D Elemänt vom Euklid

Dr Euklid vo Alexandria (neuziitligs Phantasiiportret)

Titelblatt vom Henry Billingsley siiner änglische Übersetzig vo de Elemänt (1570)

Im Euklid siini Elemänt oder D Elemänt (im Original Στοιχεῖα Stoicheia) isch bis in die zweiti Helfti vom 19. Johrhundert das Wärk vo der Wältliteratur gsi, wo noch der Bible am wiitiste verbreitet gsi isch. Es git e guete Überblick über dr mathematisch Kenntnisstand vo de Griechen gege s Ändi vom 4. Johrhundert vor dr Ziitwändi.

Bi de Elemänt handlet es sich um e Lehrbuech vo der Mathematik, wo us 13 einzelne Büecher bestoht, und wo dr Euklid drin d Mathematik vo siiner Ziit zsämmefasst und systematisiert.

Büecher

Die Liste git en Überblick über die behandlete Themene in de einzelne Büecher (in Chlammere die wohrschiinlige Quelle):

• Buech 1-6: Flechegeometrii, u. a. kongruänti und ähnligi Figure
  • Buech 1: Vo de Definitione bis zum Satz vom Pythagoras (Quelle: Pythagoräer)
  • Buech 2: Geometrischi Algebra (Pythagoräer)
  • Buech 3: Kreislehr (Pythagoräer)
  • Buech 4: Vilegg (Pythagoräer)
  • Buech 5: Irrationali Grössene (Eudoxos vo Knidos)
  • Buech 6: Proportione (Quelle unbekannt)
• Buech 7-9: Arithmetik, u. a. Zahletheorii und Proportionelehr
  • Buech 7: Deilbarkeit und Primzahle (Pythagoräer)
  • Buech 8: Quadrat-/Kubikzahl und geometrischi Reihene (Pythagoräer)
  • Buech 9: Gradi und ungradi Zahle, u. a. au der Satz vom Euklid (Pythagoräer)
• Buech 10: Geometrii für inkommensurabli Grössene (Theaitetos)
• Buech 11-13: Ruumgeometrii (Stereometrie), u. a. die fümf gliichmässige Körper (platonische Körper)
  • Buech 11: Elementars zur Ruumgeometrii
  • Buech 12: Exhaustionsmethode (Eudoxos vo Knidos)
  • Buech 13: die fümf gliichmässige Körper (platonische Körper) (Theaitetos)

Zu dene Büecher si spöter sogar no zwei Büecher cho:

• Buech 14: e Buch vom Hypsikles (im 2. Johrhundert vor dr Ziitwändi)
• Buech 15: e Buech, wo wohrschiinlig vom Damaskios stammt (im 5. Johrhundert)

Litratuur

• Euklid: Die Elemente. Bücher I–XIII. Uusegee und übersetyt vom Clemens Thaer. Frankfurt a. M.: Harri Deutsch, 4. Uflaag 2003. (= Ostwalds Klass. d. exakten Wiss. 235.) (die Übersetzig isch zerst 1933–1937 erschiine) ISBN 3-8171-3413-4
• Max Steck: Bibliographia Euclideana. Die Geisteslinien der Tradition in den Editionen der „Elemente“ des Euklid um 365–300). Handschriften, Inkunabeln, Frühdrucke 16.Jahrhundert). Textkritischi Editione us de 17.–20. Joorhundert. Editione vo dr Opera minora (16.–20.Joorhundert). Noochdruck, uusegee vom Menso Folkerts. Hildesheim: Gerstenberg, 1981.
• Benno Artmann: Euclid – The Creation of Mathematics. New York, Berlin, Heidelberg: Springer 1999 ISBN 0-387-98423-2 (ängl. Iifüerig in Ufbau und Bewiistechnik vo de Elemänt)

Weblingg

 Commons: Elements of Euclid – Sammlig vo Multimediadateie

• Die Elemente des Euklid, Euklides: Stoicheia, Büecher 1 bis 12 uf Dütsch übersetzt.
• Euklid und die Elemente Gliiderig und Inhalt vo de Elemänt (37 S., PDF-Dokument; 844 kB)
• Vorlääsigsskript vom W.-D. Geyer SS 2001 En Ufzelig vo de Sätz vo de Elemänt (18 S., Postscript-Dokument)
• The Elements of Euclid, by Isaac Todhunter - Wikisource
• Euclid's Elements Online-Version mit Java-Applets und Bibliographii vom D. E. Joyce.
• Im Euklid sini Elemänt Dr griechisch Originaltext

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Euklids_Elemente“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.