Vikipedi

II. Mehmed: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
52. satır:
 
Mehmed'in eğitimi için babası çeşitli hocalar görevlendirdi. Ancak zeki olduğu kadar hırçın bir çocuk da olan Mehmed'in eğitilmesi kolay olmadı. Bu nedenle babası, heybetli ve otoriter bir din âlimi olan [[Molla Gürânî]]'yi görevlendirdi.<ref name=":6">{{Web kaynağı|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/molla-gurani|başlık=MOLLA GÜRÂNÎ|erişimtarihi=24 Temmuz 2023|arşivtarihi=24 Temmuz 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230724074716/https://islamansiklopedisi.org.tr/molla-gurani|ölüurl=hayır|dil=Türkçe|çalışma=|yayıncı=[[TDV İslâm Ansiklopedisi]]|ad=M. Kâmil|soyadı=Yaşaroğlu}}</ref> Gürânî, muhtemelen II. Mehmed'in ilk saltanatı (1444–1446) ve daha sonra tekrar [[Manisa]]'ya yollanması sırasında onun yanında bulundu.<ref name=":6" /> Rivayete göre [[II. Murad|Sultan Murad]], Gürânî'ye bir değnek vermiş ve Mehmed itaatsizlik ederse kullanmasını söylemiştir.<ref name=":44">{{Web kaynağı|url=https://www.ehlisunnetbuyukleri.com/Menkibeler/Osmanli-Hikayeleri/Detay/BU-SOPAYI-BABAN-VERDI/208|başlık=Bu Sopayı Baban Verdi – Osmanlı Hikâyeleri|erişimtarihi=24 Temmuz 2023|arşivtarihi=24 Temmuz 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230724074717/https://www.ehlisunnetbuyukleri.com/Menkibeler/Osmanli-Hikayeleri/Detay/BU-SOPAYI-BABAN-VERDI/208|ölüurl=hayır|dil=Türkçe|çalışma=|yayıncı=ehlisunnetbuyukleri.com}}</ref> Molla Gürânî, Şehzade Mehmed'e dersini dikkate almayan bir öğrencinin hocası tarafından dövülmesi ile ilgili olan edebi bir cümleyi inceletmiş, Mehmed de durumun ciddiyetini kavrayarak eğitimine önem vermeye başlamıştır.<ref name=":44" />
[[Dosya:Fatih Sultan Mehmet-in defterinden.jpg|küçükresim|II. Mehmed'in [[şehzade]]lik dönemine ait defterindeki yazıları ve çizimleri. Defterde çiçek motifleri, at başı çizimleri, baykuş, kartal, leylek çizgileri, [[sarık]]lı yüz çizgileri, [[Türk alfabesi]], [[Yunan alfabesi]], [[Farsça]] iyi okunamayan [[beyit]]ler, [[tuğra]] ve daha birçok yazı ve çizim vardır.<ref name=":9" />|323x323pik]]
Şehzade Mehmed'in [[medrese]] kökenli hocalarının yanı sıra, bilgi edindiği bazı Batılı şahsiyetler de vardı. [[Saruhan Sancağı|Saruhan]] (Manisa) sarayında [[İtalyanlar|İtalyan]] [[Hümanizm|hümanisti]] [[Anconalı Ciriaco]] ve saraydaki başka İtalyanlar onun [[Avrupa tarihi]] ile [[Antik Yunanistan|Antik Yunan]] [[filozof]]larının hayatlarıyla ilgili kitaplar okumasına önayak olmuştu.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=wBjlswEACAAJ&newbks=0&hl=tr|başlık=Bir Cihan Hükümdarı Fatih Sultan Mehmed|erişimtarihi=24 Temmuz 2023|tarih=2018|dil=Türkçe|sayfa=11|yayıncı=Yeditepe Yayınevi|ad=Erhan|soyadı=Afyoncu|isbn=978-605-2070-39-0|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230724103924/https://books.google.com/books?id=wBjlswEACAAJ&newbks=0&hl=tr|arşivtarihi=24 Temmuz 2023|ölüurl=hayır}}</ref> Bu durum Şehzade Mehmed'e çok kültürlülük kazandırmıştır. [[Topkapı Sarayı]] arşivinde bulunan, II. Mehmed'in şehzadelik yıllarına ait olan karalama defterinde [[Latin harfleri]], [[Arap harfleri]], [[Roma İmparatorluğu|Roma]] büstlerini andıran insan çizimleri ve [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] figürleri bulunmaktadır.<ref name=":9">{{Web kaynağı|url=https://www.panoramikmuze.com/tr/fatih-sultan-mehmedin-cocukluk-defteri-haber-49|başlık=Fatih Sultan Mehmed'in Çocukluk Defteri|erişimtarihi=24 Temmuz 2023|arşivtarihi=24 Temmuz 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230724103931/https://www.panoramikmuze.com/tr/fatih-sultan-mehmedin-cocukluk-defteri-haber-49|tarih=3 Ağustos 2013|ölüurl=hayır|dil=tr-TR|çalışma=|yayıncı=Panorama 1453 Tarih Müzesi|soyadı=}}</ref><ref name=":7">{{Web kaynağı|url=https://www.gzt.com/jurnalist/fatih-sultan-mehmetin-cocukken-tuttugu-not-defteri-2598133|başlık=Fatih Sultan Mehmet'in çocukken tuttuğu not defteri|erişimtarihi=24 Temmuz 2023|arşivtarihi=24 Temmuz 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230724103929/https://www.gzt.com/jurnalist/fatih-sultan-mehmetin-cocukken-tuttugu-not-defteri-2598133|tarih=18 Ocak 2017|ölüurl=hayır|dil=tr-TR|çalışma=|yayıncı=[[GZT]]|soyadı=}}</ref> Fâtih Sultan Mehmed'in [[Arapça]] ve [[Farsça]]nın yanı sıra [[Latince]], [[Yunanca]] ve [[İtalyanca]]yı çok iyi bilmesi, bu dönemdeki münasebetlerine dayandırılmaktadır.<ref name=":7" /> Öte yandan, Mehmed'in çeşitli İslamî yazıları okumasının bir padişah olarak ihtirasları üzerinde önemli bir tesiri olacaktı. [[Konstantinopolis]]'i fethetme arzusu, [[Kindî]] ve [[İbn Haldun]] gibi Arap düşünürlerin yazılarından ilham aldı ve bir Müslüman ordusunun şehri fethedeceğini bildiren, İslam peygamberi [[Muhammed]]'e atfedilen bir [[Hadis|söz]] tarafından daha da gelişti.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.worldhistory.org/trans/tr/1-18932/fatih-sultan-mehmed/|başlık=Fatih Sultan Mehmed|erişimtarihi=29 Temmuz 2023|arşivtarihi=17 Aralık 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20211217095235/https://www.worldhistory.org/trans/tr/1-18932/fatih-sultan-mehmed/|tarih=13 Mayıs 2020|dil=Türkçe|çalışma=|yayıncı=Dünya Tarihi Ansiklopedisi|ad=Zain|soyadı=Khokhar}}</ref>
 
