Gangesdal

Die Gangesdal is een van die digs bevolkte streke ter wêreld. Dit beslaan sowat 10% van die totale oppervlakte van Indië. 'n Derde van Indië se bevolking van meer as 650 miljoen woon hier en die helfte van Indië se groot stede is in die gebied geleë.

Die Gangesrivier is die gebied se belangrikste waterbron en is nie net van groot ekonomiese belang nie, maar neem ook ŉ belangrike plek in die godsdienslewe van die Hindoes in. Miljoene pelgrims trek jaarliks op die oewer van die Ganges saam.

Oorsprong en boloop

Die Ganges is 'n breë en stadig vloeiende rivier wat deur een van die vrugbaarste en digs bevolkte gebiede van die wêreld vloei. AI is die rivier 2 506 km lank, is daar oor die wêreld nog 38 riviere wat langer is. Die Ganges - deur die Indiërs Ganga Ma of Moeder Ganges genoem - ontspring in die Kumaun-Himalaja, aan die voet van die Himalajagebergte wes van Nepal. Die oorsprong word gevorm deur twee bronriviere, die Alaknanda, ŉ bergstroom van 120 km lank wat deur die smeltwater van die Kamet-, die Satopanth- en die Badrinath-gletser gevoed word, en die Bhagirathi, wat ongeveer dieselfde lengte het en deur die Gangotri-, die Sri Kanta- en die Kedernath-gletser gevoed word. (‘n Deel van die Ganges se benedeloop in Wes-Bengale word ook Bhagirathi genoem.)

Die twee bronriviere vloei saam by Devaprayag, 60 km suidoos van Dehra Dun in die noordweste van die deelstaat Uttar Pradesj, en vorm so die Ganges. Die rivier vloei deur die bewoude dele van die Siwalik-bergreeks, wat 'n hoë reënval het. In die reënseisoen bring die suidwestelike moesonwinde op sommige plekke meer as 4 000 mm reën. Oorstrominge vind dikwels plaas. By Hardwar verlaat die rivier die bergreeks en vloei deur die moesonwoud- gebied Terai, tot in die noordwestelike deel van die Gangesvlakte.

Die belangrikste syrivier wat in Uttar Pradesj by die Ganges aansluit, is die Joemna, wat by die Yamunotri-gletservan Bandarpunch ontspring. Dit vloei vir 800 km parallel met die Ganges, verby Delhi, die derde grootste stad van Indië, tot waar dit naby Allahabad by die Ganges aansluit.

Ander syriviere in die deel is die Tons, wat in die staat Madhya Pradesj ontspring, die Ramganga, die Gomati en die Ghaghara. Die middelloop van die Ganges val in die deelstaat Bihar. Tussen Allahabad en Wes-Bengale. Die belangrikste syrivier wat hier aansluit, is die Gogra, of Ghaghara, wat in die Himalaja ontspring. In Nepal word hy die Karnali genoem. Die rivier ontvang smeltwater van die Gurta Mandhata. Ander noordelike riviere wat in die Ganges uitmond, is die Gandak en die Kosi.

Die belangrikste suidelike syrivier is die Son, wat, soos die meeste suidelike riviere in Indië, van die moesonreën afhanklik is vir water. In teenstelling daarmee ontvang die Ganges en sy noordelike sytakke water sowel van die moesonreëns as van smeltwater van gletsers in die Himalaja. Die middelloop van die Ganges is stadig en modderig. Aan die einde van die reënseisoen word groot dele van die middelloop oorstroom en soms word beddings verskuif.

Benedeloop en monding

Die voortsetting van die Ganges in die Bhagirathi word deur die Indiërs as die eintlike benedeloop van die rivier. beskou. Die Bhagirathi gaan in die Hooghlyrivier oor. Die stad Kalkutta is op die oostelike oewer van die Hooghly. Voordat die Hooghly in die Ganges uitmond, sluit twee ander riviere, die Damodar en die Rupnarayan, by hom aan. In Bangia Desj, waar die Ganges as Padma bekend staan, smelt die Ganges met die Joemna, 'n voortsetting van die Brahmapoetra, saam.

Die rivier sluit later by die Meghna aan en vloei na die Baai van Bengale. Benewens die Hooghly en die Meghna bestaan die Gangesdelta ook nog uit kleiner riviere soos die Jalangi, die Matabhanga, die Bhairab, die Kobadak, die Gorai en die Arial Khan. In die gebied, met slikafsettings afkomstig van die Ganges- en die Brahmapoetravallei, kom klei, sand en marlynstowwe met lae turfmoeras of ligniet afwisselend voor.

