Thủ Dầu Một

Bài này viết về thành phố thuộc tỉnh, tỉnh lỵ của tỉnh Bình Dương. Đối với tỉnh cũ cùng tên, xem Thủ Dầu Một (tỉnh).

Thủ Dầu Một là thành phố tỉnh lỵ tỉnh Bình Dương, Việt Nam.

Thủ Dầu Một
Thành phố thuộc tỉnh
Thành phố Thủ Dầu Một
Từ trái sang phải, từ trên xuống dưới: Tháp đồng hồ ngã sáu Thủ Dầu Một và nhà thờ chính tòa Phú Cường, Trung tâm hành chính tỉnh Bình Dương, Chùa Bà Thiên Hậu, Chợ Thủ Dầu Một, Chùa Hội Khánh, Lạc Cảnh Đại Nam Văn Hiến
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Vùng	Đông Nam Bộ
Tỉnh	Bình Dương
Trụ sở UBND	1 Quang Trung, phường Phú Cường
Phân chia hành chính	14 phường
Thành lập	2/5/2012
Loại đô thị	Loại I
Năm công nhận	2017
Tổ chức lãnh đạo
Chủ tịch UBND	Nguyễn Thu Cúc
Chủ tịch HĐND	Võ Thị Bạch Yến
Bí thư Thành ủy	Nguyễn Văn Đông
Địa lý
Tọa độ: 11°00′1″B 106°38′56″Đ
Bản đồ thành phố Thủ Dầu Một Thủ Dầu Một Vị trí thành phố Thủ Dầu Một trên bản đồ Việt Nam
Diện tích	118,91 km²
Dân số (2021)
Tổng cộng	336.705 người
Mật độ	2.832 người/km²
Dân tộc	Kinh
Khác
Mã hành chính	718
Mã bưu chính	75100
Biển số xe	61-B1-B2
Số điện thoại	0274.3822629
Số fax	0274.3871201
E-mail	vpubtdm@binhduong.gov.vn
Website	thudaumot.binhduong.gov.vn

Thành phố Thủ Dầu Một hiện là đô thị loại I, là trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục, chính trị của tỉnh Bình Dương và một trong những trung tâm kinh tế của vùng Đông Nam Bộ, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Địa lý

Vị trí địa lý

Thành phố Thủ Dầu Một nằm ở phía tây nam tỉnh Bình Dương, có sông Sài Gòn chảy men theo ở phía tây và có vị trí địa lý:

• Phía đông giáp thị xã Tân Uyên
• Phía tây giáp huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
• Phía nam giáp thành phố Thuận An
• Phía bắc giáp thị xã Bến Cát

Thành phố Thủ Dầu Một có diện tích tự nhiên 118,91 km², dân số năm 2021 là 336.705 người, mật độ dân số đạt 2.832 người/km².

Thủ Dầu Một cách trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh khoảng 30 km về phía bắc, có vị trí tương đối thuận lợi cho việc giao lưu với các huyện, thị trong tỉnh và cả nước qua quốc lộ 13 và đường Mỹ Phước – Tân Vạn.

Hành chánh

Thành phố Thủ Dầu Một có 14 phường trực thuộc: Chánh Mỹ, Chánh Nghĩa, Định Hòa, Hiệp An, Hiệp Thành, Hòa Phú, Phú Cường, Phú Hòa, Phú Lợi, Phú Mỹ, Phú Tân, Phú Thọ, Tân An, Tương Bình Hiệp.

Hiện nay, Thủ Dầu Một là 1 trong 7 thành phố thuộc tỉnh không có xã trực thuộc (cùng với Bắc Ninh, Dĩ An, Đông Hà, Sóc Trăng, Từ Sơn và Vĩnh Long).

Danh sách các đơn vị hành chính trực thuộc thành phố Thủ Dầu Một

Tên Diện tích (km²) Dân số (người) Phường (14) Phú Hòa 6,57           43.807 Hòa Phú 28,49             36.745 Hiệp Thành 5,87 34.143 Phú Lợi 7,13 33.031 Chánh Nghĩa 4,76 28.376 Phú Cường 2,45 25.203 Phú Mỹ 6,30 24.360 Hiệp An 6,81 19.038 Phú Thọ 4,90 18.162 Định Hòa 7,93 17.466 Tân An 10,22 16.833 Tương Bình Hiệp 5,21 16.188 Phú Tân 15,38 16.095 Chánh Mỹ 6,89 12.163 Nguồn: Dân số cấp xã thuộc thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương năm 2021

Lịch sử

Nguồn gốc tên gọi

Trước đây cũng có những tác giả cho rằng tên Thủ Dầu Một có nguồn gốc từ tiếng Campuchia. Nhưng phần đông tác giả khác đều nghĩ Thủ Dầu Một là một cụm từ tiếng Việt được hình thành từ sự kết hợp giữa hai thành tố Thủ (có nghĩa là giữ) Dầu Một là tên đất, được cấu tạo theo cách Tên một loài thảo mộc đồng thời là từ chỉ số lượng. Theo truyền khẩu vì đồn binh canh giữ tại huyện lỵ Bình An nằm trên ngọn đồi có cây dầu lớn người ta quen gọi là Thủ Dầu Miệt, trong đó Thủ là “giữ”, còn “miệt” là vùng đất (giống như miệt xứ) nên tên gọi Thủ Dầu Một ra đời.

Lịch sử hành chính

Dưới thời nhà Nguyễn, vùng đất Thủ Dầu Một ngày nay là trung tâm huyện Bình An thuộc phủ Phước Long của tỉnh Biên Hòa và lỵ sở huyện Bình An khi đó đặt tại thôn Phú Cường thuộc tổng Bình Điền.

Đến thời Pháp thuộc, tách huyện Bình An khỏi tỉnh Biên Hòa để thành lập tỉnh Thủ Dầu Một. Tỉnh Thủ Dầu Một được chia thành 3 quận: Châu Thành, Hớn Quản và Bù Đốp. Lúc này, làng Phú Cường vừa đóng vai trò là quận lỵ quận Châu Thành và tỉnh lỵ tỉnh Thủ Dầu Một. Dân số vào thập niên 1930 là 6.700 người.

Tháng 8 năm 1948, Ủy ban kháng chiến hành chính Nam Bộ quyết định tách 2 xã: Chánh Hiệp và Phú Cường thuộc huyện Châu Thành để thành lập thị xã Thủ Dầu Một và thị xã được chia thành 3 hộ trung tâm và 2 xã.

Năm 1956, chính quyền Việt Nam Cộng hòa chia tỉnh Thủ Dầu Một thành 3 tỉnh Bình Dương, Bình Long và Phước Long. Tỉnh lỵ tỉnh Bình Dương đặt tại Thủ Dầu Một nhưng lúc này đổi tên thành Phú Cường, về mặt hành chính thuộc xã Phú Cường thuộc quận Châu Thành.

Tháng 2 năm 1976, 3 tỉnh Bình Dương, Bình Long và Phước Long hợp nhất thành tỉnh Sông Bé. Thị xã Thủ Dầu Một trở thành tỉnh lỵ tỉnh Sông Bé, gồm 3 phường: Chánh Nghĩa, Hiệp Thành, Phú Cường và 2 xã: Chánh Mỹ, Phú Thọ.

Ngày 11 tháng 3 năm 1977, sáp nhập 5 xã: Định Hòa, Phú Hòa, Phú Mỹ, Tân An và Tương Bình Hiệp thuộc huyện Châu Thành vừa giải thể vào thị xã Thủ Dầu Một.

Ngày 1 tháng 1 năm 1997, tỉnh Bình Dương chính thức được tái lập từ tỉnh Sông Bé (ngay sau khi Nghị quyết của Quốc hội đã thông qua ngày 6 tháng 11 năm 1996) và đi vào hoạt động, thị xã Thủ Dầu Một trở lại là tỉnh lỵ tỉnh Bình Dương.

Ngày 28 tháng 5 năm 1997, chuyển 2 xã Phú Thọ và Phú Hòa thành 2 phường có tên tương ứng.

Ngày 28 tháng 5 năm 1997, Chính phủ ban hành Nghị định 54-CP. Theo đó:

• Thành lập phường Phú Thọ trên cơ sở toàn bộ diện tích và dân số của xã Phú Thọ, phường Phú Thọ có 504 ha diện tích tự nhiên và 10.163 nhân khẩu.
• Thành lập phường Phú Hoà trên cơ sở toàn bộ diện tích vàdân số của xã Phú Hoà, phường Phú Hoà có 1.503 ha diện tích tự nhiên và 15.386 nhânkhẩu.

