แขวงไชยบุรี

ไชยบุรี หรือ ไซยะบูลี (ลาว: ໄຊຍະບູລີ, ไซยะบูลี) เป็นหนึ่งในแขวงของประเทศลาว ตั้งอยู่ทางตะวันตกสุดของประเทศ มีพื้นที่ติดกับประเทศไทยทางด้านจังหวัดเชียงราย, จังหวัดพะเยา, จังหวัดน่าน, จังหวัดอุตรดิตถ์, จังหวัดพิษณุโลก และจังหวัดเลย เคยเป็นส่วนหนึ่งของสยามก่อนการเสียดินแดนเมื่อปี พ.ศ. 2447 ซึ่งมีผลให้แขวงนี้ไปขึ้นกับอินโดจีนของฝรั่งเศส

แขวงไชยบุรี ແຂວງໄຊຍະບູລີ
แขวง
แผนที่แขวงไชยบุรี
แผนที่ประเทศลาวเน้นแขวงไชยบุรี
พิกัด: 19.25°N 101.75°E / 19.25; 101.75
ประเทศ	ลาว
เมืองเอก	ไชยบุรี
พื้นที่
• ทั้งหมด	16,389 ตร.กม. (6,328 ตร.ไมล์)
ประชากร  (พ.ศ. 2547)
• ทั้งหมด	382,200 คน
• ความหนาแน่น	23 คน/ตร.กม. (60 คน/ตร.ไมล์)
เขตเวลา	UTC+07
รหัส ISO 3166	LA-XI

ตราประจำจังหวัดลานช้างเมื่ออยู่ใต้การปกครองของไทย (พ.ศ. 2484 – 2489)

ไทยได้กลับคืนมาชั่วคราวในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อได้กลับคืนมาจึงตั้งเป็นจังหวัดลานช้าง แต่ต้องคืนกลับไปเหมือนเดิมหลังสงคราม เมื่อแขวงไชยบุรีกลับคืนไปเป็นของลาวอีกครั้ง จึงได้ตั้งชื่อว่า ไชยบุรี ซึ่งแปลว่า เมืองแห่งชัยชนะ ชัยชนะที่แขวงได้กลับคืนเป็นของลาวอีกครั้ง (แต่ก่อนไชยบุรีเป็นส่วนหนึ่งของแขวงหลวงพระบาง)

เขตการปกครอง

แผนที่	รหัสเมือง	เมือง (ไทย)	เมือง (ลาว)	เมือง (อังกฤษ)
	8-01	ไชยบุรี	ໄຊຍະບູລີ	Sainyabuli
	8-02	คอบ	ຄອບ	Khop
	8-03	หงษา	ຫົງສາ	Hongsa
	8-04	เงิน	ເງິນ	Ngeun
	8-05	เชียงฮ่อน	ຊຽງຮ່ອນ	Xianghon
	8-06	เพียง	ພຽງ	Phiang
	8-07	ปากลาย	ປາກລາຍ	Paklai
	8-08	แก่นท้าว	ແກ່ນທ້າວ	Kenthao
	8-09	บ่อแตน	ບໍ່ແຕນ	Boten
	8-10	ทุ่งมีไชย	ທົ່ງມີໄຊ	Thongmixai
	8-11	ไชยสถาน	ໄຊສະຖານ	Xaysathan

เมื่อเป็นจังหวัดลานช้าง

บทความหลัก: จังหวัดลานช้าง

จังหวัดลานช้าง ได้แบ่งการปกครองออกเป็น 6 อำเภอ ดังนี้

1. อำเภอสมาบุรี ตามเขตอำเภอสมาบุรีเดิม
2. อำเภออดุลเดชจรัส ตามเขตอำเภอปากลายเดิม
3. อำเภอแก่นท้าว ตามเขตอำเภอแก่นท้าวเดิม
4. อำเภอเชียงฮ่อน ตามเขตอำเภอเชียงฮ่อนเดิม
5. อำเภอหาญสงคราม ตามเขตอำเภอหงษาเดิม
6. อำเภอเชียงแมน แยกจากอำเภอสมาบุรี เมื่อวันที่ 28 กันยายน พ.ศ. 2486

สภาพภูมิประเทศ

ภูมิประเทศทั่วไปของแขวงไชยบุรีเป็นภูเขาและที่ราบสูง ทางทิศตะวันตกมีต้นไม้ขึ้นหนาทึบเป็นที่ตั้งป่าสงวนแห่งชาติน้ำพูน ทางตะวันออกสุดที่แม่น้ำโขง มีน้ำตกหลายแห่ง เช่น นาข่า บ้านคำ ตาดเหือง ฯลฯ แต่ยังไม่มีถนนเข้าถึง น้ำตกที่มีถนนเข้าถึงสะดวกสบาย อยู่ใกล้ตัวเมือง และเป็นที่นิยมของชาวบ้านคือ ตาดแจว สูง 30 เมตร อยู่ห่างจากท่าเดื่อประมาณ 1 กิโลเมตร ไซยะบูลีมีเขตแดนติดกับประเทศไทยยาว 645 กิโลเมตร ชาวพื้นเมืองอาทิ ไทยทรงดำ ไทลื้อ ขมุ ขฉิ่น กรี อาข่า ม้ง และมลาบรี จึงมีการอพยพข้ามไปมาระหว่างสองประเทศ เป็นแขวงที่มีการทำไม้ซุงมากจึงมีช้างงานมากที่สุดในประเทศ

