El dodecateísmu (en griegu modernu: Δωδεκαθεϊσμός), 'relixón nacional de los helenos/griegos' (Ἑλληνικὴ εθνική θρησκεία) o a cencielles helenismu (Ἑλληνισμός), ye un movimientu surdíu dende finales del sieglu XX centráu nes divinidaes, creencies y práutiques de la relixón de la Grecia Antigua, según na recuperación de les sos tradiciones y la so filosofía precristiana.

Dodecateísmu
Fundador(ye) Relixón étnica
Deidá principal

Panteón de l'Antigua Grecia

Dioses olímpicos
Númberu de siguidores envaloráu 100 000 siguidores que practiquen el cultu (2000 miembros fundadores)[1]
Denominación de siguidores Dodecateístas, helenistes, neohelenistas griegos
Escritures sagraes Mitoloxía griega
Llingua llitúrxica Griegu antiguu
Llugares sagraos Monte Olimpu
País con mayor cantidá de siguidores Bandera de Grecia Grecia
Relixones rellacionaes Neopaganismu, reconstruccionismu romanu
[editar datos en Wikidata]

El dodecateísmu ye una relixón tradicionalista que se centra nos antiguos dioses griegos, cuantimás los Dolce Olímpicos, y pretende alicar la manera de vida, les virtúes y los valores de la Grecia Antigua.

Denominación y etimoloxía

editar

Na actualidá esisten delles denominaciones pal neohelenismu griegu, nenguna d'elles oficial. El términu helenismu ye'l más emplegáu, anque puede referise tanto a los neohelenistas de l'actualidá y les sos creencies como a la relixón y cultura de l'Antigua Grecia.[2] El Conceyu Cimeru Nacional de los Helenos (YSEE), que'l so nome en griegu ye Ύπατο Συμβούλιο των Ελλήνων Εθνικών), ye la primer organización en sofitar la renacencia del politeísmu griegu, y refierse a esta relixón como helenismu auténticu.[3] Politeísmu helénicu, relixón helénica, dodecateísmu y olimpianismu tamién son términos emplegaos poles distintes asociaciones helenistes griegues.[4][5]

El términu helénicu (en llatín Hellenĭcus, en griegu antiguu ῾Ελληνικός) tien el so orixe en Hellás (Ἑλλάς), el nome que dieron los griegos a la so tierra. La pallabra griega Δωδεκαθεϊσμός ('dodekatheïsmós') ye un compuestu de los términos Δωδεκα ('dolce') y θεϊσμός ('creencia divina').

Asociaciones

editar

En Grecia

editar
 
Templu helénicu modernu d'estilu clásicu construyíu de forma privada en Tesalónica (Grecia).

Los líderes del neohelenismu griegu envaloraron en 2005 qu'hai cerca de 2.000 miembros fundadores de la tradición helénica na Grecia contemporánea, amás de 100.000 siguidores y persones comenenciudes nesti cultu.[1]

La primer asociación griega en sofitar abiertamente la recuperación de la relixón helénica foi'l Conceyu Cimeru Nacional de los Helenos (Ύπατο Συμβούλιο των Ελλήνων Εθνικών), o YSEE poles sos sigles en griegu, establecíu en 1997.[6] El YSEE ye unu de los miembros fundadores del Congresu Mundial de Relixones Étniques.

Otra organización bien activa ye la comunidá politeísta Labrys (Λάβρυς), fundada en 2008. Labrys céntrase n'especial nos aspeutos relixosos del helenismu, realizando rituales selmanales y participando n'eventos culturales pa la promoción del neohelenismu, como'l teatru y la música.[7][8][9][10][11][12][13][14] Cada mes entamen nel Monte Olimpu la celebración del Promethea, según festivales selmanales y grandes celebraciones n'Atenes.[15] Pa Labrys la relixón hai de practicase nel llar y llamaron a la necesidá de que la familia y la sociedá sían los puntos d'entamu de la práutica politeísta.[16]

Inspiraos en Labrys surdió en Grecia, dende va dellos años, otra caña de siguidores del helenismu, llamaos Panolympia.[17]

La rellación d'estes asociaciones col cristianismu ye heteroxénea. Labrys y Ellinais amosar en contra de la retórica anticristiana, ente que dellos autores, como Vlassis Rassias, llamaron al estermín del cristianismu.[18]

Restu del mundu

editar
 
Ritual modernu lleváu a cabu por miembros del YSEE.

