III. Zygmunt Waza: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
kDeğişiklik özeti yok |
|||
18. satır: | 18. satır: | ||
| eşi = |
| eşi = |
||
| çocukları = |
| çocukları = |
||
| tam ismi = Zygmunt Waza |
| tam ismi = [[Lehçe]]: ''Zygmunt Waza'' <br> [[İsveççe]]: ''Sigismund Vasa'' |
||
| hanedan = [[Vasa Hanedanı]] |
| hanedan = [[Vasa Hanedanı]] |
||
| babası = [[III. Johan (İsveç kralı)|III. Johan]] |
| babası = [[III. Johan (İsveç kralı)|III. Johan]] |
Sayfanın 16.04, 11 Şubat 2020 tarihindeki hâli
III. Zygmunt Waza | |||||
---|---|---|---|---|---|
Polonya kralı Litvanya Büyük Dükü | |||||
Hüküm süresi | 18 Eylül 1587 - 19 Nisan 1632 | ||||
Taç giymesi | 27 Aralık 1587 | ||||
Önce gelen | Anna Jagiellon ve Stephen Báthory | ||||
Sonra gelen | IV. Władysław Waza | ||||
İsveç kralı Finlandiya Büyük Dükası | |||||
Hüküm süresi | 17 Kasım 1592 - 24 Temmuz 1599 | ||||
Taç giymesi | 19 Şubat 1594 | ||||
Önce gelen | III. Johan | ||||
Sonra gelen | IX. Karl | ||||
Doğum | 20 Haziran 1566 Mariefred, İsveç Krallığı | ||||
Ölüm | 30 Nisan 1632 (65 yaşında) Varşova, Lehistan-Litvanya Birliği | ||||
Defin | 4 Şubat 1633 Wavel Katedrali, Kraków | ||||
| |||||
Hanedan | Vasa Hanedanı | ||||
Babası | III. Johan | ||||
Annesi | Catherine Jagiellon | ||||
Dini | Roma Katolikliği | ||||
İmza |
III. Sigismund Vasa (Lehçe: Zygmunt III Waza, İsveççe: Sigismund, Litvanca: Žygimantas Vaza; d. 20 Haziran 1566 – ö. 30 Nisan 1632) 1587'den 1632'ye kadar Polonya-Litvanya Birliği ve Litvanya Büyük Dükalığı hükümdarı, 1592'den 1599'da kadar İsveç kralı ve Finlandiya Büyük Dükü idi.
Hayatı
III. Zygmunt, kendisinden önceki İsveç kralı III. Johan'ın ilk eşi Catherine Jagiellon'dan oğludur.[1] Polonya-Litvanya Birliği tahtına seçildikten sonra 1592'de İsveç Krallığı arasında (Polonya-İsveç birliği) kişisel bir birlik kurmaya çalıştı ve bir süre başarılı oldu. 1599'da Protestan amcası İsveçli IX. Karl ve Riksens Meclisi tarafından yapılan bir toplantıyla İsveç tahtından indirildi, hayatının geri kalanını İsveç tahtını geri almak için harcadı.[1]
Dindar ama düzensiz bir hükümdar olan Sigismund, kral olduğu tüm egemenliklerinde mutlak güç olmaya çalıştı. İç muhalefet üzerindeki zaferinden kısa bir süre sonra Sigismund, 1605'te Karışıklık Dönemi olarak bilinen Moskova'da ki sivil huzursuzluk döneminden yararlandı ve daha sonra iki yıl (1610-12) Smolensk'i işgal etti ve elinde tuttu. 1611'de barış imzalandı ancak 1617'de Lehistan-Rusya Savaşı tekrar patlak verdi. Sigismund'un ordusu Moldavya'daki Osmanlı güçleriyle savaşırken (1617-21), İsveç Kralı II. Gustaf Adolf, Sigismund'un topraklarını işgal etti, 1621'de Riga'yı ele geçirdi ve neredeyse tüm Polonya Livonyalarını ele geçirdi. 1629'da Altmark Antlaşması ile barış imzalandı fakat III. Sigismund, İsveç tacını bir daha asla geri alamadı. İsveç ile yaptığı savaşlar, Polonya'nın kuzey Livonya topraklarını kaybetmesine ve krallığın uluslararası prestijinin azalmasına neden oldu.[2]
1596'da başkenti Kraków'dan Varşova'ya taşıdı ve uzun saltanatında Lehistan-Litvanya Birliği prestij, güç ve ekonomik etkisinin zirvesine ulaştı. 1603'de Polonya'da ortaya çıkan I. Dmitriy'in himayesine asker verdi ve Rusya Çarlığı tahtına çıkması için destek sağladı. 1605'te Dmitry tahta çıktığında ülkedeki Leh soylularını Moskova'ya yolladı. 1606'de halk tekrar isyan edince I. Dmitriy öldürüldü. Rus boyarlarından olan IV. Vasili kendisini çar ilan etti. III. Sigismund, IV. Vasili'nin tahttan indirilmesi için elinden geleni yaptı ve 1610'da tahttan indirildi. Boşta kalan Rus tahtına oğlu IV. Władysław Waza'i çıkartmak istedi. IV. Władysław, Rus çarı unvanını alsa da Moskova'ya gidip Rus tahtına çıkamadı.[3][4]
Galeri
-
Kral III. Zygmunt'un Peter Paul Rubens tarafından çizilen at üzerindeki portresi.
