Buffy the Vampire Slayer
Buffy the Vampire Slayer, proje tasarımcılığını Joss Whedon'un üstlendiği, Mutant Enemy Productions tarafından yayınlanan ve daha sonra yönetici yapımcılığını Jane Espenson, David Fury, David Greenwalt, Doug Petrie, Marti Noxon ile David Solomon'un yaptığı bir Amerikalı televizyon dizisi. Dizinin ilk sezonu, 10 Mart 1997 tarihinde The WB kanalında başladı ve 12 bölüm yayınlandı. Daha sonraki bütün sezonlarda 22 bölüm sürdü. Dizi, son iki sezonunda UPN kanalına geçti. Yayınlanmayan Buffy pilot bölümü sayılmazsa, 1997 ve 2003 yılları arasında toplam yedi sezon ve 144 Buffy bölümü yayınlandı. Dizinin ana teması "Vampir Avcıları" ya da sadece "Avcılar" diye bilinen bir genç kadın dizisinin sonuncusu olan Buffy Summers'ı (Sarah Michelle Gellar) baz almaktadır. Hikâyeye göre Avcılar; vampirler, iblisler ve diğer karanlığın güçlerine karşı savaşmak için "çağrılır" (kader ile seçilir). Tıpkı önceki Avcılar gibi Buffy de bir Gözetmen tarafından eğitilir; bu gözetmen onun rehberi ve öğretmeni olur. Avcı kuşağındaki diğerlerinin aksine, Buffy kendisine yardım etmeleri için sadık arkadaşlarını toplar ki daha sonra bu ekip "Scooby Çetesi" olarak bilinir.
Dizi olumlu bir karşılama aldı ve popüler oldu, ayrıca orijinal yayınlanma tarihlerinde izleyici sayısı genellikle dört ve altı milyon arasında oldu. Reytingler "büyük dörtlü" kanallarında (ABC, CBS, NBC ve Fox)[2] yayınlanan dizilerden düşük olmasına rağmen, yeni ve küçük çaplı WB Television Network için iyi bir başarıydı bu.[3] Dizi, The Hollywood Reporter ve Rolling Stone da dahil olmak üzere bazı dergi ve internet sitelerinin düzenlediği "En İyi..." televizyon programları listelerinde yer almasının yanında toplamda iki Emmy Ödülü, bir Satellite Ödülü, bir Hugo Ödülü, altı Saturn Ödülü kazandı ve birçok ödüle de aday gösterildi.
Buffy'nin başarısı; romanlar, çizgi romanlar ve video oyunları da dahil olmak üzere yüzlerce alt ürüne öncülük etti. Dizi hayran yapımlarında (hayran filmleri de dahil olmak üzere), popüler kültürde ve akademi'de büyük bir ilgi aldı.[4][5] Buffy, yan ürün dizisi Angel ve iki dizinin de beraberinde üretilen tüm ürünler Buffy evreni teriminin oluşmasına sebep oldu.
Karakterler
değiştirBuffy Summers (Sarah Michelle Gellar tarafından canlandırılan), karanlığın güçleri ile savaşmak için kaderle seçilen bir genç kadın dizisinin sonuncusu olan "Avcı"dır. Bu mistik çağrı ona dramatik bir şekilde üstün fiziksel güç, dayanıklılık, çeviklik, daha hızlı iyileşme, güçlü önsezi duygusu ve sınırlı bir seviyede durugörü (genellikle kehanetlerle ilgili rüyalarında kullanır) özelliklerini verdi. Buffy'e, gözetmeni Rupert Giles (Anthony Stewart Head) rehberlik eder. Nadiren ilk ismiyle hitap edilen Giles (Daha sonra ortaya çıkar ki Giles gençlik zamanlarında "Ripper" yani "Deşici" olarak anılıyordu), Gözetmenler Konseyi'nin bir üyesidir ve işi Avcıları eğitmek ve rehberlik etmektir. Giles, Buffy'nin yüzleşmesi gereken doğaüstü yaratıkları araştırır, bu yaratıkların kökenleri hakkında ona bilgi vererek nasıl öldüreceğini anlatır.
Buffy ayrıca Sunnydale Lisesi'nde tanıştığı arkadaşlarından da yardım almaktadır: Willow Rosenberg (Alyson Hannigan) ve Xander Harris (Nicholas Brendon). Willow, derslerinde daima iyi ve çalışkan birisidir, Buffy'nin aşırı sosyal ve tembel kişiliğine tamamen zıt olarak. Arkadaşlıklarını birbirlerinden farklı olmalarıyla, özellikle olağanüstü olmalarıyla sürdürmektedirler. Dizi ilerledikçe Willow daha iddialı bir karakter ve güçlü bir cadı olmaya başlar, ayrıca bir eşcinsel olduğu ortaya çıkar. Diğer bir yandan, doğaüstü güçleri olmayan ama oldukça atletik olan Xander, gruba mizah anlayışı ve farklı bakış açıları sağlar. Genellikle dizinin kalbini ortaya çıkaran Xander'dır ve sezon 6'da Buffy, "Büyük Kötü"yü yenerken Xander kahraman olur. Buffy ve Willow dizinin 144 bölümünün tümünde oynayan tek karakterlerdir, Xander yalnızca bir bölümde bulunmadı.
Zaman içerisinde bir yandan dizi gelişirken bir yandan karakterler de gelişti. Buffy ilk başta Sunnydale'e annesi Joyce Summers (Kristine Sutherland tarafından canlandırılan) ile gelir ki annesi Summers'ların hayatına normallik sağlayan kişidir, hatta Buffy'nin doğaüstü dünyasını öğrendikten sonra bile ("Becoming, Kısım İki") normalliğini bozmadı. Buffy'nin küçük kız kardeşi Dawn Summers (Michelle Trachtenberg) sezon 5'te ortaya çıkar. Ruhu olan bir vampir olan Angel (David Boreanaz tarafından canlandırılan), ilk üç sezon boyunca Buffy'nin aşık olduğu adamdır. Angel, kendisinin Buffy için çok iyi olmadığına inanarak Sunnydale'i terk etti. Daha sonra günahlarını telafi etmek ve kefaret aramak için kendi Spin-offu Angel dizisine geçti. Geri kalan sezonların bazı bölümlerinde konuk oyuncu olarak geri döndü, dizinin final bölümü de dahil olmak üzere.
Sunnydale Lisesi'nde Buffy, Willow ve Xander'dan başka iyilerin tarafında savaşmak isteyen birkaç farklı öğrenci ile de tanıştı, bu grup daha sonra "Scooby Çetesi" ya da "Scoobyler" olarak anılmaya başlandı. Bir arketip, diğer insanlara tepeden bakan ponpon kız olan Cordelia Chase (Charisma Carpenter) isteksizce gruba dahil olur; ve bir rock gitaristi ve kurtadam olan Daniel "Oz" Osbourne (Seth Green), Willow olan ilişkisi dolayısıyla ekibe dahil olur. Okulun bilgisayar bilimleri öğretmeni Jenny Calendar (Robia LaMorte), sezon 1'de gruba sanal alemin içerisinde hapsolan bir iblisi öldürmelerine yardım ettikten sonra dahil olur. Daha sonra Giles'ın âşık olduğu kadın olur. İncinen kadınların erkeklerden intikam almasını sağlayan eski bir intikam iblisi (Anyanka) olan Anya (Emma Caulfield), güçlerini kaybeder ve sezon 4'te gruba dahil olunca da Xander'ın sevgilisi olur.
Buffy lisede son senesindeyken, sezon 2'de Avcı Kendra Young (Bianca Lawson)'ın vampir Drusilla (Juliet Landau) tarafından öldürülmesinden sonra çağrılan bir diğer Avcı Faith (Eliza Dushku) ile tanışır. Buffy ve grubun geri kalanıyla aynı tarafta savaşmasına rağmen, sezon 3'te kazara bir adamı öldürdükten sonra taraf değiştirerek Belediye Başkanı Richard Wilkins'in (Harry Groener) yanına geçer. Sezon 4'te tekrar ortaya çıkar ve bu defa intikam arayışındadır, daha sonra Angel dizisine geçer ve daha sonra kendine gelerek işlediği cinayetlerden dolayı kendini polise teslim eder. Angel'ın 4. sezonunda Angel ve ekibine yardım ettikten sonra Buffy'nin son sezonunda da Buffy'nin İlk Kötü ile savaşmasına yardım eder.
Buffy başka müttefikler de edinir: önceki sezonlarda Angelus'ın eski yol arkadaşı ve Buffy'nin en büyük düşmanlarından birisi olan Spike (James Marsters) ile hem müttefik hem de sevgili olurlar. Sezon altının sonunda Spike, ruhunu geri alır. Spike; Billy Idol-tarzı, e peroksit sarısı saçları ve eski bir Avcı olan Nikki Wood'dan çaldığı siyah deri ceketi ile tanınır. Bu Avcı'nın oğlu Robin Wood (D. B. Woodside) ise diziye son sezonda katılır. Sezon dörtte Willow'un Vika grubunun üyelerinden birisi olan Tara Maclay (Amber Benson) ile Willow daha sonra romantik bir ilişkiye başlar. Buffy, bilim ve teknolojiyi kullanarak iblisleri avlayan "Organizasyon" diye bilinen bir askeri tesiste dedektif olan Riley Finn (Marc Blucas) ile hem romantik olarak hem de profesyonel olarak bir ilişkiye başlar. Son sezonda inek kötülerinden birisi olan Andrew Wells (Tom Lenk), Scoobyler ile aynı safta yer alır ama Scoobyler ona müttefik değil de sığıntı gibi davranır.
Buffy hem ana hem de yan olmak üzere binlerce yinelenen karakter içerir. Örnek olarak, "Büyük Kötü" (düşman) karakterleri her sezonda ayrı ayrı tanıtıldılar (Mesela Glorificus toplam 12 bölümde belirdi ama sezon 5'in tamamının konusunu kapsar). Benzer olarak, ana grup ile bazen müttefik olan karakterler de yalnızca birkaç bölümde belirdiler.
Biçim
değiştirBuffy ilk başta seriler halinde yayınlanmak için tasarlandı, her bölümde farklı bir olay olacak ve olaylar toplandıkça asıl hikâye örgüsü ortaya çıkacaktı,[6] ama daha sonra bu fikir yerine her sezonun ayrı bir konusu olma fikri ortaya atıldı ve her sezonda karakterler "Büyük Kötü" denilen güçlü bir antagonisti yendi.[7] Dizi, mizah anlayışı içeren bir drama iken, çoğu bölüm farklı tarzları içermektedir ve buna; doğaüstü drama,[8][9][10] korku,[4][11] dövüş sanatları,[12] romantizm,[13] melodram,[14] fars,[15] bilimkurgu,[16] screwball komedisi dahildir. Hatta bir bölüm müzikal komedi tarzındadır.[17]
Dizinin öyküsü doğaüstü kötülerle savaşmak ile karmaşık sosyal hayatları arasındaki dengeyi sağlamaya çalışan "Scooby Çetesi" olarak bilinen Buffy ve arkadaşları etrafında dönmektedir.[6] Dizi, karışık sezon boyu süren hikâye örgüleri içermektedir ki bir yandan da her bölümde farklı bir kötü daha çıkmaktadır, normal bir bölümde bir ya da birden fazla yan kötü ya da doğaüstü yaratık bulunur ve genellikle bölümün sonunda yenilir ya da başka bir yere gönderilirler.[18] Unsurlar ve ilişkilerin ortaya çıkmasına ve alt hikâyelerin anlatılmasına rağmen dizi öncelikli olarak Buffy ve onun arketip bir kahraman olmasına yoğunlaşır.