Ngày 10 tháng 12 năm 2003, Chính phủ ban hành Nghị định 156/2003/NĐ-CP. Theo đó:

• Điều chỉnh 24 ha diện tích tự nhiên và 1.211 nhân khẩu của phường Phú Thọ về phường Phú Hoà quản lý.
• Điều chỉnh 53 ha diện tích tự nhiên và 861 nhân khẩu của phường Phú Hoà về phường Phú Thọ quản lý.
• Thành lập phường Phú Lợi trên cơ sở 735 ha diện tích tự nhiên và 13.927 nhân khẩu của phường Phú Hoà.
• Sau khi điều chỉnh địa giới hành chính các phường, thành lập phường Phú Lợi :
  • Phường Phú Thọ có 526 ha diện tích tự nhiên và 13.833 nhân khẩu.
  • Phường Phú Hoà còn lại 569 ha diện tích tự nhiên và 12.774 nhân khẩu.
• Điều chỉnh 78 ha diện tích tự nhiên và 1.006 nhân khẩu của xã Định Hoà về xã Tương Bình Hiệp quản lý.
• Thành lập xã Hiệp An trên cơ sở 144 ha diện tích tự nhiên và 3.571 nhân khẩu của xã Tương Bình Hiệp; 352 ha diện tích tự nhiên và 3.420 nhân khẩu của xã Tân An, Xã Hiệp An có 496 ha diện tích tự nhiên và 6.991 nhân khẩu.
• Sau khi điều chỉnh địa giới hành chính các xã, thành lập xã Hiệp An:
  • Xã Định Hoà còn lại 1.411 ha diện tích tự nhiên và 8.402 nhân khẩu.
  • Xã Tương Bình Hiệp còn lại 587 ha diện tích tự nhiên và 11.343 nhân khẩu.
  • Xã Tân An còn lại 1.150 ha diện tích tự nhiên và 11.254 nhân khẩu.

Ngày 1 tháng 5 năm 2007, thị xã Thủ Dầu Một đã chính thức trở thành Đô thị loại III (ngay sau khi thị xã đã được Bộ Xây dựng công nhận vào ngày 23 tháng 1 năm 2007 theo Quyết định 115/QĐ-BXD).

Ngày 9 tháng 6 năm 2008, Chính phủ ban hành Nghị định 73/2008/NĐ-CP. Theo đó:

• Điều chỉnh địa giới xã, phường của thị xã Thủ Dầu Một:
  • Điều chỉnh 83,083 ha diện tích tự nhiên và 2.093 nhân khẩu của xã Tân An về xã Tương Bình Hiệp quản lý.
  • Điều chỉnh 35,4 ha diện tích tự nhiên và 2.381 nhân khẩu của phường Phú Thọ về phường Chánh Nghĩa quản lý.
  • Điều chỉnh 53,44 ha diện tích tự nhiên của xã Phú Mỹ về phường Phú Lợi quản lý.
• Thành lập phường thuộc thị xã Thủ Dầu Một:
  • Thành lập phường Hiệp An trên cơ sở toàn bộ 569,37 ha diện tích tự nhiên và 13.032 nhân khẩu của xã Hiệp An; 138,738 ha diện tích tự nhiên và 3.305 nhân khẩu của xã Tương Bình Hiệp, phường Hiệp An có 708,108 ha diện tích tự nhiên và 16.377 nhân khẩu.
  • Thành lập phường Định Hòa trên cơ sở toàn bộ 1.427,49 ha diện tích tự nhiên và 12.347 nhân khẩu của xã Định Hòa, phường Định Hòa có 1.427,49 ha diện tích tự nhiên và 12.347 nhân khẩu.
  • Thành lập phường Phú Mỹ trên cơ sở toàn bộ 1.287,67 ha diện tích tự nhiên và 11.345 nhân khẩu của xã Phú Mỹ, phường Phú Mỹ có 1.287,67 ha diện tích tự nhiên và 11.345 nhân khẩu.
• Sau khi điều chỉnh địa giới hành chính và thành lập phường:
  • Xã Tân An còn lại 1.014,857 ha diện tích tự nhiên và 11.757 nhân khẩu.
  • Xã Tương Bình Hiệp còn lại 520,464 diện tích tự nhiên và 12.717 nhân khẩu.
  • Phường Phú Thọ còn lại 475,04 ha diện tích tự nhiên và 19.681 nhân khẩu.
  • Phường Chánh Nghĩa có 476,95 ha diện tích tự nhiên và 22.116 nhân khẩu.
  • Phường Phú Lợi có 697,67 ha diện tích tự nhiên và 21.541 nhân khẩu.