67. satır:
== Manisa dönemi ==
[[Dosya:Manisa Sarayı.jpg|sol|küçükresim|240x240pik|Manisa'daki şehzadelik [[Manisa Sarayı|sarayının]] [[Nakkaş Hasan Paşa]] (ö. 1622) tarafından yapılmış minyatürü. II. Mehmed, [[Saruhan Sancağı|Manisa Sancağı]]'na (Saruhan Sancağı) gönderilen ve sancağı yöneten ilk şehzadeydi.]]
[[Dosya:Sueleymanname akinci.png|küçükresim|upright=1.09|1448'tekideki [[II. Kosova Muharebesi]]'ni betimleyen bu [[minyatür]]de bir Osmanlı [[akıncı]]sı bir Macar [[şövalye]]sini çekiyor. Bu savaş II. Mehmed'in ilk savaş tecrübesidir.|240x240pik]]
Mehmed'in [[Manisa]]'daki ilk yıllarında neler yaptığına dair çok fazla bilgi yoktur. BabasınınMuhtemelen, 1446'datahtı [[Moratekrar babası Yarımadası|Mora]]Murad'yaa düzenlediğibırakmasının seferehemen katılmadı. 1447 sonlarında ya da 1448 başlarındasonrasında; [[Arnavutlar|Arnavut]], [[Sırplar|Sırp]] veya [[Fransızlar|Fransız]] kökenli bir [[Hristiyan]] [[Cariye|köle]] olan [[I. Gülbahar Hatun|Gülbahar Hatun]]'dan, ilerideile padişahilk olacakevliliğini [[II. Bayezid|Bayezid]] adında bir oğlu olduyaptı.<ref name=":10">{{Web kaynağı|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/gulbahar-hatun|başlık=GÜLBAHAR HATUN|erişimtarihi=25 Temmuz 2023|arşivtarihi=28 Ocak 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230128101532/https://islamansiklopedisi.org.tr/gulbahar-hatun|ölüurl=hayır|dil=Türkçe|çalışma=|yayıncı=[[TDV İslâm Ansiklopedisi]]|ad=Feridun|soyadı=Emecen}}</ref> Babasının 1446'da [[Mora Yarımadası|Mora]]'ya düzenlediği sefere katılmadı. 1447 sonlarında ya da 1448 başlarında Gülbahar Hatun'dan, ileride padişah olacak [[II. Bayezid|Bayezid]] adında bir oğlu oldu.<ref name="babinger62">Babinger, Franz (2003), s. 62</ref> 1448'de [[Macarlar]] ile yapılan [[II. Kosova Muharebesi]]'nde babasına Anadolu birliklerinin önderliğinde eşlik ederek ilk defa bir savaşta yer aldı.<ref name=":3" /><ref name="Kinross, Lords.93">Kinross, Lord (1977), s. 93</ref> 17 yaşına geldiğinde ise, Gülbahar Hatun ile olan birlikteliğini tasvip etmeyen babası tarafından [[Dulkadiroğulları Beyliği|Dulkadiroğulları Hanedanı]]'ndan Süleyman Bey'in kızı [[Sitti Mükrime Hatun|Sitti Mükrîme Hatun]] ile evlendirildi.<ref name="babinger67">Babinger, Franz (2003), s. 67</ref>
 
