Gentile Bellini

Prosessie op die Piazza San Marco (1496)

Gentile Bellini (c. 1429, Venesië Italië; 23 Februarie 1507, Venesië) was ‘n Italiaanse skilder en lid van die stigtersfamilie van die Venesiaanse skool van Renaissance skilderwerk, wat die beste bekend is om sy portrette en tonele van Venesië.

Gentile was deur sy vader, Jacopo Bellini, ‘n skilder wat Renaissance motiewe aan Venesië bekendgestel het, opgelei. Aan die begin van Gentile se loopbaan het hy saam met sy vader en broer, Giovanni, gewerk. Sy vader se invloed kan onder meer gesien word in Gentile se vroeëre Madonna. Gentile het in 1466 as ‘n onafhanklike kunstenaar ‘n kontrak met die beamptes van die San Marco Skool aangegaan om die deure van die montering van hul orrel te dekoreer. Hierdie skilderwerk verteenwoordig vier heiliges, wat betref hul grootte ontsaglik in skaal is, en ontwerp is met met die stroewe besuiniging en gewaagde perspektief wat die styl van sy swaer, Andrea Mantegna – op daardie stadium die mees prominente skilder van die Padua-skool - , gekarakteriseer het. Dieselfde invloed kan gesien word in sy Banier van die Geseënde Lorenzo Giustiniani (1465) met sy skerp gedefinieerde buitelyne en stywe drapeerstukke. In 1474 het Gentile opdrag gekry om ‘n reeks skilderye uit te voer vir ‘n kamer in die Doge se Paleis in Venesië.

In 1479 het die Doge (“hertog”) van Venesië hom na Konstantinopel gestuur as skilder tot die hof van Sultaan Mehmed II. Die belangrikste van die bestaande werke wat Gentile aldaar geskilder het is die Portret van Mohammad II (c. 1480), ‘n meesterlike karakterisering van die uitgelese en gekultiveerde heerser. In sy pen-en-gouache tekenwerk, naamlik die Sittende Skribent (1479-1780) maak Gentile gebruik van ‘n vlak en plat gepatroonde styl soortgelyk aan die van die Turkse miniature wat sulke werke soos sy latere Portret van Doge Giovanni Mocenigo (1478–85) beïnvloed het.

Van Gentile se bekendste werke is die tonele van Venesië geskilder vir die Skool van San Giovanni Evangelista, een van die baie godsdienstige broederskappe van die stad. Die werke handel met episodes wat verband hou met ‘n reliek van die Heilige Kruis wat die skool besit het. Die gebeure is egter verlore in die panorama van sy werk naamlik, die Prosessie van Sint Markus Plein, (1496) en die Wonderwerk van die Ware Kruis by die Brug van San Lorenzo (1500), te wete groot doeke wat geskilder is met noukeurige en sorgvuldige aandag aan die kleinste detail, en wat gevul is met klein, ietwat stywe figure, insluitende baie portrette.

‘n Soortgelyke maar minder bekende werk is sy Sint Markus wat Preek in Alexandrië (1493–1507), wat na Gentile se dood deur sy broer, Giovanni, een van die beste Venesiaanse skilders van die Renaissance, voltooi is. Gentile se skilderye is vandag van groot belang, grotendeels as rekords van die Venesiaanse leefstyl van die tyd en van die argitektuur gedurende die 15de eeu.

Bykomende leeswerk

• Caroline Campbell en Alan Chong (reds.), Bellini and the East (2005).