Reaya
Reaya, aslen Arapça (رعية) kelime olup Farsçada "yönetilenler" anlamına gelen bir toplumsal sınıftır. Terimin ilk olarak İran coğrafyasında ortaya çıktığı, daha sonra Selçuklular aracılığıyla Osmanlı Devleti'ne geçtiği tahmin edilmektedir. Reaya sınıfının görevi üretim yapmak ve vergi vermektir. Kelimenin diğer anlamı "koyun sürüsü"dür. Bu yüzden kelimenin kullanıldığı devletlerde halkın yönetilenler tarafından koyun sürüsüne benzetildiği yönünde eleştiriler bulunmaktadır.
Toplumsal konumu
değiştir16. yüzyıl Osmanlı yazarı Kınalızade'ye göre reaya refahı üreten sınıftır. Askerliği refaha bağlayarak reaya olmadan seyfiyenin (yönetenlerin) olamayacağını savunur. Sultan'ın görevi adaleti tahsis ederek reayayı korumaktır.
Defterdar Sarı Mehmed Paşa, 18. yüzyılda yazdığı eserinde idarecilerin reayaya haksızlık etmemesi ve refahını gözetmesi gerektiğini anlatmıştır. Aynı eserde reayayı "yaratıcı Tanrı'nın bir emaneti" olarak nitelendirmiştir. Buna karşın aynı zamanda reayanın yöneticiler gibi giyinmesinin, ata binmesinin engellenmesini ve vergi veren toplumun azalmaması için askeri sınıftan uzak tutulması gerektiğini savunmuştur.[1][2]
Kaynakça
değiştir- ^ Nesayihü’l-Vüzera Ve’l-Ümera, Defterdar Sarı Mehmed Paşa
- ^ Eski/Geleneksel Dünyada Fikrî ve Kurumsal Benzerliklere Dair Bazı Tespit ve Teşhisler 26 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Prof. Dr. Ahmet Güneş