Johannes Hevelius

De Johannes Hevelius (wien er sich uf Latinisch gnennt het, Dütsch: Johannes Hevel oder Johann Hewelcke, Polnisch: Jan Heweliusz; * 28. Januar 1611 z Danzig; † 28. Januar 1687 au z Danzig) isch en betütende Astronom gsii und gelt als Begründer vo de Chartografii vom Moo (Selenografii).

De Hevelius stammt usere riiche Danziger Patrizier Brauerfamili. Er het 1630 z Leiden Jura studiert und isch denn z England und z Frankriich umegraist. Well aber sin Vatter het wöle, as er Brauer werd, het er sich 1634 z Danzig hüslich igrichtet und em 21. März 1635 d Katharine Rebeschke ghüroote. Er isch Mitgliid vo de Bierbrauerzouft worde und 1643 gär Zouftmaister. De Hevelius isch 1651 Rotsherr worde und denn gad ono Bürgermeister vo Danzig.

Wo sin Vatter 1649 gschtorben isch, het er uf de drü Hüser, won em ghört hend, e groossi Sternwarte ufbaut und sich nodisno jenschti Instrument zuetue. Mit dene het er ganz gnau de Moo beobachtet, worus sis bekannti Werch Selenographia sive Lunae Descriptio ... entstande isch. Zudem het er d Libration vom Moo entdeckt.

De Hevelius het aber au d Suneflegge beobachtet und noiji Sternbilder iigfüert. Er het au vier Komete entdeckt (1652, 1661, 1672 und 1677) und denn d Vermuetig ufgstellt, as d Komete d Sune inere parableförmige Bahn umchraise mönd. Im Mai 1679 isch de jungi Edmund Halley uf Danzig cho und het bim Hevelius glebt, de het den spöter die Vermuetig chöne as richtig bewiise.

Aber denn, i de Nacht vom 26. uf de 27. September 1679, isch sini Sternwarte abebrennt und er het all sini Büecher und Instrument verloore. De Hevelius het aber grad mit em Noiufbau agfange.

1662 isch sini ersti Frau Katharine gstorbe und er het e Joor spöter d Elisabeth Koopman (1647-1693) ghüroote und mit ere vier Chind ghaa. Noch sim Tod het d Elisabeth no zwai Werch von em usegee.

Büecher

Selenographia (1647)
Mercurius in sole visus 1662, druckt bim Simon Reiniger, Danzig
Cometographia (1665)
Machina coelestis 1673
Annus climactericus
Prodromus astronomiae 1664; postum 1690

Weblink

Commons: Johannes Hevelius – Sammlig vo Multimediadateie

Biografi
Karl Christian Bruhns: Johannes Hevelius. In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 12, Duncker & Humblot, Leipzig 1880, S. 341–343.
Felix Schmeidler: Johannes Hevelius. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 9, Duncker & Humblot, Berlin 1972, ISBN 3-428-00190-7, S. 59–61.
Uranographia (Sternatlas)
Elektronischi Facsimile-Editione

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Johannes_Hevelius“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.