Twente
Twente is 'n streek in die ooste van Nederland. Die grootste deel val in die provinsie Overijssel (en 'n klein deeltjie in Gelderland). Daar woon ongeveer 584 000 mense (2023). Twente lê (suid)oostelik van Salland (ook Overijssel) en noordelik van die Agterhoek in die provinsie Gelderland.
Enschede is die grootste stad in die streek.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]In die 1ste eeu v.C. word die huidige streek Twente bewoon deur 'n Germaanse stam die Tubante. Tydens die periode van die Romeinse Ryk het die stam same met andere Germaanse stamme baie oorloë gevoer teen die Romeine. Die Romeine kon nooit die land van die Tubante verower nie, maar sommige Tubante het sich ingeskryf vir die Romeinse legioene. By die Muur van Hadrianus in die Verenigde Koninkryk het hulle inskripsies gevonde van Tubante in Romeinse dienst.
Sedert die middeleeue word Twente bewoond deur die Sakse. Die streek word in die 8e eeu verower deur die Franke, wat die Christendom het verspreid. Vanaf die 10e eeu het die bestuur van Twente geval onder die biskoppe van Utrecht. Tydens die middeleeue het acht Twentse plaatse stadsregte gekry:
Tydens die Tagtigjarige Oorlog is die grootste deel van Twente katoliek gebly, waardeur er in hierdie streek swaar geveg is. Die stede Oldenzaal, Enschede en Ootmarsum (in die tyd die belangrikste stede) het hulle stadsmure verloor in die oorlog. Tydens die Engels-Nederlandse oorloë het die Biskop van Münster tweemaal Twente verower, wat er mede voor gesorg het dat die bevolking katoliek is gebly (waar die grootste deel van Nederland protestant is).
As in 1830 België die onafhanklikheid uitroep (waar toen die swaartepunt van Nederland se industrie was), stimuleer die regering die industrie in Twente. Die bevolking van Twente het in die 19e eeu baie gegroei. Veral Enschede, Hengelo en Almelo het uitgegroei tot grote stede deur die tekstiel- en metaalindustrie. Ook nuwe industriedorpe as Nijverdal word gestig. In hierdie tyd groei Twente uit tot 'n belangrike streek vir Nederland.
Aanvanklik het gelyk dat Twente die Tweede Wêreldoorlog sonder grote probleme sou deurstaan. Vir Jode het hier reltief baie onderduikmoontlikhede gewees (meer Jode as in die rest van Nederland het die oorlog oorleef). Teen die eind van die oorlog het die Geallieerdes egter die stede Enschede en Hengelo gebombardeer, omdat hulle het gedink dit het Duitse stede gewees. Twente is in die lente van 1945 deur Kanadese bevry.
In die sestiger jare van die 20e eeu het die Twentse industrie ingestort, deur konkurensie van lae lone lande. Net enkele fabrieke het gebly. In 1961 is die Universiteit Twente (in Enschede) gestig, wat die instroming van tegnologische maatskappye in Twente bie het bevorder. Op 13 Mei 2000 is Enschede en Twente wêreldnuus as in die wyk Roombeek 'n vuurwerkfabriek ontplof, waarby 23 mense het gesterf.
Onderwys
[wysig | wysig bron]Twente het net een universiteit: die Universiteit Twente in Enschede.
Kultuur
[wysig | wysig bron]Tale
[wysig | wysig bron]Die amptelike taal in Twente is Nederlands, maar Nedersaksies word algemeen in die streek gepraat en geniet ook nasionale erkenning as streektaal. In Rijssen is Nedersaksies naas Nederlands 'n amptelike taal.
Sport
[wysig | wysig bron]
Twente is internasionaal bekend vir sy sokkerspanne: FC Twente en Heracles Almelo (en daarby die Twentse derby). Ook die ouste marathon van Nederland, die Enschede Marathon en die grootste afloswedloop ter wêreld, die Batavierenrace (van Nijmegen na Enschede) het 'n groot internasionaal deelnemersveld. Ook kom die professionele fietsryspan Argos-Shimano uit hierdie regio, hoewel die span hom as nasionaal bekend maak. Skil-Shimano het in 2009 vir die laaste keer deelgeneem aan die Tour de France.
Munisipaliteite
[wysig | wysig bron]Die 14 volgende munisipaliteite lê in die (kultuurhistoriese) Twente-streek:
|
|
¹ Gedeeltelik in die Salland-streek.
Administratiewe streek Twente
[wysig | wysig bron]Daar was ook 'n administratiewe streek Twente wat effens verskil van die kultuurhistoriese streek Twente. In hierdie administratiewe streek het al die bogenoemde munisipaliteite aan Twente behoort.
Sien ook
[wysig | wysig bron]Andere streke in Overijssel:
Streek in Gelderland: