Şahan Arzruni
Şahan Arzruni veya Şahan Ardzruni[1] (Ermenice: Շահան Արծրունի, 8 Haziran 1943, İstanbul) Türkiye Ermenisi klasik piyanist, etnomüzikolog, akademisyen, besteci, yazar ve plak yapımcısı.
| Şahan Arzruni | |
|---|---|
 | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | Շահան Արծրունի 8 Haziran 1943 İstanbul, Türkiye |
| Tarzlar | Klasik |
| Meslekler | Piyanist, etnomüzikolog, besteci, yazar |
| Çalgılar | Piyano |
| Etkin yıllar | 1965–günümüz |
| Müzik şirketi | Varèse Sarabande • Kalan Müzik |
| Resmî site | sahanarzruni.com |
İlk yılları ve eğitimi
değiştirŞahan Arzruni, 8 Haziran 1943 tarihinde Stepan Jirayr Arzruni ve Maryam Kalpak'ın oğulları olarak Türkiye'nin İstanbul şehrinde doğdu.[2] Arzruni soyadı eski Ermeni soylularına ait olan ve Van Gölü çevresinde yaşamış olan antik Artsruni hanedanlığı'ndan gelmektedir. Teyzesi bestekâr Sirvart Kalpakyan Karamanuk, Arzruni'yi dört yaşında piyano çalmaya teşvik etti ve beş yaşında kamuoyu önünde çalmaya başladı. İlk ve orta öğrenimini Esayan Ermeni Okulu'nda,[3] liseyi ise 1961 yılında Getronagan Ermeni Lisesi'nde tamamladı.[1] Şimdiki adı İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı olan İstanbul Belediye Konservatuarından mezun oldu ve burada Ferdi Ştatzer ile piyano, Raşit Abed ile de armoni çalıştı.
1964 yılında henüz 21 yaşında iken Calouste Gulbenkian Vakfı'nın bursu ile müzik, drama ve dans alanlarında lisans ve yüksek lisans düzeyinde eğitim veren Juilliard Okulu'nda okumak için ABD'nin New York şehrine taşındı. Okulda piyano dalında Sascha Gorodnitzki, salon müziğinde Felix Galimir, piyano edebiyatında Joseph Bloch ve kompozisyonda ise Hall Overton'dan eğitim aldı. 1967'de Bachelor of Science derecesinde, 1968 yılında ise yüksek lisans derecesi ile mezun oldu.[4] Arzruni ayrıca Çin müziği dalında New York Üniversitesi'nde doktora çalışmaları yürüttü.[2]
Kariyeri
değiştirAmerika Birleşik Devletleri'ndeki etnik farkındalıktan ilham alan Arzruni, Ermeni mirasının müzikal köklerini sürekli araştırmakla meşgul oldu. Geleneksel Ermeni müziğini araştırdı ve Ermeni piyano müziğinin üç diskli bir antolojisini kaydetti, ayrıca sekiz diskli enstrümantal ve vokal Ermeni müziğinin ortak yapımcılığını yaptı.[5] Harvard Üniversitesi, Columbia Üniversitesi ve Ann Arbor'daki Michigan Üniversitesi gibi kurumlar için bildiriler sundu ve sempozyumlar düzenledi. Şahan Arzruni, New Grove Müzik ve Müzisyenler Sözlüğü ve Orta Çağ Sözlüğü gibi çeşitli ansiklopedi sözlükleri ve akademik dergiler için makale ve yazılar kaleme aldı. Bir Steinway & Sons sanatçısı olarak, Metropolitan Sanat Müzesinin tarihi enstrüman koleksiyonunun yüzüncü yıl kutlamalarının açılışı için 1869 üretimi Steinway piyanosunda performans sergilemeye davet edildi.[6] Ayrıca beş yıl boyunca New York Belediye Yayın Sisteminde piyano çalmanın didaktiği ile ilgili konuları ele alan bir radyo programına ev sahipliği yaptı.[5] 2001'de, Washington DC'de ABD Kongre Kütüphanesi'nin daveti üzerine Ermeni litürjik ilahileri üzerine bir konferans verdi. Şahan Arzruni, 1960'ların sonlarından itibaren Victor Borge'nin konserlerinde sahne aldı ve Borge ile birlikte, Franz Liszt'in İkinci Macar Rapsodisi'nin düet piyanosu için Borge'nin klasik komedi düzenlemesini seslendirdiği 1980 Royal Variety Show Command Performance'da yer aldı.