Nun esisten cifres oficiales o estimaciones sobre'l númberu total de devotos fora de Grecia, onde les asociaciones heléniques empezaron a surdir a finales de la década de 1990, anque dellos individuos empecipiar nesti neohelenismu na década de 1970.[19]

Hellenion ye una organización d'EEXX que se declara reconstruccionista del neohelenismu.[20] Hellenion ufierta formación de clerecía de manera llegal, clases d'educación relixosa y cursos d'entrenamientu pa los sos miembros.[21][22][23]

 
Ύπατο Συμβούλιο των Ελλήνων Εθνικών" (Conceyu Supremu de Griegos Xentiles)

En Brasil esiste l'asociación Reconstrucionismu Helênico no Brasil (RHB), fundada en 2003 por miembros d'otres organizaciones heléniques.[24] Pagar Federation International referir al dodecateísmu como helenismu y defende pa los sos devotos recuperar la mentalidá y la urbanidad a la qu'aspiraben los antiguos griegos.[25]

La relixón de l'Antigua Grecia yera una práutica politeísta que se desenvolvió pela redolada del Mar Exéu a partir del periodu Micénicu nel 1200 e.C. y que siguió hasta'l periodu Helénicu ente los sieglos II y IV e.C. y mientres los primeros sieglos de la dominación del Imperiu Romanu. Inclusive Xustinianu I tenía amigos y conseyeros paganos.

Politeísmu helénicu

editar

La relixón de la Grecia Clásica yera politeísta y foi practicada nel área del Mar Exéu. Ye la continuación (con cambeos qu'inda non se conocen bien) de les tradiciones de la Edá del Bronce Final, el Periodu Micénicu y l'Arcaicu. Dende'l sieglu IV e.C., evolucionó como una relixón helénica apoderada pola relixón de misterios y, mientres el Periodu Romanu, pol emerxente monoteísmu del neoplatonismu. La espansión de la práutica relixosa helénica foi gradualmente cristianizada siguiendo los edictos del Emperador Teodosio I de finales del sieglu IV. Atopáronse dibuxos y mosaicos qu'identifiquen a Zeus col dios supremu del xudaísmu y el cristianismu y a Hércules o a Helios con Cristu.

El cultu de los antiguos helenos estender pola Península Griega, esto ye, poles islla y mariñes de Xonia n'Asia Menor, pola Magna Grecia (na actual Italia) y les esvalixaes colonies nel Mediterraneu Oriental. L'antiguu conceutu griegu de divinidá yera politeísta. Les práutiques relixoses variaben d'un llugar a otru, pero los pueblos griegos reconocíen a los dioses olímpicos.

Adoración

editar
 
Escena de llibación, copa de figures coloraes, escontra'l 480 e.C. , Muséu del Louvre.

L'actu públicu d'adoración más estendíu na Antigua Grecia yera'l sacrificiu, tantu de semientes como de sangre d'animales sacrificaos. Los siguidores de dellos dioses sacrificaben animales específicos pal dios o diosa que taba siendo adoráu. Los sacrificios teníen múltiples funciones: efectuar un sacrificiu como puntu culminante d'un festival relixoso y público qu'antes d'una xera importante pa consiguir l'atención de los dioses o como parte d'un ritu de camín.

Los templos de la relixón helénica xeneralmente nun yeren locales d'asamblea pública onde'l pueblu atopábase socialmente pa rezar colectivamente dientro de les parés. La mayoría de los templos teníen solamente una imaxe de cultu y un almacén d'ufriendes votivas que podía llegar a una cuantía equivalente a una ayalga.

Les ufriendes votivas yeren ufiertaes a los dioses polos sos adoradores. Na mayoría de los casos dar n'agradecimientu polos beneficios concedíos polos dioses, n'anticipación de los favores divinos futuros o pa recibir conseyos de los oráculos del dios o la diosa. Tamién se faíen ufriendes pa pidir perdón a los dioses polos crímenes de sangre, impiedad o violación de los costumes relixoses. Les ufriendes caltener mientres un tiempu nel santuariu y dempués retirábense ritualmente.

Teoloxía

editar

Los antiguos griegos nun teníen nada que pudiera llamase teoloxía sistematizada. L'arte, la lliteratura y hasta l'arquiteutura de la dómina teníen imáxenes y descripciones de dioses y héroes griegos. La Teogonía de Hesíodo ufiértanos el mitu de la creación y una amplia xenealoxía de los dioses griegos.

Na historia tardida de la relixón clásica, los neoplatonistas como Xulianu l'Apóstata intentaron entamar les relixones clásiques nun sistema uniforme, al cual dieron el nome de Hellênismos. Xulianu tamién intentó entamar los cultos helenistes y griegos nuna xerarquía que s'asemeyara a la del cristianismu.

