Enver Behnan Şapolyo

Enver Behnan Şapolyo (d. 1900 - ö. 1972), Türk tarihçi.

Enver Behnan Şapolyo 1900 tarihinde İstanbul'un Kocamustafapaşa semtinde, Beyçayırı Sokağı'nda doğmuştur. Büyükbabası Afyonkarahisar mutasarrıfı Salih Bey, babası eski Maarif Nezareti Meclis-i Kebir ve Muayene azasından Fevzi Bey'dir.

Fevzi Bey 1908 tarihinde İstanbul'da Protesto adında bir gazete yayınlamıştır. Aynı zamanda El Adil adlı Arapça bir gazetede de başmuhabirlik yapmıştır. Birçok da eserleri vardır. Bunlardan Teşkilat-ı Avalim, Sarf-ı Arabi adlı eserleri basılmıştır. Tarih-i Hürriyet, Hikmet-i Hukukun Tarihi, Miyar-ı Hukuk ve Cebr-i Ala adlı eserleri vardır. Birçok da dergilere yazılar yazmıştır. Fevzi Bey, Hoca Tahsin Efendi'nin İlm-i Ruh, Esrar-ı Abu Hava, Tarihi Tekvin, Esas-ı İlmi Heyet, adlı eserlerini önsözler ekleyerek yayınlamıştı.

Şapolyo, ilk ve orta öğrenimini İstanbul Lisesi'nde yaptıktan sonra okul tarafından 1917 tarihinde Almanya'ya tahsile gönderilmiştir. Mütareke dolayısı ile Almanya'dan döndükten sonra öğretmen okuluna gitmiştir. Milli Mücadele'nin başlamasıyla Anadolu'ya geçerek Kağnı Kolları Komutanı olarak cepheye cephane taşıma görevini yapmıştır. Kanlı Bayrak Kuvâ-yi Milliye Müfrezesinde çalışmıştır. Öğretmen okulundan mezun olduktan sonra Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesine 2 yıl devamdan sonra İstanbul Üniversitesi Tarih Fakültesi'nde okumuş ve tarih öğretmeni olmuştur.

İki yıl da felsefe derslerine devam etmiş, Ziya Gökalp'in Amel-i İçtimayiat derslerine devam ederek Sosyolojiye çalışmıştır. Sırası ile Ankara Sultanisi, Konya Lisesi, İstanbul Erkek Lisesi, Vefa Lisesi, Kuleli Askeri Lisesi, Maltepe Askeri Lisesi, Maarif Koleji, Türk Kuşu, Gazi Lisesi, Harp Okulu, Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu'nda İnkılap Tarihi ve Ahlak Tarihi öğretmenliğinden sonra, Türkiye'nin Turistik Özelliği ve Anıtlar Tarihi derslerini okutmuştur. Aynı zamanda Radyo Eğitim Müşaviridir.

Enver Behnan Şapolyo bir yandan hocalığa devam ederken diğer yandan da gazeticilik mesleğine girmiştir. 1922 yılında Ankara'da yayınlanan Öğüt ile Yenigün gazetelerinde muhabirlik, sonra da muharrirlik etmeye başlamıştır. Hâkimiyet-i Milliye, Ulus Konya Babalık gazetelerinde çalıştıktan sonra Hüseyin Cahit Bey'in çıkarmakta olduğu Tanin gazetesinin Ankara muhabirliğini yapmıştır.

1924 tarihinde İstanbul'a gelerek Son Telgraf, Cumhuriyet, Yeni Türkiye, Vakit, Akşam, Gece Postası, İkdam - Son Telgraf, Yeni Sabah gazetelerinde muharirlik ve musahhihlik yapmıştır. 1955 yılında Zafer gazetesinde çalışarak bu gazetede Tarihi makaleleriyle, Atatürk'ün Hayatı, Milli Mücadelenin iç alemi adlı tefrikaları neşredilmiştir. Aynı zamanda Ankara'da neşrolunan İnkılap, Ulus, Haber, Son Baskı gazetelerinde de makale ve tefrikaları çıkmıştır. 1925-1927 yılları arasında yayımlanan Türk Kadın Yolu adlı derginin yazarları arasındaydı.

İstanbul'da neşrolunan Yeni Gazete, Yedigün, Büyük Gazete, Resimli Perşembe, Resimliay, Resimli Mecmua, Türk Yurdu, Kadın Yolu Mecmuası, Türk Yurdu, Köy Postası, Çocuk Ve Yuva, Gençay, Hafta, Çocuk Haftası, İller ve Belediyeler Dergisi, Önasya, Ülkemiz, Türk Kültürü, Halk Evleri Mecmuası, Ankara Belediyesi'nin neşretmekte olduğu Ankara adlı mecmualarda tarihî makaleleri ve tarihî romanları neşredilmiştir. Gazetecilikte uzun seneler hizmetinden dolayı Basın Şeref Kartı verilmiştir.

