Xem mã nguồn của Naan

{{Infobox prepared food
| name = Naan
| image = [[Tập tin:Afghan bread.jpg|300px]]
| country = [[pakistan]]
| region = 
| creator =
| course = Ăn nhẹ, khai vị, bánh mì
| served = Nhiệt độ phòng, nóng
| main_ingredient = [[Bột mì]] (e.g. [[bột atta|atta]], [[bột maida|maida]]), nước, men, chất béo nấu ăn (e.g. bơ, [[bơ loãng]]), [[sữa chua]], [[sữa]] (tùy chọn)
| variations =
| calories =
| other =
}}
'''Naan''', '''nan''' ({{lang-hi|नान|nān}}) hay '''khamiri''' là một loại [[bánh mì cắt lát]] chứa [[bột nở]], nướng lò<ref name=Bernard>[https://books.google.com/books?id=FZBZXBCWgxgC&pg=PA632&dq=naan+central+asia&lr=&as_brr=3&client=firefox-a ''Bernard Clayton's New Complete Book of Breads''] by Bernard Clayton, Donnie Cameron</ref> thịnh hành trong [[ẩm thực]] tại các quốc gia vùng [[Trung Đông]], [[Trung Á]] và [[Nam Á]].<ref>[https://books.google.com/books?id=Z9mbf5nQvYsC&pg=PA134&dq=naan+indian+cuisine&lr=&as_brr=3&client=firefox-a ''Qmin''] by Anil Ashokan, Greg Elms</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=oGq4v4e7rG8C&pg=PA118 ''The Science of Cooking''], Peter Barham, Springer: 2001. ISBN 978-3-540-67466-5. p. 118.</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=Ew8rS8PCkpoC&pg=PT432&dq=naan+india&lr=&as_brr=3&client=firefox-a ''The Bread Lover's Bread Machine Cookbook''] by Beth Hensperger</ref>

==Từ nguyên==
Từ "naan" xuất hiện sớm nhất trong tiếng Anh năm 1810, trong chuyến du lịch của [[William Tooke]].<ref>''Russia, or a Complete Historical Account of all the Nations which compose that Empire'', London, p. 168: "The most common dishes are ''onoschi'', or vermicelli; ''plav'', or boiled rice; ''nan'', pancakes, and the meats which the law permits." (referring to the eating habits of the central Turks). Other attestations in English can be found in the [[Oxford English Dictionary]], ''s.v.'' naan.</ref> Từ ''nān'', trong [[tiếng Ba Tư]], nghĩa là 'bánh mì' ([[tiếng Uzbek]] ''non''/нон) đã được chứng thực trong tiếng [[Ba Tư trung cổ]]/[[Ba Tư trung cổ Bái hỏa giáo|Pahlavi]] như ''n'n'' 'bánh mì, thức ăn'. Hình thức chính nó có gốc trong [[ngữ chi Iran]]; hình thái cùng nguồn gốc bao gồm [[tiếng Parthia]] ''ngn'', [[tiếng Baloch]] ''nagan'', [[tiếng Sogdia]] ''nγn-'', [[tiếng Pashto]] ''nəγan'' 'bánh mì'.<ref>See for instance Manfred Mayrhofer, ''Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen'', Heidelberg 1996, vol. 2, p. 6, with further references. An Indo-European origin for this typical cultural term is highly unlikely.</ref>

Hình thái ''naan'' có phân bố rộng rãi, được vay mượn từ một loạt các ngôn ngữ nói tại [[Trung Á]] và [[Nam Á]], nơi mà nó thường dùng để chỉ một loại [[bánh mỳ cắt lát]]. Chính tả '''naan''' lần đầu tiên được chứng nhận vào năm 1979,<ref>{{chú thích web|url=http://www.oed.com|title=Home: Oxford English Dictionary|work=oed.com|access-date =ngày 6 tháng 9 năm 2015}}</ref> và từ đó đã trở thành chính tả tiếng Anh bình thường.