İlk sezonlarda, Buffy'de beliren en önemli düşmanlar geleneksel efsaneler, araştırmalar ve edebi sözleşmelerden yararlanılarak oluşturulan vampirlerdir.[7] Dizi devam ettikçe Buffy ve yol arkadaşları daha çok iblis ile yüzleşir ve bunun yanında hayaletler, kurtadamlar, zombiler ve vicdansız insanlarla da karşılaşırlar. Ekip; fiziksel güç, büyü, dedektif-tarzı araştırmaları ve antik ve mistik kaynak kitaplarının geniş bir koleksiyonunu kullanarak birçok kez dünyayı yok olmaktan kurtardılar.[19]
Hikâye örgüleri
değiştirİlk sezon, "lise bir cehennemdir" konseptini tanımlamaktadır. Buffy Summers eski okulunun spor salonunu ateşe verdikten hemen sonra Sunnydale'e taşındı ve bu dafe Avcılık görevlerinden uzak durabileceğini ümid etmektedir. Ama bu planları yeni gözetmeni Rupert Giles tarafından bozulur ki ona kötülükle savaşmaktan asla kaçamayacağını hatırlatır. Sunnydale Lisesi iblislerin krallıklarına açılan bir "kapı" olan "Cehennem Ağzı" üzerinde durmaktadır. Buffy okulda, dizi boyunca karanlığın güçleri ile savaşmasına yardım eden Xander Harris ve Willow Rosenberg ile tanışır. Ama Efendi isimli antik ve çok güçlü bir vampirin Cehennem Ağzı'nı açmasını ve Sunnydale'i ele geçirmesini önlemek zorundadırlar.
İkinci sezonda havada çok fazla aşk kokusu vardır. Vampirler Spike ve Drusilla (Prag'da bir çete tarafından zayıflatılır ki bu da onda güçten düşürücü bir yaralanmaya sebep olur), birinci sezonun finalinde kısa bir süreliğine Buffy'nin ölmesi sonucu aktif olan yeni avcı Kendra Young ile birlikte kasabaya gelirler. Xander, Cordelia Chase ile bir ilişkiye girerken Willow ise bir kurtadam olan Daniel "Oz" Osbourne ile bir ilişkiye başlar. Buffy ve vampir Angel'ın romantik ilişkisi sezon boyunca gelişir ama ikili birlikte yattıktan sonra Angel yüzyıllar önce bir Çingene laneti sayesinde kazandığı ruhunu kaybeder ve tekrar sadist bir katil olan Angelus'a dönüşür. Kendra, artık iyileşen Drusilla tarafından öldürülür. Angelus sezonun geri kalanında çoğu "Scooby Çetesi" üyesine eziyet eder ve Angel'ın lanetini kontrol altında tutmak için gönderilen bir Çingene olan Giles'ın kız arkadaşı Jenny Calendar da dahil olmak üzere birçok masum insanı öldürür. Kıyameti durdurmak için Buffy, Angel'ı bir iblis boyutuna göndermek zorunda kalır; üstelik Willow, Angel'ın ruhunu geri getirdikten saniyeler sonra. Buffy, duygusal olarak yıkılmış hisseder ve Sunnydale'i terk eder.
Los Angeles'ta yeni bir hayata başlamaya çalıştıktan sonra, Buffy üçüncü sezonda kasabaya geri döner. Angel ise gizemli bir şekilde iblis boyutundan geri döner, ama orada gördüğü işkencelerden dolayı delirmek üzeredir ve İlk Kötü tarafından intihar etmeye zorlanınca neredeyse kendini öldürecektir. Angel ve Buffy, aralarındaki ilişkinin asla yürümeyeceğini anlarlar; bu nedenle Angel sezonun sonunda Sunnydale'i terk eder. Giles, Buffy için "baba sevgisi" beslemeye başladığından dolayı Gözetmenler Konseyi'nden kovulduğunda onun yerine Wesley isimli yeni bir gözetmen atanır. Sezonun sonlarına doğru Buffy artık Konsey için çalışmayacağını söyler. Sezonun başlarında ise Buffy, Kendra'nın ölümüyle aktifleşen yeni Avcı olan Faith ile tanışır. Bir yandan da Sunnydale Lisesi'nin Mezuniyet Gününde "yükselişini" ("safkan" bir iblise dönüşmek) yapmak isteyen sezonun büyük kötüsü Belediye Başkanı Richard Wilkins'e engel olmaya çalışmaktadır. Faith, başlangıçta Buffy ile çalışmasına rağmen kazara bir insanı öldürdükten sonra Belediye Başkanı'nın tarafına geçer ve sonuç olarak da Buffy ile ettiği bir kavga sonucunda komaya girer. Sezonun sonunda Belediye Başkanı dev bir yılanımsı-iblise dönüştükten sonra, Buffy ve mezun olan tüm öğrenciler, okulu havaya uçurarak onu öldürürler.
Sezon dörtte, Buffy ve Willow Kaliforniya Üniversitesi Sunnydale kampüsüne giderken Xander ise inşaat alanında çalışmaya başlar ve eski bir intikam iblisi olan Anya ile çıkmaya başlar. Spike, dizinin ana kadrosuna katılır ve Kaliforniya Üniversitesi Sunnydale kampüsünün hemen altında bulunan çok-gizli bir askeri kuruluş olan Organizasyon tarafından kaçırılır. Laboratuvarda beynine bir çip yerleştirirler ve böylelikle ne zaman bir insana zarar vermeye kalksa bu çip ona zarar verir. Bu nedenle Scooby Çetesi ile dost olur ve hala iblislere vurabildiğini öğrendiği zaman eğlencesine onların tarafında savaşma kararı alır. Oz, bir kurtadam olarak çok tehlikeli olduğunun farkına varınca kasabayı terk eder, Willow ise başka bir cadı olan Tara Maclay'e aşık olur. Buffy, bir son sınıf ve aynı zamanda Organizasyon'un bir üyesi olan Riley Finn ile çıkmaya başlar. Bir anti-iblis operasyonu olarak bilinen Organizasyon'un kirli çamaşırları, gizlice makine, insan ve iblis parçalarından oluşturulan bir yaratık olan Adam'ın kaçıp şehre yıkım getirmeye başlamasıyla ortaya çıkar. Adam, Buffy ve üç arkadaşının yaptıkları bir büyü sayesinde durdurulur ve Organizasyon ise kapatılır.
Sezon beşin başında, Buffy'nin hayatında yeni bir kız kardeşi olan Dawn birden belirir, dizide yeni bir karakter olmasına rağmen sanki en başından beri oradaymış gibi hikâye ilerler. Buffy, boyutlar arası çatlaklar oluşmaya başladığı sırada kendi cehennem boyutuna geri dönmesini sağlayacak ve Dünya'ya cehennemi indirmeyi sağlayacak "Anahtar" denen bir şeyi arayan kovulan bir Cehennem Tanrıçası olan Glory ile yüzleşir. Daha sonradan ortaya çıkar ki Anahtar'ın koruyucuları onu güvende tutmak için bir insan formuna sokarlar – Dawn – ve etrafındaki herkesin anılarını da değiştirirler. Gözetmenler Konseyi, Buffy'nin Glory üzerine yaptığı araştırmada yardım etmeyi kabul ederler ve Giles ile Buffy'i tekrar işe alırlar. Riley, Buffy'nin kendisini sevmediğini fark ederek Sunnydale'i terk eder ve bir askeri iblis-avlama operasyonuna katılır. Hala Organizasyon'un beynine yerleştirdiği çip ile dolaşan Spike, Buffy'e âşık olduğunu fark eder ve Scooby'lerin savaşlarında yardım etmeye başlar. Buffy'nin annesi Joyce, beyin anevrizmasından ölür. Sezonun sonunda Xander, Anya'ya evlenme teklifi eder. Glory, sonunda Dawn'ın Anahtar olduğunu keşfeder ve onu kaçırır. Dawn'ı kurtarmak için, Buffy cehennem boyutlarına açılan geçide kendisini atar ve ölümüyle birlikte geçidi de kapatır.
Buffy'nin ölümünün üzerinden 147 gün geçmiştir ve sezon altının başında Buffy'nin arkadaşları güçlü bir büyü sayesinde onu hayata geri getirirler. Onu bir cehennem boyutundan kurtardıklarını düşünmektedirler. Buffy cennete gidip, oradan tekrar Dünya'ya çekilmesinden dolayı hayal kırıklığına uğramış hisseder ve derin bir depresyona girer. Giles, artık Buffy'nin kendisine ihtiyacı kalmadığını düşünerek İngiltere'ye geri döner. Buffy, Dawn ile kendisine daha fazla para kazanabilmek için bir fast-food lokantasında işe girer ve gizlice Spike ile bir ilişkiye başlar. Dawn, kleptomani hastalığı ile uğraşırken Xander, Anya'yı (bir kez daha intikam iblisine dönüştükten sonra) Sunak'ta terk eder. Willow, büyüye tamamen bağımlı olur, bu yüzden Tara onu kalıcı olarak terk eder. Ekip ayrıca Warren Mears tarafından yönetilen, teknoloji ve büyüdeki ustalıklarını kullanarak Buffy'yi öldürmeye ve Sunnydale'i ele geçirmeye çalışan üç tane inekten oluşan İnek Takımı ile uğraşır. Warren gruptaki en kararlı kötü olarak ortaya çıkar. Buffy birçok kez onların planlarını suya düşürünce inek takımı dağılır. Warren sinirlenir ve Buffy'e bir silahla saldırır ama bunu yaparken Tara'yı öldürür. Bu olay sonucunda Willow kendisini karanlığa bırakır ve içerisindeki bütün kara büyü güçlerini ortaya çıkartır. Warren'ı öldürdükten sonra diğer ikilinin peşine düşer. Giles onunla yüzleşmek için geri döner ve içerisine biraz ışık büyüsü katar, içinde geriye kalan insanlığına ulaşmaya çalışır. Bütün bu pişmanlık ve acıyı hissettikten sonra Willow, dünyayı yok etmeye ve acıyı dindirmeye çalışır. Ama Xander onun acısına ulaşmayı başarır ve eski Willow'u geri getirir. Sezonun sonunda Buffy'e tecavüz etmeye çalıştıktan sonra Spike, Sunnydale'i terk eder ve bir iblisi görmeye gider. Ondan kendisini "eskiden olduğu haline çevirmesini" ister; çünkü "Buffy'e hak ettiği şeyi vermek" istemektedir. Birtakım testleri geçtikten sonra iblis, Spike'a ruhunu geri verir.