Die riviere in die gebied van Wes-Bengale is stadig vloeiend en bevat min water. Die Bhagirathi en die Hooghly ontvang met verloop van tyd al hoe minderwater. Die afname aan water het tot gevolg gehad dat Kalkutta sy Rosisie as hawestad aan Bombaai moes afstaan. In Bangla Desj is die syriviere groot en waterryk. Van sy oorsprong in die Himalaja tot by die delta het die Ganges 7755 m gedaal.

Die gemiddelde reënval in die deltagebied is meer as 1 200 mm per jaar. 'n Groot deel ontvang tussen gemiddeld 1 500 en 2000 mm reën per jaar. Die deltagebied is ook onderhewig aan siklone voor en na die moesonseisoen. Die storms kan soms groot skade aanrig, soos in 1970, toe ongeveer 200000 mense dood is.

Die Ganges kry sy water van Julie tot Oktober hoofsaaklik van die moesonreën, en in die somer – April tot Junie - van smeltwater uit die Himalaja.

Ekonomiese betekenis

Die Gangesdal beslaan 350 000 km² van die oppervlakte van Indië (3,37 miljoen km²). Die totale bevolking van Indië is meer as 650 miljoen, van wie meer as 180 miljoen in die Gangesdal woon. Die gemiddelde bevolkingsdigtheid van die gebied is 540 inwoners per km², 'n syfer wat net in die suidwestelike staat Kerala geëwenaar word. Die konsentrasie van mense is 'n teken van die groot ekonomiese belangrikheid van die rivierdale.

Die boloop van die rivier tot by Hardwar is dun bevolk, maar ekonomies baie belangrik. Die aanwesigheid van kragsentrales maak Hardwar en Dehra Dun belangrike nywerheidsgebiede. Ligtemetaalnywerhede en saagmeulens is daar gevestig en landbouprodukte word daar verwerk. Die boloop tussen Hardwar en Allahabad is ŉ belangrike landbougebied: koring, mielies, rog, rys, katoen en suiker word daar verbou. 'n Omvattende kanaalstelsel voorsien die gebied van water omdat die reënval nie voldoende is vir landbouproduksie nie. Besproeiingskanale is reeds in die 19e eeu gebou. Die stelsel voorsien die vrugbare Ganges-, Joemna- en Doabvlakte tussen die Ganges en die Joemna van water.

Die belangrikste kanale is die Bo-Gangeskanaal (tussen 1842 en 1854 gebou), wat by Hardwar begin en 342 km lank is, en die Benede-Gangeskanaal (tussen 1879 en 1880 gebou), wat by Kanpur eindig. Aan die boloop van die Ganges lê verskeie groot stede, waaronder Delhi en Kanpur ('n opbloeiende nywerheidstad), elk met meer as 1 miljoen inwoners. Agra aan die Joemna en Lucknow, die hoofstad van Uttar Pradesj, is stede met ligte nywerhede. Allahabad het ook ligte nywerhede en is die belangrikste verspreidingsentrum vir landbouprodukte. By Agra is die Agrakanaal een van die belangrikste watervoorsieningskanale van die westelike deel van die Gangesvlakte.

Die kanaal mond in die Joemna uit, is 235 km lank en is in 1874 in gebruik geneem. Die laagliggende gebied (100 m bo seespieël en laer) van die middelloop word gereeld oorstroom, want die modderige, stadig vloeiende rivier kan in die reënseisoen nie al die water vinnig genoeg afvoer nie. Die landbouprodukte is hoofsaaklik rys en suikerriet. In die westelike deel word rog en koring verbou. Belangrike stede in die gebied is Patna (500000 inwoners), die hoofstad van die deelstaat Bihar, Bhagalpur, en Gorakhpur. Patna is nie net die bestuursentrum van die gebied nie, maar ook 'n sentrum van ligte nywerhede en handel in landbouprodukte. Die benedeloop van die Ganges is belangrik vir die verbouing van rys, jute, suikerriet en vrugte. ln Wes-Bengale is die 70 km lange stedelike gebied van Kalkutta, wat 10 groot stede en 27 kleiner stede bevat, van oorheersende ekonomiese betekenis in die Gangesdal. Dacca die hoofstad van Bangla Desj, lê ook in die Gangesdal en is sy land se belangrikste hawe en nywerheid- en handelsentrum.

