Alpinismu

Alpinismu
tipu de deporte, climbing discipline (en) y afición
deporte de monte, deporte al aire libre (es) y escalada (es)
Alpinismu salto BASE (es) y esquí extremo (es)

Grupu d'alpinistes nel Tirol.

Picu Lenin (de 7165 m d'altor), onde se ve a un escalador amosando una bandera d'Estonia.

L'alpinismu naz nos Alpes a la fin del sieglu XVIII. Trátase de la disciplina, polo xeneral deportiva o recreativa, que consiste na realización del ascensu y descensu de montes. Ye tamién el conxuntu de téuniques, conocencies y habilidáes empobinaes a la realización d'esti oxetivu. L'alpinismu nun ye un simple deporte, pos deriva d'una antigua actividá esploratoria del ser humanu y como tal cuenta con una historia y tradiciones bien importantes que determinen una ética bien definida (by fair means) que ye la parte ente esta disciplina y otres formes de turismu d'aventura. Amás, quien lo practiquen, considerar como un verdaderu estilu de vida y una forma d'esperimentar ya interpretar el mundu que los arrodia.

L'alpinismu puede estremase en delles árees que engloban diverses especialidaes, dalgunes de les cualos allóñense de la definición estricta de xubir montes, pero que, sicasí, riquen d'esi mediu natural pa la so práutica: senderismu (o hiking), escursionismu (de cutiu mal llamáu trekking, lo cual significa en realidá "caminar mientres dellos díes por llugares remotos") y espediciones; esguilada deportiva (y boulder), barranquismu (o rapel, cuando se fai solo como especialidá de descensu y non como complementu de la esguilada) y esguilada en xelu; coles mesmes, esisten variantes deportives, como'l duatlón en monte, media maratón de monte y maratón de monte; barranquismu, esquí de monte (tamién llamáu esquí de travesía o esquí-alpinismu) y bicicleta de monte.

El términu alpinismu munches vegaes entiéndese como'l deporte practicáu nel altu monte, esto ye, l'alpinismu d'altor. Asina, a quien xube a los montes, dízse-y "alpinista" o "escalador" y non a quién solo practica una de les especialidaes mentaes. Tamién cuando se fala d'un cursu o manual d'alpinismu, enfocar al escursionismu pelos montes y non a tola gama d'especialidaes que se menten.

Árees y especialidaes

Les doce especialidaes pueden arrexuntase en cuatro árees pola so afinidá. Con ello simplificar tamién los materiales, les téuniques y los entrenamientos:

1.  Área de marcha senderismu escursionismu espediciones

2.  Área d'esguilada esguilada clásica esguilada deportiva esguilada en xelu

3.  Área de resistencia duatlón en monte mediu maratón de monte maratón de monte.

4.  Área d'específicos barranquismu esquí de travesía bicicleta de monte.

Cada especialidá tien carauterístiques propies en téuniques deportives, n'entrenamientu, en materiales y en medicina deportiva. El puntu de mancomún que tienen toes, salvo la esguilada deportiva, ye que “el campu de xuegu” ye la naturaleza que, coles sos particularidaes ambientales, modifica sustancialmente l'actividá deportiva según la dómina del añu, l'altitú, la temperatura o la meteoroloxía del día. Polo tanto esti deporte ye de gran complexidá poles distintes téuniques qu'hai qu'utilizar, polos distintos materiales pa caúna, pola variabilidá del escenariu del trabayu deportivu y pola necesidá de caltener un nivel de seguridá permanente. Polo cual, l'alpinismu precisa d'una preparación previa fayadiza antes de practicalo.

Equipamientu del alpinista

Artículu principal: Diez elemento básicos de sobrevivencia

L'alpinista se vale d'una vistimienta particular amás d'un conxuntu d'accesorios y artefautos conocíos como equipu. Magar l'alpinismu puede variar enforma pol tipu de percorríu, descríbese la vistimienta y l'equipu xeneral necesariu. Un aspeutu bien importante nel alpinismu ye'l pesu del equipamientu. Búsquense oxetos útiles y portátiles, qu'aguanten un tratu duru pero del menor pesu y volume posible. Dalgunos de los equipos son compartíos pola Espeleoloxía con pequeñes variantes.

Alimentación

• Bébora: indispensable cantimplora pa llevar agua y beber cuando se precise. Importante llevar tamién dalguna bébora isotónica.
• Comida: xeneralmente, el percorríu ye llargu y nun ye probable atopar ónde abastecese d'alimentos; amás, en casu de perda o de retrasu, ye importante cuntar con comida (preferentemente liofilizada o deshidratada). Vale la pena llevar elementos enerxéticos como chocolate, frutos secos o barres de ceberes, pa dir comiendo mientres l'ascensu, yá que apurren bastante enerxía y ocupen bien pocu. Dependiendo de la duración del viaxe, pue ser conveniente añader mazanes, nueces, naranxes, piescos, frutes en almíbar, gelatina, miel, mermelaes, galletes, té, lleche pa preparar, quesu, xamón, salami, etc.

Vistimienta

Unes bones botes de monte son indispensables pa prevenir zapicaes y problemes lumbares.