Creencies, práutiques y festexos

editar

Los politeístes helénicos adoren a los antiguos dioses, incluyíos los Olímpicos, divinidaes de la naturaleza, dioses del submundo y héroes. Tanto antepasaos físicos como espirituales son adoraos. Ye una relixón votiva o devocional basada nel cambéu d'ufriendes col fin de llograr la bendición de los dioses. Los convencimientos éticos del politeísmu helénicu modernu tán munches vegaes inspiraes nes virtúes del antiguu griegu, tales como la reciprocidá, la hospitalidá y la moderación.

Nun esiste nenguna institución relixosa o “ilesia” central entamada, anque dalgunos empiecen a ufiertar entrenamientu nesi ámbitu. Los que practiquen la relixón en solitariu suelen aprender sobre la relixón y los dioses al traviés de fontes primaries o secundaries sobre l'antigua relixón griega y de la esperiencia personal colos dioses. El principal valor del Helenismu ye la ‘’eusebeia’’ o piedá, qu'implica un compromisu en rellación a l'adoración de los dioses helénicos y práutica de les creencies relixoses. Otros valores importantes son la hospitalidá, l'autocontrol y la moderación.

 
Templu d'Apolo en Paestum

El sacrificiu relixosu puede nun ser más qu'un componente d'una ceremonia más llarga. Les ceremonies son les garantes de la cohesión social, dexando averar los grupos d'una mesma comunidá, a delles escales (familia, fratría, tribu, demo, polis).

La fiesta ye siempres precedida por una procesión, que paez ser un costume griega, amás caricaturizada por Aristófanes. El frisu del Partenón, describiendo les grandes panateneas, pon n'escena 324 personaxes, amosando de manera metafórica la importancia de les procesiones; dalgunos cunten que con miles de participantes. Amás del so papel relixosu, les procesiones teníen una función social de representación: ellí amuésense, pueden almirase los sos vistíos, los sos adornos. Mientres delles procesiones, pasiar a la estatua d'una divinidá, como la d'Atenea mientres les grandes panateneas.

Nun hai qu'escaecer, amás, que'l teatru griegu yera primero de too una ceremonia relixosa n'honor de Dionisos. Los xuegos deportivos yeren tamién parte de les ceremonies: éstos teníen llugar, amás, nel marcu relixosu, y nun yera raru que se declaren tregües en casu de conflictu bélicu.

 
Agrigento: Templu de la Concordia, Sicilia, Italia.

Ente les ceremonies más importantes de los griegos taben los misterios de Eleusis. Dos veces al añu, con ocasión de los pequeños misterios y de los grandes misterios, rindíase cultu a Deméter, diosa de l'agricultura y de les mieses. Les procesiones y el sacrificiu de goches precedíen a los rituales rigorosamente secretos nel telesterion, onde los empecipiaos (mista) adqueríen la conocencia de les revelaciones y llograben la garantía d'una vida tres la muerte. Según la tradición, los sacerdotes Celeos y Triptólemo enllantaríen esti cultu a pidimientu de la diosa. La fonte más documentada sobre estes celebraciones topar nel Himnu homéricu a Deméter.

Otru santuariu de misterios importante yera'l de los grandes dioses en Samotracia.

Dodecateísmu modernu o "neohelenismu"

editar

El neohelenismu ye un movimientu cultural posmoderno y poscristiano, activu en Grecia y n'otres zones del mundu, particularmente nos Estaos Xuníos. El fenómenu neohelénico presenta recuperaciones bien variaessobremanera antropolóxiques, sociolóxiques y relixoses.

El movimientu neohelénico lleva consigo mesmu determinaes idees sociolóxiques y antropolóxiques que cubren dellos campos de la visión humana del mundu, de la valorización de la figura femenina na sociedá y una idea de política bien similar a la de la Grecia antigua.

Los grupos dodecateicos neohelénicos carauterizar por una sólida base común.

Pa describir esta práutica relixosa, el términu "Hellenismos" ye común nos Estaos Xuníos. Dellos grupos tamién pueden utilizar la terminoloxía "Hellenic Reconstructionism" (Reconstruccionismu Helénicu) o "Hellenic Paganism" (Paganismu Helénicu). En Grecia, la organización "Ύπατο Συμβούλιο των Ελλήνων Εθνικών" (Conceyu Cimeru de Griegos Xentiles)[26] referir a esta relixón como "Ελληνική Εθνική Θρησκεία" (Relixón Nacional Griega) y refuga la pallabra "paganu", aludiendo que nun ye posible ser paganu siendo que l'helenismu yera la creencia (o relixón) fundadora de la so civilización. Hai de solliñar qu'esta práutica de politeísmu, l'helenismu (o dodecateísmu), foi prohibíu por Roma tres la ocupación de Grecia, y la imposición del cultu monoteísta cristianu, prohibición que perduró llegalmente hasta va pocos años.

