Немсән җил
Немсән җил (латин. bis sextus — «хойрдагче зурһадагче») григорин болн юлин литин һурвын җирин һурһан өдрөтә җил болҗана. Тер учрар немсн җил нег хонгала кирин җилиг икәр. Тиим җил 46 он мана һалвин күртүл Роман гүрнә хан Һай Юуль Цеесәр кергелелһанд орлоцулва. Дөрвөдгач тоот җил немсн бәәдг болҗана, болв тер зокалас зәрм һарһалат бәәнә.
Григорин лит
[ясврлх | кодар ясврлх]Хаврин өдр сө хойр теңшәрлаһнә хоорнод цаг 365 хонг 5 час 48 минут 46 секунд ударна; дундн юлин литын җилин цаг 365,25 хонгта; эднә йилһән 11 минут 14 секунд болха. Тер завсрар 128 җилмүд болзг хонг шаху.
Зәрм зунҗил болзаг, хаврин өдр сө хойр теңшәрлһәнә өдрин көндөлалһан үзсан болва. XVI арваҗде тер теңшәрлеһан 10 хонгар Моһа сарин 21 деер ирлә. Тиим эндү чиклихәр болн тоньлхар, 1582 он роман аав Григорий XIII лит шинрүлв. Дунд литын болын нарна җилмүд нег-негән сәәнәр таарлахар, немсн җилин зокал сольҗ. Тегәд дөрвөдгач тоот зунас хувалдаг, болва дөрвн зунас хувалдаг уга һарһалат бәәнә.
Үлгүрнь:
- 1700, 1800, 1900, 2100, 2200, 2300 он - немсән биш.
- 2000, 2004, 2008 он — немсән. Немсән болхала, Лу сарин 29 немсәмән.
Дәкәд умшитын
[ясврлх | кодар ясврлх]