Sezon yedide, ortaya çıkar ki Buffy'nin dirilmesi İlk Kötü'nün, iyi ve kötünün arasındaki denge ile oynayabilmesine yol açar. Başlarda İlk Kötü, potansiyel avcıları öldürerek başlar ve daha sonra da antik ve güçlü vampirler olan Turok-Han'lardan oluşan bir ordu oluşturur. Gözetmenler Konseyi yok olduktan sonra bazı potansiyeller (bazıları Giles tarafından getirilen) Buffy'nin evinde konaklamaya başlar. Faith, İlk Kötü ile savaşmalarına yardım etmek için geri döner ve aynı zamanda Sunnydale Lisesi müdürü Robin Wood da ekibe katılır. Turok-han vampirleri ve Caleb diye bilinen uğursuz kadın düşmanı bir vaiz, Scooby'lere saldırmaya başlar. Cehennem Ağzı artık daha aktif olduğundan dolayı, Sunnydale'in neredeyse bütün nüfusu – insan ve yarı iblisler – kasabadan kaçar. Dizinin final bölümünde Buffy, Caleb'ı öldürür. Angel, bir madalyon ile birlikte Sunnydale'e gelir ve Buffy bu madalyonu Spike'a verir. Scooby'ler Cehennem Ağzının etrafını sararlar ve potansiyellerin hepsi içeri girip savaşmaya başlarken Willow da bütün potansiyelleri normal birer Avcı'ya çevirecek büyüyü yapar. Anya, yeni gelen birçok Avcı gibi savaşta ölür. Spike, boynuna taktığı madalyon sayesinde güneşin enerjisini kullanarak Cehennem Ağzını ve kendisi de dahil olmak üzere içerisindeki tüm vampirleri yok eder. Bu patlama bütün Sunnydale'de bir krater oluştururken diğer hayatta kalanlar bir okul otobüsü ile kaçarlar. Dizinin final sahnesinde hayatta kalanlar kratere bakarlarken, Dawn "Peki şimdi ne yapacağız?" diye sorar. Buffy, kendisini beklemekte olan geleceği öngörerek gizemli bir şekilde gülümser ve dizi biter.
Yapım
değiştirGelişimi
değiştir
Senarist Joss Whedon "Buffy karakterinin ilk konseptinin Ölümsüz Garson Rhonda olduğunu, asıl fikrin önemsiz kadınların oldukça sıra dışı bir hale gelmesi" olduğunu söyledi.[20] Bu fikir daha sonra gelişerek Buffy'yi meydana getirdi ki ardından Whedon bu kızı "Her korku filminde olan, karanlık bir ara sokağa girip öldürülen sarışın kızın" Hollywood versiyonuna dönüştürdü.[21] Whedon "bu fikri yıkıp kahraman olan birisini" yaratmak istedi.[21] Whedon "Şovdaki asıl amacın kadın gücü: sahip ol, kullan, paylaş" olduğunu belirtti.[22]
Bu fikir ilk defa Whedon'un senaristliğini yaptığı ve Kristy Swanson'ın baş rolde oynadığı 1992 filmi Buffy the Vampire Slayer'da kullanıldı. Yönetmen Fran Rubel Kuzui film hakkında "İnsanların vampirler hakkında ne düşündüğünü konu alan bir pop kültürü komedisi" dedi.[23][24] Whedon "Ben bu filmi güç sahibi olmayan bir kadın hakkında yazdım, ama onlar bunu düz bir komediye çevirdi, gerçekten kötü bir darbeydi" diye açıklama yaparak bu söze karşı çıktı.[25] Yapım sürecinde senaryoya eleştiriler yapıldı,[26] ama filme yapılmadı.[27]
Birkaç yıl sonra bir Fox yetkilisi Gail Berman, Whedon'dan televizyon dizisi yapmak amacıyla Buffy konseptini geliştirmesini ister.[28] Whedon bu durumu "Bana 'Bir dizi yapmak istiyor musun?' diye sordular ve ben de düşündüm ki 'Korku filmi lise'. Böylelikle bu da Buffy'nin arkasında duran ikinci konsept oldu. Böylelikle senaryomu satmış oldum" diyerek açıkladı.[29] Doğaüstü unsurlar, gençlik ve genç yetişkinlik çağları arasındaki kişisel hevesleri simgeleyen mecazlar haline geldi.[30] Dizinin ismi ilk başta sadece Slayer yani Vampir Avcısı olacaktı.[31] Whedon 25 dakikalık hiç yayınlanmayan bir pilot bölümü[32] yazdı ve bu bölümü kanallara gösterdi. Sonuç olarak da dizisini The WB'a satmayı başardı. Bu şirket daha sonra aynı bölümü Avcının Tarihi adıyla paylaştı.[33] Dizinin ilk bölümü ise 10 Mart 1997 tarihinde verildi.
Çekim yerleri
değiştir
Dizi, Kaliforniya'nın kurgusal bir kasabası olan Sunnydale'de geçiyor. Buffy'nin öğrencisi olduğu Sunnydale Lisesi ise iblislerin krallıklarına açılan bir "kapı" olan "Cehennem Ağzı" üzerinde durmaktadır. Okul kütüphanesinin tam altında bulunan Cehennem Ağzı, çeşitli karanlık ve doğaüstü yaratıkların bir bağı olduğu kadar aynı zamanda mistik bir enerji kaynağıdır. Dizinin ana konusunu kapsayan bu nesneyi oluştururken Joss Whedon, ona "Cehennem gibi lise" cümlesine atıfta bulunarak "Cehennem Ağzı" dedi ki bu da dizinin oluşumundaki en önemli metaforlardan birisidir.[34]
Çoğu Buffy bölümü Los Angeles'ta çekildi. Ana çekim yeri olan Sunnydale kasabası çoğunlukla Olympic Boulevard ve Santa Monica, Kaliforniya'da yer aldı. İlk üç sezonda lise olarak Torrance, Kaliforniya'da bulunan Torrance Lisesi kullanıldı.[35] Lise ve kütüphanesinin çekim yerlerine ek olarak da; kasabanın mezarlıklarında, yerel gece kulübünde (The Bronze), Buffy'nin evinde (Torrance'da bir yerde) ve birçok karakterin dizi boyunca yaşadığı yerlerde çekilen sahneler de bu kasabada yer aldı.[36]
Daha sonraki ana mekan olan Buffy'nin gittiği üniversite olan UC Sunnydale olarak Kaliforniya Üniversitesi kullanıldı. Oviatt kütüphanesinden de görüntüler içeren bazı bölümler ise Kaliforniya Eyalet Üniversitesi'nde çekildi.[37]
Yönetici yapımcılar
değiştirJoss Whedon'un ismi tüm dizi boyunca jenerikte yönetici yapımcı olarak geçti ve ilk beş sezon boyunca (1997–2001) dizi sorumluluğu yaptı, senaryoları ve tüm yönleriyle yapımı denetledi. Sezon altı ve yedide onun (2001–2003) görevini Marti Noxon üstlendi, ama Whedon Firefly, Angel ve Fray gibi projelerinin yanı sıra Buffy için yine bölüm yazmaya ve yönetmeye devam etti. Fran Rubel Kuzui ile kocası Kaz Kuzui de yönetici yapımcı olarak belirtildiler, ama diziye dahil edilmedi. Onların isimleri; Buffy evreni medya imtiyazları üzerindeki hakları ve satın alınan patent sonucundaki kazandıkları para yalnızca Buffy'nin orijinal film versiyonunu yönetme, üretme ve finanslandırma doğrultusundadır.[38]
Senaryo
değiştirSenaryo yazımı, Whedon tarafından 1997 yılında kurulan yapım şirketi Mutant Enemy tarafından yapıldı. Dizide en çok bölüm yazan senaristler[39] Joss Whedon, Steven S. DeKnight, Jane Espenson, David Fury, Drew Goddard, Drew Greenberg, David Greenwalt, Rebecca Rand Kirshner, Marti Noxon ve Doug Petrie'dir. Dizide bölüm yazan diğer senarist isimleri arasında Dean Batali, Carl Ellsworth, Tracey Forbes, Ashley Gable, Howard Gordon, Diego Gutierrez, Elin Hampton, Rob Des Hotel, Matt Kiene, Ty King, Thomas A. Swyden, Joe Reinkemeyer, Dana Reston ve Dan Vebber vardır.[40]
Jane Espenson senaryoların oluşum sürecini açıkladı.[41] İlk başta, yazarlar Buffy Summers'ın yüzleşmekte olduğu duygusal sorunlar ve karanlık doğaüstü güçlerle savaşırken bu sorunlar ile nasıl yüzleştiği hakkında konuşurlardı. Daha sonra bölümün hikâyesi örgülere ve sahnelere "ayrılırdı". Reklam aralarından önce verilen örgü sahneleri anahtar anlar olarak değerlendirildi ki seyirciler şaşırıp reklam arasından sonra da bölüme takılı kalabilsinler. Senaristler daha sonra bu örgüleri sahneler ile tamamlayarak ortaya hazır bir bölüm çıkarttılar. Ayrıca senaryonun oluşumu sürecinde her sahnenin ayrıca açıklandığı bir beyaz tahta da kullandılar. Bu "ayırma" işlemi bittikten sonra bölümde ismi geçen yazar bölüm için bir özet yazar ve Whedon ya da Noxon'a kontrol ettirirdi. Ardından senarist bölümü tam bir senaryoya döker ki bu süreçte senaryo birçok taslaktan oluşur, son olarak da dizi sorumlusu hızlı bir göz gezdirir. En son elde edilen taslak ise çekim senaryosu olarak kullanılırdı.
Müzik
değiştirBuffy; Indie, rock ve pop türlerinden oluşan karışık orijinal parçalar içermektedir. Besteciler her bölüm için on dört ve otuz dakika arasında değişen fon müziklerini tasarlamak için yedi gün harcadı.[42] Christophe Beck'in açıklamasına göre Buffy bestecileri bilgisayar ile sentezleyiciler kullandılar ve bir ya da iki "asıl" numune kayıtları üretmekle sınırlandırıldılar. Buna rağmen, amaçları dizinin arka planlarında kendilerini belli edecek "dramatik" bir orkestrasyon üretmekti.[42]
Bu enstrümantal müziklerin yanı sıra, çoğu bölümde indie rock müziği çaldı ki bu müzikler genellikle karakterlerin bulundukları mekan olan The Bronze'da çaldı. Buffy müzik süpervizörü John King dedi ki "biz çok ünlü olmayan grupları burada çıkartmak istedik" ki "siz bu müzik gruplarının gerçekten burada çıktıklarına inanın."[42] Mesela, kurgusal bir grup olan Dingoes Ate My Baby grubu gerçekte var olan Four Star Mary grubu tarafından canlandırıldı.[43] Ünlü sanatçıların söylediği pop şarkıları pek ünlü olduklarını belirgin etmeyecek şekildedir, ama bazı bölümlerde gerçekten ünlü sanatçılar çıktılar ki bunlar; Sarah McLachlan,[44][45] The Brian Jonestown Massacre, Blink-182,[46] Third Eye Blind,[47] Aimee Mann[48] (kendisinin ayrıca kısa bir diyaloğu da vardır), The Dandy Warhols,[49] Cibo Matto,[50] Coldplay, Lisa Loeb, K's Choice ve Michelle Branch'dir.[51] Buffy'de kullanılan müziklerin popülerliği sonucunda dört farklı albüm piyasaya sürüldü: Buffy the Vampire Slayer: Albüm,[52] Radyo Sunnydale,[53] Once More, with Feeling Soundtrack albümü,[54][55][56] ve Buffy the Vampire Slayer: The Score albümü.