==Mô tả==
{{nutritionalvalue
| name=Bread, naan (bread), plain, commercially prepared, refrigerated
| kCal=291
| protein=9.62
| fat=5.65
| carbs=50.43
| fiber=2.2
| sugars=3.55
| calcium_mg=84
| iron_mg=3.25
| magnesium_mg=27
| phosphorus_mg=100
| potassium_mg=125
| sodium_mg=465
| zinc_mg=0.81
| manganese_mg=0
| thiamin_mg=0.78
| riboflavin_mg=0.51
| niacin_mg=5.84
| pantothenic_mg=0
| vitB6_mg=0.095
| folate_ug=0
| vitE_mg=0.79
| vitK_ug=0
| source_usda=1
| note=[http://ndb.nal.usda.gov/ndb/search/list?qlookup=28307&format=Full Link to USDA Database entry]
}}

[[Tập tin:KashgarNaan.jpg|thumb|left|Một thợ làm bánh naan [[người Uyghur]] tại [[Kashgar]]]]

Cách chế biến quen thuộc nhất và sẵn có của naan ở các nước phương Tây giống cách chế biến Nam Á. Tại Iran, từ ngữ căn bản khởi nguồn từ đây,<ref>{{chú thích web|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/naan|title=Naan - Definition of naan by Merriam-Webster|work=merriam-webster.com|access-date =ngày 6 tháng 9 năm 2015}}</ref> ''nān'' (نان) không mang theo bất kỳ ý nghĩa đặc biệt, vì nó chỉ đơn thuần là từ ngữ chung cho bất kỳ loại bánh mì nào, cũng như ở các quốc gia Tây Á khác hoặc những nhóm dân tộc trong khu vực, chẳng hạn như giữa [[người Kurd]], [[người Thổ Nhĩ Kỳ]], [[Azerbaijan]] (cả Azerbaijan và Iran),... Naan tại nhiều nơi ở Nam Á thường dùng để chỉ một loại bánh mỳ cắt lát dày cụ thể (một loại bánh mỳ dẹt nổi tiếng khác là ''[[chapati]]''). Nói chung, nó giống [[pita]] và, như bánh mỳ pita, thường cho bột nở vào với [[nấm men]] hoặc với bánh mì lên mem (bột naan lên men còn sót lại từ mẻ bánh trước đó); bột không lên men (tương tự như sử dụng cho ''[[roti]]'') cũng được sử dụng. Naan được nấu chín bằng lò đất ''[[tandoor]]'', từ đây cách nấu tandoori làm nên tên gọi của món. Phân biệt với ''roti'', thường được nấu trên một vỉ sắt phẳng hoặc hơi lõm gọi là ''[[tava]]''. Công thức nấu hiện đại đôi khi thay thế [[bột nổi]] cho nấm men. [[Sữa]] hoặc [[sữa chua]] cũng có thể được sử dụng để truyền đạt mùi vị riêng biệt cho naan. Sữa sẽ được dùng thay vì nước, khiến cho miếng bánh dễ ăn, hàm lượng bột mềm hơn.<ref>[[Harold McGee]]. On Food and Cooking. Scribner. 2nd Ed, 2004.</ref> Ngoài ra, khi bánh mì lên men (trong đó có cả nấm men và [[lactobacilli]]) được sử dụng, sữa có thể trải qua quá trình [[lên men lactic]] vừa phải.

Thông thường, món ăn được phục vụ nóng và phết [[bơ loãng]] hoặc [[bơ]]. Nó có thể được dùng để ăn kèm món ăn khác, hoặc được nhồi bằng cách đổ đầy. Ví dụ, ''[[keema]] naan'' được nhồi với một hỗn hợp thịt băm nhỏ (thường là [[thịt cừu]] hoặc [[thịt dê]]); biến thể khác là ''peshawari naan'' (''peshwari'' tại Anh). ''Peshawari naan'' và ''Kashmiri naan'' được đổ đầy với một hỗn hợp các loại [[quả hạch]] và [[nho khô]]; ở Pakistan, ''roghani naan'' được rắc hạt mè; ''[[Kulcha]]'' là một kiểu khác. ''Amritsari naan'' còn gọi là ''amritsari kulcha'' được nhồi với [[khoai tây nghiền]], hành tây (tùy chọn) và nhiều loại gia vị. Gia vị có thể có trong bột naan bao gồm [[thì là]] và hạt [[Nigella sativa|mao lương]]. Món ăn ''[[balti]]'' tại Pakistan thường được ăn kèm với bánh naan, và được nấu bằng loại chảo ''karack'' lớn hoặc naan dọn bàn, dễ dàng chia sẻ giữa các nhóm lớn.<ref>{{chú thích web|url=http://www.independent.co.uk/travel/uk/birmingham--the-latest-hot-destination-for-foodies-525778.html|title=The Independent - 404|work=The Independent|access-date=ngày 6 tháng 9 năm 2015|archive-date = ngày 4 tháng 12 năm 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081204100757/http://www.independent.co.uk/travel/uk/birmingham--the-latest-hot-destination-for-foodies-525778.html|url-status=dead}}</ref>

Một công thức naan điển hình liên quan đến việc hòa trộn [[bột (lương thực)|bột]] trắng với muối, một nền văn hóa nấm men, và đủ sữa chua để làm cho bột mịn, dẻo.<ref>{{chú thích web|url=http://www.videojug.com/film/how-to-make-naan-bread|title=How To Make Naan Bread|work=videojug|access-date =ngày 6 tháng 9 năm 2015}}</ref> Bột được nhào nặn vài phút, sau đó đặt sang một bên cho nở ra trong vài giờ. Sau khi nở ra, bột được vo thành những quả bóng (khoảng 100&nbsp;grams hoặc 3,5&nbsp;[[ounce|oz]] mỗi quả), được cán phẳng và nấu chín. Trong [[ẩm thực Pakistan]], naan thường được tô điểm với tinh chất thơm, chẳng hạn như hoa hồng, ''khus'' ([[Chrysopogon zizanioides|hương căn thảo]]), hoặc với bơ hoặc bơ loãng tan chảy vào bánh. Hạt mao lương thường được thêm vào bánh naan, cách nấu trong nhà hàng Ấn Độ trên khắp nước Anh.

Nho khô và gia vị có thể thêm vào bánh mì nhằm gia tăng hương vị. Naan cũng có thể bao phủ bằng, hoặc phục vụ như lớp bao bọc trên bề mặt món [[thịt]], [[rau]] hay [[pho mát]] khác nhau. Phiên bản này đôi khi được chuẩn bị như [[thức ăn nhanh]]. Món bánh này cũng có thể nhúng vào súp như ''[[dal]]'', và ăn kèm với ''sabzis'' (còn được gọi là ''shaakh'').

''Naan bya'' tại [[Burma]] đôi khi phục vụ tại [[bữa ăn sáng]] với trà hoặc cà phê. Chiếc bánh tròn, mềm mại, và phồng rộp, thường phết bơ, hoặc với ''pè byouk'' (đậu luộc) bên trên, hoặc nhúng vào ''hseiksoup'' (súp thịt cừu).

Bánh pizza naan là một loại [[pizza]] mà naan được dùng như lớp vỏ thay vì bột bánh pizza truyền thống. Đầu bếp và công ty như [[Nigella Lawson]],<ref>{{chú thích web|url=http://www.nigella.com/recipes/view/naan-pizza-9|title=NAAN PIZZA - Recipes - Nigella Lawson|author=Nigella|work=nigella.com|access-date =ngày 6 tháng 9 năm 2015}}</ref> [[Whole Foods]]<ref>{{chú thích web|url=http://www.wholefoodsmarket.com/recipe/grilled-veggie-naan-pizzas-goat-cheese|title=Grilled Veggie Naan Pizzas with Goat Cheese|work=Whole Foods Market|access-date =ngày 6 tháng 9 năm 2015}}</ref> và [[Wegmans]]<ref>{{chú thích web|url=http://www.wegmans.com/webapp/wcs/stores/servlet/RecipesView?Ntk=RecipeSearch&N=78&Nty=1&storeId=10052&langId=-1&catalogId=10002&Ntx=mode+MatchAllPartial&forwardto=RecipesView&Ntt=naan+pizza&quickRecipe_Ntt=naan+pizza|title=Recipes - Wegmans|work=wegmans.com|access-date =ngày 6 tháng 9 năm 2015|archive-date = ngày 1 tháng 5 năm 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140501200405/http://www.wegmans.com/webapp/wcs/stores/servlet/RecipesView?Ntk=RecipeSearch&N=78&Nty=1&storeId=10052&langId=-1&catalogId=10002&Ntx=mode+MatchAllPartial&forwardto=RecipesView&Ntt=naan+pizza&quickRecipe_Ntt=naan+pizza}}</ref> cung cấp công thức nấu cho người dân để làm naan bánh pizza của mình tại nhà.

==Món bánh naan kẹp thịt==

Bánh naan kẹp thịt là một loại bánh [[hamburger]] ăn kèm bánh mỳ naan.<ref name="Gothamist 2014">{{chú thích web | title=We Need This Naan Burger In Our Mouths Immediately | website=Gothamist | date=ngày 5 tháng 5 năm 2014 | url=http://gothamist.com/2014/05/05/naan_burger.php | access-date =ngày 6 tháng 9 năm 2015 | archive-date = ngày 14 tháng 8 năm 2016 | archive-url=https://web.archive.org/web/20160814015343/http://gothamist.com/2014/05/05/naan_burger.php }}</ref><ref name="Getty Images 2015">{{chú thích web | title=Grand Trunk naan burger with garlic fries. | website=Getty Images | date=ngày 14 tháng 8 năm 2015 | url=http://www.gettyimages.com/detail/news-photo/grand-trunk-naan-burger-with-garlic-fries-news-photo/467731474 | access-date =ngày 6 tháng 9 năm 2015}}</ref> Bánh naan burger có thành phần rất tương tự như bánh mì kẹp thịt bình thường, nhưng đôi khi được chế biến bằng thịt xông khói. Việc dùng [[bánh mỳ cắt lát]] tạo ra một trải nghiệm hương vị khác nhau từ bánh kẹp thịt làm từ [[bánh mỳ]]. Một số bánh naan kẹp là món chay, không chứa thịt.<ref>{{chú thích web | last=Jones | first=Caroline | title=The ‘Wiching Hour: Grand Trunk’s Naan Burger | website=Washington City Paper | date=ngày 19 tháng 3 năm 2015 | url=http://www.washingtoncitypaper.com/blogs/youngandhungry/2015/03/19/the-wiching-hour-grand-trunks-naan-burger/ | access-date =ngày 6 tháng 9 năm 2015}}</ref>

===Nguồn gốc===
[[KFC]] tại Ấn Độ phục vụ bánh naan kẹp thịt, nhưng nguồn gốc vẫn chưa được biết. Bánh naan kẹp thịt, phục vụ giống với dạng gần gũi bánh hamburger truyền thống nhất, có thể có nguồn gốc ở Anh, nơi cả hai món ăn Mỹ và Ấn Độ được phổ biến và có sẵn tại hầu hết thị trường.

Món này cũng được phục vụ tại Toronto, Canada. Một số nhà hàng, bao gồm cả Moxie tọa lạc tại Yorkdale, và The Host nằm ở Yorkville, cung cấp món ăn với naan dọn ăn với cá hồi hun khói, [[gà nướng]] hun khói, rau diếp, cà chua, cỏ cà ri, và hoa lá bày trí khác. Những món ăn này cũng có nguồn gốc từ phong cách nấu ăn năng động Ấn Độ phổ biến ở Canada.

<gallery widths="180" class="center">
|Bánh naan kẹp thịt
File:Naan burger, vegetarian.jpg|Bánh naan kẹp chay
</gallery>

==Hình ảnh==
<gallery widths="180" class="center">
File:Bread of Afghanistan in 2010.jpg|Bánh naan trong [[ẩm thực Afghanistan]]
File:Peshawari Roti, Pakistan.jpg|Naan mới nướng ra từ lò [[tandoor]] tại [[Karachi]], [[Pakistan]]
File:Cheese Naan.jpg|naan ăn kèm [[pho mát]]
File:Naan bya with mutton soup.JPG|''Naan paya'' với súp thịt cừu, đôi khi phục vụ trong bữa ăn sáng tại [[Myanmar]]
File:Plain Naan.jpg
File:Guangzhou-Nur-Bostani-Restaurant-pseudo-bagels-0473.jpg
</gallery>

==Tham khảo==
{{tham khảo|30em}}

==Liên kết ngoài==
{{Thể loại Commons|Naan}}
{{Cookbook|Naan}}

{{món ăn Ấn Độ}}

[[Thể loại:Bánh mì]]
[[Thể loại:Ẩm thực Trung Á]]
[[Thể loại:Ẩm thực Trung Đông]]
[[Thể loại:Ẩm thực Ấn Độ]]
[[Thể loại:Bánh mì nấm men]]