Mensjewis
Die Mensjewiste (Russies: меньшевики, afgelei van die woord mensje, "minder") was ’n faksie van die Marxistiese Russiese Sosiaal-Demokratiese Arbeidersparty (RSDAP). Dit het ontstaan toe die party geskeur het; die ander faksie was die Bolsjewiste (большевики, большевисты; afgelei van bolsje, "meer"). Die skeuring het plaasgevind op die tweede partykongres in 1903. Die Bolsjewiste het later die Kommunistiese Party van die Sowjetunie geword.
Die skeuring
[wysig | wysig bron]
Op die tweede kongres van die RSDAP, wat in Augustus 1903 in Brussel en Londen gehou is, was daar groot meningsverskille tussen Lenin en Julius Martof, tot in dié tyd ’n groot vriend van Lenin. Hulle kon nie hul verskille bylê nie en die party het in twee faksies geskeur [1] Lenin was die leier van die Bolsjewiste en Martof van die Mensjewiste.
Hoewel albei faksies geglo het dat daar ’n burgerlike demokratiese rewolusie moet plaasvind, was die Mensjewiste meer gematig en wou hulle met die Russiese voorlopige regering saamwerk, terwyl die Bolsjewiste met ander radikale en die boere saamgewerk het en die voorlopige regering se bewind wou oorneem.
Die twee faksies het in 1903–1904 voortdurend verander soos wat talle lede heen en weer oorgeloop het. Die twee faksies het in Januarie 1912 finaal bande verbreek toe die Bolsjewiste ’n partykongres in Praag gereël het net vir hul eie lede. Hulle het die Mensjewiste uit die party geskors en ’n onafhanklike party gestig met die naam RSDAP (Bolsjewiste). Ná die Kronstadt-opstand van 1921 is die Mensjewiste finaal verbied. Baie van die lede het geëmigreer terwyl ander by die Bolsjewiste aangesluit het. 'n Klein maar invloedryke groep sosiaal-demokrate wat verbind is met Maxim Gorki se koerant Nowaja Zjizn (Nuwe Lewe) het geweier om by enige van die partye aan te sluit.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel en:Menshevik
- ↑ Israel Getzler. Martov: A Political Biography of a Russian Social Democrat, Cambridge University Press, 2003 (eerste uitgawe 1967), ISBN 0-521-52602-7 p.78
Verdere literatuur
[wysig | wysig bron]- Haimson, Leopold H: The Mensheviks: From the Revolution of 1917 to the Second World War
- Haimson, Leopold H: The Making of Three Russian Revolutionaries: Voices from the Menshevik Past
- Liebich, André: From the other shore: Russian social democracy after 1921. Cambridge, Mass., Londen, 1997
- Moorehead, Alan: The Russian Revolution. Harper & Brother, New York, New York, 1958.
- Shanin, Teodor: Russia, 1905–1907: Revolution as a Moment of Truth. New Haven, 1985.
