่ากัน

หรือแบ่งเป็น 2 กลุ่มตามเกณฑ์ที่มา

1. 1. เครื่องหมายวรรคตอนที่เป็นของไทยแต่เดิม ได้แก่ ตาไก่ โคมูตร เป็นต้น
   2. เครื่องหมายวรรคตอนที่รับอิทธิพลการเขียนจากต่างประเทศ เช่น จุลภาค มหัพภาค เป็นต้น