Vertaalkritiek

Vertaalkritiek is die stelselmatige studie, evaluering en vertolking van verskillende aspekte van vertaalde werke. Dit is ’n interdissiplinêre akademiese studieveld wat nou verband hou met literaratuurkritiek en vertaalteorie.

Oorsig

Party mense glo dat vertaalkritiek op die negatiewe aspekte van ’n werk moet fokus. ’n Moderner benadering is dat kritiek positiewe aspekte van ’n werk ook moet ondersoek. Een van die doelwitte van vertaalkritiek is om bewustheid te skep van die delikaatheid wat by vertaling betrokke is en om te ondersoek of die vertaler sy of haar doel bereik het of nie.

Die vertaaldeskundiges en -leke wat literêre vertaling doen, kom onvermydelik voor die kwessie van vertaalgehalte te staan. Vertaalkritiek het etlike oop kwessies, soos die naam van die gebruik om vertalings te evalueer en die maatstawwe van sodanige evaluering, wat elk uitvoerige navorsing verdien.

’n Literêre teks kan ondersoek word as ’n vertaling, maar nie hoofsaaklik om dit te beoordeel nie, maar om te verstaan waar die teks staan ten opsigte van die oorspronklike deur die vertolkingspotensiaal te ondersoek wat voortspruit uit die vertaalkeuses wat gemaak is. Wanneer verskillende vertalings van dieselfde oorspronklike teks vergelyk word, moet die resultate van die ontledings gebruik word om ’n hipotese oor elke vertaling saam te stel: maatstawwe soos "uiteenlopende ooreenkoms", "relatiewe ooreenkoms", "radikale uiteenlopendheid" en "verwerking" is belangrik vir so ’n ontleding.

’n Baie invloedryke skrywer op hierdie gebied Antoine Berman, wat beweer het dat daar moontlik net soveel metodes vir vertaalkritiek is as wat daar vertaalteorieë is. Gevolglik het hy ’n model van sy eie as ’n ontledingspad opgestel, wat gemoduleer kan word volgens die spesifieke oogmerke van elke ontleder en aangepas kon word by gestadaardiseerde tekstipes. Hy beweer verder dat elke vertaler eers ’n vertaalprojek sal ontwikkel, voor die vertaalproses as sodanig.

Al is dit ’n onderwerp waaroor verskillende standpunte gehandhaaf kan word, kan daar gesê word dat vertaalkritiek noodsaaklik is. Gelukkig "is die Turkse literêre stelsel grootliks verryk deur vertalings uit verskillende tale sedert die stigting van die Vertaalburo in 1940 en is die vertaalaktiwiteit geëvalueer deur skrywers, vertalers en kritici." ’n Metodologie vir deskriptiewe vertaalstudies is deur Gideon Toury voorgestel. Daarin doen hy aan die hand dat vertalers voortdurend gedurende die vertaalprses besluite neem. Kortom, geleerdes wat in hierdie paradigma werk, het beweer dat vertalings beskryf moet word in ooreenstemming met die teikennorme wat op ’n sekere tyd en plek geld en dat dit dan vergelyk moet word met die oorspronklikes om ’n objektiewe vertaalkritiek te kry wat deur vertaalteorieë gesteun word (Toury 1980: 73).

Sien ook

• Vergelykende literatuurstudie
• Literatuurkritiek
• Vertaling
• Vertaalprojek
• Vertaalstudies

Bibliografie

• Berman, Antoine, Pour une critique des traductions: John Donne. Paris: Gallimard, 1995. In Engels vertaal deur Françoise Massardier-Kenney as Toward a Translation Criticism: John Donne. Kent, OH: Kent State University Press, 2009.
• García Yebra, Valentín, En torno a la traducción. Madrid, Gredos, 1983.
• Newmark, Peter, A Textbook of Translation. Hoofstuk 17: "Translation Criticism". Prentice-Hall International, 1988. ISBN 978-0-13-912593-5
• Reiss, Katharina, Möglichkeiten und Grenzen der Übersetzungskritik: Kategorien und Kriteren für eine sachgerechte Beurteilung von Übersetzungen. München, Hueber, 1971. In Engels vertaal deur Erroll. F. Rhodes as Translation Criticism: The Potentials and Limitations. Categories and Criteria for Translation Quality Assessment. St. Jerome Publishing Ltd, 2000.

Eksterne skakels

• "Notes on Translation Criticism" (PDF). Universitat de València. Besoek op 21 April 2013.
• Translation Criticism