Thị xã Thủ Dầu Một có 8.787,65 ha diện tích tự nhiên và 199.543 nhân khẩu với 12 đơn vị hành chính trực thuộc, bao gồm 9 phường: Phú Cường, Hiệp Thành, Phú Hòa, Chánh Nghĩa, Phú Thọ, Phú Lợi, Hiệp An, Định Hòa, Phú Mỹ và 3 xã: Tân An, Tương Bình Hiệp, Chánh Mỹ.

Ngày 11 tháng 8 năm 2009, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 36/NQ-CP. Theo đó:

• Mở rộng địa giới hành chính thị xã Thủ Dầu Một trên cơ sở điều chỉnh 2.014,40 ha diện tích tự nhiên và 5.338 nhân khẩu của huyện Tân Uyên (trong đó: 989 ha diện tích tự nhiên và 3.469 nhân khẩu của xã Phú Chánh; 229,63 ha diện tích tự nhiên và 452 nhân khẩu của xã Tân Hiệp; 795,77 ha diện tích tự nhiên và 1.417 nhân khẩu của xã Tân Vĩnh Hiệp); 1.079,15 ha diện tích tự nhiên và 1.487 nhân khẩu của xã Hòa Lợi thuộc huyện Bến Cát; 4.700 nhân khẩu của khu liên hợp công nghiệp – dịch vụ - đô thị, thị xã Thủ Dầu Một có 11.881,20 ha diện tích tự nhiên và 211.068 nhân khẩu.
• Thành lập phường Hòa Phú trên cơ sở điều chỉnh 1.079,15 ha diện tích tự nhiên và 1.487 nhân khẩu của xã Hòa Lợi (phần diện tích và nhân khẩu của xã Hòa Lợi thuộc huyện Bến Cát điều chỉnh về thị xã Thủ Dầu Một); 785,10 ha diện tích tự nhiên và 3.469 nhân khẩu của xã Phú Chánh (phần diện tích và nhân khẩu của xã Phú Chánh thuộc huyện Tân Uyên điều chỉnh về thị xã Thủ Dầu Một); 634,50 ha diện tích tự nhiên và 196 nhân khẩu của phường Định Hòa; 350 ha diện tích tự nhiên và 250 nhân khẩu của phường Phú Mỹ; 1.500 nhân khẩu của khu Liên hợp công nghiệp – dịch vụ - đô thị, phường Hòa Phú có 2.848,75 ha diện tích tự nhiên và 6.902 nhân khẩu.
• Thành lập phường Phú Tân trên cơ sở điều chỉnh 310,30 ha diện tích tự nhiên và 551 nhân khẩu của phường Phú Mỹ; 203,90 ha diện tích tự nhiên của xã Phú Chánh (phần diện tích còn lại của xã Phú Chánh thuộc huyện Tân Uyên điều chỉnh về thị xã Thủ Dầu Một); 795,77 ha diện tích tự nhiên và 1.417 nhân khẩu của xã Tân Vĩnh Hiệp (phần diện tích và nhân khẩu của xã Tân Vĩnh Hiệp, huyện Tân Uyên điều chỉnh về thị xã Thủ Dầu Một); 229,63 ha diện tích tự nhiên và 452 nhân khẩu của xã Tân Hiệp (phần diện tích và nhân khẩu của xã Tân Hiệp, huyện Tân Uyên điều chỉnh về thị xã Thủ Dầu Một); 3.200 nhân khẩu của khu Liên hợp công nghiệp – dịch vụ - đô thị, phường Phú Tân có 1.539,60 ha diện tích tự nhiên và 5.620 nhân khẩu.
• Sau khi điều chỉnh địa giới hành chính mở rộng địa giới hành chính và thành lập phường thuộc thị xã Thủ Dầu Một:
• Phường Phú Mỹ còn lại 627,37 ha diện tích tự nhiên và 10.544 nhân khẩu.
• Phường Định Hòa còn lại 792,99 ha diện tích tự nhiên và 12.151 nhân khẩu.

Thị xã Thủ Dầu Một có 11.881,20 ha diện tích tự nhiên và 211.068 nhân khẩu với 14 đơn vị hành chính trực thuộc, bao gồm 11 phường: Phú Mỹ, Định Hòa, Hiệp An, Phú Cường, Hiệp Thành, Chánh Nghĩa, Hòa Phú, Phú Thọ, Phú Lợi, Phú Hòa, Phú Tân và 3 xã: Chánh Mỹ, Tương Bình Hiệp, Tân An.