สภาพภูมิอากาศ

โดยทั่วไปมีสภาพภูมิอากาศคล้ายคลึงกับสภาพภูมิอากาศของจังหวัดน่านและจังหวัดอุตรดิตถ์ของประเทศไทย มีปริมาณฝนน้อยกว่าทั้ง 2 จังหวัด แต่ในฤดูหนาวจะมีอากาศที่หนาวเย็นกว่า

ภูมิอากาศร้อนสะวันนา ในบางพื้นที่ในเขตตัวเมืองจะมีอากาศร้อนกว่าแถบภูเขา ในแถบภูเขาจะมีอากาศเย็นตลอดทั้งปี

ในเขตเทือกเขาหลวงพระบางทางทิศตะวันตกจะหนาวมากกว่าในเมือง

ทรัพยากรธรรมชาติ

ในภูมิภาคย่านภูเขาที่อยู่ติดกับพรมแดนประเทศไทยยังเป็นป่าไม้สมบูรณ์อยู่มาก มีไม้สักและไม้มีค่าอื่น ๆ ทางแถบพื้นที่ภาคกลางและภาคใต้ของแขวง ส่วนในภาคเหนือของแขวงมีแร่ธาตุสำคัญ เช่น ถ่านลิกไนต์ ทองคำ ทองแดง และ แมงกานีส เป็นต้น และมีการอุตสาหกรรมเหมืองหินแกรนิตในภาคใต้ของแขวง

สถานที่ท่องเที่ยว

เมืองไชยบุรี

• น้ำตกตาดเจ้า
• วัดสีบุญเฮือง บ้านใหญ่

เมืองคอบ

• พระธาตุปวก

เมืองเชียงฮ่อน

• พระธาตุเชียงลม
• พระพุทธบารมีศรีเชียงฮ่อน

เมืองเงิน

• วัดศรีบุญยืน บ้านหลวงมีชัย
• พระธาตุหมัดคำ
• เสาดินเจี่อน

เมืองหงสา

• บ้านเวียงแก้ว
• ก้อนแท่น
• พัทธสีมาสีมุงคุณ หงสา-อังวะ
• พระธาตุม่าน
• ร่องครูเวียง
• ภูธาตุหลักเมือง

การคมนาคม

เส้นทางถนนติดต่อระหว่างเมืองในภาคเหนือกับภาคใต้ของแขวงและเชื่อมต่อกับแขวงหลวงพระบาง รวมทั้งเส้นทางถนนเชื่อมต่อกับจังหวัดน่านของประเทศไทย นอกจากถนนสายหลักที่เชื่อมเมืองต่าง ๆ แล้ว ถนนสายรองอื่น ๆ ยังอยู่ในระหว่างการก่อสร้างและปรับปรุง หรือเป็นถนนในโครงการที่กำหนดแผนจะก่อสร้างทั่วทั้งแขวง อย่างไรก็ตามถนนสายหลักก็ยังต้องได้รับการปรับปรุงให้เรียบร้อยสมบูรณ์ เพื่อให้สามารถใช้สัญจรไปมาได้ตลอดปี โดยเฉพาะอย่างยิ่งในฤดูฝน นอกจากการคมนาคมทางบกโดยทางถนนแล้ว แขวงไชยบุรีสามารถเดินทางเชื่อมต่อกับเมืองและแขวงอื่น ๆ ได้โดยทางน้ำ ซึ่งสามารถเดินทางได้โดยทางเรือโดยสารตามลำแม่น้ำ โดยเฉพาะลำแม่น้ำโขง ทั้งนี้เนื่องจากแขวงไชยบุรีมีพื้นที่ติดกับแม่น้ำโขงเป็นระยะทางนับได้หลายร้อยกิโลเมตร การคมนาคมทางอากาศ โดยทางเครื่องบินก็สามารถเดินทางเชื่อมต่อกับแขวงเวียงจันทน์ได้โดยมีสนามบินที่เมืองไชยบุรีและเมืองแก่นท้าว และมีเที่ยวบินประจำเดินทางติดต่อกับนครหลวงเวียงจันทน์ได้ แต่ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับจำนวนผู้โดยสารซึ่งเป็นปัจจัยประกอบสำคัญของเที่ยวบิน

ด่านพรมแดน

จุดผ่อนปรนชายแดนสองแควอยู่ที่อำเภอสองแคว จังหวัดน่าน ด่านชายแดนถาวรไทย-ลาว ห้วยโก๋น - น้ำเงิน อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดน่าน ด่านท่าลี่ เชื่อมต่อระหว่างเมืองแก่นท้าว และอำเภอท่าลี่ จังหวัดเลย