Kulturele betekenis

Die Ganga Ma of Moeder Ganga is die belangrikste rivier van die Hindoes. Hulle beskou die rivier as heilig en sy water as Gangesdal gesond en genesend. Daar word geglo dat 'n paar druppels van die water op die tong van 'n sterwende hom vry van sonde sal maak. Langs die rivier is gebedeplekke, waarvan Gangroti, Hardwar, Allahabad en Varanasi die belangrikste is. Volgens Hindoe-oorlewering is laasgenoemde 3 stede geleë op die plek waar druppels nektar uit die hemel geval het toe 'n geveg tussen die gode en die bose geeste uitgebreek het oor die drank wat ewige lewe gee.

Meer as 2 miljoen pelgrims besoek Hardwar jaarliks. Dit is 'n ou, heilige stad waar die Hari-ka-Charan, die Voetstap van die Heer (die god Visjnoe). in die rotse ŉ groot aantrekkingskrag vir pelgrims is. Die twee bronriviere word ook as heilig beskou. By Allahabad, geleë by die heilige plek waar die Ganges en die Joemna kruis, word die seremoniële wassery, die Magh Meta, elke jaar gehou. Die seremonie het elke 6 jaar 'n besondere betekenis en word dan die Ardh Koembh Mela genoem. By die geleentheid besoek sowat 4 miljoen pelgrims die stad.

By 'n soortgelyke seremonie in 1954 is honderde mense doodgetrap. Varanasi, aan die middelloop van die rivier, is ook 'n pelgrimsoord wat van toerisme afhanklik is vir sy onderhoud. 'n Strook van 6 km langs die oewer van die rivier word as heilige grond beskou. Vanaf die stad na die rlvier is daar 4 700 trappies wat verby honderde tempels lei. Ongeveer 30 000 Iyke word jaarliks op die trappies veras deur Doms, lede van 'n lae klas, omdat die Hindoes Iyke en kadawers as onrein beskou. In die benedeloop van die Ganges is 'n eiland, Djahangira, wat deur net soveel pelgrims besoek word. Die eiland lê wes van die plek waar die Kosi in die Ganges uitmond. Op die eiland staan ŉ tempel wat aan Sjlva gewy is.

Besoedeling

Die feit dat die Ganges die mees besoedelde rivier in Indië is, is hoofsaaklike te wyte aan die godsdienstige bedrywighede aan sy oewers. In die vroeë tagtigerjare het wetenskaplikes bereken dat sowat 150 ton halfverbrande Iyke en karkasse jaarliks in die Ganges naby Varanasi afdryf. Dit word toegeskryf aan die feit dat die Hindoes (sowat 80 % van die bevolking in Indië behoort tot die geloof) nie hul verassingseremonies behoorlik uitvoer nie. Volgens die gebruiklike seremonie word die Iyke veras en die as dan oor die rivier gestrooi. Dit gebeur egter dikwels dat die Iyke nie heeltemal verbrand word nie en net so in die rivier gegooi word. Omdat die bees in Indië 'n heilige dier is, word sy vleis nie geëet nie. Dooie beeste word dan waarskynlik ook net halfpad verbrand en dan in die rivier gegooi. Die besoedeling van die Ganges kan egter nie net hieraan toegeskryf word nie.

Huishoudelike en nywerheidsafval van die groot stede langs die oewers van die rivier is in groot mate verantwoordelik vir besoedeling. Nie een van die groot stede op die oewers van die Ganges het rioolsuiweringswerke nie. Daar is wei rioolstelsels, maar die afvalwater word nie behoorlik gesuiwer voor dit in die rivier gestort word nie. In 1982 het die waterbesoedelingsbeheerraad van die Indiese regering verklaar dat die water van die Ganges ongeskik is vir menslike gebruik.

Die besoedeling van die rivier in die jaar het sulke groot afmetings aangeneem dat die regering, die hoofde van akademiese instellings en omgewingsbewustes onderneem het om 'n veldtog teen besoedeling van stapel te laat loop by geleentheid van die Magh Melaseremonie wat die jaar daar gehou is. Die waterbesoedelingsbeheerraad beskou die water van die Ganges as 'n gesondheidsrisiko, maar die Hindoes bly glo dat die rivier 'n simbool van rykdom, waardigheid en krag is.

Bronnelys

Wêreldspektrum, 1982, ISBN, 0908409486