Ngày 2 tháng 5 năm 2012, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 11/NQ-CP. Theo đó, thành lập thành phố Thủ Dầu Một trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên, dân số và các đơn vị hành chính trực thuộc của thị xã Thủ Dầu Một..

Thành phố Thủ Dầu Một có diện tích tự nhiên 11.866,61 ha và 244.277 nhân khẩu với 14 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 11 phường: Phú Cường, Hiệp Thành, Chánh Nghĩa, Phú Thọ, Phú Hòa, Phú Lợi, Hiệp An, Định Hòa, Phú Mỹ, Hòa Phú, Phú Tân và 3 xã: Chánh Mỹ, Tương Bình Hiệp, Tân An.

Ngày 1 tháng 7 năm 2012, thành phố Thủ Dầu Một chính thức công bố Nghị quyết thành lập và đi vào hoạt động.

Ngày 29 tháng 12 năm 2013, chuyển 3 xã Chánh Mỹ, Tương Bình Hiệp, Tân An thành 3 phường có tên tương ứng.

Thành phố Thủ Dầu Một có 14 phường trực thuộc như hiện nay.

Ngày 8 tháng 7 năm 2014, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1120/QĐ-TTg công nhận thành phố Thủ Dầu Một là đô thị loại II.

Ngày 6 tháng 12 năm 2017, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1959/QĐ-TTg công nhận thành phố Thủ Dầu Một là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Bình Dương. Như vậy tính đến thời điểm này, Thủ Dầu Một là đô thị loại I thứ ba của khu vực Đông Nam Bộ, sau Vũng Tàu và Biên Hòa.

Tên đường của Thủ Dầu Một trước 1975

• Bến Thủ tướng Thinh và Bạch Đằng nay là đường Bạch Đằng.
• Đường Châu Văn Tiếp nay là đường Nguyễn Văn Tiết.
• Quốc lộ 13 cũ nay là đường Cách Mạng Tháng 8.
• Đường Đồ Chiểu nay là đường Nguyễn Đình Chiểu.
• Đại lộ Gambetta và Đỗ Hữu Vị nay là đường Trần Tử Bình.
• Đường Phan Thanh Giản nay là đường Điêu Ông.
• Đường Trưng Vương nay là đường Hai Bà Trưng.
• Đường Võ Tánh nay là đường Văn Công Khai.
• Đường Trương Vĩnh Ký và Chùa Tô nay là đường Bàu Bàng.
• Đường Lê Văn Duyệt nay là đường Trừ Văn Thố.
• Đường Phan Văn Hùm nay là đường Nguyễn An Ninh.
• Đường Huyện Thi nay là đường Võ Thành Long.
• Đường Hội đồng Mân nay là đường Thích Quảng Đức.
• Đường Chùa Long Tho nay là đường Phan Đình Giót.
• Đường Thái Lập Thành nay là đường Nguyễn Thái Học.
• Đường Bác sĩ Yersin vẫn giữ nguyên cho đến nay.

Kinh tế - xã hội

Kinh tế

Một góc chợ Thủ Dầu Một

Thành phố Thủ Dầu Một cùng với thành phố Dĩ An và Thuận An là những đô thị nằm ở phía Nam của tỉnh có nền kinh tế phát triển mạnh nhất. Tổng thu ngân sách nhà nước của thành phố năm 2020 đạt hơn 7.000 tỷ đồng, là một trong những thành phố thuộc tỉnh có mức thu ngân sách hàng năm trong top đầu cả nước.

Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ năm 2020 đạt trên 191.000 tỷ đồng, TM - DV chiếm tỷ trọng lớn trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, là đô thị trung tâm với định hướng phát triển thương mại dịch vụ chất lượng cao với các khu vực nổi tiếng sầm uất như đường Đại Lộ Bình Dương nơi tập trung hàng loạt trụ sở chi nhánh ngân hàng và được ví như là phố Wall của Bình Dương, khu vực mua sắm, giải trí, tham quan, du lịch, tổ chức lễ hội quanh khu vực Ngã Sáu, chợ Thủ Dầu Một, con đường mua sắm thời trang Yersin, khu ăn uống, nhà hàng, khách sạn, dịch vụ giải trí quanh đường Thích Quảng Đức, khu dân cư Chánh Nghĩa, khu nhà hàng khách sạn cao cấp quanh tòa nhà Becamex Tower.

Hiện nay trên địa bàn có 04 trung tâm thương mại, 05 siêu thị lớn (01 siêu thị Big C, 02 siêu thị Co.opMart, 01 siêu thị MM MEGA MARKET, 01 siêu thị Aeon CitiMart), 13 chợ đang hoạt động, hàng chục siêu thị mini (Bách Hóa Xanh, FamilyMart, Vinmart+, Co.op Food...) trải rộng khắp địa bàn phục vụ tốt đời sống sinh hoạt hàng ngày của người dân thành phố.

Hiệp hội Trung tâm Thương mại Thế giới (WTCA) chấp thuận Trung tâm Thương mại Thế giới Thành phố mới Bình Dương trở thành thành viên chính thức của hiệp hội này với vai trò kết nối và giúp các doanh nghiệp địa phương phát triển giao thương quốc tế, phát triển Bình Dương trở thành một khu vực năng động có đa dạng dịch vụ chuyên nghiệp, phát triển nhân lực có khả năng phát triển thương mại toàn cầu và tăng sức hút cho các dự án bất động sản trong khu vực.

Về phát triển công nghiệp: thành phố Thủ Dầu Một hiện có 07 khu công nghiệp, giá trị sản xuất công nghiệp năm 2019 gần 36.000 tỷ đồng, các khu công nghiệp này tập trung chủ yếu ở phía Bắc của thành phố và nằm trong Khu liên hợp công nghiệp – dịch vụ – đô thị Bình Dương gồm: VSIP II, Sóng Thần 3, Phú Tân, Kim Huy, Đại Đăng, Đồng An 2, Mapletree Bình Dương.

Phật đài về đêm

Về phát triển đô thị: Thủ Dầu Một được công nhận là đô thị loại I năm 2017, hiện nay trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một hình thành nhiều khu đô thị lớn và khu dân cư được quy hoạch bài bản với cơ sở hạ tầng hoàn thiện như khu đô thị Thành phố mới Bình Dương (quy mô 1.000 ha), khu đô thị Becamex City Center, khu nhà ở TM DV Phú Mỹ, khu dân cư Chánh Nghĩa, khu dân cư Phú Hòa 1, khu dân cư Hiệp Thành III, khu dân cư Phú Thuận, các khu tái định cư trên địa bàn các phường Hòa Phú, Phú Tân thuộc Khu liên hợp công nghiệp – dịch vụ – đô thị Bình Dương. Ngoài việc phát triển những khu đô thị mới, thành phố còn tập trung chỉnh trang những khu đô thị hiện hữu như tăng tỷ lệ đường được bê tông, nhựa hóa, hệ thống chiếu sáng ngõ hẻm, cải tạo vỉa hè, mở rộng đường theo quy hoạch, xây dựng công viên cây xanh tại các khu đất công.

Về phát triển hạ tầng giao thông: Thủ Dầu Một có các trục đường chính như quốc lộ 13 hay còn gọi là Đại Lộ Bình Dương (lộ giới 36m, quy mô 06 làn xe) kết nối TP.HCM và các tỉnh Tây Nguyên, đường Mỹ Phước - Tân Vạn (đã mở rộng 32m, quy mô 06 làn xe, lộ giới quy hoạch 64m) là con đường vận chuyển hàng hóa huyết mạch của tỉnh Bình Dương kết nối TP.HCM và các KCN của tỉnh, đường Phạm Ngọc Thạch - Hùng Vương (quy 08 - 10 làn xe) kết nối khu đô thị hiện hữu và khu đô thị thành phố Mới. Ngoài ra còn hệ thống các đường tỉnh như ĐT 741 (Nguyễn Văn Thành), ĐT 742 (Huỳnh Văn Lũy), ĐT 743 (Phú Lợi), ĐT 744 (Nguyễn Chí Thanh), quy mô từ 04 - 06 làn xe kết nối các các huyện, thị lân cận và hệ thống các các đường nội thị được đầu tư cơ sở hạ tầng hoàn thiện. Các tuyến đường quy hoạch trong tương lai: đường cao tốc TP.HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành, đường sắt Dĩ An - Lộc Ninh đi qua khu vực TP Mới, tuyến xe buýt nhanh BRT từ thành phố mới Bình Dương kết nối với Suối Tiên, metro kết nối TP.HCM và thành phố mới Bình Dương thông qua Trung Tâm thương mại Thế giới WTC BDNC.

Định hướng phát triển kinh tế của thành phố Thủ Dầu Một từ nay đến năm 2020 là dịch vụ - công nghiệp và nông nghiệp với tỷ trọng tương ứng là 60,89% - 39,07 - 0,04%, trước mắt thành phố tích cực phối hợp với các sở, ngành của tỉnh đẩy nhanh triển khai các dự án đầu tư theo hình thức xã hội hóa, đối tác tư - công; tiếp tục kêu gọi nhà đầu tư xây dựng chợ Thủ Dầu Một, chợ Hàng Bông và chợ Bình Điềm theo hướng văn minh, hiện đại.

Trong giai đoạn 2021-2025, TP.Thủ Dầu Một tiếp tục xây dựng các tiêu chí "thành phố xanh", "thành phố công viên" và "các tuyến hẻm văn minh đô thị". Phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu là thành phố có 120 công viên, hoa viên; có ít nhất 9 phường đạt chuẩn văn minh đô thị; tỷ lệ khu phố văn hóa đạt 97%, gia đình văn hóa đạt 98%, tỷ lệ hộ nghèo theo tiêu chí mới của tỉnh còn dưới 1%, tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt thu gom đạt 100%, tỷ lệ cơ sở sản xuất, kinh doanh đạt tiêu chuẩn về môi trường đạt 100%, 100% cơ quan đơn vị trường học thực hiện mô hình "Bảo vệ môi trường", "Xây dựng trường học xanh sạch đẹp", "lớp học xanh", "Cổng trường em sạch đẹp, an toàn"; 100% các tuyến hẻm được mặt trận và đoàn thể phụ trách thực hiện tiêu chí tuyến hẻm văn minh.

Giáo dục

Thành phố Thủ Dầu Một là nơi đặt nhiều trường Đại học, Cao đẳng, THPT, trường quốc tế, trong đó có 01 trường chuyên duy nhất của tỉnh Bình Dương và 01 trường đại học công lập trực thuộc UBND tỉnh Bình Dương:

Danh sách trường Đại học:

• Đại học Thủ Dầu Một
• Đại học Bình Dương
• Đại học Kinh Tế - Kỹ Thuật Bình Dương
• Đại học quốc tế Miền Đông (EIU)
• CM (cơ sở Bình Dương)
• Đại học Ngô Quyền (Trường Sĩ quan Công binh)
• Đại học Việt Đức (TP mới Bình Dương)

Danh sách trường Cao đẳng:

• Trường Cao đẳng Việt Nam - Hàn Quốc Bình Dương
• Trường Cao đẳng Y tế Bình Dương
• Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Thiết Bị Y tế Bình Dương
• Trường Cao đẳng Nghề Công nghệ Kỹ thuật TP. HCM - Cơ Sở Bình Dương

Danh sách trường THPT:

• Trường Trung học phổ thông chuyên Hùng Vương, Bình Dương, phường Hiệp Thành
• THPT Võ Minh Đức, phường Chánh Nghĩa
• THPT Nguyễn Đình Chiểu, phường Hiệp Thành
• THPT Bình Phú, phường Định Hòa
• THPT An Mỹ, phường Phú Mỹ
• Trường TH-THCS-THPT Ngô Thời Nhiệm, phường Hòa Phú
• Trường Trung học Cơ sở và Trung học Phổ thông Nguyễn Khuyến, phường Hòa Phú
• Trường TH-THCS-THPT Hàn Thuyên (đang xây dựng) tại phường Hiệp An

Danh sách trường Quốc tế:

• Trường Quốc tế Singapore KinderWorld
• Trường Quốc tế Việt Hoa

Y tế

Danh sách các bệnh viên, cơ sở khám chữa bệnh trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một:

• Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương, phường Hiệp Thành (hiện tại đang xây bệnh viện mới có quy mô 1500 giường tại phường Định Hòa, dự kiến đưa vào hoạt động trong năm 2021)
• Bệnh viên đa khoa Vạn Phúc, phường Tương Bình Hiệp
• Bệnh viện Đa khoa Tư nhân Bình Dương (Bệnh viện Cây Dừa), phường Chánh Mỹ
• Bệnh viện YHCT tỉnh Bình Dương, phường Phú Cường
• Bệnh viện Đa Khoa Medic Bình Dương, phường Phú Cường
• Bệnh viên đa khoa Sài Gòn Bình Dương, phường Tương Bình Hiệp
• Phòng khám Đa khoa Châu Thành, phường Hiệp Thành
• Bệnh viện đa khoa Phương Chi, phường Định Hòa

Sân vận động

• Sân vận động Gò Đậu (sân nhà của CLB Becamex Bình Dương)

Văn hóa

Di tích và danh thắng

• Chùa Hội Khánh.
• Chùa Bà Thiên Hậu.
• Nhà thờ Chánh Tòa Phú Cường.
• Miếu Thanh An (Chùa Ông Ngựa).
• Chùa Tây Tạng.
• Đình Phú Cường (Đình Bà Lụa).
• Nhà tù Phú Lợi.
• Chợ Thủ Dầu Một.
• Ủy ban Nhân dân phường Phú Cường.
• Nhà cổ Đốc Phủ Đẩu.
• Đình Tân An.
• Đình thần Tương Bình Hiệp
• Lạc Cảnh Đại Nam Văn Hiến.
• Tòa nhà Trung Tâm Hành chính tỉnh Bình Dương.

Làng nghề truyền thống

• Làng gốm sứ Lò Chén (phường Chánh Nghĩa).
• Làng sơn mài Tương Bình Hiệp.

Lễ hội

• Lễ hội Chùa Bà Thiên Hậu (còn gọi ngắn là Lễ hội Chùa Bà): là một lễ hội được tổ chức hàng năm tại Chùa Bà Thiên Hậu ở thành phố Thủ Dầu Một. Lễ hội thu hút hàng trăm ngàn người đến từ các tỉnh, nhưng an ninh trật tự vẫn được đảm bảo rất tốt. Lễ hội được người dân tại tỉnh chuẩn bị rất tốt từ trước một tháng. Tại lễ hội, người dân cũng như các thanh niên tình nguyện sẽ phát đồ ăn, khăn lạnh miễn phí cho du khách, thêm vào đó là cả giá xe và dịch vụ xem ôm miễn phí,... Chính vì điều này làm lễ hội Chùa Bà Thủ Dầu Một trở thành một lễ hội độc đáo nhất của tỉnh Bình Dương, cũng như các tỉnh thành xung quanh về sự thân thiện của người dân Bình Dương.
• Lễ hội Nhật Bản: là lễ hội do Tokyu Group cùng công ty Becamex đồng tài trợ diễn ra tại khu vực thành phố mới Bình Dương, nơi mà cư dân từ các nước Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc đang sinh sống và làm việc. Lễ hội bao gồm các sự kiện ẩm thực, trải nghiệm văn hóa, và sân khấu.

Thủ Dầu Một trong thơ ca

“

Chiều chiều mượn ngựa ông Đô
Mượn ba chú lính đưa cô tôi về
Đưa về chợ Thủ bán hủ bán ve,
Bán bộ đồ chè bán cối đâm tiêu...

”

“

Thủ Dầu Một cảnh rất xinh thay,
Xứ tốt gỗ cây khéo thợ thầy.
Chánh bố công đường cao mát mẻ,
Phú Cường hội quán tiếng xưa nay.
Đờn bà nghĩa khí nhiều tay lịch,
Hương chứa thanh cần trữ dạ ngay.
Chùa miễu anh linh phong thủy đẹp,
Thanh tươi quả phẩm ít nơi tày.

”

Một số bài hát liên quan đến Thủ Dầu Một như Thủ Dầu Một Yêu Thương (Huỳnh Nguyễn Công Bằng), Bình Dương Quê Em (Ngọc Kiều Anh), hay Sức Trẻ Thành phố Thủ Dầu Một (nhiều tác giả), v.v.

Thành phố kết nghĩa

• Thành phố Lào Cai, Lào Cai, Việt Nam
• Daejeon, Hàn Quốc
• Quảng Đông, Trung Quốc
• Yamaguchi, Nhật Bản
• Eindhoven, Hà Lan
• Emmen, Hà Lan

Hình ảnh

• 
  Chùa Bà
• 
  Nhà cổ Đốc Phủ Đẩu xây năm 1890
• 
  Lạc Cảnh Đại Nam Văn Hiến

Chú thích

^ Nguồn: Nguyễn Liên Phong, Nam Kỳ phong tục nhơn vật diễn ca, tập 1, Libraire Imprimeur, Saigon, 1909.

Liên kết ngoài

• Trang chủ chính thức UBND thành phố Thủ Dầu Một