Arzruni The Tonight Show Starring Johnny Carson, The Mike Douglas Show ve bir dizi PBS özel programı dahil olmak üzere televizyon ve radyo yayınlarında yer aldı ve BBC de dahil olmak üzere Avrupa radyo ağları için kayıt yaptı. Beyaz Saray'da sahne aldı ve Birleşik Krallık, Danimarka, İsveç ve İzlanda'da konser performansları sergiledi.[5] Aram Haçaturyan'ın 2003 yılındaki yüzüncü doğum günü vesilesiyle, Ermenistan Kültür Bakanlığı'nın Diasporadaki tam yetkili temsilcisi olarak atandı. 2007'de İstanbul Ermeni Ulusal Hastanesi'nin 175. kuruluş yıldönümünü kutlamak için kendisinden bu vesileyle kültürel etkinlikler üretmesi istendi. 2010 yılında, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ile yapılan bir düzenlemeyle, Akdamar Kutsal Haç Ermeni Kilisesi'nde yapılacak olan ayinin açılışı arifesinde Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nde bir program da dahil olmak üzere bir dizi konser verdi.[7][8] 2008 yılında Ermenistan'daki Erivan Komitas Devlet Konservatuarı tarafından "fahri profesörlük" unvanı aldı. 2012 yılında Harbiye Cemal Reşit Rey Konser Salonunda keman virtüözü Cihat Aşkın ile birlikte Gomidas Vartabed, Ahmet Adnan Saygun, Hasan Ferit Alnar, Aram Haçaturyan, Sergey Aslamazyan ve Yüksel Koptagel gibi sanatçıların eserlerini yorumladı ve birlikte konser verdi.[9]
2016 yılında Serj Sarkisyan tarafından Ermenistan'ın en yüksek kültür ödülü olan Cumhurbaşkanlığı Movses Khorenatsi Madalyasına layık görüldü.[10] 2017'de ve 2019'da Ermenistan'ın çeşitli illerini ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni ziyaret ederek genç müzisyenlere koçluk yaptı ve resitaller verdi.[11] Şahan Arzruni, COVID-19 pandemisi sırasında Ermenistan'a maddi yardımda bulunmak için çevrimiçi olarak "Birlikte Ermenistan için" adlı bir dizi mini konserin küratörlüğünü yaptı.[12]
Şahan Arzruni; New World Records, Composers Recordings, Musical Heritage Society, Hearts of Space, Varèse Sarabande, Good Music ve Kalan Müzik gibi birçok plak şirketi için beste kaydetti.[5] Aslen İstanbul Ermenileri'nden olan Arzruni, Ekim 2020'de Türkiye'nin New York Başkonsolosluğu'na Türk vatandaşlığına yeniden alınma başvurusunda bulundu.[13]
Diskografi
değiştir- Alan Hovhaness: Seçilmiş Piyano Kompozisyonları (2019, Kalan)[14][15]
- Hommage: Erken Dönem Ermeni Bestecilerin Piyano Eserleri (2014, Kalan)[16]
- Gomidas Komitas: Piyano için Komple Eserler (2011, Kalan)
- Edvard Mirzoyan: Torunum için şiir ve albümlerim (2004, Charents Edebiyat ve Sanat Müzesi, Erivan)
- Çocukluk Anıları (2001, New World Records)
- Frédéric Chopin Midnight (1995, Good Music)
- Alan Hovhaness: Vizyoner Manzaralar (1991, Hearts of Space)[17]
- Louise Talma: Üç Bagatelle, Kaleydoskopik Varyasyonlar (1987,Composers Recordings, Inc.)