Bölüm listesi
değiştir| Sezon | Bölüm sayısı | Orijinal yayın tarihi | Nielsen reytingleri (tekrarlar dahil) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Başlangıç tarihi | Bitiş tarihi | Kanal | Sıralama | İzlenme (milyon) | Kanal sırası | ||||
| 1 | 12 | 10 Mart 1997 | 2 Haziran 1997 | The WB | 144 | 3.7[57] | 6 | ||
| 2 | 22 | 15 Eylül 1997 | 19 Mayıs 1998 | 133 | 5.2[57] | 3 | |||
| 3 | 22 | 29 Eylül 1998 | 13 Haziran 1999 | 133 | 5.3[57] | 2 | |||
| 4 | 22 | 5 Ekim 1999 | 23 Mayıs 2000 | 120 | 5.1[57] | 3 | |||
| 5 | 22 | 26 Eylül 2000 | 22 Mayıs 2001 | 120 | 4.6[58] | 3 | |||
| 6 | 22 | 2 Ekim 2001 | 21 Mayıs 2002 | UPN | 124 | 4.3[59] | 3 | ||
| 7 | 22 | 24 Eylül 2002 | 20 Mayıs 2003 | 140 | 3.9[60] | 4 | |||
Esinlenmeler ve benzetmeler
değiştirDizinin ilk senesinde, Whedon diziyi My So-Called Life'ın Gizli Dosyalar ile buluşması olarak tarif etti.[61][62] My So-Called Life, dizideki gençlik heveslerinin sempatik bir tasvirini ortaya koyuyor, The X-Files ise doğaüstü "haftanın canavarı" hikâye çizgisini tamamlıyor. Bu dizilerden başka Whedon Night of the Comet isimli filme "büyük bir tasvir" diyerek atıfta bulundu[63] ve X-Men karakteri olan Kitty Pryde'ın Buffy karakterinde muhteşem bir etkisi olduğunu belirtti.[64] Resmi olmayan rehber kitabı Dusted'ın yazarları, daha önce yayınlandı korku romanlarından, filmlerinden ve kısa hikâyelerinden; ayrıca folklor ve mitoloji gibi oldukça yaygın edebi eserlerden unsurlar kullandığı için dizinin genellikle bir pastiş olduğunu vurguladılar.[65] Nevitt ile Smith, Buffy'deki pastiş kullanımını "postmodern Gotik" olarak tanımladılar.[66] Örnek olarak, Adam karakteri Frankenstein'ın Canavarı'nı yansıtmaktadır, "Bad Eggs" bölümü Invasion of the Body Snatchers (1956) filmini yansıtmakta ve "Out of Mind, Out of Sight" bölümü de Görünmez Adam romanını yansıtmaktadır.
Buffy bölümleri genellikle derin manalar ya da mecazlar barındırmaktadır. Whedon açıkladı ki, "Bir şeyi yazarken, biz çok dikkatli bir şekilde söylemeye çalıştığımız şeyleri duygusal, politik hatta felsefi açıdan bile değerlendiriyoruz... bu gerçekten bir pop-kültür fenomeni olmaktan ziyade, her bölümde metinleri derin bir şekilde katmanlaştıran bir şey."[67] Akademisyen olan Wilcox ve Lavery, bölümlerdeki gerçek hayat sorunlarının nasıl doğaüstü mecazlara dönüştüğünü örneklerle açıkladılar:
Buffy dünyasında gençlerin yüzleştiği sorunlar edebi birer yaratıklara dönüşüyor. Bir anne kendi kızının hayatını eline geçirebilir ("Witch"); üvey babanız olmak üzere olan kişiler gerçekten kalpsiz birer robottur ("Ted"); genç bir lezbiyen doğasının şeytani olmasından korkar ("Goodbye Iowa" ve "Family"); bir kız en güzel görünümlü çocukla seks yapsa bile, o çocuğun bir canavar olduğunu keşfedebilir ("Innocence").[6]
Vampir Angel ile Buffy arasındaki aşk ilişkisi bir sürü mecaz anlamı ile doludur. Mesela, ikilinin birlikte geçirdiği tutkulu gece, vampirin ruhunu kaybetmesine sebep oldu. Sarah Michelle Gellar dedi ki: "Bu en nihai mesajdı. Bir erkekle birlikte oluyorsunuz ve birden size karşı kötü davranmaya başlıyor."[68]
Buffy, dizi boyunca Avcı olarak seçilmesi ve özgürlüğünün kısıtlanması sorunları ile uğraşır ki Avcılık görevlerini yerine getirmek için gençlik tecrübelerinin birçoğundan vazgeçmek zorunda kalır. Yaşadığı zorluklar ve nihai güçlendiğinin idrakı toplumda modern kadın ve feminist sorunlarıyla yüzleşmesi sonucu oluşan birkaç ayrılmanın tepkisidir.[69]
"Becoming, Kısım 2" bölümünde Joyce, Buffy'nin gerçekte Avcı olduğunu öğrendiğinde bir ebeveynin, çocuğunun bir eşcinsel olduğunu öğrendiğinde verdiği tepkiyi verdi ve ona "bir Avcı olmamayı" denemesini önerdi. Sahnenin sonunda ise Buffy'i evden kovdu.[70]
Oyuncu seçimi
değiştirDizide başka role sahip oldu ama başta Buffy Summers rolü için seçmelere katılan isimler arasında Julie Benz (Darla), Elizabeth Anne Allen (Amy Madison), Julia Lee (Chantarelle/Lily Houston), Charisma Carpenter (Cordelia Chase) ve Mercedes McNab (Harmony Kendall) vardır. İkinci sezonda vampir avcısı Kendra'yı oynayan Bianca Lawson ise Charisma Carpenter seçilmeden önce aslında Cordelia rolü için seçmelere katıldı.
Rolü Swans Crossing dizisinde Sydney Rutledge rolünü oynadı ve All My Children dizisinde Kendall Hart rolünü oynayan olan Sarah Michelle Gellar aldı. 1995 yılında, Gellar daha 18 yaşındayken Drama Dizisinde En Genç Lider Kadın Oyuncu başlıklı Gündüz Vakti Emmy Ödülünü kazandı. 1996 yılında ise oyuncu kadrosuna Cordelia Chase rolü için dahil oldu. Ama bir hafta süren seçmeler sonrasında Buffy rolünü deneme kararı aldı ve birkaç seçme sonrasında rolün sahibi oldu.[71]
1996 yılında, dizide Caleb rolünü alan Nathan Fillion aslında Angel rolü için seçmelere katıldı. David Boreanaz yayınlanmayan Buffy pilot bölümü yayınlanmadan önce oyuncu kadrosuna dahil edildi ama bölümde yer almadı. Fillion ise daha sonra yedinci sezonda Caleb rolünü canlandırdı ve Whedon'un başka bir yapımı olan Firefly dizisinde de rol aldı.
Anthony Stewart Head'in zaten başarılı bir oyunculuğu ve iyi bir müzik kariyeri vardır, ama yine de Amerika'da Sharon Maughan ile birlikte oynadığı yirmi tane Nescafé reklamı ile tanındı.[72] Böylelikle Rupert Giles rolünü kabul etti.
Diğer Buffy ekibinin aksine Nicholas Brendon'ın çok az oyunculuk tecrübesi vardı, bunun yerine kekemeliğini yenmeden ve oyunculuk kariyerine başlamadan önce —yapım asistanı, tesisatçı asistanı, veteriner bina görevlisi, yemek teslimatı, senaryo dağıtımcılığı, bakıcı danışmanı ve garson meslekleri de dahil olmak üzere— çeşitli mesleklerde çalıştı.[73][74] Sadece dört gün süren seçmelerden sonra Xander Harris rolünü aldı.[75] Ryan Reynolds ve Danny Strong da aynı rol için başvurdular. Strong daha sonra dizinin çoğunda yer alan yardımcı karakteri Jonathan Levinson rolünde oynadı.
Alyson Hannigan, oyuncu ekibindeki orijinal altılıdan kadroya katılan sonuncu kişidir. My Stepmother Is an Alien filmindeki rolünden sonra, 1990'lı yıllarda çeşitli reklamlarda ve televizyon programlarında yardımcı karakter rollerinde oynadı. 1996 yılında, Willow Rosenberg rolünü yayınlanmayan Buffy pilot bölümünde Riff Regan canlandırdı, ama seçmeler tekrar başladığında Hannigan başvurdu ve bu defa rol ona verildi. Hannigan, karakterine asıl bürünmesini sağlayan şeyin özellikle Willow'un bir olaya karşı verdiği tepki olduğunu açıkladı: Willow üzgün bir şekilde Buffy'e Barbie bebeğinin kendisinden küçükken alındığını söyler. Buffy, bebeği bir daha geri alıp alamadığını sorar. Willow'un cevabı ise "Çoğunu" oldu. Bu "Çoğunu" dizesini söylerken Hannigan'ın aslında üzgün olması gerekiyordu, ama bunun yerine mutlu bir ifade takınmayı seçti. Hannigan, Willow'un "çoğunu" geri aldığı için kendisiyle gurur duymasını ve mutlu hissetmesini kafasında canlandırdı. Bu durum sahnenin geri kalanını ve rolünü nasıl oynayacağına bir açıklık getirdi, bir yandan da karakterini tanımladı.[76] Bu yaklaşımı sayesinde rolü aldı.
Açılış jeneriği
değiştirHer bölümün başında verilen Buffy açılış jeneriğinde Kaliforniyalı müzik grubu Nerf Herder tarafından üretilen müziğin eşliğinde oyuncuların isimleri bulunmaktadır. DVD setinde bulunan dizinin ilk bölümünün yorum parçasında; Whedon, Nerf Herder'ın müziğini kullanmasının sebebinin Hannigan'ın önerisi olduğunu söyledi, Hannigan kendisine grubun müziğini dinlemesinde ısrar etti.[77]
Yayın geçmişi ve sendikasyon
değiştirBuffy the Vampire Slayer ilk defa ilk bölümüyle The WB kanalında 10 Mart 1997 tarihinde yayınlandı (Savannah isimli bir TV dizisinin ara sezon finali vermesinden sonra bu dizinin yerine başlayarak) ve Warner Bros. televizyon şirketinin ilk yıllarında büyümesinde önemli bir rol oynadı.[78][79] Beş sezon yayınlandıktan sonra, dizi United Paramount Network (UPN) kanalına taşındı ve bu kanalda da son iki sezonu yayınlandı. 2001 yılında, dizi Birleşik Devletler'de yerel istasyonlarda ve kablolu TV kanalı FX'te sendikasyona gitti. Yerel yayınlar 2005 yılında, FX'teki yayınlar ise 2008 yılında sona erdi ama 2013 yılında dizi FX'te tekrar yayınlanmaya başladı. Dizi, Türkiye'de CNBC-e üzerinden Eylül 2007'den itibaren yayınlandı.[80] Ocak 2010'dan itibaren Amerikan kanalı Logo TV'de sendikasyona başladı.[81] Daha sonra MTV'de de tekrar yayınlandı. Mart 2010'da, dizi Kanada'da MuchMusic ve MuchMore kanallarında yayınlanmaya başladı.[82] 7 Kasım 2010'dan itibaren, dizi 24-saat süren bir maraton ile Chiller'da yayınlanmaya başladı; daha sonra da hafta içi yayınlanmaya devam etti. Chiller ayrıca 25 Kasım 2010 tarihinde Şükran Günü'ne özel 14-saatlik bir maraton da yayınlandı.[83] 2011 yılında ise Oxygen ve TeenNick kanallarında yayınlanmaya başladı. 22 Haziran 2015'te, ABC Family kanalında başladı.
Yedinci sezon hala yapım aşamasındayken, Sarah Michelle Gellar, Entertainment Weekly'e sekizinci bir yıl için anlaşma yapmayacağını söyledi; "Bu sene gerçekten güçlü bir sezon geçirince, Düşündüm ki: 'Bu benim devam etmek istediğim şekil, en tepede, en iyi olduğumuz zamanda.'"[84] Whedon ve UPN bu nedenle Gellar'ın dahil olmayacağı, söylentilerle etrafa yayılan bir Faith dizisi de dahil olmak üzere yeni bir yan ürün dizisi çıkarma planları düşündüler, ama bu planlar hiçbir yere ulaşamadı.[85] Buffy evreni bu defa televizyon üzerinden değil de Dark Horse Comics tarafından yayınlanan bir çizgi roman serisi olan, Buffy Sezon Sekiz ile devam etti. Bu seri Mart 2007'de Whedon tarafından yayınlanmaya başladı ve "Evden Uzakta" isimli ilk hikâye örgüsünü de Whedon yazdı.[86]
15 Temmuz 2008'den önce, Buffy the Vampire Slayer bölümleri PlayStation Network tarafından PlayStation 3 ve PlayStation Portable video oyunu konsolları üzerinden indirilmeye açıldı.
Birleşik Krallık'ta, bütün dizi Sky1 ve BBC Two kanallarında yayınlandı. Önceki bölümlerin havza zaman aralığından önce düzenlendiğine dair fanların yaptığı protestolardan sonra, ikinci yayın senesinden itibaren (ikinci sezonun ortasından itibaren), BBC diziyi iki zaman aralığında yayınlamaya başladı: şiddet, sakıncalı kelimeler ve diğer kötü sahnelerin de çıkartıldığı bir aile-canlısı bir versiyonun yayınlandığı günün erken saati (genelde perşembe günleri 18:45'te) versiyonu ve bir de gece geç yayınlanan düzenlenmeyen versiyonu (bazen pazar günleri gece geç saatlerde, ama çoğu haftalarda cuma geceleri yayınlandı ki kesin zaman olarak cuma gecesi seçildi).[87] Sky1 diziyi genellikle perşembe günleri 16:00'da yayınlandı. Dördüncü sezondan sonra, BBC diziyi anamorfik 16:9 geniş ekran formatında yayınlamaya başladı. Whedon'un daha sonra dediğine göre Buffy'nin aslında hiçbir zaman bu formatta izlenmesi planlanmadı.[88] Bu iddialarına rağmen, Sky1 ve Syfy şu anda dizinin tekrarlarını geniş ekran formatında yayınlamakta.
Ağustos 2014'te, TV kanalı Pivot açıkladı ki ilk defa Buffy bölümleri yüksek-çözünürlükte yayınlanacaktır ve bu bölümler de 20th Century Fox tarafından yeniden düzenlendi.[89] Transfer ne yazık ki bazı hayranlar tarafından kabul gördü; çünkü bir takım teknik sorunlar ve format değişiklikleri dizinin sunumuna zarar verdi. Birçok sahne 16:9 ekrana sığdırılabilmesi için kesildi ve sahnelerin parlaklıkları arttırıldı ki genellikle bu yapılırken renkler değişti. Diğer sorunlar arasında kaldırılan filtreler, düzenleme hataları ve CGI hataları bulunmaktadır.[90] Dizinin proje tasarımcısı Joss Whedon ve orijinal ekipteki diğer üyeler bu durumdan hoşlanmadıklarını belirttiler.[91]
Yan ürünler
değiştirBuffy, televizyon programları, kitaplar, çizgi romanlar ve oyunlar da dahil olmak üzere birçok resmi ve gayriresmî esere ilham kaynağı oldu. Dizinin bu şekilde büyümesi sonucunda "Buffyverse" terimi ortaya çıktı ki bu terim Buffy ve ilgili hikâyelerin yer aldığı kurgusal evreni tanımlamak için kullanılmaktadır.[92] Türkiye'de ise bu terim "Buffy evreni" olarak kullanıldı.
Oluşan medya imtiyazları, resmi Buffy/Angel magazin dergileri ve Buffy evreni yardımcı kitapları gibi Buffy evreni figürleri ve hediyelik eşyalarına da ilham kaynağı oldu. Daha sonra da Eden Studios, Buffy evreni rol yapma oyunlarını yayınlamaya başladı ve Score Entertainment ise Buffy Koleksiyon Kartları Oyununu yayınlandı.
Dizinin devam serisi
değiştirBuffy the Vampire Slayer Sezon Sekiz adlı Dark Horse Comics tarafından yayınlanan çizgi roman serisidir. Televizyondan yayınlanan serinin devamı niteliğini taşır. Dizinin yaratıcısı olan Joss Whedon tarafından üretildi. İlk kez 14 Mart 2007 tarihinde basıldı. 40 sayıdan oluşur. Eylül 2011'de dokuzuncu sezonun başlayacağı duyuruldu.
Dokuzuncu sezonda önceki sezona ek olarak Angel & Faith adında bir yan hikâyeyi, Willow: Wonderland ve Spike: A Dark Place adlarındaki mini hikâyeleri içermektedir. Joss Whedon, Andrew Chambliss ve Christos Gage tarafından yazıldı. Ana hikâyelerin her biri 25 sayıdan, mini hikâyelerin her biri 5 sayıdan oluşur. Ağustos 2011 ve Eylül 2013 arası yayınlandı. Daha sonra Mart 2014 ve Ağustos 2016 arası yayınlanan onuncu sezonda sadece Buffy ve Angel & Faith yer almaktadır. Ancak "Where Are They Now" adında küçük bir hikâye de yayınlandı. Önceki sezonların aksine Joss Whedon bu sezonun yazarlığını yapmadı. Bu sezonda Buffy serisi 30 sayıdan, Angel & Faith serisi 25 sayıdan oluşur.
On birinci sezonun ise Kasım 2016'da yayına başlaması beklenmektedir. Bu sezonun sadece 12 sayıdan oluşacağı duyuruldu.
Joss Whedon aslında 1998 yılında dizinin devamı niteliğinde bir film çıkartmak istedi,[93] ama mümkün olmadı.
Angel
değiştirBir yan ürün olan Angel Ekim 1999'da Buffy'nin dördüncü sezonu ile birlikte yayınlanmaya başladı. Dizi, Buffy'nin proje tasarımcısı Joss Whedon ve yanında David Greenwalt'un yardımıyla oluşturuldu. Buffy gibi bu dizi de Mutant Enemy yayın şirketi tarafından yayınlandı. İlk başlarda Nielsen reytinglerinde Angel, Buffy'den daha yüksek reytinglere sahip oldu.[94]
David Boreanaz'a ek olarak, Angel dizisinin kadrosuna Buffy oyuncusu Charisma Carpenter (Cordelia Chase) da dahil oldu. İlk sezonda Glenn Quinn (Doyle) diziyi bıraktığında, daha önce Buffy'nin üçüncü sezonunda yinelenen karakter olarak rol alan Alexis Denisof (Wesley Wyndam-Pryce) onun yerini doldurdu. Carpenter ve Denisof'dan sonra ise Mercedes McNab (Harmony Kendall) ile James Marsters (Spike) da diziye katıldı. Buffy'de rol almakta olan bazı oyuncular ise Angel'da konuk olarak yer aldılar: Seth Green (Daniel "Oz" Osbourne), Sarah Michelle Gellar (Buffy Summers), Eliza Dushku (Faith), Tom Lenk (Andrew Wells), Alyson Hannigan (Willow Rosenberg), Julie Benz (Darla), Mark Metcalf (Efendi), Julia Lee (Anne Steele) ve Juliet Landau (Drusilla). Ayrıca Angel da ara sıra Buffy'de görünmeye devam etti.
Angel dizisi de beş sezon yayınlandıktan sonra IDW Yayıncılık tarafından yayınlanan After the Fall çizgi roman serisi ve daha sonra da Dark Horse Comics tarafından yayınlanan Angel & Faith ile devam etti.
Genişleyen evren
değiştirTV dizisinin dışında, Buffy evreni yazarlar ve sanatçılar tarafından "Buffy Evreni Genişleyen Evren"de resmi olarak genişletildi ve ürünlere dağıldı. Bu eserlerin üreticileri dizinin devamlılığını sürdürmek zorunda değillerdi. Örnek olarak, TV dizisinin senaristleri Genişleyen Evren tarafından belirlenen bilgileri kullanmak zorunda değillerdi, ama bazen eserler bu devamlılığın bazı kısımlarıyla ilişkilendirilebiliyordu.
Dark Horse Comics, Buffy çizgi romanlarını yayınlamaya 1998 yılında başladı ve hala yayınlamakta.[95] 2003 yılında, Whedon Dark Horse Comics için Fray isimli sekiz bölümlük bir mini çizgi roman serisi yazdı ve seride gelecekte yaşayan bir Avcının konusu geçiyordu. 2004 yılında Tales of the Vampires çizgi romanlarının yayınlanmasından sonra, Dark Horse Comics Buffy evreni ile ilgili çizgi roman ve resimli romanlarını yayınlamayı durdurdu. Şirket Whedon'un kırk bölüm süren Buffy the Vampire Slayer Sezon Sekiz çizgi roman serisini Mart 2007'den Ocak 2011'e kadar, televizyon dizisinin devamı niteliğinde yeni bir sekizinci sezon şeklinde yayınladı.[86] İlk hikâye örgüsü Whedon tarafından yazıldı ve "Evden Uzakta" olarak adlandırıldı ki oldukça iyi tepkiler aldı, çok satanlar listesinde ise birbirine rakip olan DC ve Marvel'ın eserlerinin arasında yer aldı.[96] Ayrıca "Evden Uzakta" hikâyesinden sonra yayınlanan "Gelecek Yok" bölümünde Faith karakteri geri döndü ve "Zamanın Oyunu" bölümü ise Fray serisi ile eş zamanlı gitti. Dark Horse daha sonra Sezon Sekiz'in devamı olarak 2011 yılında başlayan Buffy the Vampire Slayer Sezon Dokuz ve 2014 yılında başlayan Buffy the Vampire Slayer Sezon On ile devam ettirdi.
Pocket Books yayınevi, Buffy romanlarını yayınlama lisansına sahiptir ve 1998'den beri altmıştan fazla roman yayınladılar. Bu romanlar bazen karakterler hakkında bilinmeyenleri açıkladı; mesela, Go Ask Malice isimli bir romanda Faith'in Sunnydale'e gelişi detaylı bir şekilde anlatıldı. Son zamanlarda çıkan romanlar arasında Carnival of Souls, Blackout, Portal Through Time, Bad Bargain ve The Deathless bulunmaktadır.