Hai de tar afecha al mediu, o los medios, per onde se va a transitar. Por regla xeneral, tienen de siguise los principios de la teoría de capes, que los sos elementos son:

• Calzáu: Lo más común son unes botes curties con cuenta de protexan de los torciones de todíos, con suela antideslizante y que sían cómodes. Inclúi tamién calcetos fayadizos a la dómina del añu y polainas, si fuera necesariu. En climes bien fríos prefieren los materiales sintéticos pos el cueru suel sedase .
• Ropa: Fayadiza al clima y al llugar que se va visitar. Siempres ye meyor pantalones llargos y prendes de manga llarga pa protexenos de los rayos solares, plantes y picadures leves. Amás, dependiendo del llugar, una chaqueta cortavientos ya impermeable, pa protexenos de les inclemencies ocasionales del tiempu, guantes y un pañuelu pal pescuezu. Encamiéntase una cubierta de trés capes de ropa: les dos primeres, térmiques, y la más esterior, impermeable.
• Sombreru y gafes: Cuando sía necesariu, un sombreru ye siempres meyor qu'una gorra, pa protexese del sol o de l'agua. Les gafes tienen de tener la categoría de proteición correuta, de cuenta que peneren afechiscamente la lluz visible y eviten mancadures na córnea y retina.
• Pañuelu: un pañuelu de ciertu tamañu, aproximao del que s'usa pa tapase la cabeza, pue ser bien útil, como pa moyar y enfrescar a daquién que s'esmoreció por un golpe de calor, pa recoyer frutos monteses si nun llevamos bolsa, pa taponar una firida, realizar una inmovilización en casu de mancadura d'articulación o quebra, realizar un torniquete, etc.

Accesorios básicos

Equipu básicu indispensable pa un alpinista (nes árees d'esguilada y específicos, habría qu'añader los mesmos de cada especialidá):

• Piolé y crampones: pa superficies xelaes.
• Cayáu de caminada: d'aluminiu, madera o bambú, xeneralmente utilícense unos bien paecíos a los d'esquí pero cola diferencia de que se-yos asitia nel estremu una roseta de mayor tamañu: ello apurre una mayor estabilidá y agarre, amás de proteición ante posibles mancadures.
• Mochila: de tamañu y con cualidaes d'alcuerdu a la duración de la escursión y al equipu que se va portar, la meteoroloxía y la comodidá. Hai de ser calidable por qu'aguante el maltratu y l'esfuerciu propiu de l'actividá, de preferencia impermeable y tien de poder suxetar al llombu dexando les manes totalmente llibres; amás, convien que tenga axuste de cintura y de pechu p'afaese totalmente al cuerpu y evitar que col movimientu propiu de l'actividá cutir o estorbe. Les correes tienen de ser anches y daqué ríxides. Coles mesmes, puede incluyir un depósitu d'agua con un tubu pa hidratarse mientres el percorríu.
• Navaya: bien útil en diverses situaciones a lo llargo de l'actividá (encamiéntase llevar una navaya que se zarru y ábrase bien, tipu navaya suiza, que tenga bon filu y tenga un seguru resistente). La navaya tien de tener siquier 100mm de llongura na parte afilada yá que con una navaya que tenga sía bien corta de filu nun va poder cortar nada llargu como por casu pan, tocín y otres coses que pueden llevase na escursión.
• Cuerda: unos metros de cuerda siempres pueden salvar vides en dalguna situación; amás, son llixeres y ocupen pocu espaciu. Puede sirvir tamién pa faer una parigüela con dos palos y tresportar asina a un mancáu o mancáu
• Llinterna: ye importante tener una una y bones nunca ye seguro terminar la escursión antes del ocaso; hai d'incluyir bateríes y bombilles de repuestu.
• Xiblatu: si nun se cunta con un teléfonu móvil (o si nun hai cobertoria), en casu de borrina repentino o d'habese separáu del restu del grupu, un xiblatu va dexar qu'al equipu de busca o a los nuesos compañeros oyenos a llarga distancia y práuticamente ensin esfuerciu. Casi nun ocupa nin pesa, y namái tien de ser usáu en situación d'emerxencia.
• Dellos: cámara fotográfica, teléfonu móvil, mapa y brúxula y, en casu de disponer d'él, un GPS.
• Otros: crema proteutora (solar y llabial) y pequeñu botiquín.

Equipu de pernocta

En salíes de más d'un día en que se riquir pasar la nueche, tendrán de considerase amás d'alimentos extras y una llámpara:

• Tienda de campaña: Ye una carpa o tienda, principalmente de tela sintético que siendo portátil sirve pa dormir y protexese de les inclemencies meteorolóxiques, lo mesmo que de picadures de bichos mientres la nueche, amás de dexar una cierta intimidá.
• Sacu de dormir: Ye afechu pa dormir cómodu y evita pasar fríu amás de menguar el posible contautu con inseutos y otros animales.
• Colchoneta aislante o so alfombra: Ye un aislante térmicu consistente nuna llámina flexible xeneralmente d'una espluma sintética, que s'asitia sol sacu de dormir y, utilizar pa evitar la rugosidad del terrén, embrivir el diferencial de temperatura ente'l cuerpu y el suelu, según protexer del mugor.
• Manga Plástica: sirve pa un ensin fin d'usos, dende protexete del mugor del suelu, pasando por faer toldos, improvisar proteutores d'agua, superficies pa dormir, hasta faer un alambique rudimentariu de sobrevivencia.

Ver tamién

• Trail running
• Deporte
• Altu monte
• Seismiles de Salta
• Glamping

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Alpinismu.
• Wikillibros tien un llibru o manual sobre Alpinismu.

• Manual: Guía de monte.
• MFG (marzu de 2010). Aitzgorri Mendi Taldea, ed. «Cursín de Proteición en Monte» Archiváu 2013-12-02 en Wayback Machine (PDF). Consultáu'l 10 de febreru de 2015

• Datos: Q36908
• Multimedia: Mountaineering
• Llibros: Montañismo