Persecución y discutiniu

editar

En Grecia la relixón oficial del Estáu ye la Ilesia Ortodoxa Griega, criticada internacionalmente por discriminación contra minoríes. Tanto los católicos como los musulmanes y los testigos de Xehová presentaron quexes internacionales por discriminación. La llei griega establez una multa elevada por predicar cualquier relixón ensin permisu, anque en 2004 el Tribunal Supremu concedió al xudaísmu y al Islam l'estatus de "relixones aceptaes", non asina'l neohelenismu. Sicasí, la Corte estableció en 2006 que'l "paganismu" helenista tenía de dexar de tar prohibíu, lo cual dexó-yos a los helenistes griegos dexar de ser una relixón illegal. El presidente de la Comunidá de Sacerdotes Griegos de la Ilesia Cristiana Ortodoxa, Eustathios Kollas, declaró que: "Son un montón de miserables resucitadores d'una dexenerada relixón muerta que deseyen tornar a les allucinaciones del escuru pasáu".[27]

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. 1,0 1,1 «Letter From Greece: The Gods Return to Olympus». Archaeology.org. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  2. «HELLENISMOS - ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ - www.hellenicgods.org». Consultáu'l 20 d'abril de 2015.
  3. «The organizational and operating structure of the YSEE». Ysee.gr. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  4. «Societas Hellenica Antiquariorum - Helliniki Hetaireia Archaiophilon». Web.archive.org (27 d'ochobre de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 27 d'ochobre de 2009. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  5. «Thyrsos - Hellenes Xentiles». Thyrsos.gr. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  6. «Supreme Council of Ethnikoi Hellenes». Ysee.gr. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  7. «Heliodete weekly ritual». Labrys.gr. Archiváu dende l'orixinal, el 2014-07-04. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  8. «Attica Dionysia festival 2009». Labrys.gr. Archiváu dende l'orixinal, el 2013-10-17. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  9. «Attica Dionysia festival 2010». Dionysia.labrys.gr. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  10. «Attica Dionysia festival 2011». Dionysia.labrys.gr. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  11. «Attica Dionysia festival 2012». Dionysia.labrys.gr. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  12. «Attica Dionysia festival 2013». Dionysia.labrys.gr. Consultáu'l 18 d'abril de 2015.
  13. «Attica Dionysia festival 2014». Dionysia.labrys.gr. Consultáu'l 18 d'abril de 2015.
  14. «Kabeiros musical group». Myspace.com. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  15. «Prometheia». Prometheia.wordpress.com. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  16. «Hellenic Household Worship». Labrys.gr. Archiváu dende l'orixinal, el 17 d'ochobre de 2013. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  17. https://panolympia.wordpress.com/avera-de/
  18. Ifikratis. «Who we are - Hellenic Religion. Church of Hellenes». Hellenicreligion.gr. Archiváu dende l'orixinal, el 7 de setiembre de 2013. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  19. «There’s a reason why Zeus is king of the gods and Hermes isn’t - The House of Vines». The House of Vines. Archiváu dende l'orixinal, el 2 d'abril de 2015. Consultáu'l 20 d'abril de 2015.
  20. «Hellenion». Hellenion. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  21. «Clergy Program». Hellenion. Archiváu dende l'orixinal, el 17 d'ochobre de 2013. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  22. «Basic Adult Education». Hellenion. Archiváu dende l'orixinal, el 17 d'ochobre de 2013. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  23. «Hellenion's Approved Programs». Hellenion.org. Archiváu dende l'orixinal, el 17 d'ochobre de 2013. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  24. «Hellenic Reconstructionism in Brazil». Helenos.com.br. Consultáu'l 10 de xunu de 2014.
  25. http://es.paganfederation.org/paganismu/helenismu/
  26. «YSEE Conseyu Supremu de Griegos Xentiles pal Salνación y Promoción de la Xenuinu Tradición Helénica».
  27. «Grecia en Guardian.co.uk».

Bibliografía

editar
  • Burkert, Walter (1987). Greek Religion. Harvard University Press. ISBN 0-674-36281-0.
  • Nilsson, Martin P (1998). Greek Folk Religion. University of Pennsylvania Press. ISBN 0-8122-1034-4.
  • Ρασσιά, Βλάση Γ. (2000). Ες Έδαφος Φέρειν.... Αθήναι: Ανοιχτή Πόλη. ISBN 960-7748-20-4.
  • Winter, Sarah K. I. (2004). Kharis: Hellenic Polytheism Explored. self-published.
  • Winston, Kimberly (20 Agostu, 2004). «Some still put faith in gods of the past». Chicago Tribune. p. 8. 
  • Dimitri Michalopoulos, "-y crypto-paganisme byzantin et la question de Filioque", Apeiron (Minho), non. 9 (1/2017), p. 178-209.

Enllaces esternos

editar