-
I. Dmitriy, III. Sigismund'a bağlılık yemini ediyor.
-
Varşova'daki III. Sigismund heykeli.
-
Kral III. Sigismund Vasa'yı tasvir eden 40 duka para, 1621.
-
III. Sigismund'un Hotin Muharebesi'nde Osmanlı'ya karşı aldığı galibiyet.
-
Gdańsk'da ki Altın Ev'de cephe kabartması.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Podhorodecki, Leszek (1978). Stanisław Koniecpolski ok. 1592–1646. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej. Erişim tarihi: 9 Mart 2011.
- Frost, R. I., 2000, The Northern Wars, 1558–1721, Harlow: Pearson Education Limited, 9780582064294
- David Stone, The Polish Lithuanian State, 1386-1795 (University of Washington 2001).
- Jolanta Talbierska, Grafika XVII wieku w Polsce. Funkcje, ośrodki, artyści, dzieła, Warsaw 2011, p. 32
- Stanisław Rosik, Przemysław Wiszewski, Wielki Poczet polskich królów i książąt, Wrocław 2006, p. 923.
- Janusz Tazbir: Historia kościoła katolickiego w Polsce 1460–1795. Warsaw: 1966, p. 91.
- Stanisław Rosik, Przemysław Wiszewski: Poczet polskich królów i książąt. p. 927.
- Warszawa w latach 1526–1795, Warsaw 1984 83-01-03323-1, p. 13.
- Stanisław Rosik, Przemysław Wiszewski, Poczet polskich królów i książąt, p. 929.
- Podhorodecki, Leszek (1978). Stanisław Koniecpolski ok. 1592–1646. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej. Erişim tarihi: 9 Mart 2011.
- Frost, R. I., 2000, The Northern Wars, 1558–1721, Harlow: Pearson Education Limited, 9780582064294
- David Stone, The Polish Lithuanian State, 1386-1795 (University of Washington 2001).
- Jolanta Talbierska, Grafika XVII wieku w Polsce. Funkcje, ośrodki, artyści, dzieła, Warsaw 2011, p. 32
- Stanisław Rosik, Przemysław Wiszewski, Wielki Poczet polskich królów i książąt, Wrocław 2006, p. 923.
- Janusz Tazbir: Historia kościoła katolickiego w Polsce 1460–1795. Warsaw: 1966, p. 91.
- Stanisław Rosik, Przemysław Wiszewski: Poczet polskich królów i książąt. p. 927.
- Warszawa w latach 1526–1795, Warsaw 1984 83-01-03323-1, p. 13.
- Stanisław Rosik, Przemysław Wiszewski, Poczet polskich królów i książąt, p. 929.
Satır içi alıntılar
- ^ a b "Sigismund III Vasa". Erişim tarihi: 30 Ekim 2016.
- ^ "Sigismund III Vasa - king of Poland and Sweden". Erişim tarihi: 30 Ekim 2016.
- ^ Sirko, Dariusz (25 Şubat 2019). "Pocket History of Poland". Rozpisani.pl. Erişim tarihi: 11 Nisan 2019 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ Stone, David R. (11 Nisan 2019). "A Military History of Russia: From Ivan the Terrible to the War in Chechnya". Greenwood Publishing Group. Erişim tarihi: 11 Nisan 2019 – Google Books vasıtasıyla.
Hükümdar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Soyluluk ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Bir Polonyalının biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |