Xem mã nguồn của Sana'a

{{Infobox settlement
|name = Sana'a
|native_name = {{lang|ar|صنعاء}}<br />''{{transl|ar|Ṣan‘ā’}}''
|nickname =
|settlement_type = Thành phố
|motto =
<!-- images and maps ----------->
|image_skyline = {{Photomontage
| photo1a = Sanaa HDR (16482367935).jpg
| photo2a = Sana%27a_(15118422415).jpg
| photo2b = Sana'a, Yemen (14667934933).jpg
| photo3a = Bab Al Yemen in Sana'a.JPG
| photo3b = The entrance of National Museum in Sana'a.JPG
| size = 275
| spacing = 2
| color = transparent
| border = 0
}}
|image_caption = Theo chiều kim đồng hồ từ trên cùng:<br> Sana'a nhìn từ trên cao, Phố cổ, [[Bảo tàng quốc gia Yemen]], [[Bab al-Yaman]], [[Nhà thờ Hồi giáo Al Saleh]]
|mapsize =
|map_caption =
|image_map1 =
|mapsize1 =
|map_caption1 =
|image_dot_map =
|dot_mapsize =
|dot_map_caption =
|dot_x = |dot_y =
|pushpin_map = Yemen<!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->
|pushpin_label_position = bottom
|pushpin_map_caption = Vị trí trong Yemen
|pushpin_relief 	 = 1
<!-- Location ------------------>
|coordinates_region = YE
|subdivision_type = Quốc gia
|subdivision_name = {{YEM}}
|subdivision_type1 = Đơn vị hành chính
|subdivision_name1 = Amanat Al Asimah
|subdivision_type2 =
|subdivision_name2 =
| parts_type = [[Khủng hoảng Yemen (2011–nay)|Chiếm đóng]]
| parts_style = para
| p1 = {{flagicon image|Houthis Logo.png}} [[Houthis]] (Ansar Allah)
<!-- Politics ----------------->
|government_footnotes =
|government_type = Địa phương
|leader_title = Mayor: 
|leader_name =
|leader_title1 = <!-- for places with, say, both a mayor and a city manager -->
|leader_name1 =
|leader_title2 =
|leader_name2 =
|established_title = <!-- Settled -->
|established_date =
|established_title2 = <!-- Incorporated (town) -->
|established_date2 =
|established_title3 = <!-- Incorporated (city) -->
|established_date3 = 1167
<!-- Area --------------------->
|area_magnitude =
|unit_pref = <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->
|area_footnotes =
|area_total_km2 = 126<!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion-->
|area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox settlement for details on automatic unit conversion-->
|area_water_km2 =
|area_total_sq_mi =
|area_land_sq_mi =
|area_water_sq_mi =
|area_water_percent = 
|area_urban_km2 =
|area_urban_sq_mi =
|area_metro_km2 =
|area_metro_sq_mi =
|area_blank1_title =
|area_blank1_km2 =
|area_blank1_sq_mi =
<!-- Population ----------------------->
|population_as_of = 2012
|population_footnotes =
|population_note =
|population_total = 1,937,451
|population_density_km2 =
|population_density_sq_mi =
|population_metro = 2,167,961
|population_density_metro_km2 =
|population_density_metro_sq_mi =
|population_urban =
|population_density_urban_km2 =
|population_density_urban_sq_mi =
|population_blank1_title = Ethnicities
|population_blank1 =
|population_blank2_title = Religions
|population_blank2 =
|population_density_blank1_km2 =
|population_density_blank1_sq_mi =
<!-- General information --------------->
|timezone = GMT+3
|utc_offset =
|timezone_DST =
|utc_offset_DST =
|latd=15 |latm=20 |lats=54 |latNS=N
|longd=44 |longm=12 |longs=23 |longEW=E|coordinates_display=h
|elevation_footnotes = <!--for references: use tags-->
|elevation_m = 2250
|elevation_ft =
<!-- Area/postal codes & others -------->
|postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... -->
|postal_code =
|area_code =
|blank_name =
|blank_info =
|website =
|footnotes =
{{designation list | embed = yes
| designation1 = WHS
| designation1_offname = Thành phố cổ Sanaʽa
| designation1_date = 1986
| designation1_number = [http://whc.unesco.org/en/list/385 385]
| designation1_criteria = iv, v, vi
| designation1_type = Văn hóa
| designation1_free1name = Quốc gia
| designation1_free1value = Yemen
| designation1_free2name = Vùng
| designation1_free2value = [[Danh sách di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương|Châu Á và châu Đại Dương]]
}}
}}

'''Sana'a''' (cũng được viết là '''Sanaa''' hay '''Sana'''; {{lang-ar|صنعاء}} ''{{transl|ar|Ṣan‘ā’}}'', {{IPA-ar|sˤɑnʕaːʔ|pron}}, <small>[[tiếng Ả Rập Yemen]]:</small> {{IPA-ar|ˈsˤɑnʕɑ|}}) là [[thành phố lớn nhất]] tại [[Yemen]] và là trung tâm của [[tỉnh Sana'a]]. Về mặt hành chính thì thành phố không phải một phần của vùng, mà tạo nên một khu riêng gọi là "Amanat Al-Asemah". Theo hiến pháp Yemen, Sana'a là thủ đô của đất nước,<ref>{{chú thích báo|url=http://www.dpa-international.com/news/international/yemens-embattled-president-declares-southern-base-temporary-capital-a-44650685-img-2.html|agency=DPA International|title=Yemen's embattled president declares southern base temporary capital|date=ngày 21 tháng 3 năm 2015|access-date =ngày 21 tháng 3 năm 2015|archive-date = ngày 11 tháng 7 năm 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150711155806/http://www.dpa-international.com/news/international/yemens-embattled-president-declares-southern-base-temporary-capital-a-44650685-img-2.html}}</ref> dù trụ sở của chính phủ công nhận quốc tế đã được chuyển về [[Aden]] [[Kết quả của việc Houthis chiếm đóng Yemen|sau]] cuộc [[đảo chính Yemen 2014–15]]. Aden đã được tổng thống [[Abd Rabbuh Mansur Hadi]] tuyên bố là thủ đô tạm thời vào tháng 3 năm 2015.<ref>{{chú thích báo|url=http://www.dw.de/yemens-president-hadi-declares-new-temporary-capital/a-18332197|agency=Deutsche Welle|title=Yemen's President Hadi declares new 'temporary capital'|date=ngày 21 tháng 3 năm 2015|access-date =ngày 21 tháng 3 năm 2015}}</ref>

Sana'a là một trong những [[thành phố có dân cư trú liên tục cổ nhất]] thế giới. Ở độ cao khoảng {{convert|2300|m|ft}}, đây cũng là một trong các thủ đô cao nhất thế giới. Dân số của thành phố là chừng 1.937.500 (2012).

Phố cổ Sana'a, một [[di sản văn hóa thế giới]] [[UNESCO]], có phong cách kiến trúc riêng biệt, được thể hiện nổi bật ở những tòa nhà đa phần trang trí bởi những họa tiết hình học. Trong cuộc xung đột diễn ra năm 2015, bom rơi trúng vùng Phố cổ này và gây thiệt hại.<ref>{{chú thích web|last=Young|first=T. Luke|title=Conservation of the Old Walled City of Sana'a Republic of Yemen|url=http://web.mit.edu/akpia/www/AKPsite/4.239/sanaa/yemen.html|publisher=MIT}}</ref><ref name="HestlerSpilling2010">{{chú thích sách|author1=Anna Hestler|author2=Jo-Ann Spilling|title=Yemen|url=https://books.google.com/books?id=JNJiTaTaEocC&pg=PA16|access-date =ngày 23 tháng 11 năm 2010|date=ngày 1 tháng 1 năm 2010|publisher=Marshall Cavendish|isbn=978-0-7614-4850-1|page=16}}</ref> Trong khu vực này còn có [[Nhà thờ Hồi giáo Al Saleh|Al Saleh]], nhà thờ Hồi giáo lớn nhất thành phố.

== Khí hậu ==
Sanaʽa có [[Khí hậu sa mạc#Khí hậu sa mạc lạnh|khí hậu sa mạc lạnh]] ([[phân loại khí hậu Köppen]]: ''BWk'').<ref name="Climate-Data.org">{{Cite web|url=http://en.climate-data.org/location/3171/|title=Climate: Sanaa - Climate graph, Temperature graph, Climate table|publisher=Climate-Data.org|access-date=2014-02-23}}</ref>{{Weather box|width=auto|metric first=yes|single line=yes|location=Sanaa, Yemen|Jan record high C=30|Feb record high C=31|Mar record high C=32|Apr record high C=32|May record high C=37|Jun record high C=39|Jul record high C=41|Aug record high C=38|Sep record high C=40|Oct record high C=34|Nov record high C=33|Dec record high C=31|Jan high C=22.3|Feb high C=24.7|Mar high C=25.6|Apr high C=24.8|May high C=25.7|Jun high C=28.2|Jul high C=26.6|Aug high C=25.9|Sep high C=25.1|Oct high C=22.2|Nov high C=20.3|Dec high C=20.5|Jan mean C=12.6|Feb mean C=14.1|Mar mean C=16.3|Apr mean C=16.6|May mean C=18.0|Jun mean C=19.3|Jul mean C=20.0|Aug mean C=19.6|Sep mean C=17.8|Oct mean C=15.0|Nov mean C=12.9|Dec mean C=12.4|Jan low C=3.0|Feb low C=3.6|Mar low C=7.0|Apr low C=8.5|May low C=10.4|Jun low C=10.5|Jul low C=13.4|Aug low C=13.3|Sep low C=10.6|Oct low C=7.9|Nov low C=5.5|Dec low C=4.4|Jan record low C=-4|Feb record low C=-1|Mar record low C=1|Apr record low C=4|May record low C=1|Jun record low C=9|Jul record low C=5|Aug record low C=0|Sep record low C=3|Oct record low C=1|Nov record low C=-1|Dec record low C=-2|precipitation colour=green|Jan precipitation mm=5|Feb precipitation mm=5|Mar precipitation mm=17|Apr precipitation mm=48|May precipitation mm=29|Jun precipitation mm=6|Jul precipitation mm=50|Aug precipitation mm=77|Sep precipitation mm=13|Oct precipitation mm=2|Nov precipitation mm=8|Dec precipitation mm=5|Jan rain days=2|Feb rain days=3|Mar rain days=4|Apr rain days=5|May rain days=5|Jun rain days=4|Jul rain days=4|Aug rain days=5|Sep rain days=3|Oct rain days=3|Nov rain days=2|Dec rain days=1|Jan humidity=39.3|Feb humidity=35.8|Mar humidity=38.5|Apr humidity=41.1|May humidity=36.0|Jun humidity=27.2|Jul humidity=40.1|Aug humidity=45.5|Sep humidity=29.9|Oct humidity=29.0|Nov humidity=38.1|Dec humidity=37.7|year humidity=36.5|Jand sun=8|Febd sun=8|Mard sun=8|Aprd sun=9|Mayd sun=9|Jund sun=8|Juld sun=6|Augd sun=7|Sepd sun=8|Octd sun=9|Novd sun=9|Decd sun=8|source 1=''Climate-Data.org''<ref name="Climate-Data.org"/> ''Weather2Travel''<ref>{{Cite web |url=http://www.weather2travel.com/climate-guides/yemen/sana.php |title=Sana Climate and Weather Averages, Yemen |publisher=Weather2Travel |access-date=2014-02-23 }}</ref>|source 2=''Climatebase.ru'',<ref>{{Cite web |url=http://climatebase.ru/station/41404/?lang=en |title=Sanaa, Yemen |publisher=Climatebase.ru |access-date=2014-02-23 }}</ref> ''Voodoo Skies''<ref>{{Cite web |url=http://voodooskies.com/weather/yemen/sanaa |title=Sanaa, Yemen |publisher=Voodoo Skies |access-date=2014-02-23 }}</ref>}}

==Tham khảo==
{{tham khảo}}

== Thư mục ==

* {{cite journal|author=Michele Lamprakos|year=2005|title=Rethinking Cultural Heritage: Lessons from Sana'a, Yemen|url=http://iaste.berkeley.edu/category/tdsr|journal=Traditional Dwellings and Settlements Review|publisher=International Association for the Study of Traditional Environments|volume=16|issue=2|pages=17–37|jstor=41747744|ref={{harvid|Lamprakos|2005}}|via=University of California, Berkeley}}
* {{cite book|url=https://books.google.com/books?id=UB4uSVt3ulUC|title=Historic Cities of the Islamic World|publisher=[[Koninklijke Brill]]|year=2007|isbn=978-9004153882|editor=[[C. Edmund Bosworth]]|location=Leiden|page=463+|chapter=Sanaa|ref={{harvid|Bosworth|2007}}}}
* {{citation|title=Inventory of the historic city of Sana'a: a tool for urban conservation|url=https://whc.unesco.org/en/activities/569/|year=2008|publisher=UNESCO}}
* {{cite book|url=https://books.google.com/books?id=nY2DqJNPmioC|title=The City in the Islamic World|publisher=Koninklijke Brill|year=2008|isbn=9789004162402|editor=Salma K. Jayyusi|location=Leiden|pages=615–624|chapter=Sana'a|display-editors=etal}}
* {{Citation|title=Cities of the Middle East and North Africa|date=2008|url=https://books.google.com/books?id=3SapTk5iGDkC|page=329+|editor1=Bruce E. Stanley|chapter=Sanaa|location=Santa Barbara, USA|publisher=[[ABC-CLIO]]|isbn=9781576079195|ref={{harvid|Stanley|2008}}|editor2=Michael R.T. Dumper}}
* {{cite book|title=The Bazaar in the Islamic City: Design, Culture, and History|author=Franck Mermier|publisher=American University in Cairo Press|year=2012|isbn=978-1-61797-346-8|editor=Mohammad Gharipour|chapter=Suqs of Sanaa: changing functions and symbolic centrality}}

== Liên kết ngoài ==

* Eric Hansen, [http://www.muslimheritage.com/topics/default.cfm?ArticleID=586 Sanaʽa rising], ''Saudi Aramco World'', 2006. Vol. 57 No. 1
* [[:en:Tim_Mackintosh-Smith|Tim Mackintosh-Smith]], [https://web.archive.org/web/20071012075839/http://muslimheritage.com/topics/default.cfm?ArticleID=587 The Secret Gardens of Sanaʽa]. ''Saudi Aramco World'', 2006 Vol. 57 No. 1
* [https://web.archive.org/web/20071019084409/http://www.gordon-stewart.co.uk/sanaa/ Traditional housing in the old quarter of Sanaa in 1972]
* {{cite web|url=http://archnet.org/library/places/one-place.jsp?place_id=2073|title=Sanaʽa|author=ArchNet.org|publisher=MIT School of Architecture and Planning|location=Cambridge, Massachusetts, USA|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105045434/http://archnet.org/library/places/one-place.jsp?place_id=2073|archive-date=5 November 2013|url-status=dead}}
* {{Cite NIE|wstitle=Sana|short=x}}
{{Thủ đô châu Á}}
{{Thành phố Yemen}}{{Authority control}}
{{Di sản thế giới tại Yemen}}
[[Thể loại:Thành phố Yemen]]
[[Thể loại:Di sản thế giới tại Yemen]]
[[Thể loại:Thủ đô của châu Á]]