Mehmed, Manisa'da bulunduğu sıralarda oldukça başına buyruk bir biçimde hareket etti. Resmî olarak "Mehmed Çelebi Sultan" ünvanıyla anılan Mehmed'in o zamanki durumu, daha önce padişah olduğundan dolayı bir [[Şehzade|şehzadeninkinden]] farklıydı.<ref name=":3" /> Onun rızasıyla Türk korsanları [[Ege Denizi|Ege]]'deki [[Venedik Cumhuriyeti|Venediklilere]] saldırdısaldırdılar. [[Hicri takvim|Hicrî takvim]]le 852 (1448/1449) yılında [[Selçuk]]'ta kendi adına paralar bastırdı.<ref name="babinger68">Babinger, Franz (2003), s. 68</ref> 1449'unŞehzadelik Ağustosdönemine veyaait Eylüldefterinde ayındakendi annesiçizdiği [[Hüma HatunTuğra|tuğrası]] öldüda bulunmaktadır.<ref name="babinger69">Babinger,Osmanlılarda Franzbir (2003)şehzade, s.kendi 69</ref>adına 1450para yılındabastırıp babasınıntuğra [[İskenderçektirdiği Bey]]takdirde üzerinenormalde yaptığıidam Arnavutlukcezasına seferineçarptırılsa veda; başarısızlıklaII. sonuçlananMurad [[AkçahisarMehmed'e Kuşatmasımüdahale (1450)|Akçahisaretmemiştir. Bunun sebebi de büyük ihtimalle, Mehmed'in o sıralar [[II. KuşatmasıMurad]]'naın katıldı.<reftek name="Kinross,çocuğu Lordsolmasıdır.93" />
 
1449'un Ağustos veya Eylül ayında annesi [[Hüma Hatun]] öldü.<ref name="babinger69">Babinger, Franz (2003), s. 69</ref> 1450 yılında babasının [[İskender Bey]] üzerine yaptığı Arnavutluk seferine ve başarısızlıkla sonuçlanan [[Akçahisar Kuşatması (1450)|Akçahisar Kuşatması]]'na katıldı.<ref name="Kinross, Lords.93" /> Akçahisar'daki başarısızlığın ardından aynı yıl, Gülbahar Hatun ile olan birlikteliğini tasvip etmeyen babası tarafından [[Dulkadiroğulları Beyliği|Dulkadiroğulları Hanedanı]]'ndan Süleyman Bey'in kızı [[Sitti Mükrime Hatun|Sitti Mükrîme Hatun]] ile Edirne'de ikinci kez evlendirildi.<ref name="babinger67">Babinger, Franz (2003), s. 67</ref>
 
== Tahta ikinci çıkışı ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/II._Mehmed" sayfasından alınmıştır