Ильяс пәйгамбәр исемендәге мәчет (Туймазы) исемле битнең чыганагын карау

{{ТөркиМарафон|ел=2022}}
{{Гыйбадәтханә
|Гыйбадәтханә төре                = [[Мәчет]]
|Татар атамасы                    = Ильяс пәйгамбәр исемендәге мәчет
|Үз атамасы                       = {{lang-ba| Ильяс пәйғәмбәр исемендәге мәсет}}
|Рәсем                            = Ильяс_нәби_мәчете_(Туймазы).jpg
|Рәсем язуы                       =  
|Рәсем зурлыгы                    = 
|Хәзерге халәте                   = 
|Ил                               = Россия 
|Урнашу урыны статусы             = Шәһәр
|Урнашу урыны                     = 453266, <br/> [[Файл:Flag of Bashkortostan.svg|20px]] [[Башкортстан]],<br/> [[Файл:Flag of Tuymazinsky rayon.svg|20px]] [[Туймазы]], {{comment|Тирәкле|Тополиный}} тыкр., 1
|Координатлары                    = 53/21/8/N/55/56/59/E
|Дин                              = [[Ислам]]
|Мәхәллә                          = [[БР МДН]] 
|Кайсы дини агымга карый          = [[сөнни]] ислам / [[хәнәфи мәзһәбе]]
|Бина төре                        = манарасы бина янәшәсендә урнашкан мәчет 
|Архитектура стиле                = 
|Проект авторы                    = 
|Төзүче                           = 
|Нигезләүче                       =
|Беренче телгә алу                = 
|Нигезләү                         = 
|Төп даталар                      = 2017 ел – ачылу 
|Юк ителгән                       = 
|Төзелешнең башлануы              = 2007
|Төзелешнең тәмамлануы            = 2017
|Янкормалары                      =
|Ядкәрләре                        =
|Халәте                           = гамәлдә
|Сайт                             =  https://mmrompilyas.ru/  
|Commons                          =
}}
'''Ильяс пәйгамбәр исемендәге мәчет''' ({{lang-ba|Ильяс пәйғәмбәр исемендәге мәсет}}) – [[Башкортстан]]ның [[Туймазы]] шәһәрендә урнашкан ислам гыйбадәтханәсе (''мәчет''). [[Башкортстан мөселманнары Диния нәзарәте]] составындагы «Ильяс пәйгамбәр исемендәге мәчет» җирле мөселман дини оешмасы» карамагында. Имам-хатиб – Илдар Фәрит улы Мөхәммәтшин<ref>[http://religrb.ru/rajonyi/tujmazinskij-rajon.html   Местная мусульманская религиозная организация мечеть имени пророка Ильяса г.Туймазы Туймазинского района.] Религии Башкортостана{{ref-ru}}</ref>. 

== Тарих ==
[[Туймазы]] шәһәренең Түбанкүл микрорайонында (Тирәкле тыкрыгы) җирле мөселман җәмгыяте ([[мәхәллә]]) 2005 елның 5 августында узган [[мөселманнар]]ның гомуми җыелышында оештырылган. Шул ук җыелышта 100 кеше сыйдырышлы мәхәллә мәчете төзү турында карар кабул ителгән. Мәчетне төзү башлангычы  белән имам-хатиб Мөхәммәтшин Илдар Фәрит улы чыга. Шәһәр хакимияте мәчет төзелеше өчен җир бүлеп биргәч, ачык һавада, якын-тирәдәге өйләрдә, диварлары өелеп, түбәсе ябылгач, бинаның эчендә [[намаз]] укулар башланган<ref name=":0">[http://bibliotuimazi.blogspot.com/2022/02/blog-post_56.html БиблиоТуймазы. Краеведение: Мечети города Туймазы]</ref>. 

Мәхәллә эшчәнлегенең максаты – ислам динен бергәләп тоту, Коръән һәм Мөхәммәд пәйгамбәр Сөннәсен вәгазьләү, тынычлык идеясе, дин тотучыларны рухи-әхлакый тәрбияләү, сәламәт яшәү рәвешен пропагандалау<ref name=":1">[https://mmrompilyas.ru/   Сайт мечети имени пророка Ильяса г. Туймазы РБ]{{ref-ru}}</ref>.

