Stoïsisme

Zeno van Citium, ’n afbeelding van die oorspronklike beeld in Napels (Poesjikin-museum, Moskou).

Stoïsisme is ’n skool van Hellenistiese filosofie wat regdeur die Romeinse en Griekse wêreld floreer het tot met die 3de eeu n.C. Dit is in die 3de eeu v.C. in Athene deur Zeno van Citium begin.

Beskrywing

Dit is hoofsaaklik ’n filosofie van persoonlike etiek waarvolgens die pad na geluk vir mense as sosiale wesens lê in die aanvaarding van dit wat in die lewe aan ons gegee is en om onsself nie toe te laat om beheer te word deur ons begeerte na plesier of ons vrees vir pyn nie. Dit kan ons doen deur ons brein te gebruik om die wêreld om ons te verstaan en ons deel te doen in die natuur se plan, en deur saam te werk en ander op ’n regverdige manier te behandel.

Volgens stoïsyne lei emosies tot ’n verkeerde oordeel, wat vernietigend kan wees. Hulle het geglo hul filosofie is ’n lewenswyse (lex divina), en dat die beste aanduiding van ’n individu se filosofie nie dit was wat hy gesê het nie, maar hoe hy opgetree het. Om ’n goeie lewe te lei, moes ’n mens die reëls van die natuurlike orde verstaan, want alles gebeur volgens streng natuurwette. Latere stoïsyne soos Seneca en Epictetus het beklemtoon "deug is voldoende vir geluk", en daarom was ’n wysgeer immuun teen ongeluk.

Die filosofie was van die begin af gewild in die Romeinse Ryk en aanhangers het keiser Marcus Aurelius ingesluit. Nadat die Christendom in die 4de eeu die staatsgodsdiens geword het, het die gewildheid van stoïsynse leerstellings afgeneem. Deur die eeue was daar oplewings, soos tydens die Renaissance en in die moderne tyd.