- Ermeni Piyano Müziği Antolojisi / 3 LPs (1979, Musical Heritage Society)
- Jerome Moross: Piyano Düeti ve Yaylılar için Sonat (1979, Varèse Sarabande Records)
- Joseph Haydn: Complete Sonatas with violin (1977, Musical Heritage Society)
- Toccatas (1974, Musical Heritage Society)
- Béla Bartók: Çocuklar İçin (1974, Musical Heritage Society)
- Dmitri Kabalevsky: Çocuk Parçaları (1973, Musical Heritage Society)
- Aram Haçaturyan: Çocukların Albümü I & II (1972, Musical Heritage Society)
Yapımcı olarak
değiştir- Küçük Asya'daki Ermeni Besteciler (2008, Kalan)
- Sirvart Kalpakyan Karamanuk: Aşk Hatıraları / 2 CDs (2005, Charents Edebiyat ve Sanat Müzesi)
- Sirvart Kalpakyan Karamanuk: Çocukların Şarkıları (2003, Charents Edebiyat ve Sanat Müzesi)
- Sirvart Kalpakyan Karamanuk: Koro Müziği (2001, Albany Records)
- Makar Yekmalyan: İlahi Ayin (2002, Amerika Ermeni Kilisesi Piskoposluğu [Doğu])
- Nikol Galanderyan: Çocukların Şarkıları (2001, Ermeni Yardım Fonu)
- Koharik Gazarosyan: Anı Albümü (1997, özel)
- Ermeni Müziği Üzerine Bir Araştırma / 8 LPs – Eş-yapımcı (1987, Positively Armenian)
- Gomidas Vartabed: Yüzüncü Yıl Albümü / 2 LPs – Artistic Director (1970, Komitas Yüzüncü Yıl Komitesi)
Kaynakça
değiştir- ^ a b "Özel Getronagan Ermeni Lisesi 1961 Mezunlar Listesi". www.getronagan.k12.tr. Getronagan Ermeni Lisesi. 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2022.
- ^ a b Aydın, Sevda (1 Ocak 2012). "Şahan Arzruni'nin piyanosundan Komitas". Evrensel.net. Evrensel. 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2022.
- ^ "1954-1955 Eğitim Öğretim Yılı Esayan İlkokul Mezunları". esayan.k12.tr. Esayan Ermeni Okulu. 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2022.
- ^ "February 2010 - The Juilliard School, Sahan Arzruni (Diploma '65, BS '67, MS '68, piano)". Juilliard Okulu. 12 Şubat 2011. 12 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2022.
- ^ a b c d "About Sahan". Sahan Arzruni (İngilizce). 28 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2022.
- ^ "Şahan Arzruni | Music of Armenia". musicofarmenia.com (İngilizce). 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2022.
- ^ "Van'da başladı New York'ta devam etti". New York: Milliyet. 9 Ekim 2010. 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2022.
- ^ Özek, Gülay (19 Eylül 2010). "Akdamar'daki ayin öncesi konsere büyük ilgi". Demirören Haber Ajansı. Van: Hürriyet. 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2022.
- ^ "Aşkın ve Arzruni Cemal Reşit Rey'de". Agos. 11 Ekim 2012. 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2022.
- ^ Mirror-Spectator, The Armenian; Mirror-Spectator, The Armenian (7 Ocak 2016). "Pianist Sahan Arzruni Receives Movses Khorenatsi Medal". The Armenian Mirror-Spectator (İngilizce). 9 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2022.
- ^ "Şahan Arzruni to Teach and Perform in Armenia and Artsakh". The Armenian Church (İngilizce). 5 Mayıs 2017. 28 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2022.
- ^ "Fund for Armenian Relief "Together for Armenia" concert series". YouTube. 28 Temmuz 2020. 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2022.
- ^ Ömer Kaya (7 Ekim 2020). "Dünyaca ünlü Ermeni piyanist yeniden Türk vatandaşı olmak için başvurdu". Kırım Haber Ajansı (QHA). 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2022.
- ^ Mirror-Spectator, The Armenian (5 Şubat 2020). "A New Look at Alan Hovhannes". The Armenian Mirror-Spectator (İngilizce). 17 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2020.
- ^ Paget, Clive. "Musical America". Musical America. Performing Arts Resources, LLC. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2022.
- ^ Yedig, Serhan (March 2015). "Şahan Arzruni" (101). Turkey: Andante. ss. 36, 37.
- ^ Barnett, Rob. "Alan HOVHANESS (1911-2000) 80th Birthday Celebration - 1991". Music Web International. Music Web International. 4 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2022.