Dalgıçlık

Dalgıçlık veya dalıcılık, su altında kalmak üzere suya dalma sporu. Bu sporda nefes alma aygıtları kullanıldığı gibi, bu aygıtlar olmadan da bu spor yapılabilmektedir.

Tarihi

İnsanlar çok eski çağlardan beri değişik aparatlar kullanarak su altında daha uzun süreler kalmayı denemiştir. MÖ 500 yıllarına ait resimlerde su altında, hayvan derilerinden yapılmış tulumlar içindeki havayı soluyarak avlanan Eski Yunan dalgıçlar betimlenmiştir. Özellikle Amerika'daki kolonilerden Avrupa'ya değerli eşyalar taşıyan gemilerin, korsanların ilgi odağı haline gelip birçok geminin batırılmasıyla, bu batan gemilerdeki yüklerin çıkartılması ihtiyacı insanoğlunu daha derine inmek ve orada daha uzun süre kalabilmek için yeni icatlar yapmaya itmiştir. Dalış Çanları'nın kullanılmaya başlanması bu yıllara dayanır. Bir sonraki gelişme yüzey destekli su altı soluma aparatlarıdır ki, Jules Verne'in Denizler Altında Yirmi Bin Fersah kitabı yayınlandığında bunlar 20 yıla yakın bir zamandır kullanılmaktaydı. Ancak dalışta en büyük devrim 1943'te Fransız kâşif Jacques-Yves Cousteau'nun geliştirdiği regülatör sayesinde olmuştur. Cousteau'nun "su ciğeri" adını verdiği yüksek basınçlı bir tüp ve tek kademeli regülatörden oluşan aparat, insanın yüzeye hiçbir bağımlılık duymadan hayal bile edemeyeceği derinliklere inip uzun süreler kalabilmesine olanak sağlamıştır.

Nefes alma aygıtı olmadan dalış

Serbest dalış

Ana madde: Serbest dalış

Su altında nefes tutarak yapılan dalıştır.

Nefes alma aygıtlarını kapsayan dalışlar (SCUBA)

1. Yüzey destekli dalış
2. Tüplü dalış (Scuba)

Tüplü dalış (Scuba)

Yüksek basınçlı hava ile doldurulmuş tüpteki gazı soluyarak, yüzeye bağımlı olmaksızın yapılan aletli dalıştır. Self Contained Underwater Breathing Apparatus kelimelerinin baş harflerinden oluşmuştur.

Tüplü dalış donanımları

• Tüp; İçine yüksek basınçlı kompresörler vasıtası ile filtre edilerek soluduğumuz hava (%21 oksijen %78 azot %1 asal gazlar) nemi alınarak doldurulur, çelik ya da aluminyum'dan yapılır. Ortalama scuba dalışlar için kullanılan tüpler 350 bar olarak tasarlanmışlardır;fakat sağlıklı dalış gereği 200 bar doldurulur ve bu tüpler yılda bir kez dalış merkezi yetkilileri tarafından gözle her 5 yılda bir hidrostatikteste tabi tutulur. Testi geçen tüpler kullanımı devam ederken, geçemeyen tüpler imha edilir asla geri kullanılmaz veya iade edilmez.
• Regülatör; iki kademeden oluşur. Birinci kademe tüpten gelen sıkıştırılmış havanın ara basıncını alır. İkinci kademe ise tüpten gelen havayı ortam basıncına indirerek sağlıklı solunumu sağlar. Regülatör ağızdan nefes için tasarlanmıştır ve bozulma bozulma durumunda hava akışını kesmez aksine sürekli hava verme durumuna geçer ki bu durum dalıcı için daha güvenlidir.
• Manometre; Regülatörün yüksek basınç çıkışlarından birine bağlıdır ve tüp içinde kalan havanın basıncını gösterir.
• BCD veya BC; Buoyancy Controlling Device veya Buoyancy Compensator -Denge Yeleği- dalıcının su içindeki yüzerliliğini ayarlamakta kullanılır. Tüp içindeki havanın regülatör gelen bir hortuma bağlı basma-boşaltma(pozitif, negatif ve nötr yüzerlilik için) butonları vasıtasıyla dalıcı kendisi tarafından kullanılır. Ayrıca dalış öncesi ve dalış sonrası su yüzeyinde efor sarf etmeden kalmasını sağlamalarında da kullanılır.
• Diğerleri; Maske, palet, şnorkel, dalış elbisesi, derinlik ve zaman saati kullanılan diğer malzemelerdir. Maske, palet, şnorkel ABC olarak adlandırılır. Palet açık ve kapalı palet olarak ikiye ayrılır.Açık palet giyenler mutlaka patik kullanmalıdır ve bu iki malzeme doğru ölçüde olmalıdır. Maske mutlaka dalıcıya uygun olarak yüz yapısına uygun olmalıdır bu dalış öncesi basit bir testle anlaşılabilir. Islak, yarı kuru ve kuru tip olarak yaygın olan üç tip elbise kullanılır, iklim ve su sıcaklığına göre elbise türleri dalıcılar tarafından tercih edilir. Shaker aleti dalgıçların birbirlerini sesli olarak uyarmalarını ve dikkatlerini çekmek için kullanılır. DSMB (Delayed Surface Marker Buoy) gecikmeli yüzey işaretleme şamandırasıyla dalgıçlar, dekompreasyon beklemesi yaptıkları yeri yüzeydeki kişilere göstermek veya akıntı, soğuk su, zayıf görüş gibi koşullarda dalışlarını beklenmedik yerde, zamanda bitirdiklerinde yüzeydekilere yerlerini belli etmek için kullanırlar.

Dalgıçlığın tehlikeleri

DAN'ın (Diver Alert Network) açıklamasına göre bir dalış kazasında ölme ihtimali 100.000'de 0.48'dir. Ancak mutlaka özel bir eğitimden geçilerek yapılmalıdır. Eğitimsiz dalış çok tehlikeli olabilir. Dünyanın her yerinde ve Türkiye ile KKTC`de bu eğitimleri yetkili kuruluşlardan almak mümkündür.

Bu sporla ilgilenenlerde görülebilecek bazı sağlık problemleri;

• Kulak zarı perforasyonu
• Dekompresyon Hastalığı
• Barotravmalar
• Oksijen zehirlenmesi (Yalnızca kapalı devre ya da özel karışım gazlı dalışlarda)
• Derinlik sarhoşluğu

Dalış sporunun türleri (amaca göre)

• Ticari Dalgıçlık
• Teknik/Bilimsel Dalgıçlık
• Rekreasyonel (Eğlence/Hobi Amaçlı) Dalgıçlık

Rekreasyonel dalışta eğitim seviyeleri

Bu seviyeler dalış eğitiminin alındığı kuruluşlara göre farklılık gösterir. Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu (TSSF)/CMAS eğitimi almak Türkiye'de dalış yapmak için yeterlidir. Bu sisteme göre seviyeler:

• Giriş seviyesinde dalgıç (1 Yıldız)
• Erişkin dalgıç (2 Yıldız)
• Grup lideri - Eğitmen Asistanı (3 Yıldız)
• Rehber Balıkadam (3 Yıldız ve üzeri)
• Eğitmen (1 Yıldız Eğitmen)
• Dalış Okulu Sorumlusu - Eğitmen (2 Yıldız Eğitmen)
• Eğitmen eğitmeni (3 Yıldız Eğitmen)

Dünya çapında dalış yapmak için çeşitli uluslararası anlaşmalı dalış organizasyonlarından birisi olan PADI (Professional Association of Diving Instructors) sisteminde dalgıç seviyeleri:

• Open Water Diver (Açık Deniz Dalıcısı)
• Advanced Open Water Diver (İleri Seviye Açık Deniz Dalıcısı)
• Rescue Diver (Kurtarma Dalgıcı)
• Divemaster (Dalış Ustası, Dalış Lideri)
• Assistant Instructor (Asistan Eğitmen)
• Open Water SCUBA Instructor (Açık Deniz SCUBA Eğitmeni)
• Specialty Instructor (Uzmanlık Eğitmeni)
• Master SCUBA Diver Trainer
• IDC Staff Instructor (Kurs Direktörü Asistanı)
• Master Instructor (Usta Eğitmen)
• Course Director (Kurs Direktörü, Eğitmen Eğitmeni)

Rekreasyonel(Sportif) ve teknik dalgıç eğitim kuruluşları

• RAID DİVE
• CMAS
• PADI
• SSI
• IDEA
• BSAC
• NAUI
• TDI
• IANTD

Dalgıçlıkla ilgili filmler

• Nadide Hayat
• The Big Blue
• The Abyss
• Sanctum
• Breaking Surface
• Derin Tutkular
• The Deep Hause
• Last Breathe
• 47 Metres Down