İnkılap tarihi ile ilgili yazmış olduğu eserleri ile Türkiye ve dış memleketlerde tanınmıştır. Amerikalı birçok tarihçiler Şapolyo'nun tarihî eserlerinden faydalanmışlar ve eserlerini bibliyograflarına almışlardır. Bunlardan Uriel Heyd'in yazmış olduğu Foundations of Turkish Nationalism London - co - Luzac - 1950(Türk Milliyetçiliğinin esasları) adlı eserden başka yine ABD'de Kemal Karpat'ın yayınlandığı Turkey's Politic 1959 Princeton University Press (Türkiye'nin Dahili Siyasetine Dair) kitabında Şapolyo'nun eserlerinden faydalanılmıştır. Aynı zamanda Amerikalı yazar Elaine D. Smith'in yazmış olduğu Turkey: Origins of the Kemalist Movement and the Govenrment of the National Assembly Washington - 1959 (Kemalist hareketin kökenleri ve Büyük Millet Meclisi Hükûmeti) adlı eserde, Şapolyo'dan faydalanmıştır.

10 Ağustos 1960 tarihinde Moskova'da toplanan 25.ci Enternasyonal Müsteşrikler Kongresine Moskova İlim Akademisi tarafından delege seçilerek davet edilmiştir. Enver Behnan Şapolyo'nun Gülbahar Sultan adlı edebi bir eseri de Sırpça ve Hırvatçaya tercüme edilmiştir.

Yazar 1972 yılında hayata veda etmiştir.

Şapolyo'nun Basılmış Olan Önemli Eserleri

1. Filozof Ziya Gökalp - 1933
2. Tarih Bakaloryası 1. cilt. ilk ve Orta Çağlar Tarihi - 1934
3. İkinci cilt Yeniçağ Osmanlı ve cumhuriyet Devirleri - 1935
4. Türk Soyadları - 1935
5. Kurtuluş Edebiyatı Tarihi - 1938
6. Onuncu Yıl - 1938
7. Ziya Gökalp ittihat ve Terakki ve Meşrutiyet Tarihi - 1943
8. Kemal Atatürk ve Milli Mücadele Tarihi - 1944
9. Mustafa Reşit Paşa ve Tanzimat devri Tarihi - 1945
10. Tarihçi Eşref Albatı - 1945
11. Velet Çelebi İzbudak - 1946
12. Karagöz'ün Tarihi - 1946
13. Osmanlı - İnkılap ve Avrupa Tarihi Özü - 1946
14. Karagözün Tekniği - 1947
15. Ziya Gökalp ve Fırka Nedir? - 1947
16. Türkiye Tarihi 3 Cilt (Maliye okulları için) - 1947
17. Müzeler Tarihi - 1948
18. Türk İnkılabı Tarihi - 1948
19. Türkiye Cumhuriyeti Tarihi (Liseler için - 8 defa basılmıştır) - 1949
20. Türk Efsaneleri - 1949
21. Gazi Musa Paşa ve Silistre Müdafası - 1950
22. Hz. Ali - 1950
23. Dünya efsaneleri - 1954
24. Atatürk'ün Hayatı - 1955
25. İlk Çağ Tarihi - 1958
26. Kuva-yi Milliye Tarihi - 1958
27. İlaveli - Kemal Atatürk ve Milli Mücadele Tarihi - 1958
28. Halk ninnileri - 1958
29. Gazi Osman Paşa ve Plevne Müdafası - 1958
30. Ahlak Tarihi - 1960
31. Türk Büyükleri 1960
32. Türkiye Tarihi - 1960
33. Osmanlı Sultanları Tarihi - 1960
34. İnkılap Tarihi - 1960
35. Mezhepler ve Tarikatlar Tarihi - 1964
36. Türk Menkıbeleri - 1964
37. Selçuk Han - 1966
38. Tuğrul Han - 1966
39. Melik Şah - 1966
40. Alparslan - 1966
41. Kılıç Arslan - 1966
42. Birinci Alaettin - 1966
43. Selçuk Medeniyeti - 1966
44. Kırşehir Büyükleri - 1967
45. Mustafa Kemal ve Milli Mücadelenin İç Alemi - 1967
46. İstiklal Edebiyatı Tarihi - 1968
47. Peygamberler Tarihi - 1968
48. Osmanlı İmparatorluğu Tarihi - 1968
49. Türk Gazeticiler Tarihi
50. Ahiler Tarihi
51. Türkiye Anıtlar Tarihi
52. Kara Günler 2017

Şapolyo'nun bu eserlerle beraber edebi romanları ve çocuk edebiyatı neşriyatından olmak üzere 45 eseri daha vardır. Basılmamış olanlarla eserlerinin tutarı 110 cilttir.

Romanlarından: Ayşim, Alp Arslan, Yayla Gülü, Yıldırım, Dede Korkut Masalları, Kılıç Arslan, Şair Nedimin Aşkı, Barbaros, Turgut Reis, Fatih İstanbul Kapılarında, Türk Masalları, Atilla, Türk Akıncıları, Ali Baba, Estergon Kalesi vardır.