Мәчет төзелеше 2007 елда башланган. Беренче зур финанс ярдәмен (500 мең сум) [[Федерация Советы]] әгъзасы миллиардер {{Тәрҗемә ителмәгән 3| Сөләйман Кәримов| Сөләйман Кәримов| ru| Керимов, Сулейман Абусаидович}} күрсәткән. Шулай ук «Стиль» фирмасы җитәкчесе эшмәкәр Марсель Әхмәтов, Р. И. Фәттахов, Арслановлар гаиләсеннән зур ярдәм кергән<ref name=":1"   />. Туймазы мөселманнары да үз өлешен кертә. БР мөселманнары Диния нәзарәте ярдәме белән төзелешкә [[Төркия Республикасы]]ның Мәскәүдәге илчелегенең Дин эшләре буенча Советы да ярдәм күрсәткән. «СФ №3»  ҖЧҖ 1 миллион сумлык эш башкарган. Төзелештә [[Туймазы районы|муниципаль район]] хакимияте, [[Туймазы татар дәүләт драма театры]], котельный җиһазлары заводы, «Теплосервис» һәм «Социнвестбанк» ААҖ һ. б. зур ярдәм күрсәткән<ref name=":0"  />.

2017 елның 30 сентябрендә [[Гашура көне]]ндә Ильяс пәйгамбәр исемендәге мәчет ачылган. Тантанада Башкортстан мөфтие [[Нурмөхәммәт Нигъмәтуллин]] катнашкан.

Хәзерге вакытта мәчеттә [[җомга намазы|җомга намазлары]], [[Ураза бәйрәме|Ураза]], [[Корбан бәйрәме|Корбан]] гаетләре үткәрелә, яшьләр белән сәламәт яшәү рәвеше рухында тәрбия эшләре алып барыла. Мәчет Туймазы шәһәренең рухи-мәдәни үзәге булып тора <ref name=":1"  />. 

== Атамасы ==
{{Тәрҗемә ителмәгән 3 |Ильяс| Ильяс| ru| Ильяс}} ({{lang-ar|إلياس}}) ― [[Исраил]] халкына җибәрелгән Ислам [[пәйгамбәр]]е (нәби). [[Коръән]]дә ике тапкыр искә алына. Библия пәйгамбәре {{Тәрҗемә ителмәгән 3| Илия| Илия| ru| Илия}} белән тиңләштерелә. Коръәндә «''мурсал''», «''салих''», «''мөслим''» дип аталган.

== Җитәкчелек ==
Мәчет рәисе, имам-[[мөхтәсиб]], имам-[[хатиб]] (''2005 елдан'') ― Илдар Фәрит улы Мөхәммәтшин (1965 елгы, [[Туймазы районы]] [[Югары Сардык]] авылыннан), [[ҮДН]] мәдрәсәсен (1996), БР МДН [[«Галия» мәдрәсәсе]]н (2015) тәмамлаган <ref>[https://mmrompilyas.ru/administrator Администрация мечети имени пророка Ильяса]</ref>.

== Искәрмәләр ==
<small>{{искәрмәләр}}</small>

== Сылтамалар ==
* [http://religrb.ru/rajonyi/tujmazinskij-rajon.html   Местная мусульманская религиозная организация мечеть имени пророка Ильяса г.Туймазы Туймазинского района.] Религии Башкортостана{{ref-ru}} 
* [https://vk.com/mechet_prorok_ilyas_as Мечеть Имени Пророка Ильяса г. Туймазы РБ ВКонтакте]
* [https://mmrompilyas.ru/   Сайт мечети имени пророка Ильяса г. Туймазы РБ]{{ref-ru}}

== Моны да карагыз ==
* [[Әл-Фатыйха мәчете (Туймазы)]]

[[Төркем:Әлифба буенча мәчетләр]]
[[Төркем:Туймазы мәчетләре]]
[[Төркем:2017 елда төзелгән мәчетләр]]