Beş adet resmi Buffy video oyunu oyun konsollarında yayınlandı.[97] Özellikle 2002'de Xbox için çıkan Buffy the Vampire Slayer isimli bir oyunu ile 2003'te Nintendo GameCube, Xbox ve PlayStation 2 için çıkan Chaos Bleeds isimli oyunu tanındı.[98]
Geliştirilmemiş yan ürünler
değiştirBuffy ve Angel dizilerinin popülerliği kurgusal 'Buffy evreninde' daha çok ekrana-dayalı ürünler üretme girişimine kaynak oldu. Bu projeler geliştirilmeden kaldı ya da bazen hiç yayınlanmadı. 2002 yılında, tartışmada olan iki tane potansiyel yan ürün bulunmaktaydı: Buffy Animasyon Serisi ve Ripper. Buffy Animasyon Serisi, Buffy dizisinin konusuna dayalı olan bir televizyon animasyon dizisiydi; Whedon ve Jeph Loeb dizinin yönetici yapımcılığını üstlendiler ve TV dizisindeki oyuncuların çoğu kendi karakterlerini seslendirmek için ekibe dahil oldu. 20th Century Fox, bu diziyi geliştirmeye ve başka bir kanala satma işine ilgi gösterdi. 2004 yılında üç dakikalık bir pilot bölümü hazırlandı, ama hiçbir zaman devam etmedi. Whedon, The Hollywood Reporter dergisine şunu dedi: "Dizimiz için bir yuva bulamadık. Kendi ekibimizin oluşturduğu elimizde altı yedi tane senaryomuz bulunmaktaydı – ama kimse istemedi."[99] Ne pilot bölümü ne de senaryolar davet endüstrisi dışında hiçbir yerde gösterilmedi, yine de yazar Jane Espenson program için yazdığı senaryolarının bazılarından alıntılar yayınladı.[100][101]
Ripper aslında Anthony Stewart Head tarafından canlandırılan Rupert Giles karakterini konu alan bir TV dizisi olması için planlandı. Son zamanlarda açıklanan bilgilere göre ise eğer Ripper üretilseydi, ya bir TV filmi ya da DVD filmi olacaktı.[102] 2007 yılına kadar filmin çıkmasıyla ilgili söylentiler vardı; çünkü Joss Whedon, BBC'de 90 dakikalık bir Ripper özel bölümü için konuşmaların neredeyse hazır olduğunu[103] ve hem Head'in hem de BBC'nin bunu desteklediğini açıkladı.
2003 yılında, Buffy Animasyon Serisi ve Ripper hakkındaki ilk halka açık tartışmadan bir yıl sonra, Buffy sona yaklaşıyordu. Yan ürünlerin tartışıldığı bu zamanda Espenson dedi ki, "Sanırım Marti, Joss ile Avcı Okulu hakkında konuştu ve Tim Minear da yine Joss'a Faith ile motorsikleti hakkında bir şeyler söyledi. Sanırım ortada fikirler biraz karışmış."[104] Espenson, Avcı Okulu yan ürününde yeni avcıların ve belki de Willow Rosenberg'ün olacağını, ama Whedon'un bu yan ürünün o kadar da iyi bir fikir olarak görmediğini açıkladı.[105][106]
Dushku, Faith karakterini konu alan bir Buffy evreni TV dizisinde oynayabileceğini söyledi ama daha sonra onun yerin Tru Calling dizisinde oynamak için anlaştı. Dushku, IGN'e şunu dedi: "Gerçekten yapması zor bir şey olurdu, zorluklarla baş etmek istemediğimden değil, ama Buffy'den hemen sonra gelmesi, bence Buffy'nin yerinin doldurulması için bundan daha büyüğü gerekliydi."[107] Tim Minear iptal edilen dizi hakkındaki bazı fikirleri açıkladı: "Dizinin ana konusu aslında Faith'in Kung Fu ile tanışması olacaktı. Faith, muhtemelen bir motosikletin üzerinde, dünyayı dolaşacak ve bu koca dünyada kendi ait olduğu yeri bulmaya çalışacaktı."[108]
2004 yazı sıralarında, Angel dizisinin finalinden sonra, Spike hakkında bir film fikri ortaya atıldı.[109] Filmin yönetmenliğini Tim Minear ve baş rollerini ise James Marsters ile Amy Acker üstlenecekti, yardımcı karakter olarak da Alyson Hannigan bulunacaktı.[110] 2006 Saturn Ödülleri sonrasında, Whedon konsepti hazırladığını ama geri bildirim beklediğini açıkladı.[111]
Eylül 2008'de, Sci-Fi Wire Sarah Michelle Gellar ile bir mülakat yaptı ve Gellar da en efsanevi rolüne geri dönmeyi öylece reddetmeyeceğini söyledi: "Asla asla deme" diye devam etti. Daha sonra "Orijinal Buffy filminin çok tutulmamasının nedenlerinden birisi olarak insanla Kristy'yi suçladı, ama suç onun değildi-hikâye anlatılabilecek kadar kısa değildi," dedi. "Ayrıca Buffy'nin 'başlangıcı, ortası ve sonunun' çok hızlı bir şekilde geçeceğinden endişeliyim. ... Bana iyi bir senaryo verirsin; bana işe yarayacağını gösterirsin ve tabii ki seyircinin bunu kabul edeceğini gösterirsin, [ve] ondan sonra muhtemelen orada olurum. Benim şartlarım bunlar."[112]
Kültürel tepki
değiştir
Hayran kitlesi ve hayran filmleri
değiştirBuffy dünyasının popülerliği birçok internet sitesine, çevrimiçi tartışma forumlarına, Buffy hayran kurgu eserlerine ve birkaç resmi olmayan hayran-yapımı ürünlerine ilham kaynağı oldu.[113] Dizinin bitişinden sonra, Whedon asıl amacının yaptığı dizinin "kült" bir televizyon dizisi olması ve "fanatik, neredeyse deli bir hayran kitlesine" sahip olması olduğunu söyledi.[114]
Popüler kültürde Buffy
değiştirPopüler kültür atıflarını sıkça espri amacıyla kullanan dizinin kendisi daha sonra video oyunlarında, çizgi romanlarda ve televizyon dizilerinde kullanılan bir popüler kültür göndermesi haline geldi; birçok kez de parodileri çıktı ve taklitleri yapıldı. Sarah Michelle Gellar birkaç parodi skecinde yer aldı; bunlardan birisi Saturday Night Live skeçidir ki bu skeçte Avcı Seinfeld evrenine gider[115] ve bir diğeri de Robot Chicken adlı programın yaptığı eğer Buffy sezon sekiz olsaydı adlı skecinde sesini kullandı.[116]
"Buffy", bir sosyal mediya sitesi olan Facebook ile entegre edilen bir HTC cep telefonu için kod-adı oldu.[117]
ABD televizyon reytingleri
değiştir| Sezon | Bölüm sayısı | Orijinal yayın tarihi | Nielsen reytingleri (tekrarlar dahil) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Başlangıç tarihi | Bitiş tarihi | Kanal | Sıralama | İzlenme (milyon) | Kanal sırası | ||||
| 1 | 12 | 10 Mart 1997 | 2 Haziran 1997 | The WB | 144 | 3.7[57] | 6 | ||
| 2 | 22 | 15 Eylül 1997 | 19 Mayıs 1998 | 133 | 5.2[57] | 3 | |||
| 3 | 22 | 29 Eylül 1998 | 13 Haziran 1999 | 133 | 5.3[57] | 2 | |||
| 4 | 22 | 5 Ekim 1999 | 23 Mayıs 2000 | 120 | 5.1[57] | 3 | |||
| 5 | 22 | 26 Eylül 2000 | 22 Mayıs 2001 | 120 | 4.6[58] | 3 | |||
| 6 | 22 | 2 Ekim 2001 | 21 Mayıs 2002 | UPN | 124 | 4.3[59] | 3 | ||
| 7 | 22 | 24 Eylül 2002 | 20 Mayıs 2003 | 140 | 3.9[60] | 4 | |||
Ödüller ve adaylıklar
değiştir1999'da yayınlanan, bütün bölüm boyunca hiçbir karakterin konuşmadığı "Hush" adlı bölümünün Emmy Ödülü adaylığı[118] da dahil olmak üzere Buffy birçok sayıda ödül kazandı ve aday gösterildi. 2001'de yayınlanan, hiç fon müziği olmayan ve yalnızca diegetic müziği olan "The Body" bölümü 2002 yılında bir Nebula Ödülü için aday gösterildi.[119] 2001'de yayınlanan "Once More, with Feeling" isimli müzikal bölümü büyük bir beğeni aldı,[120] ama "kazara" Emmy adaylığı oy kutusunda atlandı.[121] Daha sonra Channel 4'un "En İyi 100 Müzikal" listesinde yer aldı.[122] 2001'de, Sarah Michelle Gellar dizideki rolü için bir drama TV dizisindeki En İyi Kadın Oyuncu Altın Küre Ödülüne aday gösterildi,[123] ayrıca yine En İyi Kadın Oyuncu dalında Teen Choice Ödülü ve Saturn Ödülüne aday gösterildi.[124] Dizinin "The Gift" bölümü 60. Altın Saatler Emmy Ödülleri'nde Drama Kategorisinde Televizyon'un En Unutulmaz Anı ödülünü kazandı,[125] ayrıca The X-Files, Grey's Anatomy, Brian's Song ve Dallas dizileri arasında yarışarak ödülü kazandı. Yine de ödülün verilişi diğer ödüller ile birlikte yayınlanmadı.
Dizi hem Emmy hem de Altın Küre ödülleri için aday gösterilip, toplamda üç Emmy kazandı. Yine de, öncül Emmy kategorilerindeki tartışmalar TV eleştirmenleri arasında anlaşmazlığa sebep oldu ve akademi tarafından 2003'te yayından kaldırılmasından sonra dizinin anısına bir etkinlik düzenleme kararı alındı.[126]
"En İyi..." listeleri
değiştirTV Guide'ın' yaptığı TV Guide'ın Tüm Zamanların En İyi 50 TV Programı listesinde 41. sırada, Empire'ın "Tüm Zamanların En İyi 50 TV Programı" listesinde ikinci sırada, The Hollywood Reporter'ın "Hollywood'un 100 En Beğenilen TV Programı" listesinde 27. sırada,[127] TV Guide'ın 2004 ve 2007 yıllarında "Tüm Zamanların En İyi Kült Yapımları" listesinde üçüncü sırada[128] ve Time dergisinin "Tüm-Zamanların En İyi 100 Programı" listesinde yer aldı.[129] 2013 yılında, TV Guide ayrıca diziyi "Tüm Zamanların En İyi 60 Draması" listesine de dahil eder[130] ve "Tüm Zamanların En İyi 60 Dizisi" listesinde #38 numaraya yerleştirdi.[131] Ayrıca AOL TV Buffy dizisine Tüm Zamanların En İyi "üçüncü" Okul Dizisi dedi.[132] 2016 yılında, Rolling Stone diziyi Tüm Zamanların En Mükemmel 100 TV Programı listesinde #38 numaraya yerleştirdi.[133]
Temalar
değiştirJoss Whedon, hikâyelerinde birçok ortak tema barındırır ki bu temaları Buffy'de de görmek mümkündür. Güçlü kadın karakterler ise bu temaların en başında gelir. Feminizm destekçisi olarak, Whedon yaptığı çalışmalarda süper güçleri olan genç kızlar oluşturmaktan hoşlanır. Buffy ve Willow buna örnek olarak verilebilir. Ayrıca eşcinselliği dizinin birçok yerinde görmek mümkündür. Ana karakterlerden Willow ve Tara (daha sonra Willow ve Kennedy), eşcinseldirler. Yardımcı karakterlerden ise Larry Blaisdell ve Scott Hope buna örnek olarak verilebilir. Hatta, Buffy'nin yedinci sezondan sonrasını anlatan sekizinci sezon çizgi romanlarında, Buffy ve Satsu eşcinsel ilişkiye girdiler, Spike ve Angel el ele tutuşurken görülür, Dawn'ın da eşcinsel olduğu işlendi.
Dizinin bir başka teması sıkı diyaloglardır. Karakterlerin konuşmaları ve yaptıkları espriler, birçok hikâyeye, sinemaya, çizgi romana ve müzik kültürüne gönderme yapmaktadır. Bazıları hemen fark edilebilir, bazılarını ise fark etmek daha zordur. Ölüm kavramı teması ise oldukça sık görülen temalardandır. Buffy evreninde, herkes her an için ölebilir. Yardımcı karakterler sıklıkla ölürken, ana karakterlerin öldüğü de görüldü. Ancak ölüm sürekli bir durum değildir; çoğu karakter öldükten sonra bir şekilde geri gelir. Buffy iki kez öldü, mesela. Tara Maclay, Jenny Calender, Joyce Summers ve Müdür Snyder ölüp de dönmeyen önemli karakterlerdir. Ama onların dışında; Harmony Kendall ölüp vampir olarak geri döndü. Angel ikinci sezon finalinde ölüp, üçüncü sezonda geri döndü. Spike yedinci sezon finalinde ölüp, Angel dizisinin beşinci sezonunda geri döndü. Warren Mears altıncı sezonun sonunda ölüp, sekizinci sezonda geri döndü.
Dizinin neredeyse bütün bölümlerinde görülen ilişkiler teması da vardır. Sorunsuz devam edip mutlu sonla biten ilişkileri sıkıcı bulan Whedon, genelde her ilişkiyi mutsuz sonla bitirdi. Buffy ve Angel ilk birlikte olduklarında, Angel ruhunu kaybedip vampire dönüştü ve Buffy'i öldürmeye çalıştı ki daha sonra üçüncü sezon finalinde Sunnydale'i ve Buffy'i terk eder. Buffy ve Riley, sorunsuz giden bir ilişki gibi gözükse de, Buffy'nin feminen davranışlarına dayanamayan Riley, Buffy'i terk eder. Buffy ve Spike ilişkisinin sonu ise, Spike'ın Buffy'e tecavüz etmeye kalkması ve en son olarak da yedinci sezon finalinde Spike'ın ölmesiyle biter. Aynı şekilde, Willow ve Tara mutlu bir birliktelik yaşarken Tara vurularak ölür, Anya ve Xander'ın düğün günlerinde ise, Xander onu terk eder.
Whedon'a göre aile, içinde doğduğun insanlar değil, birlikte olmayı seçtiğin insanlardır. Buffy, Xander, Willow ve Giles, birbirleriyle birlikteyken, biyolojik ailelerinden daha çok mutludurlar. Bu gerçeğin altı, "Family" adlı bölümde de çizildi; Tara'nın ailesi, Tara'yı kendi rızası olmaksızın götürmek isteyince, bütün Scooby Çetesi, Tara'nın önüne geçer ve "Önce bizi geçmelisiniz," derler. Tara'nın babası onlara "Siz de kim oluyorsunuz?" diye sorunca, Buffy'nin verdiği cevap bu gerçeği bir kez daha gözler önüne serer: "Biz bir aileyiz." Aile teması bir yana, babalık teması ayrı işlendi. Buffy evreninde, babalar genelde kötü karakter olarak gösterildi. Buffy'nin babası, onu ve annesini terk eder. Xander'ın babası bir alkoliktir ve oğluyla karısına genelde kötü davranmaktadır. Buffy için baba figürünü Giles üstlendi, ancak o bile zaman zaman kötü ve sert bir karakter olarak gösterilir ve birkaç kez Sunnydale'i terk eder.
DVD çıkış tarihleri
değiştir| DVD | Tarih | ||
|---|---|---|---|
| ABD/Kanada | [134] BK | Avustralya | |
| 1. Sezon | 15 Ocak 2002 | 27 Kasım 2000 | 20 Kasım 2000 |
| 2. Sezon | 11 Haziran 2002 | 21 Mayıs 2001 | 15 Haziran 2001 |
| 3. Sezon | 7 Ocak 2003 | 29 Ekim 2001 | 22 Kasım 2001 |
| 4. Sezon | 10 Haziran 2003 | 13 Mayıs 2002 | 20 Mayıs 2002 |
| 5. Sezon | 9 Aralık 2003 | 28 Ekim 2002 | 29 Kasım 2002 |
| 6. Sezon | 25 Mayıs 2004 | 12 Mayıs 2003[135] | 20 Nisan 2003 |
| 7. Sezon | 16 Kasım 2004 | 5 Nisan 2004[136] | 15 Mayıs 2004 |
| The Chosen Collection (1.-7. Sezonlar) | 15 Kasım 2005[137] | — | — |
| The Complete DVD Collection (1.–7. Sezonlar) | — | 31 Ekim 2005 | 23 Kasım 2005 |
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "Watch Buffy the Vampire Slayer Online". Hulu. 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2016.
- ^ "The Dual Network Rule". Federal Communications Commission. 15 Mayıs 2001. 3 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ "Generation M: Media in the Lives of 8–18 Year Olds" (PDF). Kaiser Family Foundation. 9 Mart 2005. 4 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ a b Dillard, Brian J. "Buffy the Vampire Slayer [TV Series]". AllMovie. 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2012.
- ^ Harrington, Richard (30 Eylül 2005). "Joss Whedon's New Frontier". The Washington Post. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2016.
- ^ a b c Wilcox, Rhonda V.; David, Lavery (Nisan 2002). "Önsöz". Fighting the Forces: What's at Stake in Buffy the Vampire Slayer. Rowman & Littlefield. xix. ISBN 978-0-7425-1681-6.
- ^ a b Rosenberg, Alyssa (8 Mart 2017). "The villains on 'Buffy the Vampire Slayer' showed just how pervasive misogyny can be". The Washington Post. 12 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2017.
- ^ "Then/Now: The Cast of 'Buffy the Vampire Slayer'". Fox News. 18 Şubat 2010. 30 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2014.
- ^ Dibdin, Emma (1 Mayıs 2013). "'Buffy the Vampire Slayer' Greatest Episodes: Friday Fiver". Digital Spy. 17 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2014.
- ^ Boon, Rachael (21 Ocak 2014). "Marc Blucas on living with Buffy fame". The Straits Times. 22 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2014.
- ^ "Buffy the Vampire Slayer". IGN. 26 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2014.
- ^ Lipsitz, Jordana (23 Ocak 2017). "11 'Buffy The Vampire Slayer' Fan Theories To Sink Your Teeth Into, From Dawn's Origins To Dracula". Bustle. 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2017.
- ^ Cruise, Jennifer (2003). Glenn Yeffeth (Ed.). Seven Seasons of Buffy: Science Fiction and Fantasy Writers Discuss Their Favorite Television Show. Amerika Birleşik Devletleri: BenBella Books. s. 85. 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2017.
- ^ Bastién, Angelica Jade (9 Mart 2017). "The Enduring Legacy of Buffy the Vampire Slayer, 20 Years Later". Vulture. 4 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2017.
- ^ "Episode Guide - Hell's Bells". BBC. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2017.
- ^ Moore, Trent (12 Eylül 2017). "The 25 greatest standalone TV episodes of the past 25 years". Syfy Wire. 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2017.
- ^ VanDerWerff, Todd (12 Aralık 2012). "10 episodes that show how Buffy The Vampire Slayer blew up genre TV". A. V. Club. 10 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2017.
- ^ Portillo, Esmeralda (1 Nisan 2017). "What Makes Buffy Still Relevant and Enjoyable Today". IGN Africa. 12 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2017.
- ^ Taylor, Josh (17 Mart 2017). "Buffy saved me and the world. A lot". Crikey. 17 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2017.
- ^ "Buffy the Vampire Slayer: Television with a Bite", Buffy sekizinci sezon DVD seti, Disk altı, 2003
- ^ a b Billson, Anne (5 Aralık 2005), "Buffy the Vampire Slayer (BFI TV Classics)'", British Film Institute, ss. 24-25
- ^ Gottlieb, Allie (26 Eylül 2002). "Buffy's Angels". Metroactive.com. 3 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016.
- ^ Havens, Candace (1 Mayıs 2003). Joss Whedon: The Genius Behind Buffy'. Benbella Kitapları,. s. 51.
- ^ Holder, Nancy., Golden, Christopher. (2011). Watcher's Guide Cilt 1. Simon & Schuster. ss. 247-248.
- ^ Havens, Candace (1 Mayıs 2003). Joss Whedon: The Genius Behind Buffy. Benbella Kitapları. s. 23.
- ^ Brundage, James (1999). "'Buffy the Vampire Slayer' film review". Filmcritic.com. 17 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016.
- ^ "Buffy the Vampire Slayer (1992)". Rotten Tomatoes. 28 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2016.
- ^ Golden, Christopher; Holder, Nancy (1 Ekim 1998). Watcher's Guide Cilt 1. Simon & Schuster. ss. 249-250.
- ^ Said (2005). "Interview with Joss Whedon by SF Said". Shebytches.com. 12 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Wilcox, Rhonda (Nisan 2002). Fighting the Forces: What's at Stake in Buffy the Vampire Slayer. Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-1681-6. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016.
- ^ Rose, Lacey; Guthrie, Marisa (9 Mart 2012). "The Art of Picking TV Titles: 9 Do's and Don'ts". The Hollywood Reporter. 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2012.
- ^ Topping, Keith (1 Aralık 2004). Slayer. Virgin Publishing. s. 7.
- ^ "Buffy, The Vampire Slayer, Forgotten Premiere Trailer". Tvobscurities.com. 16 Temmuz 2003. 22 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016.
- ^ Yovanovich, Linda (14 Temmuz 1997). "Young Blood". OnSat.
- ^ "Buffy the Vampire Slayer film locations". Movie-locations.com. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2016.
- ^ Doux, Billie (Ocak 2003). "Our Very Own Buffy and Angel Location Tour". 16 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2017.
- ^ "Oviatt Library In The Media". CSUN Oviatt Library Website. 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2016.
- ^ Gail Berman and Fran Kuzui came to Whedon to ask if he wanted to do the TV series. Golden and Holder. s. 241.
- ^ "Buffy Episode Guide". BBC. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2016.
- ^ "List of Buffy Writers". TV.com. 4 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2016.
- ^ Espenson, Jane (2003). "The Writing Process". JaneEspenson.com. 11 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2013.
- ^ a b c "Buffy: Inside the Music", Buffy the Vampire Slayer Complete Fourth Season DVD set, disk 3, 20th century Fox, 13 Mayıs 2002
- ^ "Four Star Mary Bios". Four Star Mary. 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ "BBC Cult Buffy Trivia – 'Becoming, Part Two'". BBC. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ "BBC Cult Buffy Trivia – 'Grave'". BBC. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ "BBC Cult Buffy Trivia – 'Something Blue'". BBC Cult Buffy Trivia. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ "'Faith, Hope, and Trick' at BuffyGuide". BuffyGuide. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ "BBC Cult Buffy Trivia – 'Sleeper'". BBC. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ "BBC Cult Buffy Trivia – 'Triangle'". BBC. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ "Cibo Matto Press Release". Cibo Matto Official Website. 23 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ "BBC Cult Buffy Trivia – 'Tabula Rasa'". BBC. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ "'Buffy the Vampire Slayer: The Album' at Amazon". Amazon. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ "'Radio Sunnydale' Album at Amazon". Amazon. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ "'Once More With Feeling!' Album at Amazon". Amazon. 16 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ "List of Buffy Albums at Buffy World". BuffyWorld. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ "Buffy Albums List at BuffyGuide". BuffyGuide. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ a b c d e f g h "Rétrospective Buffy Contre Les Vampires" (Fransızca). Audiences USA. 30 Aralık 2010. 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2015.
- ^ a b "Episode List: Buffy the Vampire Slayer". TV Tango. 3 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2015.
- ^ a b "Episode List: Buffy the Vampire Slayer". TV Tango. 4 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2015.
- ^ a b "Episode List: Buffy the Vampire Slayer". TV Tango. 4 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2015.
- ^ "Joss Whedon: Executive Producer of Angel". Cityofangel.com. 2006. 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ Flowers, Phoebe (16 Haziran 2004). "Sixth season was last great one for Buffy – Dvd Review". Tvshows.nu. 2 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ P., Ken (23 Haziran 2003). "An Interview with Joss Whedon". IGN. 12 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2013.
- ^ Whedon, Joss (27 Şubat 2004). "Kitty Pryde influenced Buffy". Whedonesque.com. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ Miles, Lawrence (Kasım 2003). "Mad Norwegian Press". Dusted.
- ^ Nevitt, Lucy; Smith, Andy William (Mart 2003). "Family Blood is always the Sweetest: The Gothic Transgressions of Angel/Angelusby". Refractory: a Journal of Entertainment Media. 1 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ Shuttleworth, Ian (11 Eylül 2003). "Bite me, professor". Financial Times, The New York Times'taki mülakatı referans göstererek. 4 Ekim 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2020.
- ^ "Bye-Bye Buffy". CBSnews.com. 20 Mayıs 2003. 2 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ Kaveny, C. (7 Kasım 2003). What Women Want: 'Buffy,' the Pope, and the New Feminists. Commonweal. ss. 18-24.
- ^ Stafford, Nikki (1 Aralık 2007). Bite Me!: The Unofficial Guide to Buffy the Vampire Slayer: The Chosen Edition. ECW Press. s. 182. ISBN 1-55022-807-2.
- ^ Havens. ss. 35-36.
- ^ His long-lasting fame as the romantic and intriguing coffee guy is gradually being replaced by his new image as librarian in Buffy. Golden & Holder. s. 210.
- ^ "Biography". NickBrendon.com. 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2016.
- ^ Kappes, Serena (Mayıs 2001). "Xander Slays His Demon". Nickbrendon.com, orijinal olarak People.com üzerinden. 12 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2016.
- ^ Brendon said 'Four days. That's fast'. Golden & Holder. s. 199.
- ^ Golden & Holder. s. 202.
- ^ Buffy the Vampire Slayer first season DVD set, disk 1, 20th century Fox, 2000
- ^ "Generation M: Media in the Lives of 8–18 Year Olds" (PDF). Kff.org. 9 Mart 2005. 4 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2013.
- ^ Schneider, Michael; Adalian, Josef (29 Haziran 2006). "WB revisits glory days". Variety. 18 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2013.
- ^ "CNBC-e'den tiryakilerine selam!". ntv.com.tr. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2016.
- ^ "Buffy wants her MTV, and Logo too". AfterEllen.com. 14 Aralık 2009. 14 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2010.
- ^ "Buffy the Vampire Slayer at MuchMusic.com". MuchMusic.com. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2010.
- ^ ""Buffy" Tv Series to air on Chiller Network from November 2010". Variety. 20 Ekim 2010. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2010.
- ^ "Stake Out". Entertainment Weekly. 26 Şubat 2003. 21 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ Haberman, Lia (11 Şubat 2003). "A Buffy-less "Buffy"? Have Faith". E! Online. 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ a b Brown, Scott (18 Temmuz 2006). "First Look: The new 'Buffy' comic". Entertainment Weekly. 8 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2009.
- ^ Burr, Vivien (Mart 2003). "Buffy vs the BBC: Moral Questions and How to Avoid Them". Slayageonline.com. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ "Angel Creator Joss Whedon Sees Evolution of TV Shows on DVD". Video Store Mag. 28 Ağustos 2003. 2 Şubat 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ Diaz, Eric (22 Ağustos 2014). "With BUFFY THE VAMPIRE SLAYER Coming to HD, Can a Blu-ray Be Far Behind?". Nerdist. 25 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2014.
- ^ Duhaime-Ross, Arielle (15 Aralık 2014). "Fox's sad attempt at revamping Buffy is ruining the slayer". The Verge. 8 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2015.
- ^ O'Neal, Sean (15 Aralık 2014). "Fox is making Buffy widescreen and Joss Whedon isn't happy". The A.V. Club. 28 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2015.
- ^ Walton, Andy (18 Şubat 2004). "Slang-age in the Buffyverse". CNN. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ Hontz, Jenny; Petrikin, Chris (5 Haziran 1998). "Whedon, Fox vamping". Variety. 7 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2008.
- ^ Wahoske, Matthew J. "Nielsen Ratings For Buffy The Vampire Slayer, Angel, And Firefly". Insightbb.com. 16 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ "Buffy the Vampire Slayer#1". Dark Horse Comics. 23 Eylül 1998. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2016.
- ^ "DC Comics Month-to-month Sales: April 2007". The Beat. 5 Haziran 2007. 13 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2007.
- ^ "Buffy the Vampire Slayer". GameSpot. 16 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ "BBC – Buffy: Chaos Bleeds". BBC. 20 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ Hockensmith, Steve (16 Mayıs 2003). "Dialogue with 'Buffy' creator Joss Whedon". The Hollywood Reporter. 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2010.
- ^ Espenson, Jane (9 Mayıs 2006). "Reading what's been written to sound written as it's spoken". Janeespenson.com. 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2016.
- ^ Espenson, Jane (11 Mayıs 2006). "Sorry, JVC, but it's simply true". Janeespenson.com. 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2016.
- ^ "Ripper". UK Buffy the Vampire Slayer ve Angel Magazine, 80. Titan Magazines. Aralık 2005. s. 19.
- ^ "Comic-Con: Joss Whedon panel report". Tvsquad.com. 5 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2010.
- ^ "Dear Jane". BBC.co.uk. 3 Temmuz 2003. 8 Temmuz 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2013.
- ^ "Way Interesting Buffy Bits (Courtesy Jane E & Others". Ain't It Cool News. 21 Mart 2003. 27 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2013.
- ^ "Spin-offs stop spinning". BBC.co.uk. 24 Mart 2003. 5 Nisan 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2013.
- ^ Kuhn, Sarah (28 Mayıs 2003). "An Interview with Eliza Dushku". IGN. 2 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2013.
- ^ "Kung Fu Faith". BBC.co.uk. 14 Nisan 2003. 14 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2013.
- ^ "Spike TV movie on the cards?". Whedonesque.com. 9 Mayıs 2004. 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2016.
- ^ Saney, Daniel (28 Eylül 2005). "Whedon eyes Willow for Spike movie". Digitalspy.co.uk. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2016.
- ^ "Video interview with Joss from the Saturn Awards". Whedonesque.com. 15 Şubat 2006. 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2016.
- ^ "Sarah Michelle Gellar - New "Buffy" Movie - A Film Wouldn't Work". Sci-Fi Wire. 22 Ocak 2008. 10 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2010.
- ^ Newitz, Annalee (8 Haziran 2006). "Fan Films Reclaim the Whedonverse". Wired. 10 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2014.
- ^ Pender, Patricia (19 Haziran 2014). "Vampires beware: Buffy is the unslayable pop culture text". The Conversation. 6 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2014.
- ^ "SNL Transcripts: "Buffy the Vampire Slayer". Snltranscripts.jt.org. 20 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2016.
- ^ "SMG to voice herself in Seth Green's show "Robot Chicken"". Whedonesque.com. 12 Şubat 2005. 10 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2016.
- ^ "The Facebook Phone: It's Finally Real and Its Name Is Buffy". AllThingsD. 21 Kasım 2011. 2 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2011.
- ^ Adalian, Joseph; Schneider, Michael (21 Temmuz 2000). "First Family Takes on Mob: 'Wing,' 'Sopranos' take 18 Emmy noms each". Daily Variety. s. 1.
- ^ "The Locus Index to SF Awards: 2002 Nebula Awards". Locus. 5 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2011.
- ^ "The Locus Index to SF Awards: 2003 Nebula Awards". Locus. 5 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2011.
- ^ Hiatt, Brian (27 Haziran 2002). "Emmys leave Buffy off the ballot". Entertainment Weekly. 21 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2015.
- ^ "Buffy and other Favourite Musicals". London Evening Standard. 9 Mart 2013. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2016.
- ^ "The 58th Annual Golden Globe Awards (2001)". GoldenGlobes.com. Hollywood Foreign Press Association (HFPA). 19 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2015.
- ^ "Teen Choice Awards - 2001". Awards and Winners. 28 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2015.
- ^ ""Buffy The Vampire Slayer" Tv Series has won an Emmy Award !!!". Whedon.info. 22 Eylül 2008. 10 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2016.
- ^ O'Neil, Tom (9 Temmuz 2010). "'True Blood' breaks the Emmy vampire curse". Los Angeles Times. 5 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2010.
- ^ "Hollywood's 100 Favorite TV Shows". The Hollywood Reporter. 16 Eylül 2015. 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2016.
- ^ "TV Guide Names the Top Cult Shows Ever". TV Guide. 29 Haziran 2007. 6 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2011.
- ^ Poniewozik, James (6 Eylül 2007). "The 100 Best TV Shows of All-Time". Time. 18 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2016.
- ^ Roush, Matt (25 Şubat 2013). "Showstoppers: The 60 Greatest Dramas of All Time". TV Guide. 6 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2016.
- ^ Fretts, Bruce; Roush, Matt (23 Aralık 2013). "TV Guide Magazine's 60 Best Series of All Time". TV Guide. 6 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2015.
- ^ "Best School Shows of All Time". AOL TV. Aol, Inc. 26 Ağustos 2008. 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012.
- ^ Sheffield, Rob (21 Eylül 2016). "100 Greatest TV Shows of All Time". Rolling Stone. 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
- ^ "North American Buffy DVD Release Dates". TVShowsOnDVD. 19 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ "Buffy Season 6 details". The Digital Fix. 15 Mart 2003. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ "Buffy Season 7 in April". The Digital Fix. 9 Mart 2004. 2 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
- ^ "Double Dip Digest: Buffy". IGN. 1 Aralık 2005. 2 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008.
Konuyla ilgili yayınlar
değiştir- Michael Adams: Slayer Slang: A Buffy the Vampire Slayer Lexicon, Oxford University Press, 2003, ISBN 0-19-516033-9
- Lorna Jowett: Sex and the Slayer. A Gender Studies Primer for the Buffy Fan. Wesleyan University Press, Middletown 2005, ISBN 0-8195-6758-2
- Andrew Milner: "Postmodern Gothic: Buffy, The X-Files and the Clinton Presidency", Continuum: Journal of Media and Cultural Studies, Cilt. 19, No. 1, 2005, s. 103–116
- James B. South ve William Irwin: Buffy the Vampire Slayer and Philosophy: Fear and Trembling in Sunnydale. Open Court Books, Chicago 2003, ISBN 0-8126-9531-3
- Gregory Stevenson: Televised Morality. The Case of Buffy the Vampire Slayer. Hamilton Books, Dallas 2003, ISBN 0-7618-2833-8
- Rhonda Wilcox ve David Lavery (Hrsg.): Fighting the Forces. What's at Stake in Buffy the Vampire Slayer. Rowman and Littlefield Publ., Lanham 2002, ISBN 0-7425-1681-4
- Valentina Signorelli. "L'Essere-per-la-Morte in Buffy The Vampire Slayer - analisi ontologico-esistenziale dell'universo audiovisivo creato da Joss Whedon". Roma, Universitalia Editore, 2012, ISBN 978-88-6507-309-4
Dış bağlantılar
değiştir
